متن کتاب: امروز بهتر از دیروز

حاج‌آقا كه از مسأله بو برده بود بلافاصله پس از نماز مغرب ميكرفون رو دست گرفت و گفت: بنده يه آمپول داشتم كه برداشتم توي مسير مسجد رفتم زدم. تا به مسجد رسيدم گفتم نكنه جاش خون اومده باشه؛ برا همين رفتم داخل دستشويي و جاشو چك كردم كه الحمد لله نجس نشده بود و چون توي خونه وضو گرفته بودم مستقيم اومدم توي محراب. با اين توضيح، سوء تفاهم برطرف شد و بحمدلله به خير گذشت.

ناباب و نایاب دو بخش دارد. «چگونه از تعلیم و تربیت دست برداریم؟» عنوان بخش اول است که در نه گفتار تنظیم شده است: تدسیه (توطئه) در برابر تزکیه (توسعه)؛ تربیت به‌مثابۀ تبعیت؛ دانش قبلی خواستگاه تربیت دینی؛ بازجست عزت‌نفس در گفتمان «بودن»؛ ایجاد تحول، مانع تحول است؛ یادگیری «پدیدارشونده» در برابر یادگیری «بازتولیدشونده»؛ بازی و فراغت به‌مثابۀ عبادت؛ آسیب‌شناسی تربیت؛ حس دینی به سبک کودکی.
بخش دوم کتاب با عنوان «تربیت پرهیزی به‌جای تربیت تجویزی» هشت گفتار بعدی را دربرگرفته است: غایت تربیت کردن، تربیت نکردن است؛ غایت فزونی و پیشرفت، کاستن و بازگشتن است؛ غایت هدفمندی در تربیت، هدف‌زدایی از تربیت است؛ غایت تشویق، تنبیه است؛ غایت بزرگ شدن، کودک شدن است؛ غایت راز آموزش، رازپوشی است؛ غایت آگاهی غفلت است؛ غایت منفی، مثبت است.

در نرم‌ افزار لبخندها و دلخندها با غربال گري لطائف، برخي از حكايت نصرالدين در قالب دو بخش بيان شد تا مردم ديندار اين تفكيك و غربال زدن را در بيان و نوشتن حكايات نصرالدين الگو قرار دهند:
الف) ملانصرالدين (ياور و بال دين، نمادهاي وارسته )
ب) ملاخصم الدين (وبال و بار دين، نمادهاي ديني وابسته، ساختگي و انگليسي)

دو نمونه
1- ملاخصم الدين: نردبان
روزی ملا در باغی بر روی نردبانی رفته بود و داشت میوه می خورد صاحب باغ او را دید و با عصبانیت پرسید: ای مرد بالای نردبان چکار می کنی؟
ملا گفت نردبان می فروشم!
باغبان گفت: در باغ من نردبان می فروشی؟
ملا گفت: نردبان مال خودم هست هر جا که دلم بخواهد آنرا می فروشم.

2- ملانصرالدين: سپر
ملانصرالدين به جهاد در راه خدا رفته بود و با خود سپر بزرگی برده بود. ولی ناگهان یکی از دشمنان سنگی بر سر او زد و سرش را شکست.
ملا براي شاد كردن همرزمانش سپر بزرگش را نشان آن دشمن داد و گفت: ای نادان، كوري؟! سپر به این بزرگی را نمی بینی. سنگ بر سر من می زنی؟
تذكر: پس بزرگواران با غربال زدن حكايات نصرالدين به روش بالا با جنگ نرم دشمن مبارزه كنيم.[1]

پاسخ:
اين سؤال از جمله سؤالاتي است كه روان شناسان و كارشناسان ديني از خانم هاي رنجور بسيار زيادي مي شنوند.
غالبا وقتي با كارشناس صحبت مي كنند كه واكنش منفي در برابر كنش منفي شوهر انجام داده اند و آب روابط و صميميت و حرمت ها، كدر و تيره شده است. جوانان فرصت هاي قبل از ازدواج را خيلي رايگان از دست مي دهند و مهارت هاي لازم براي همسرداري و تحكيم روابط و آسيب زدايي ياد نمي گيرند. دختران قبل از ازدواج «بايد» آموزش ببينيد كه چگونه مي‌توانند از بروز اين مشكلات پيشگيري كنند. و در صورت بروز مشكل به دور از نفرت و هيجان‌هاي منفي شديد، به گوهر وجودي و فطرت الهي شوهر «توجه مثبت غيرمشروط» داشته باشد با روش‌هاي شناختي، هيجاني و رفتاري علمي و ديني آن را درمان كند.
خانمی که از مشاهده تصاویر جنسی و روابط اینترنتی و تلفنی شوهرش با خانم های همکارش خودخوری می کند و چیزی نمی گوید ممکن است ابتدا با خودخوری کمی خود را آرام کند، ولی به تدریج این ناراحتی های انباشته شده برای او دردسر و کل زندگی ایجاد می کنند؛ سبب زخم معده، سردرد، پژمردگی و افسردگی، ضعف اعصاب و بدبینی، و پرخاشگری و برخورد غیرمنطقی هنگام تذکر دادن و...می شود. وقتی او لبریز از ناراحتی و خشم شد نمی تواند امر به معروف و نهی از منکر همدلانه با ظرافت های روان شناختی با توجه شرایط و مراتب آن داشته باشد. به همین دلیل، این خانم با تندی و خشونت گرفتار منکر می شود. در این هنگام شوهرش چون آبرویش رفته و حرمتی برای خود نمی بیند، به سیم آخر می زند و حتی کار زشتش را انکار نمی کند و در صدد دفاع از خودخواهی هایش بر می آید.

در برابر منکرات جنسي شریک زندگی، راه كارهاي زير ممکن است به طور گذرا مسکن باشند، ولی راهکارهای مؤثر و درمان واقعي نیستند:
«همراهی و همیاری با تأیید مستقیم و غیرمستقیم»،
«درون ریزی و خودخوری»،
«انتقام و مقابله به مثل»،
«تغافل و چشم پوشی»،
«آبرو ريزي»،
«پرخاشگریم،
«تهديد»،
«تظاهر» و
«تسلیم».

