متن کتاب: امروز بهتر از دیروز

در اين كتاب، قوانين مختلف روان شناختي كه در تبليغات كاربرد دارند، از شاخه هاي مختلف روان شناسي استخراج شده و به كيفيت كاربرد هر قانون اشاره اي شده است.

اين كتاب بر اساس اركان تبليغات (ابزار، پيام دهنده، پيام گيرنده و پيام) شكل گرفته و به هر ركن فصل هايي اختصاص يافته است. ويژگي هاي شخصيتي پيام دهنده، روي آوردهاي شناختي او و تكنيك هاي كاربردي مورد استفاده در تبليغات از مباحث ركن دوم است.

در خصوص پيام گيرنده، قوانين تحولي به تناسب طبقات سني و قوانين غير تحولي مورد بحث قرار گرفته است.

موقعيت هاي بحران، عزاداري، شادي، سوگ و... ، نيز در حيطه ركن چهارم است. از آنجا كه پيام هاي ما در خلأ، ايجاد، ارسال و دريافت نمي شوند؛ بلكه زمينه هاي فرهنگي، اجتماعي، سياسي، روان شناختي، طبيعي و... ، بر آن اثر مي گذارند، توجه به اين زمينه ها نيز يك فصل را به خود اختصاص داده است. برخي از شيوه هاي جنگ رواني از ديدگاه قرآن و روان شناسي نيز يك فصل را به خود اختصاص داده است و در فصل آخر، يك مدل اسلامي جامع براي تبليغات ارائه شده كه شامل مدل هاي محتوايي، جرياني و ساختاري مي باشد.

نويسنده: دكتر محمد كاوياني
ناشر: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
تعداد صفحات: 456 ص
نوبت و سال انتشار: چاپ چهارم، 1389

نكته روان شناختي
آمار نشان مي دهد كه افراد متأهل؛ از افراد مجرد؛ مطلقه؛ جدا شده يا هرگز ازدواج نكرده شادترند. اما كساني كه كمتر از همه شادند افرادي هستند كه در دام ازدواج ناموفق گرفتارند.
متأسفانه در مشاوره ها مي بينيم اين قدر كه جوانان دنبال كسب شادي از ازدواج هستند به فكر گريز از ناشادي و جهنم اختلافات با ازدواج هاي ناموفق نيستند از هول حليم خيلي ها مي افتند در ديگ (روان‌شناسی مثبت، الان کار، ص66)

زیرا غیبت به آبروریزی از دیگران ختم می شود و ریختن آبروی دیگران مانند خوردن گوشت مرده است؛ چون نه آن مرده توانایی دفاع از خود را دارا است و نه آبروی برباد رفته اش جبران شدنی است.

