متن «نهج الفصاحه» : فرهنگ سخنان حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم

445

[=Times New Roman]أكثروا من الإخوان فإنّ ربّكم حييّ كريم يستحيي أن يعذّب عبده بين إخوانه يوم القيمة.

دوست بسيار گيريد زيرا خداى شما با حيا و بخشنده است و شرم دارد كه روز رستاخيز بنده خود را ميان برادرانش عذاب كند.

446

[=Times New Roman]أكثر من الدّعاء فإنّ الدّعاء يردّ القضاء.

بسيار دعا كن كه دعا قضا را دفع ميكند

447

[=Times New Roman]أكثروا من ذكر هادم اللّذّات فإنّه لا يكون في كثير إلّا قلّله و لا في قليل إلّا أجزله.

مرگ را بسيار بياد آريد زيرا ياد مرگ بسيار را كم و كم را كافى جلوه مى دهد.

448

[=Times New Roman]أكرموا الشّهود فإنّ اللَّه يستخرج بهم الحقوق و يدفع بهم الظّلم.

شاهدان را گرامى شماريد زيرا خدا حقوق كسان را بوسيله آنان احقاق ميكند و ستم را بوسيله آنها دفع مى نمايد.

449

[=Times New Roman]أكرم النّاس أتقاهم.

بزرگوارتر از همه مردم كسى است كه پرهيزكارتر است

450

[=Times New Roman]أكرموا العلماء فإنّهم ورثة الأنبياء فمن أكرمهم فقد أكرم اللَّه و رسوله.

دانشمندان را گرامى داريد كه آنها وارثان پيغمبرانند و هر كه آنها را عزيز دارد خدا و پيغمبر را عزيز داشته است.

451

[=Times New Roman]أكرموا أولادكم و أحسنوا آدابهم.

فرزندان خود را گرامى شماريد و نيكو تربيتشان كنيد.

452

[=Times New Roman]أكرموا الخبز فإنّ اللَّه أنزله من بركات السّماء و أخرجه من بركات الأرض
.

نان را گرامى شماريد زيرا خداوند آن را از بركات آسمان فرو فرستاده و از بركات زمين بيرون آورده است.

453

[=Times New Roman]اكلفوا من العمل ما تطيقون فإنّ اللَّه لا يملّ حتّى تملّوا و إنّ أحبّ العمل إلى اللَّه تعالى أدومه و إن قلّ.

بقدر توانائى خود عبادت كنيد زيرا وقتى شما ملول شديد خدا نيز ملول مى شود، در نظر خدا بهترين كارها آنست كه بادوامتر است اگر چه اندك باشد.

454

[=Times New Roman]أكمل المؤمنين إيمانا أحسنهم خلقا و خياركم خياركم لنسائهم.

كامل ترين مؤمنان آن است كه خلقش نيك تر است و از همه شما نيك تر كسانى هستند كه براى زنان خود نيكترند.

455

[=Times New Roman]ألا أخبرك بأهل النّار؟ كلّ جعظريّ جوّاظ مستكبر جمّاع منوع.

مى خواهى تو را از اهل جهنم خبر دهم؟ هر كس كه خود پسند و خود خواه و متكبر و حريص و بخيل باشد

456

[=Times New Roman]ألا أخبرك بخير ما يكنز المرء؟.. المرأة الصّالحة إذا نظر إليها سرّته و إذا أمرها أطاعته و إذا غاب عنها حفظته.

ميخواهى ترا از بهترين گنجينه مرد خبر دهم؟ زن پارسا كه وقتى بدو نگرد مسرور شود و همين كه بدو فرمان دهد اطاعت كند و هنگام غيبت امانت او را محفوظ دارد

457

[=Times New Roman]ألا أخبرك عن ملوك الجنّة؟
رجل ضعيف مستضعف ذو طمرين لا يؤبه له لو أقسم على اللَّه لأبرّه.

ميخواهى ترا از پادشاهان بهشت خبر دهم؟ مرد ضعيف و ناتوان و ژنده پوش كه هيچ كس بدو اعتنا نكند و اگر قسم خورد كه چيزى واقع مى شود خداوند قسم او را راست كند.

458

[=Times New Roman]ألا أخبركم بأفضل من درجة الصّيام و الصّلوة و الصّدقة؟
اصلاح ذات البين فإنّ فساد ذات البين هي الحالقة.

ميخواهيد شما را از چيزى كه بهتر از روزه و نماز و صدقه است خبر دهم؟ اصلاح ميان كسان، زيرا فساد ميان كسان مايه هلاك است.