بهترين تدبير
بهترین راهکار امر به معروف و نهی از منکر با توجه به ظرافت های آن(شرایط و مراتب) و کمک از مشاور خانواده و مشاور دینی است.
بنابراین، در این مواقع باید با آرامش به طور غیرمستقیم (با کتاب، کلی گویی، به در گفتن تا دیوار بشنود، سی دی آموزنده و...) زیان های این کار را برای او نمایان کند و حتی اجازه ندهد آبروی شوهرش نزد خودش هم برود. وقتي حرمت ديگري را بشكنيم و او احساس ارزشمندي نكند ديگر برايش فرقي نمي كند كه شما به او چه نظري داريد و يا با ما در مي افتد و يا توجيه مي كند و يا منكر ضررها مي شود و خود را روشنفكر معرفي مي كند و دستورات اخلاقي را بي ارزش جلوه مي دهد. وقتي حرمت ديگري شكسته شد خيلي سخت مي شود ان را ترميم كرد.
نبايد از او اعتراف كشي كنيم كه چه گناهي مي كند.

در مشكل ندميم
از كل شخصيت آن رفتار بد را كسر و كم كنيم. نه اين كه به كل شخصيت شوهر نمره منفي بدهيم براي آن رفتار زشت. اگر به خطاي جنسي او فكر كنيم و روزانه اين خطا را پيوسته در ذهن مرور كنيم. دو درصد خطاي شوهر را بعد از چند روز 98 درصد خطا مي بينيم و دو درصد نمره خوبي به كل شخصيت او مي دهيم و او از چشم، قلب و ذهن ما مي افتد و وجودمان سرشار از نفرت به او مي شود. اينجاست كه او نفرت را از چشمان، حالات گفتار، سكوت و رفتار و ظاهر ما مي خواند و نفرت نفرت خواهد آورد و روز به روز از هم دور مي شويم.
لازم است همسر نقاط قوت مادي، علمي، اجتماعي و معنوی او را آشکار سازد و «حرمت خود» و «احساس ارزشمندی» را در او زنده کند.
در مرحله بعد بدون خبر کردن دیگران خودش به او تذکر بدهد، ولی تلاش نکند که از او اقرار و اعتراف بگیرید و محکومش کند.
در مرحله سوم کمی تندتر بیان کند و اعلام کند که مرحله بعد مجبورم از خانواده و بعد از قانون کمک بگیریم. البته اگر قانون نتواند تو را تغییر دهد من خودم می توانم برای زندگی خودم برنامه داشته باشم.

امام على عليه السلام: الرِّفقُ يُيَسِّرُ الصِّعابَ، وَيُسَهِّلُ شَديدَ الأسبابِ؛ مدارا و نرمى، دشواريها را آسان، و چاره هاى سخت را ساده مى‌سازد.[1] اگر مي‌شود به توافق كرد بر جدايي چرا زحمت نكشيم و با مشاوره تلاش كنيم بر توافق و تفاهم؟ فكر نكنيم كل زندگي مانند بهشت است زندگي چم و خم هاي زيادي دارد با چم و قلق آن را بدست آوريم. هنر ساختن زندگي است نه باختن به آن. بسياري از افراد اضطرابي، وسواسي يا افسرده مي‌گويند از خدا مرگمان را مي‌خواهيم. خب، چرا از خدا مرگ داعش را نمي‌نخواهيم. چرا از خدا شفا نخواهيم و از معجزه يعني «قدرت اراده، عمل و دعا» براي حل مشكل كمك نگيريم.

طلاق عاطفي
ما باید در گفت وگوهای قبل از ازدواج خط قرمزهای خود مانند حدود شرعي در روابط و كسب حلال را معین کنیم، مطمن باشید با محبت، ایثار و عشق نمی‌توان این خط قرمز ها را زرد کرد. خیلی به ندرت این تغییرات رخ می دهد، از همان ابتدا باید برای یکدیگر مرزها و باید و نبایدها را مشخص کنیم؛ اگر مذهبي با فرد بي‌قيدي ازدواج كند. اين دو تفاوت بنيادين در كسب حلال، سبك‌هاي ارتباطي، نگرش‌ها و سبك تربيت فرزندان خواهند داشت. مهر و محبت نمي‌تواند اين تفاوت‌ها را بردارد، مگر اين كه آن يكي هم ديندار شود يا اين يكي بي‌قيد شوند تا انسجام، هارموني و هماهنگي بين آنها ايجاد شود. روابط همسران به اقيانوس ناآرام مي‌ماند طلاق عاطفي (طلاق پنهان = طلاق خاموش = طلاق تاريك) در بسياري از زندگي‌ها حكفرماست. بهترين طلاق عاطفي و توافقي وقتي است كه عشق يك طرفه است. موتور زندگي زناشويي دو چرخ دارد. در عشق يك طرفه شما كه مسير را مي‌خوايد تك چرخ و دوپشت برويد اين طوري هر دو حادثه مي‌بينيد. بنابراين بهترين طلاق توافقي و تفاهمي زماني است كه قبل از ازدواج ميلي داريد به طرف مقابل ولي والدين باتجريه و مشاور ازدواج مي‌گويند شما براي هم ساخته نشده‌ايد. زن و شوهري كه از همان ابتدا به رغم ناهمتايي به اميد توافق و تفاهم ازدواج مي‌كنند راه به شدت ناهمواري را در پيش گرفته اند كه به سمت مرداب اختلاف و دره‌هاي مشاجره ختم مي‌شود.

ترک شهوات
امام على عليه السلام مي‌فرمايند: طَهِّرُوا أنفُسَكُم مِن دَنَسِ الشَّهَواتِ تُدرِكُوا رَفيعَ الدَّرَجاتِ؛ جان هاى خود را از آلودگى شهوت‌ها پاك سازيد، تا به درجات بلند دست يابيد. بزرگان عرفان مي‌گويند نردبان رشد عرفاني از همين روابط ما با ديگران، گذشت، فروبردن خشم و مدارا شروع مي‌شوند و نبايد دنبال ذكرهاي خاصي بود تا اخلاق خودمان را در خانواده اصلاح نكرده ايم.