این شعر شورانگیز را در خاطرتان دارید؛ آدمی، مفتون مهر و كشته محبت است. قرآن مي فرمايد در روابط خود به جاي ستیز، پرخاش و مقابله به مثل، گذشت و بخشش کنی ناباورانه ببينيد كه دشمن دیرینه شما دوستی دلسوز مي شود. «إِدْفَعْ بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ فَإِذا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَداوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِىٌّ حَمِيمٌ؛ برخوردهاى مثبت و منفى هرگز يكسان نيست. بدى را با شيوه ای که نيكوتر است دفع كن كه ناگاه خواهى ديد همان كه ميان تو و او دشمنى بود، چون دوستى صميمى گشته است.» اين يعني «واكنش مثبت در برابر كنش و عمل منفي»،كه سيره معصومان عليهم السلام است. این قانون در روابط همسران نيز حاكم است.
پيامبر (صلى الله عليه و آله ) فرمودند : هِبَةُ الرَّجُلِ لِزَوْجَتِهِ تَزِيدُ فِي عِفَّتِهَا؛ هدیه دان مرد به همسرش عفت اورا افزایش میدهد. حتماً مي پرسيد چگونه هديه، عفت را زياد مي كند؟!
بله، هديه نشان و سمبل عشق و محبت ما به طرف مقابلمان است. یکی از مهم ترین قوانین روابط انساني مي گويد: به كسي كه محبت كني او را اسير خود كرده اي؛« الانسانُ عبيدُ الاحسانِ». اگر همسر، به ویژه زن که عاطفه محور است، اسير مهر و محبت و احسان مالی، عاطفی و حمایتی شوهرش شود، به او خيانت نمي كند و در حضور و غيبت همسرش به او وفا دار خواهد بود.
اجازه دهيد سخن خود را با يك داستان كوتاه و یک قنون مهم به پایان برسانم؛ داستاني كه محبت را اساس شادكامي در روابط انساني مي داند با اين قانون مي تواني حتي مادر شوهرت را بكشی! اما با تیغ مهر و محبت.
«دختری بعد از ازدواج نمی‌توانست با مادرشوهرش کنار بیاید. هر روز با او جر و بحث می‌کرد. عاقبت دختر نزد داروسازی که دوست صمیمی پدرش بود رفت و از او تقاضا کرد سمّی به او بدهد تا بتواند مادر شوهرش را بکشد!
داروساز گفت: اگر سمّ خطرناکی به او بدهد و مادرشوهرش بمیرد، همه به او شک خواهند کرد، پس معجونی به دختر داد و گفت: هر روز مقداری از آن را در غذای مادرشوهر بریزد تا سمّ معجون کم کم در او اثر کند و او را بکشد. در این مدت با مادرشوهر مدارا کند تا کسی به تو شک نبرد.
دختر معجون را گرفت و خوشحال به خانه برگشت. هر روز مقداری از آن را در غذای مادرشوهر می‌ریخت و با مهربانی به او می‌داد. هفته‌ها گذشت. با مهر و محبت عروس، اخلاق مادرشوهر هم بهتر و بهتر شد تا آن جا که یک روز دختر نزد داروساز رفت و به او گفت: دیگر از مادرشوهرم متنفر نیستم. حالا او را مانند مادرم دوست دارم و دیگر دلم نمی‌خواهد که بمیرد، خواهش می‌کنم داروی دیگری به من بدهید تا سم را از بدنش خارج کند.
داروساز لبخندی زد و گفت: دخترم، نگران نباش. آن معجونی که به تو دادم سم نبود بلکه سم در ذهن خود تو بود که حالا با عشق به مادرشوهرت از بین رفته است.»
.........................................................................

برای اصلاح کم کردن تنش بین مادر شوهر و عروس ترفنده های زیادی می‌شود به کار برد
دو تکنیک مجرب

نکته مهم در این کتاب، توجه به همه ابعاد فردی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و حتی عبادی شبهات مطرح‌شده با موضوع زنان است. به تعبیر دیگر این کتاب تلاشی است برای تمایز قایل‌شدن میان آن‌چه اسلام حقیقتاً گفته و مطالبه می‌کند، با تصورات و دیدگاه‌های رایج غلط میان مردم. چنان‌چه در مقدمه کتاب آمده است: «بسیاری از تهمت‌هایی که امروزه به اسلام وارد می‌شود بر اساس روایاتی است که سند معتبر ندارد و با سایر روایات و سیره معصومین علیهم‌السلام و یا اصول کلی حاکم بر ادله دینی (مانند قاعده لاضرر و یا نفی عسر و حرج) تعارض دارد؛ بنابراین به هیچ‌وجه نمی‌توان عنوان کرد که نظر اسلام در آن مسأله، مطابق آن نقل و قول است؛ و مردم ملل مختلف را به این وسیله مخالف اسلام ساخت. درواقع برداشت از احادیث و تعیین معتبر بودن یا نبودن آن‌ها را باید به اهل فن سپرد و به یاد داشت که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: وَ لاَ تَقُفُ مَا لَیسَ لَکَ بِهِ عِلمٌ؛ بر آنچه به آن علم نداری، ایستادگی نکن».