459

[=Times New Roman]ألا أخبركم بمن يحرم عليه النّار غدا؟ على كلّ هيّن ليّن قريب سهل.

ميخواهيد شما را خبر دهم كه فردا آتش بر چه كس حرام است؟
هر كس كه ملايم و نرم و زودجوش و آسان گير باشد.

460

[=Times New Roman]ألا أخبركم بنسائكم من أهل الجنّة؟ الودود الولود العئود الّتي إذا ظلمت قالت هذه يدي في يدك لا أذوق غمضا حتّى ترضى.

مى خواهيد شما را از زنانى كه اهل بهشتند خبر دهم؟ زن وفادارى كه فرزند زياد آورد و زود آشتى كند و همين كه بدى كرد گويد اين دست من در دست توست چشم بر هم نمى گذارم تا از من راضى شوى.

461

[=Times New Roman]ألا أخبركم بخيركم من شرّكم؟ خيركم من يرجى خيره و يؤمن شرّه و شرّكم من لا يرجى خيره و لا يؤمن شرّه.

مى خواهيد شما را از بدان و نيكان تان خبر دهم؟ بهترين شما كسى است كه بخيرش اميد توان داشت و از شرش امان توان يافت و بدترين شما كسى است كه بخيرش اميد و از شرش امان نيست.

462

[=Times New Roman]ألا أخبركم بأيسر العبادة و أهونها على البدن؟ الصّمت و حسن الخلق.

ميخواهيد شما را بعبادتى كه از همه عبادتها بر بدن آسانتر است خبر دهم؟ سكوت و نيكخوئى.

463

[=Times New Roman]ألا أدلّكم على أشدّكم؟ أملككم عند الغضب.

مى خواهيد شما را بآن كس كه از همه زورمندتر است رهبرى كنم؟ آنكه هنگام خشم بهتر خود را نگاه مى دارد.

464

[=Times New Roman]ألا أنبئك بشرّ النّاس؟ من أكل وحده و منع رفده و سافر وحده و ضرب عبده، ألا أنبئك بشرّ من هذا؟ من يخشى شرّه و لا يرجى خيره ألا أنبئك بشرّ من هذا؟ من باع آخرته بدنيا غيره ألا أنبئك بشرّ من هذا؟ من أكل الدّنيا بالدّين.

ميخواهى ترا از كسى كه از همه مردم بدتر است خبر دهم؟.، آن كس كه تنها غذا خورد و بكسى چيزى ندهد و تنها سفر كند و بنده خويش را بزند، ميخواهى ترا از كسى كه بدتر از اوست خبر دهم؟ آنكه از شر او بترسند و بخيرش اميد نداشته باشند ميخواهى ترا از كسى كه بدتر از اوست خبر دهم؟ آنكه آخرت خويش را بدنياى ديگرى فروشد ميخواهى ترا از كسى كه بدتر از اوست خبر دهم؟ آنكه بوسيله دين از دنيا بهره مند شود

465

[=Times New Roman]ألا أعلّمك خصلات ينفعك اللَّه تعالى بهنّ؟ عليك بالعلم فإنّ العلم خليل المؤمن و الحلم وزيره و العقل دليله و العمل قيّمه و الرّفق أبوه و اللّين أخوه و الصّبر أمير جنوده.

مى خواهى صفاتى بتو بياموزم كه خداوند ترا بآنها منتفع سازد؟ دانش آموز كه دانش دوست مؤمن است و بردبارى پشتيبان او و عقل رهبر و عمل قيم و مدارا پدر و ملايمت برادر اوست و صبر امير سپاه وى بشمار ميرود.

466

[=Times New Roman]ألا إنّ الغضب جمرة توقد في جوف ابن آدم ألا ترون إلى حمرة عينيه و انتفاخ أوداجه فإذا وجد أحدكم شيئا من ذلك فالأرض الأرض.

بدانيد كه خشم آتشى است كه در دل انسان مشتعل مى شود؛ مگر نمى بينيد كه بهنگام خشم چشمهاى او سرخ و رگهايش متورم مى شود وقتى يكى از شما چنين شد روى زمين روى زمين!

467

[=Times New Roman]ألا إنّ النّاس من آدم و آدم من تراب و أكرمهم عند اللَّه أتقاهم.

بدانيد كه مردم از آدم پديد آمده اند و آدم از خاك و بزرگوار ترين مردم در نظر خدا پرهيزكار ترين آنهاست.

468

[=Times New Roman]ألا إنّ بني آدم خلقوا على طبقات شتّى، منهم من يولد مؤمنا و يحيا مؤمنا و يموت مؤمنا و منهم من يولد كافرا و يحيا كافرا و يموت كافرا و منهم من يولد كافرا و يحيا كافرا و يموت مؤمنا.