چند دليل درخور توجه عبارت‌اند از:
مهم‌ترين آنها اينكه پدر، خواستگار را كه هم‌جنس خودش است بهتر مي‌تواند بشناسد؛

دوم اينكه براي مرد زمينة تحقيق در محيط‌هاي مختلف و حتي شهرهاي ديگر بيشتر فراهم است؛

سوم اينكه از نظر روان‌شناختي دختر عاطفه‌‌گرا و جزءنگر و وابسته و جوياي تكيه‌گاه از جنس مكمل خود است.
مردان شياد مانند ماهي‌گير هستند. آنها با توجه به نياز‌هاي روان‌شناختي دختر، برايش دام پهن مي‌كنند و دانه و طعمه‌‌ برمي‌گزينند. در برابر، پدر دختر از نظر روان‌شناختي عقل‌گرا، كل‌نگر، حمايتگر و مقتدر است. پدر مانند شير نر قلمرو و حريم دارد. غيرتش براي خانه و خانواده‌اش قلمرو استحفاظي و امنيتي مي‌سازد. بنابراين جواناني كه براي ازدواج قصد جدي ندارند يا شياداني كه قصد هوس‌راني دارند، با ديدن او عقب‌نشيني مي‌كنند. از سوي ديگر، دختر پرمهر و عاطفه و رقيق‌القلب با مشورت با پدر، ضعف شناختي و منطقي‌اش برطرف مي‌شود. همان‌طور كه در مواقع خاص ضعف عاطفي مرد با مشورت با مادرش، دختر و يا همسرش رفع مي‌شود.

تذكر:
آنچه جوان در آينه مي‌بينيد، فرد با تجربه و سالمند در خشت خام مي‌بيند. زنان بيوه كه تجربة زندگي با مرد را دارند، مرد را بهتر مي‌شناسند. سردي و گرمي روزگار را بيشتر چشيده‌اند. به همين دليل، از نظر شرعي براي ازدواج، نيازي به اجازة پدر و جد پدري ندارند.
اذن پدر براي ازدواج دختر توهين به عقل او نيست كمك به عقل و تصميم دقيق اوست، وگرنه معنا نداشت خدا بگويد عقد بدون رضايت دختر باطل است؛ يعني تصميم نهايي با دختر است.[1]

الف) معركه نظرها: همين طور كه توجه داريد مي بينيد كه سؤالات مربوط به ازدواج موقت در سايت خيلي گسترده است و اين امر نشان دهنده اين است كه هنوز حرف و حديث هاي زيادي درباره اين نوع ازدواج شده است.

ب) جامع نگري: ازدواج موقت بايد از نگاه روايي، فقهي، اخلاقي، عرفي، روان شناختي و جامعه شناختي بررسي شود. بنابراين چون احتمال آسيب در اين نوع ازدواج زياد است لازم است كتب و نرم افزارهاي جامع درباره اين حكم ساخته شود و تنها به يك بعد پرداخته نشود.

ج) تندروي در تبليغ يا در نقد: برخي به طور افراطي اعتقاد دارند نبايد از اين ازدواج سخن گفت چون سبب فرهنگ سازي يا ترويج آن مي شود. در برابر اينان هم افرادي تندرو بدون پرداختن به حدود ثغور اين ازدواج به تبليغ وسيع آن مي پردازند و آن قدر از استحباب آن سخن مي گويند كه زنان بسياري را در برابر اين حكم الهي مقاوم مي كنند. مهريه حق زن است ولي اگر ما بي حد و حساب و مستمر از اين كه مهريه حق زن است و بايد به او بدهيم سخن بگوييم ممكن است ناخواسته زندگي ها را تلخ كنيم. رعايت مقررات رانندگي براي سلامت فرد و جامعه لازم است ولي اگر پيوسته بدون رعايت حال افراد به تبليغات مربوط به اين قوانين دامن بزنيم و يا تصادفات جاده اي را نشان دهيم (افراط و تفريط در تبليغ) اثر ناگواري روي مردم مي گذاريم. بنابراين بخشي از اطلاعات مربوط به اين ازدواج را خود مردم فهيم بايد با مطالعه، خواندن عبرتها و مشورت به دست آورند.

د) تبليغات ضد ديني: زنان و مردان متدين بايد هشيار باشند. عده اي لائيك و ضد دين در مقام ترويج مشمئز كننده و گروهي از آنها در مقام رد اين نوع ازدواج بر مي آيند و سبب ايجاد اختلاف بين زنان و مردان متدين مي شوند و سبب دلزدگي ديگران از دين مي شوند. برخي از شبكه هاي ماهواره اي كه مشوق ازدواج سفيد و ارتباط آزاد دختر و پسر هستند و از زن به عنوان ابزار تبليغات تجاري و وسائل خانگي و آرايشي و كسب درآمد با تصاوير سكسي و فيلم هاي سكسي و.... استفاده مي كنند. اين ازدواج متعهدانه شرعي را به تمسخر مي گيرند و ادعا مي كنند اينجا به زن ظلم شده است.

هـ) سواد آموزي تفقهي: فقه در اصل به معناي فهم عميق است و تفقه در دين با فهم عميق از سه حوزه دين يعني اعتقادات، احكام و اخلاق حاصل مي شود. قسمت زيادي از آسيب هايي فكري و رفتاري مرتبط با اين ازدواج به فقر اطلاعاتي ما از دين و شرع بر مي گردد. بسياري از مردان يا زنان به دليل اين كه مطالعه كافي و جامع ديني ندارند نمي توانند فلسفه احكامي چون نفقه، ارث، مهريه، قضاوت و ازدواج متعدد يا موقت و.... درك كنند و تصور مي كنند دستورات دين كامل نيست. مثلا در حوزه مسائل شرعي افراد زيادي نمي دانند كه اين ازدواج در عرض ازدواج دائم است. يا نمي دانند كه هر كسي در اين حكم شرعي بايد نظر مرجع تقليدش را جويا شود. يا نمي دانند كه اين ازدواج با هوسراني و افسارگسيختگي شهوت همخواني ندارد. افراد زيادي نمي دانند اين ازدواج تعهداتي دارد و تفاوت هايي با ازدواج دائم دارد و يا در ضمن عقد با شروطي مي تواند تعهداتي ايجاد كرد بنابراين يكي از راه هاي تبليغ اين ازدواج اين است كه مردم را تشويق كرد نظر مرجع تقليدشان را جويا شوند.
ادامه دارد...