نویسنده تأکید دارد که «برخی از شبهات پیرامون اسلام نسبت به زن، مستندات دینی دارد، ولی از مسلمات دینی نیست؛ چراکه سند آن، گاه روایاتی مرسله، مرفوعه یا ضعیف است که نه قرآن آن را تأیید می‌کند و نه روایات متواتر و نه دلیل عقلی، و گاه مستند آن فتوای فقهی است که در آن زمینه، مراجع عظام فتوا‌های متفاوتی دارند».

در نگاه آیت‌اللهی، «در حقیقت احکام اسلامی نقشه راه رسیدن به گنج‌های عظیم است و رها کردن نقشه راه، به معنای از دست دادن این ثروت بی‌کران است. در پیروی از فقه (ولو به دلیل تنوع در آراء مراجع عظام، مسیر رسیدن به گنج قطعی نباشد)، احتمال رسیدن به این ثروت فراوان، بسیار است. علاوه بر آن از آن‌جاکه پیروی از فقیه اعلم، وظیفه و مستوجب پاداش عظیم است، خود این پیروی نیز دستیابی به گنجی ارزشمند است. به نظر می‌رسد امروزه کشف راه‌کار مبتنی بر مبانی اسلامی در موضوعاتی که زنان در آن زمینه‌ها دچار گرفتاری هستند، سهل‌الوصول باشد؛ چراکه مقام معظم رهبری، شورای فقه را توصیه فرمود‌اند. ایشان در مهرماه 1386 در دیدار نمایندگان مجلس هفتم فرمودند: "پیشنهاد تشکیل شورای فقهی بانوان که در گزارش مکتوب هم آوردید، فکر خوبی است، رد نمی‌کنم. شورایی تشکیل دهیم از فقها، قوه قضاییه و از خانم‌های فاضل هم باشند؛ برکاتی خواهد داشت".

ایشان در تیرماه همان سال نیز در دیدار هزاران نفر از زنان نخبه فرمودند: "من نمی‌خواهم بگویم همه آن‌چه که در فقه ما در مورد احکام مربوط به زنان مطرح شده است، حتماً سخن آخر است؛ ممکن است با یک تحقیقی در یک زمینه‌ای که به وسیله فقیه ماهر و مسلطی انجام بگیرد، فلان حکم فقهی که امروز در مورد زن وجود دارد، دچار تغییر شود؛ این اشکالی ندارد؛ این ممکن است و اتفاق هم افتاده. در همین مسأله ارث زن از زمین و غیر منقول- که خانم اشاره کردند- نظر فقهی بعضی از بزرگان قدیم و امروز نظر فقهی خود ما هم همین است که آنچه منع از میراث شده، عین قیمت آن زمین بلاشک حق همسر و زوجه است و ارث می‌برد؛ اشکالی هم ندارد. بنابراین در مسائل فقهی چنین چیزی امکان دارد که ما بگوییم این تغییر پیدا می‌کند؛ لیکن آن‌چه که باید در زمینه مسائل فقهی انجام بگیرد، کار فقهی به وسیله فقیه ماهر و مسلط به مبانی فقهی است؛ آن‌هم با نگاه به متد فقه، به شیوه استفاده فقاهتی؛ نه این‌که کسی بر میل خودش، برای انطباق با آن‌ها، برای این‌که خودش را هماهنگ کند با فلان معاهده جهانی، فلان کنوانسیون جهانی- که فراهم آورندگانش با مردمی که در این سرزمین با مبانی اسلامی زندگی می‌کنند و اعتقاد به مبانی اسلامی دارند، اصلاً از لحاظ مبانی فکری متفاوتند- بیاید از گوشه احکام اسلامی بساید و بِبُرِد؛ این کاملاً غلط است".

به یقین با تتبع دقیق در موضوع و حکم یک مسأله فقهی (که معمولاً مبنای یک قانون مصوب نیز می‌شود)، اگر قانونی واقعاً در مواردی به تضییع حقوقی برخی از زنان منجر می‌شود، راه‌کار مناسب پیدا خواهد شد».