بدانيد كه مردم بر طبقات مختلف آفريده شده اند بعضى مؤمن متولد مى شوند و مؤمن زندگى ميكنند و مؤمن مى ميرند. بعضى ديگر كافر متولد مى شوند و كافر زندگى ميكنند و كافر ميميرند بعضى كافر متولد ميشوند و كافر زندگى ميكنند ولى مؤمن ميميرند.

469

[=Times New Roman]ألا إنّ خير الرّجال من كان بطي ء الغضب سريع الرّضا و شرّ الرّجال من كان سريع الغضب بطي ء الرّضا، فإذا كان الرّجل بطي ء الغضب بطي ء الفي ء و سريع الغضب سريع الفي ء فإنّها بها.

بدانيد كه بهترين مردان آنست كه دير بخشم آيد و آسان خشنود شود و بدترين مردان آنست كه زود بخشم آيد و دير خشنود شود، اگر مردى دير بخشم آيد و دير خشنود شود يا زود بخشم آيد و زود خشنود شود آنهم چيزيست.

470

[=Times New Roman]ألا إنّ خير التّجار من كان حسن القضاء حسن الطّلب و شرّ التّجّار من كان سيّئ القضاء سيّئ الطّلب فإذا كان الرّجل حسن القضاء سيّئ الطّلب أو كان سيّئ القضاء حسن الطّلب فإنّها بها.

بدانيد كه بهترين تاجران كسى است كه خوش پرداخت و خوش طلب باشد و بدترين تاجران كسى است كه بد پرداخت و بد طلب باشد اگر مردى خوش پرداخت و بد طلب يا بد پرداخت و خوش طلب باشد آنهم چيزيست.

471

[=Times New Roman]ألا إنّ عمل أهل الجنّة حزن بربوة ألا إنّ عمل أهل النّار سهل بسهوة.

بدانيد كه كار اهل بهشت مانند آنست كه از راه سختى بر تپه مرتفعى بالا روند و كار اهل جهنم مانند آنست كه در سراشيب زمين هموارى راه سپرند.

472

[=Times New Roman]ألا ربّ مكرّم لنفسه و هو لها مهين ألا ربّ مهين لنفسه و هو لها مكرّم.

چه بسيار كسان كه خود را عزيز ميكنند و بحقيقت خوار مى كنند و چه بسيار كسانى كه خود را خوار ميكنند و بحقيقت عزيز مى كنند.

473

[=Times New Roman]ألا ربّ شهوة ساعة أورثت حزنا طويلا؛

چه بسا شهوت ساعتی که رنجی طولانى به جای گذارد.

474

[=Times New Roman]ألا ربّ قائم ليس له من القيام إلّا السّهر و ربّ صائم ليس له من صيامه إلّا الجوع و العطش.

چه بسيار كسان كه هنگام شب براى نماز بر مى خيزند و از كار خود جز بيدارى ثمرى نمى برند و چه بسيار كسانى كه روزه مى گيرند و از روزه خويش جز گرسنگى و تشنگى سودى نمى برند.

475

[=Times New Roman]ألا و إنّ في الجسد مضغة إذا صلحت صلح الجسد كلّه و إذا فسدت فسد الجسد كلّه ألا و هي القلب.

بدانيد كه در تن قطعه گوشتى است كه اگر صالح بود تمام تن بصلاح آيد و اگر فاسد بود تمام تن بفساد گرايد، بدانيد كه آن قلب است.

476

[=Times New Roman]ألا يا ربّ نفس طاعمة ناعمة في الدّنيا جائعة عارية يوم القيامة. ألا يا ربّ نفس جائعة عارية في الدّنيا طاعمة ناعمة يوم القيامة.

چه بسيار كسان كه در اين جهان سير و خوشند و در روز رستاخيز گرسنه و برهنه اند و چه بسيار كسان كه در اين جهان گرسنه و برهنه اند و روز رستاخيز سير و خوشند.

477

[=Times New Roman]ألا لا يمنعنّ رجلا مخافة النّاس أن يقول الحقّ إذا علمه.

كسى كه سخن حقى مى داند نبايد از بيم مردم از گفتن آن خوددارى كند.

478

[=Times New Roman]ألا لا يخلونّ رجل بامرأة إلّا كان ثالثهما الشّيطان.

بدانيد كه هيچ مردى با زن نامحرم خلوت نمى كند جز آنكه سومى آنها شيطان است.

479

[=Times New Roman]البس جديدا و عش حميدا.

لباس نو بپوش و نيك نام بزى.