ز) مشاوره هاي مذهبي و روان شناختي و حقوقي: يكي از شيوه هاي كنترل آسيب هاي مرتبط با اين ازدواج است كه به مردم آموزش داده شود كه اگر نياز به اين ازدواج شد قبل از ازدواج با مشاور ديني و روان شناختي و مشاور حقوقي مشورت كنند تا آسيب ها كنترل شود برخي از زنان و مردان كه تقيدات ديني ندارند از اين ازدواج سوء استفاده مي كنند مثلا گاهي مرد يا زن چون مي دانند طرف مقابل از آبروي خود مي ترسد از او حق السكوت و يا باج مي گيرد. گاهي نداشتن مدرك حقوقي و گواهي محضري سبب سوء تفاهم و اختلاف يا كلاهبرداري مي شود.

ح) روش تحقيق علمي: يكي از راه هاي دفاع معقول از اين حكم شرعي و آسيب شناسي واقعي (نه خيالي و ساختگي) و آسيب زدايي استفاده از تحقيقات علمي و عيني است. وقتي تحقيقات معتبر باشد افراد چه در مقام دفاع و ترويج و چه در مقام نقد اين ازدواج با روش علمي وارد مي شوند و از برخورد سليقه اي با اين حكم اجتناب مي كنند. مشاوره هاي مكتوب (آنلاين و آفلاين) و مشاوره تلفني ( آنلاين و آفلاين) زمينه مساعدي تحقيقات علمي است چون افراد بدون مقاومت و ملاحظات راحت سخن مي گويند.

پيام تربيتي
آنچه بر خود مي‌پسنديم براي ديگران هم بپسنديم
آنچه برخود نمي‌پسنديم براي ديگران هم نپسنديم

هر چه سرما و هرچه دل سردی
پر زد آهسته از نظر گم شد

با نسیمی که زندگی در اوست
باز چشم جوانه ای وا شد

بر درختی، شکوفه ای خندید
در کتابی، بهار معنا شد

با بعاری که می رسد از راه
سبز شو، تازه شو، بهاری شو

مثل یک شاخه گل ، جوانه بزن
مثل یک چشمه سار، جاری شو

زندگی بر تو می زند لبخند
هست وقت شکفتنت امروز

بهتر از هر چه هست در دنیا
با خدا راز گفتنت امروز

عهد اول:
زين پس به جاي واژه هاي ملال آور «خسته نباشيد» از دو واژه مثبت و مقدس استفاده كنيم: «خدا قوت»
و به جاي عبارت منحوس «خدا بد نده» بگويم: «خدا حافظ شما» يا «زنده باشيد»
به جاي عبارت هراسناك « فلاني مرد» بگويم:‌ به جوار رحمت خدا رفت.

نكته روان شناختي
آمار نشان مي دهد كه افراد متأهل؛ از افراد مجرد؛ مطلقه؛ جدا شده يا هرگز ازدواج نكرده شادترند.
اما كساني كه كمتر از همه شادند افرادي هستند كه در دام ازدواج ناموفق گرفتارند.[1]
متأسفانه در مشاوره ها مي بينيم اين قدر كه جوانان دنبال كسب شادي از ازدواج هستند به فكر گريز از ناشادي و جهنم اختلافات با ازدواج هاي ناموفق نيستند از هول حليم خيلي ها مي افتند در ديگ.
1.(روان‌شناسی مثبت، الان کار، ص66)

خانواده متعالي متعادل
بسيار از مشاجرات خانوادگي و پرونده‌هاي مشاوران خانواده و دادگاه های خانواده به دليل بدبيني همسران به همديگر است. زندگی حضرت علی و زهرا (س) برترين الگوی زندگی زناشویی شیرین، متعادل و متعالی است. آنها همدیگر را در رسیدن به آرامش و تکامل اخلاقی کمک می کردند خود در موضع تهمت قرار نمي‌گرفتند و به ديگري بدبين نبودند و ذهن خود را از نامحرم براي همسر خود پاك و خالي نگه مي‌داشتند: حضرت علی (عليه السلام) با این که انسان کاملی بود از سلام کردن به زن های جوان خودداری می کردند. از آن سو، حضرت زهرا (س) حتی در برابر نابینا هم خود را می پوشاندند، به همین دلیل است زندگی زناشویی این دو بزرگوار سرشار از خوش بینی و اعتماد آرامش و آرامشگری است. بسياري از مشكلات زناشويي به اين دليل است كه چيزي را براي خود مي‌پسندد كه براي همسر نمي‌پسندند و يا چيزي را براي خود نمي‌پسندند ولي براي همسر خود مي‌پسندند. امام علي و حضرت زهرا چيزي را براي خود و ديگران مي‌پسنديدند كه جانان؛ يعني خداوند رحمان، مي‌پسندد.