شیوه کتاب بر بیان جایگاه زن در اسلام و بیان ارزشمندی‌های اوست؛ و بر این نکته تأکید دارد که «در مواجهه با شبهات مربوط به زنان، باید از همان ابتدا مخاطب را متوجه حمایت‌های ویژه اسلام از زنان کرد. این امر هم در حیطه بیان جایگاه ارزشمند زن از منظر اسلام و هم در ارتباط با احکام اسلامی مربوط به زنان قابل ارائه است. ... بنابراین مابا مجموعه‌ای از آیات و روایات که مستقیم یا غیر مستقیم به مسأله‌ای از مسائل زنان مربوط است و تعمیق در معانی آن توسط اندیشمند اسلامی، می‌تواند دیدگاه کلی اسلام را در مورد موضوعی روشن نماید؛ مواجهیم. علاوه بر آن هر مسأله را باید در کنار سایر مسائل به صورت یک سیستم مشاهده کرد. مثلاً آزادی فردی زن یا مرد را باید در کنار مصلحت خانوادگی او درنظر گرفت که در نتیجه گاه آزادی زن در رفت و آمد محدود می‌شود، ممنوعیت سقط جنین را باید با اصل حق حیات زن در نظر گرفت که در نتیجه گاه سقط جنین جایز شمرده می‌شود، و یا قداست خانواده را باید با اصل حق سلامت زن در نظر گرفت که گاه طلاق توصیه می‌شود».

نویسنده کتاب اصولی کلی را درنظر گرفته است که می‌توان تعریف جایگاه زن و یا حقوق و مسئولیت‌هایش را در محدوده آن اصول گنجاند. او با استناد به آیات و روایات، به اصول کلی در رابطه با خانواده رسیده است که عبارت‌اند از: «تقدیس نهاد خانواده؛ لزوم تلاش برای رسیدن به اهداف ازدواج: آرامش و محبت؛ لزوم خوش‌رفتاری با همسر؛ قوامیت مرد در خانواده؛ نقش ویژه والدین و احترام به آن‌ها؛ لزوم هم‌یاری زن و شوهر برای رشد تعالی یکدیگر؛ اولویت حقوق الهی نسبت به حقوق خانواده».

فصل‌های مختلف کتاب که برگرفته از شبهات و سؤالات مهم حوزه زنان است، عبارت‌اند از: تساوی زن و مرد؛ مردانه بودن زبان قرآن؛ نقصان ایمان زنان؛ لزوم رضایت پدر در ازدواج دختر؛ ریاست مرد در خانواده؛ تمکین زن؛ نشوز زن؛ اجازه همسر برای خروج از خانه؛ اجرت رضاع؛ اختیار مردان در طلاق؛ محرومیت زنان از حضانت فرزند پس از طلاق؛ چند همسری مردان؛ تفاوت ارث زنان با مردان؛ شهادت در دادگاه؛ امامت جماعت زنان؛ لزوم رعایت عده پس از طلاق یا فوت شوهر؛ تصدی قضاوت توسط زنان؛ تفاوت دیه زنان با مردان؛ تفاوت مجازات قاتل در صورت تفاوت در جنسیت؛ و این همه، «نمونه‌ای از شبهات رایج و برخی پاسخ‌های به آن‌هاست تا مشت نمونه خروار باشد که با اعتماد به احکام قطعی اسلام، تردید به دل راه نداده و مسیر نفوذ مخالفان را به ذهن، باورها و اعتقادات خود مسدود کرده و خود را به خدای مهربان دانا سپرده و مسیر نورانی اسلام را بپیماییم که ما را به سعادت در دنیا و رضایت و شادمانی در آخرت خواهد رساند».

خداوند با اين آيه تهديد جدي و روزنه‌ها و شيوه‌هاي نفوذ شيطان را به ما گوش زد مي‌كند. كسب و رزق و غذا و مال حرام و غفلت زمينه‌هاي شركت شيطان در فرزندان بني آدم است. در روايت داريم مال حرام در نسل ظاهر مي‌شود.