480

[=Times New Roman]التمسوا الجار قبل شرى الدّار و الرّفيق قبل الطّريق.

پيش از خريدن خانه همسايه بجوئيد و پيش از سفر رفيق بيابيد.

481

[=Times New Roman]التمسوا الرّزق بالنّكاح.

بوسيله زناشوئى روزى بجوئيد

482

[=Times New Roman]التمس و لو خاتما من حديد.

انگشترى داشته باش اگر چه از آهن باشد.

483

[=Times New Roman]ألزموا الجهاد تصحّوا و تستغنوا.

جهاد كنيد تا سالم باشيد و بى نياز شويد.

484

[=Times New Roman]اللَّه اللَّه فيما ملكت أيمانكم ألبسوا ظهورهم. و أشبعوا بطونهم و ألينوا لهم القول.

در رفتار با بندگان خود خدا را در نظر داشته باشيد، تنشان را به پوشانيد و شكمشان را سير كنيد و با آنها بملايمت سخن گوئيد.

485

[=Times New Roman]اللَّه اللَّه فيمن ليس له ناصر إلّا اللَّه.

در باره كسى كه جز خدا ياورى ندارد خدا را در نظر داشته باشيد

486

[=Times New Roman]اللَّه في عون العبد ما كان العبد في عون أخيه.

تا هنگامى كه شخص بيارى برادر خويش مى پردازد خداوند ياور اوست.

487

[=Times New Roman]اللَّه مع القاضي ما لم يجر فإذا جار تخلّى اللَّه عنه و لزمه الشّيطان.

خداوند يار قاضى است تا موقعى كه ستم نكند، وقتى ستم كرد خدا او را رها ميكند و شيطان قرين او مى شود.

488

[=Times New Roman]اللّهمّ اجعل أوسع رزقك عليّ عند كبر سنّي و انقطاع عمري.

خدايا روزى مرا هنگام پيرى و واپسين زندگانى بيشتر از مواقع ديگر وسعت ببخش.

489

[=Times New Roman]اللّهمّ اجعلني أخشاك حتّى كأني أراك و اسعدني بتقواك و لا تشقني بمعصيتك و خر لي في قضائك و بارك لي في قدرك حتّى لا أحبّ تعجيل ما أخّرت و لا تأخير ما عجّلت و اجعل غناي في نفسي.

خدايا مرا چنان از ذات خود ترسان كن كه گوئى ترا مى بينم و مرا بپرهيزكارى خود خوشبخت كن و بنافرمانى خود بدبخت مكن قضاى خود را براى من انتخاب كن و تقدير خود را بر من مبارك كن كه نخواهم آنچه را مؤخر كرده اى مقدم كنى يا آنچه را مقدم داشته اى مؤخر كنى و ثروت مرا در روحم مستقر كن.

490

[=Times New Roman]اللّهمّ اجعلني شكورا و اجعلني صبورا و اجعلني في عيني صغيرا و في أعين النّاس كبيرا.

خداوندا مرا شاكر و صابر كن و مرا در چشم خويش خوار و در نظر مردم بزرگوار كن.

491

[=Times New Roman]اللّهمّ اجعلني من الّذين إدا أحسنوا استبشروا و إذا أساؤا استغفروا.

خدايا مرا از جمله كسانى قرار ده كه وقتى نيكى كنند خوشحال ميشوند و وقتى بد كنند آمرزش مى طلبند.

492

[=Times New Roman]اللّهمّ اغفر لي ذنبي و وسّع لي في داري و بارك لي في رزقي.

خدايا گناه مرا ببخش و خانه مرا وسعت بخش و روزى مرا افزون كن.

493

[=Times New Roman]اللّهمّ أحسن عاقبتنا في الامور كلّها و أجرنا من خزي الدّنيا و عذاب الآخرة.

خدايا در همه كارها عاقبت ما را بخير كن و ما را از خوارى دنيا و عذاب آخرت نگهدار.

494

[=Times New Roman]اللّهمّ احفظني بالإسلام قائما و احفظني بالإسلام قاعدا و احفظني بالإسلام راقدا و لا تشمت بي عدوّا و لا حاسدا اللّهمّ إنّي أسألك من كلّ خير خزائنه بيدك و أعوذ بك من كلّ شرّ خزائنه بيدك.

خدايا مرا هنگام خفتن و ايستادن و نشستن بوسيله اسلام حفظ كن و مرا به سرزنش دشمن و حسود مبتلا مساز، خدايا همه نيكى هائى كه گنجينه آن را بدست دارى از تو مى خواهم و از همه بديهائى كه گنجينه آن را بدست دارى بتو پناه مى برم.