فضاي مجازي و فرافكني نجاست هاي ذهني به ديگران
بدبيني و بدگماني همسران، همكاران، همسايگان، هم‌سايتان و... مورد مذمت آيات و روايات قرار گرفته است. طهارت ذهن نقش مهمي در طهارت باطن دارد. فردي كه مي‌خواهد ذهن و باطنش طاهر و پاك باشد از هرزه‌گويي، هرزه‌گردي، هرزه‌خوري، هرزه‌خواني، هرزه‌‌نگري، هرزه‌نويسي، هرزه‌شنويي، هرزه‌پنداري و هرزه‌خيالي در دو دنياي بيروني و سايبري به شدت اجتناب مي‌كند.
علامه حسن‌زاده آملی در رساله وحدت از دیدگاه عارف و حکیم، مي‌نويسد كه براي طهارت ذهن بايد آن را از خطورات و يادآوري افكار زشت، تصور ناشایست و تخیل غیرواقع و غیرمفیدی حفظ کرد و خالی نگه داشت.
در قرآن کریم آمده است «یا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ» یعنی ای کسانی که ایمان آورده اید تا حد زیادی از گمان‌های بد و ناروا پرهیز کنید چرا که برخی از این گمان‌ها گناه هستند.

بچه ها در کلاس جنگل سبز
جمع بودند دور هم خوشحال

بچه ها گرم گفت و گو بودند
باز هم در کلاس غوغا بود

هر یکی برگ کوچکی در دست
باز انگار زنگ انشا بود

تا معلم ز گرد راه رسید
گفت با چهره ای پر از خنده

باز موضوع تازه ای داریم
« آرزوی شما در آینده »

شبنم از روی برگ گل برخاست
گفت: « می خواهم آفتاب شوم

ذره ذره به آسمان بروم
ابر باشم ، دوباره آب شوم »

دانه آرام بر زمین غلتید
رفت و انشای کوچکش را خواند

گفت : «باغی بزرگ خواهم شد
تا ابد سبزِ سبز خواهم ماند »

غنچه هم گفت: « گرچه دلتنگم
مثل لبخند باز خواهم شد

با نسیم بهار و بلبل باغ
گرم راز ونیاز خواهم شد »

جوجه گنجشک گفت: « می خواهم
فارغ از سنگِ بچه ها باشم

روی هر شاخه جیک جیک کنم
در دل آسمان رها باشم »

جوجه ی کوچک پرستو گفت :
« کاش با باد رهسپار شوم

تا افق های دور کوچ کنم
باز پیغمبر بهار شوم »

جوجه های کبوتران گفتند :
« کاش می شد کنار هم باشیم

توی گل دسته های یک گنبد
روز و شب زایر حرم باشیم »

زنگ تفریح را که زنجره زد
باز هم در کلاس غوغا شد

هر یک از بچه ها به سویی رفت
و معلم دوباره تنها شد

با خودش زیر لب چنین می گفت :
« آرزوهای تان چه رنگین است!

کاش روزی به کام خود برسید!
بچه ها آرزوی من این است ! »

گاهی آقایان نمی دانند!
البته برخی راه هایی هست که باید خیلی تخصصی اجرا بشود، اما اول این نکته را بگویم که آقایان بعضی وقت ها نمی دانند که چه خُلقی در خانه دارند و از طرفی وقتی هم که به آن ها می گوییم که چرا این خلق را دارید؟ آن ها بیش تر جری می شوند و مسئله خودشان را انکار می کنند! در چنین وقت هایی اگر خانم از همسرش بپرسد چرا این طور برخورد می کنی؟ چرا عصبانی می شوی؟ مشکل و عصبانیتش دو برابر می شود. چرا؟ برای این که هم خودش عصبانی است و هم باید برای شما دلیل پیدا کند که چرا عصبانی است. بگذارید سخنم را به تأخیر بیندازم و به یک نکته جالب اشاره کنم.
ادامه دارد...

مواجه سازی
یکی از تکنیک هایی که گاهی برای کسانی که بدخلقند، می تواند مؤثر باشد این است که ما آن ها را با خودشان و اخلاقشان مواجه کنیم. من اول به شما گفتم که پروژه تغییر محکوم به شکست است اما حالا دارم به شما روش می دهم. اگر این روش را بدون هماهنگی و بدون آمادگی ایجاد کنید، مشکل بدتر می شود من این را از الآن بگویم بعداً نگویید آقا! شما این را گفتید ما رفتیم عمل کردیم، بدتر شد، خیلی دقت می خواهد.

در یکی از مشاوره ها آقایی بود که خانواده اش می گفتند هم عصبانی است و هم وقتی به خانه می آید عرقش بو می دهد و هرچه قدر هم به او می گوییم برو استحمام کن یا اسپری به خودت بزن، آقا ناراحت می شود که چرا شما یک چنین برخوردی با من دارید. ما این آقا را دعوت کردیم.

خانم ها توجه داشته باشند که برخی وقت ها آقایون آمادگی هیچ گونه گفت و گوی تنش زا را ندارند. اگر روحیات مردها و یک سری اصول کلی روان شناسی آن ها را بشناسید، در بحث همسرداری موفق خواهید بود. مردها به طور کلی با برخورد مستقیم واکنش منفی نشان می دهند این خاصیت همه مردهاست.

این آقا آمد دفتر من و آماده اش کردم و گفتم که بچه ها دلشان می خواهد نشان بدهند که شما در خانه چه جوری هستی، آمادگی داری که خودت را ببینی؟ گفتش «نه خیر آمادگی ندارم.» گفتم: در خانه اگر شرایطی مهیا بشود، حاضری ببینی که چه جوری هستی؟ گفت «آره توی خانه اشکال نداره ولی این جا جلوی شما نمی شود.» همسر من هم مشاور هستند، من به ایشان گفتم که خانم ایشان را راهنمایی کنید. خلاصه یک وقتی که ایشان اظهار آمادگی کرده، (شرط ما هم این بود که ایشان فقط نگاه کند و هیچی نگوید، یعنی اعتراضی نکند) خانمش می رود کت و شلوار ایشان را می پوشد و با همان ریخت و قیافه ای که ایشان بوده، می آید و همان ادا و اطوارهایی را که ایشان داشته، این خانم نمایش می دهد. هفته بعد که آمد دفتر به من گفت: من اصلاً فکر نمی کردم که چنین ریختی داشته باشم.