دکتر غلامعلی افروزرئیس دانشكده روانشناسی دانشگاه تهران، ازدواج آسان را برایمان این گونه تعریف کرد:

اگر شما به سراغ آن موردي که قصد جدايي از يکديگر را دارند ودر شرف طلاق مي باشند؛ بروید و از آن ها علت طلاق و جدايي شان را بپرسيد، مطمئناً جوابي که مي گيريد چيزي به غير از نداشتن جهيزيه خوب، نبود تحصيلات، وزن و قيافه و... خواهد بود. تنها دليلش بر سردافعه هاي رواني- نفساني است. کساني به دنبال جدايي هستند که در زندگي خود آرامشي ندارند. حال به سراغ کساني مي رويم که احساس خوشبختي مي کنند و از زندگي شان احساس رضايت دارند. اگر از آنها هم علت خوشبختي شان را بپرسند، جوابي به غير از داشتن جهيزيه خوب ،داشتن زيبايي، سن، تحصيلات، شغل و.. را خواهيد گرفت. مطمئناً وجود فاکتورهاي اصلي و مهم تري به زندگي آن ها آرامش بخشيده است. پس هميشه به ياد داشته باشيد که واقعيت ها را بايد تحليل کرد و بعد نتيجه گيري نمود. من به همه ي کارشناسان و مشاوران و متخصصان در امر ازدواج توصيه مي کنم قبل از انجام کار مشاوره چند ماهي را در مجتمع هاي قضايي گذرانده و ريشه اصلي مشکلات زوج هاي ما را بررسي کنند.درواقع به وسيله پژوهش هاي ميداني در دادگستري ها بايد ريشه اصلي همسر گريزي و همسر ستيزي را جستجو نمود و درآخر بياييم و معيارهاي موثر در ازدواج را براي مردم بيان کنيم.

در صورتی که به هر دلیلی مجبور به ادامه کار در آن فضا هستید به نکات زیر توجه نمایید و رعایت کنید:
1.که باید سعی کنید ارتباطات شما با خانم ها حداقل باشد
2. صحبت تنها در امور مربوط به کار باشد و صحبت های دیگر به هر بهانه‌ای خودداری نمایید
3. از بگو بخند به شدت پرهیز نمایید
4.حس ترحم و دلسوزی خود را برای خود نگه دارید و سعی نکنید به خانم‌های همکار به هر بهانه ای کمک نمایید.
5. هرچه سریعتر در صدد ازدواج باشید (البته این به این معنا نیست که ازدواج به شما مصونیت می‌دهد و آن موقع می توانید راحت باشید خیر بلکه ازدواج خطرات را کاهش می‌دهد)
6. از هر گونه صحبت‌های صمیمی بیان راز و...خودداری نمایید
7. از هرگونه رفتاری که سبب تمایل خانم‌ها به شما می شود خودداری نمایید
8. از افرادی که به هر بهانه ای خود رابه شما نزدیک می کنند دوری گزینید
9. ارتباطات خود را با توجه به محدودیت‌های بالا تنها در محیط کار داشته باشید
10. سعی نمایید که اگر در اتاق شما خانم‌هایی هم می باشند همواره اتاق شما محل مراجعات و دیدن سایرین باشد.

هنگامى كه مؤمنان در فضاهاى قدسى قرار مى گيرند و با خداى خود، با خواندن متون زيارتى ارتباط برقرار مى كنند، به نوعى، رضايت خاطر و آرامش روحى كسب مى كنند. در بعد اجتماعى، زيارت موجب تقويت دين پرورى، انسجام و همبستگى اجتماعى مى شود. افراد با شركت در مراسم زيارتى، انجام اعمال و آداب و رسوم زيارتى، در زمان و مكان قدسى خاص، به نوعى، روحيه جمعى و وجدان جمعى شان را در جهت اتحاد، انسجام و با يكديگر بودن و پايبند بودن به معتقدات دينى، مستحكم مى كنند.

تمام افرادى كه در اماكن مقدس حضور پيدا مى كنندداراى هدف مشتركى هستند. اين هدف سعادتمندى و خيرخواهى و استغاثه از درگاه احديت است، زيارت به عنوان يك فعاليت مشترك در ميان گروه هاى مذهبى، از اهميت زيادى برخوردار است. تمام اعضاى گروه در اماكن مقدس، از طريق خواندن زيارت نامه صاحب آن حرم شريف با خداوند ارتباط برقرار مى كنند و طلب سعادتمندى و گره گشايى مى نمايند.