خلاصه حرف من
به کسی که یک خُرده بد خُلق است، راهش این نیست که بگویی تو بد خُلقی! این نیست که نصیحتش بکنی. این نیست که چرا و اما بیاوری. نباید بگویی چرا این جوری هستی؛ چون هیچ اثری ندارد. خلاصه بحث من این نکته بود که برخورد مستقیم نکنیم، بهترین راه این است که او را مواجه کنید با خودش. یعنی اگر بتوانید شرایط را مواجه کنید با خودش. یعنی اگر بتوانید شرایط را مهیا کنید و در وقت هایی که خانواده فضایی ملاطفت آمیز دارد و شرایط فراهم شده که مثلاً بگویید هرکسی که عصبانی می شه، چه جور قیافه ای داره یا مثلاً چه کار می کنه؟ با چنین روش هایی می توانید نتیجه بگیرید. گاهی اوقات به شکل بازی در خانواده ها می توانید طرف مقابل را متوجه مشکلش بکنید که بفهمد اطرافیانش چه عذابی می کشند از این که او این طور بدخلقی می کند، اما هر برخورد مستقیمی متأسفانه نتیجه معکوس می دهد.

آینه:
حکایت؛ یکی از شاگردان برجسته میرزا جواد آقا ملکی تبریزی نقل می‌کرد: در شبی از شب‌های ماه رمضان برای کاری بیرون شهر رفته بودم دیدم عده‌ای از جوان‌ها و چند نفر از اهل علم برای تفریح و گردش در ماه مبارک بیرون شهر رفته بودند، این منظره بر من ناگوار آمد.
روز بعد پس از نماز ظهر و عصر و در خاتمه فرمایشات آقا میرزا جواد، طبق عادت همیشگی در ایوان مدرسه فیضیه، ذکر مصیبت کردم، آن روز قبل از ذکر مصیبت قضیه شب گذشته را عنوان کردم و گفتم: در ماهی که فرمودند « دعیتم الی ضیافه الله» که روزش بهترین روزها و شبش بهترین شب‌هاست، نفس‌ها در آن ثواب تسبیح دارد و خواب در آن عبادت است؛ چرا باید اهل علم به تفریح بروند؟ و به سایرین از جلالت این ماه تذکر ندهند؟
آن روز گذشت. صبح روز دیگر در مسجد بالاسر پس از نماز خواستم سؤالی از ایشان بکنم، تا چشم شریفشان به من افتاد، مرا مورد عتاب قرار داده و فرمودند: دیدی روز قبل چه کردی؟! در حضور اشخاص مختلف از عوام و غیره؟! چرا باید به این نحو اسم اهل علم و علما را ببری؟!
مگر تفریح غیر مشروع و حرام است؟! یا مگر حتماً لازم است علما به منبر بروند تا به مردم مطالبی را بگویند؟ ممکن است به نحو دیگری این کار را بکنند.[1]

******

با اين که چند سالي است بر مشاوره هاي پيش از ازدواج، به عنوان اقدامي ضروري و تعيين کننده براي ازدواج موفق تاکيد شده است ولي هنوز اين موضوع جايگاه خود را در ميان خانواده ها باز نکرده است و متاسفانه هنوز شاهد ازدواج هايي عجولانه، بدون شناخت طرفين از يکديگر و براساس احساسات زودگذر هستيم. از طرفي افرادي که تلاش مي کنند فرآيند مشاوره پيش از ازدواج را انجام دهند، گاهي اين مسير را به درستي طي نمي کنند و بسيار ديده مي شود که دختران و پسران جوان پس از انجام همه مراحل خواستگاري، انتخاب همسر و پس از انتخاب، به مشاور مراجعه مي کنند.اين که تا چه اندازه توصيه هاي کارشناسانه و موثر مشاور مي تواند تصميم آن ها را تغيير دهد، موضوعي است که به بررسي مفصلي نياز دارد.
در اين ميان سوالي درباره زمان مناسب براي شروع مشاوره پيش از ازدواج، ويژگي هاي يک مشاور و مشاوره خوب نگراني هايي را براي جوانان ايجاد کرده است. براي آن که بدانيم به راستي مشاوره هاي پيش ازا زدواج تا چه اندازه مي تواند در انتخاب صحيح موثر باشد و چگونه مسير يک خواستگاري را تغيير مي دهد، گفت وگويي با دکتر محسن ايماني، انجام داده ايم. دکتر محسن ايماني که دکتراي فلسفه تعليم و تربيت دارد و استاد دانشگاه است، در اين گفت وگوي کوتاه به سوالات ما پاسخ داده است.

نکته بعدي، اوقات فراغت است که چگونه پر مي شود. مثلا بعضي افراد به کارهايي مي پردازند که باعث آرامش آن هاست. بعضي نيز به نحوي از اين اوقات استفاده مي کنند که مي تواند نشانه تندي آن ها باشد. مسئله بعدي، توجه به ورزش هايي است که فرد علاقه مند به انجام آن هاست.مثلا فردي که دووميداني و شنا انجام مي دهد، طبع ملايم تري دارد. از طريق کتاب هايي که فرد مطالعه مي کند نيز مي توان به روحياتش پي برد.

گاهي براي اين که بتوانيم شخص را بشناسيم، بايد سوال هايي از او بپرسيم که به او جهت ندهيم تا او فکر خودش را بگويد، مثلا بپرسيم که نظر شما درباره مسافرت چيست؟ يا نظر شما درباره معاشرت چيست؟ اين جا معلوم نمي شود که سوال کننده، خودش گرايش به کدام طرف دارد. دروغ گويي فرد را چطور مي توان تشخيص داد؟ مي توان درجلسات مختلف خواستگاري يادداشت برداري کرد. از روي آن ها مي توانيم بفهميم که حرف هايي که زده است با حرف هاي جلسات قبل متفاوت است است يا نه، چون آدم هاي دروغ گو کم حافظه اند و يادشان نمي ماند که جلسه پيش چه گفته اند. به اين شکل مي توان دروغ گويي يا صداقت طرف مقابل را شناخت. نکته بعد، تحقيق است. ما مي توانيم با تحقيقات از محل زندگي و محل کار، شخص را بشناسيم مثلا مي توانيم به محل کارش مراجعه کنيم و ببينيم برخوردش با ارباب رجوع چگونه است در پايان يادآور مي شوم کساني که پيش از ازدواج، خوب راهنمايي شوند نيازشان به مشاوره بعد از ازدواج کم مي شود .

اما در کنار این روایت موارد دیگری هم وجود دارد که تکلیف را از گردن عده ای ساقط می‌کند مثلا آنجا که گفته می‌شود «لایکلف الله نفسا الا وسعها» خداوند تکلیف را از گردن افرادی که توان انجام آن را ندارند برداشته است. بنابراین در مسئله مورد بحث کسی که به هر دلیلی امکان ازدواج برایش فراهم نیست، تا زمان فراهم نشدن شرایط تکلیفی ندارد. لذا دختری که خواستگار ندارد یا خواستگار دارد ولی آن خواستگار فردی است که با او تناسب‌های لازم را ندارد، عملا شرایط ازدواج برایش فراهم نشده چون ازدواج با غیر هم کفو نه تنها منجر به تاثیر منفی بر تربیت فرزند می‌شود بلکه به خود او و همسرش هم ضربه می‌زند چون احتمال شکست در آن ازدواج زیاد است.

در چنین شرایطی تکلیف دختر ازدواج به هر قیمتی نیست بلکه تکلیف او اولا تلاش برای پیدا کردن موردی است که تا حدود زیادی با او تناسب داشته باشد (برای این مسئله می‌تواند از روش‌های همسریابی دختران استفاده کند) ثانیا در مورد ملاک های ازدواج، علم کافی کسب کرده و بداند چه مواردی از اهمیت زیادی برخوردار است و چه مواردی اهمیت کمتری دارد. سپس با این دانسته‌ها و همچنین در نظر گرفتن شرایطش، به خواستگاری جواب مثبت بدهد که حداقل در کلیات اخلاقی، اعتقادی و رفتاری با او تناسب داشته باشد. اولویت بندی ملاک‌ها باید با دقت زیاد و مشورت انجام شود.

1. كارآمدى در ادراك
افراد سالم و بهنجار، در ارزيابى دنياى اطراف شان واقع بين هستند و ادراك درستى از رفتار و كردار ديگران دارند؛ يعنى، به صورت افراطى (خيلى خوشبينانه يا خيلى بدبينانه)، ديگران را ارزيابى نمى كنند.

2. خودشناسى
افراد سالم تا حدود قابل توجهى از انگيزه ها، احساسات و حالات روانى خودشان، آگاهند؛ يعنى نقاط قوت و ضعف خود را مى شناسند و سعى مى كنند ضعف ها و كاستى هاى خود را جبران و نقاط قوت را تقويت كنند.

3. عزت نفس بالا و پذيرش از سوى ديگران
افرادى كه از سطح سازگارى خوبى برخوردارند، احساس مى كنند انسان با ارزش هستند و مورد قبول ديگران - به ويژه اطرافيان - قرار دارند.
ادامه دارد...

6. توانايى در كنترل رفتار اختيارى
افراد بهنجار اطمينان كافى دارند كه مى توانند رفتار خود را كنترل كنند. گاه گاهى ممكن است تكانشى عمل كنند اما در صورت لزوم قادرند انگيزه هاى جنسى وپرخاشگرى خود را مهار كنند.

7. داشتن باورهاى صحيح به مبدأ و معاد و آموزه هاى دينى
و به عبارت ديگر ايمان به خدا، رعايت ارزش هاى اخلاقى و التزام عملى به احكام الهى يكى از مهمترين شاخصه هاى سلامت روان است؛ زيرا ايمان آثارى دارد كه ميزان و سطح سلامت روان را افزايش مى دهد. در اينجا به برخى از آنها اشاره مى كنيم:
الف. نشاط روحى؛ يكى از نشانه هاى انسان مؤمن، وجود شادابى روحى در اوست. مؤمن از افسردگى به دور است و از حزن و اندوه ويرانگر در امان مى باشد. منظور از نشاط روحى يعنى شادابى، طراوات و انگيزه مندى در برابر بى حالى، مستى و كسالت است. در حديث مشهور «جنود عقل و جهل» چنين آمده است: «الخير... هوالنشاط».
در حديث ديگرى از امام صادق عليه السلام آمده است: «المؤمن له نشاط فى هدى» مؤمن در راه هدايت، شاداب و انگيزه مند است.
ب. اميدوارى؛ يكى ديگر از نشانه هاى سلامت روان است. انسان هاى سالم در زندگى خود اميدوارند و در برابر مشكلات خودباخته نيستند بلكه با اميد به رحمت الهى در پى حل مشكل يا كنترل و مهار آن هستند.
ج. مسئوليت پذيرى؛ يكى ديگر از ويژگى هاى انسان سالم آن است كه نسبت به خود و ديگران و حتى طبيعت و حيوانات احساس مسؤوليت دارد.
قرآن مجيد خطاب به انسان هاى مؤمن مى فرمايد: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ...» ؛ «اى كسانى كه ايمان آورده ايد به خود بپردازيد...». «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ ناراً وَقُودُهَا النّاسُ وَ الْحِجارَةُ»؛ «اى كسانى كه ايمان آورده ايد! خود و خانواده خود را از آتش نگه داريد كه هيزم آن مردم و سنگ ها هستند».
قال رسول اللّه صلى الله عليه و آله: «الرّجلُ راعٍ على اهل بيته و هو مسئوول عنهم والمرأةُ راعية على بيت بَعلها و ولده و هى مسئولة عنهم»؛ «مرد نسبت به اهل خانه خود مسئوليت دارد و در برابر انجام اين مسئوليت بازخواست مى شود؛ زن نيز نسبت به خانه، شوهر و فرزندش مسئوليت دارد و نسبت به انجام اين مسئوليت بازخواست مى شود».