زيارت در انديشه اسلامى، موجب تحريك احساسات عاطفى، انسانى و تقويت وحدت و انسجام مى گردد و ابزارى براى بيان احساسات فردى و گروهى است كه در برگزارى مناسك و مراسم هاى معنوى مشاهده مى شود.

در اماكن زيارتى، زيارت نامه هاى ائمه اطهار عليهم السلام نوعى دعاى هماهنگ معنوى است كه با آن، مى توان با امام كه انسان كامل است، ارتباط معنوى برقرار كرد. تمام افرادى كه در آن مكان حضور مستقيم يا غيرمستقيم دارند با خلوص نيت، با معبود خود از طريق امام رئوفشان ارتباط برقرار مى كنند و اين ارتباط با خواندن زيارت نامه ها و دعاهاى خاص آن مكان شكل مى گيرد. در ايام حج، با توجه به زمان و مكان مقدس، اين احساس جمعى و تعلق خاطر، كه در جهت وحدت و انسجام روحيه دين باورى است، به وجود مى آيد. از ديگر ابعاد ارتباطى زيارت، تقويت دين باورى و پرورش اخلاقى خصوصيات ظاهرى است. براى مثال، در هنگام زيارت خانه خداوند، لباس احرام پوشيدن تمام زائران، نشانه وحدت و انسجام است. در احاديث آمده است كه زائران با لباس آراسته و تميز در زيارت اماكن مقدس حضور يابند (شربتيان، 1378، ص 456).

روشن است كه توانايى در دوست داشتن مردم و انجام كار نيك و مفيد براى جامعه سبب تقويت احساس پيوندجويى و از بين رفتن احساس انزوا و تنهايى مى شود. ازاين روست كه انسان مى تواند با تقويت روابط خود با مردم و به طوركلى، با جامعه بشرى، از طريق كارهاى سودمند اجتماعى و اظهار محبت و دوستى، از احساس اضطراب رهايى يابد. به عبارت ديگر، اضطراب انسان وقتى پايان مى پذيرد كه بتواند وابستگى خود به بشريت را تحقق بخشد (نجاتى، 1381، ص 382).

در طی این مدت فرد حداقل 4 تا از علائم زیر را تجربه می کند:
1. تغییر اشتهاء که ممکن است به صورت افزایش یا کاهش وزن نمایان گردد.
2. بی خوابی و یا پرخوابی
3. تاخیر در گفتار و یا انجام وظایف و یا برعکس عدم آرامش و بی قراری
4. در بیشتر اوقات احساس خمودی و کمبود انرژی
5. مشکلات عدم تمرکز و تصمیم گیری
6. احساس پوچی و یا احساس گناهکاری
7. افکار خودکشی یا اقدام به خودکشی
از دیگر علائم می توان به کاهش میل جنسی، احساس نا امیدی و علائم فیزیکی مانند سردرد ، دردهای غیر قابل توصیف یاعلائم گوارشی نام برد.
همچنین ، خانمها تقریبا 2 برابر مردان از افسردگی رنج می برند و ممکن است ابتلاء به این بیماری در هر سنی اتفاق بیفتد که البته شروع آن بطور متوسط در نیمه دوم 20 سالگی می باشد.
نکته قابل توجه در مورد این بیماران زمان شروع درمان است که دیده شده کسانیکه در طی 2 الی 6 هفته اول بیماری درمان مناسب را گرفته اند خیلی بهتر و سریعتر به زندگی عادی برگشته اند در حالیکه بیمارانی که درمان نشده اند برای ماهها علائم در این افراد ادامه داشته است.
در واقع عدم درمان می تواند سبب تغییرات بیوشیمیایی و سلولی در مغز گردیده که نهایتاً سبب تغییر خلق می گردد همچنین افراد درمان نشده در آینده در معرض خطر ابتلاء به بیماری دو قطبی نیز می باشند.