۱. من شکست نخوردم. رفتارم شکست خورد.
۲. می‌توانم از شکستم پند بگیرم.
۳. شکست می‌تواند مرا به چالش بکشد.
۴. می‌توانم بیشتر سعی کنم.
۵. شاید این شکست نبود.
۶. می‌توانم به رفتارهای دیگر که می‌تواند موفق شود، دقیق شوم.
۷. می‌توانم به آن‌چه کنترل کنم، دقیق شوم.
۸. نیازی به موفقیت در آن کار وجود نداشت.
۹. رفتارهایی بودند که فایده‌ای دربرداشتند.
۱۰. هرکس در کاری شکست می‌خورد.
۱۱. شاید کسی متوجه نشد.
۱۲. آیا هدف درستی داشتم؟
۱۳. شکست، مهلک نیست.
۱۴. آیا معیارهای بیش از اندازه سخت‌گیرانه داشتم؟
۱۵. آیا بهتر از قبل بودم؟
۱۶. هنوز می‌توانم کارم را مثل گذشته‌ها انجام بدهم، این یکی با مشکل روبه‌رو شد.
۱۷. شکست خوردن در کاری معنایش این است که من سعی خودم را کردم. بدتر از آن سعی نکردن است.
۱۸. تازه شروع کرده‌ام.
۱۹. فردا، روز موفقیت دیگری است.
۲۰. فردا، همین امروز است.

بازی الاکنگ وقتی پر شور است که زن از نظر عاطفی مورد توجه مردش و مرد از نظر جنسی مورد توجه همسرش قرار گیرد. يعني مرد نياز جنسي اش غلبه دارد پس از ارضا به همسرش علاقمندتر مي شود و زن نياز عاطفي اش مي چربد و با ارضاي اين نياز ميل جنسي اش نيز پررنگ مي شود. وقتی شوهر از نظر جنسی و اقتدار و زن از نظر عاطفي در مرحله نخست ارضا شوند، مثل خورشید و باران بهاري می­ شوند و تابش مهر و عاطفه­ آنها همسر و فرزندان را فرا می­ گیرد. مثل کوهی خواهد شد که باران را ایثارگرانه و سخاوتمندانه براي خود نگه نمي دارند و به دامنه­ های خود می­ بخشند. بسیاری از مردان گله می­ کنند که زنان سرد مزاج هستند، ولی توجه ندارند كه بسیاری از این سردی­ ها ریشه در «سردی عاطفی» خودشان دارد. در برابر، بسياري از زنان شکوه دارند که شوهرانشان از نظر عاطفی سرد هستند، و غافل از این هستند که بسیاری از این سردی­ های ریشه در «سردمزاجی جنسی» خودشان دارد.[1]

از نظر اسلام رابطه زناشویی که سبب آرامش، تقويت ايمان، رفع خيانت و شستن زناي چشم، زناي گوش، زنا ذهني و زناي كل بدن می­ شود مقدس است بنابراین همسران با رابطه زناشويي به خصوص در عصر فن آوري ارتباطات و اطلاعات ثواب بسياري فراوانی می­ برند باید نيت خیر و خدايي کنند و در كارهاي نيك و تقوا همديگر را ياري كنند، ازكارهاي بد و گناه همديگر را باز دارند، همديگر را توصيه به حق مداري و صبر (در طاعات و معصيت ) كنند و دركارهاي خیر مانند ارضاي اقتدار، عواطف و نياز جنسي همسر از هم سبقت بگیرند وگرنه با خودخواهي، خودپسندي بازي زندگي آن هم تعطیل خواهد شد. در بازي كودكان نيز مي بينيم كه گاهي به خاطر لجاجت كودكان و خودخواهي يكي يا آهمگي كل بازی آنها تعطیل می­ شود.

عمده‌ترين مشکلاتی که شبكه‌هاي مجازي و اتاق‌هاي چت برای همسران به بار مي‌آورند و بازي الاكلنگشان را خراب مي كنند عبارتند از:
اعتياد به اينترنت،
اعتياد به آثار پورنوگرافي،
سوءظن همسران به یکدیگر،
مقايسه همسر با كاربران ايده‌آل خود،
عادی شدن روابط غیرضروری با نامحرم،
کم‌خوابی و كسالت و زودرنجي متأثر از آن،
افشای اسرار و اطلاعات محرمانه خانوادگی،
غيرت افراطي يا تفريطي همسران نسبت به يكديگر يا فرزندان،
تخلیه هیجان­ های خواهي جنسی از راه غیرمشروع يا مخالف با كرامت انساني.
هووهاي ديجيتالي در آثار پرونوگرافی (خلاف تعهدات زناشويي و صميميت و خيانت به همسر)،
سست شدن باورهاي ديني با شبهات و گناه و بي توجهي به مسائل شرعي و اخلاق خانوادگي،
قرار گرفتن در موضع تهمت با رفتار مشكوك مثل جدا نكردن گوشي همراه حتي در تـوالـت و حـمـام،
ارتباط صميمي با نامحرم با توجيه همكاري و گرايش به كارشناس يا استاد معنوي و ارسال پيام‌ها و شكل‌هاي عاطفي،
غفلت از همديگر با كار خيلي زياد، استفاده افراطي از برنامه‌هاي سرگرمي و تفنني و بازي و آموزشي، خواندن رمان، چت،
نارضايتي شوهر از تمكين و نارضايتي زن از مهرورزي شوهر به خاطر «نـاخـنك‌هاي جـنسي» و خـستـگي و يا ديرخوابي آنها. [2]

1- کسی که خواهان آرامش در زندگی است، پیوسته باید به یاد حق باشد و این یاد حق تنها عامل آرامش است و دیگر نه فقدان چیزي او را نگران میکند و نه برخورداري از متاعی او را به وجد می‌آورد و به راستی که دل فقط به یک چیز آرام می‌گیرد و آن یاد حق است و راز مطلب آن است که خداوند به ما از خود ما نزدیکتر است.

2- هر چه از حق بيشتر دور شويم بي قراري دل ما بيشتر مي شود. افرادي كه در روابط زناشويي، دوستي ها و معاشرت ها، مشاجره بي انصافي و لجبازي و پرخاشگري مي كنند ممكن است به ظاهر غلبه كنند ولي دلشان نا آرام خواهد بود.

يك نمونه