متن «نهج الفصاحه» : فرهنگ سخنان حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم

پیامبر فرمود:
«شجاع ‏ترین مردم کسی است که بر هوای نفسانی خود غلبه کند»(1)
رمز و راز شجاعت این است که ایمان و تقوا مؤمن را با خدا مرتبط می‏سازد.هر چقدر این ارتباط قوی‏تر و مداوم‏تر باشد، آثار و برکات ارتباط تجلّی بیشتری خواهد یافت. همان‏طور که در آیه ابتدای بحث ملاحظه می‏شود ایمان باطنی و مستحکم به همراه تقوا، کرامتی را در فرد مؤمن ایجاد می‏کند که با خدا می‏پیوندد و از دوستان خداوند می‏شود. در نتیجه‏ی اتصال با حیّ لایموت(خدای زنده مانا) از غیرخدا نه می‏ترسد و نه دچار حزن و اندوه می‏شود. سخن مولا علی(ع) که می‏فرماید:
«سوگند به خدا، اگر به تنهایی با همه‏ی دشمنانم که از کثرت روی زمین را پر کرده باشند رو یا رو شوم، نه باکی داشته و نه می‏هراسم. هرگز از آن‏ها روی‏گردان نمی‏شوم. به گمراهی آنان و هدایت خود که بر آن استوارم، آگاهم و از طرف پروردگارم به یقین رسیده‏ام...»(2) قرآن مجید در وصف اولیا می فرماید:«اَلا اِنَّ اَولیاءَالله لاخوفٌ علیهم و لاهم یَحزَنون، الذینَ ءامنوا و کانوا یتّقون ؛دوستان خدا نه می‏ترسند و نه به غم و اندوه مبتلا می‏شوند، ایشان اهل ایمان و تقواپیشه‏اند».(3).
پی نوشت ها:
1. نهج الفصاحه، ترجمه آقای پاینده، روایت 299.
2. نهج البلاغه، نامه 62.
3.یونس(10) آیات 62 و 63.

591

[=Times New Roman]إنّ أشدّ النّاس تصديقا للنّاس أصدقهم حديثا و إنّ أشدّ النّاس تكذيبا أكذبهم حديثا؛

هر كه راستگوتر است سخن مردم را زودتر باور ميكند و هر كه دروغگوتر است بيشتر مردم را دروغگو ميشمارد.

592

[=Times New Roman]إنّ أشقى الأشقياء من اجتمع عليه فقر الدّنيا و عذاب الآخرة؛

بدبختترين بدبختان كسى است كه فقر دنيا و عذاب آخرت را با هم دارد.

593

[=Times New Roman]إنّ أشكر النّاس أشكرهم للنّاس؛

سپاسگزارتر از همه مردم كسى است كه سپاس مردم را بيشتر مى گذارد.

594

[=Times New Roman]إنّ أطيب طعامكم ما مسّته النّار؛

بهترين غذاهاى شما آنست كه بآتش پخته شود.

595

[=Times New Roman]إنّ أطيب الكسب كسب التّجّار الّذين إذا حدّثوا لم يكذبوا و إذا ائتمنوا لم يخونوا و إذا وعدوا لم يخلفوا و إذا كان عليهم دين لم يمطلوا و إذا كان لهم لم يعسروا و إذا باعوا لم يطروا و إذا اشتروا لم يذمّوا؛

بهترين كسب ها كسب تجارى است كه بهنگام سخن دروغ نگويند و در امانت خيانت نكنند و بوعده وفا كنند و در پرداخت قرض خود تعلل نكنند و در مطالبه سخت گيرى نكنند و بهنگام فروش در ستايش جنس خود مبالغه نكنند و بهنگام خريد از جنس ديگران بد نگويند.

596

[=Times New Roman]إنّ أطيب ما أكلتم من كسبكم و إنّ أولادكم من كسبكم؛

بهترين روزى شما آنست كه از كسب بدست آريد و فرزند شما جزو كسب شماست.

597

[=Times New Roman]إنّ أناسا من أهل الجنّة يطّلعون إلى أناس من أهل النّار فيقولون بم دخلتم النّار فو اللَّه ما دخلنا الجنّة إلّا بما تعلّمنا منكم. فيقولون إنّا كنّا نقول و لا نفعل؛

مردمى از بهشتيان بسوى گروهى از جهنميان نگران شوند و گويند براى چه بجهنم رفتيد؟ بخدا ما به كمك چيزهائى كه از شما آموختيم ببهشت در آمديم جهنميان گويند ما ميگفتيم ولى عمل نميكرديم.

598

[=Times New Roman]إنّ أعظم الذّنوب عنه اللَّه أن يلقاه بها عبد- بعد الكبائر الّتي نهى اللَّه عنها- أن يموت الرّجل و عليه دين لا يدع له قضاء؛

بعد از گناهان بزرگ كه خداوند از آن نهى كرده بزرگتر از همه گناهان آنست كه مردى بميرد و قرضى داشته باشد و محلى براى پرداخت آن نگذارد.

599

[=Times New Roman]إنّ أعظم النّاس خطايا يوم القيامة أكثرهم خوضا في الباطل؛

بروز رستاخيز گناه آن كس از همه مردم بيشتر است كه بيشتر از همه گفتگوى بيهوده كرده باشد.

600

[=Times New Roman]إنّ أعجل الطّاعة ثوابا صلة الرّحم ؛

ثواب نيكى با خويشاوندان را از همه كارهاى نيك زودتر مى دهند.

601

[=Times New Roman]إنّ افضل عمل المؤمن الجهاد في سبيل اللَّه؛

بهترين عمل مؤمن، جهاد در راه خداست.

602

[=Times New Roman]إن أفواهكم طرق للقرآن فطيّبوها بالسّواك؛

دهانهاى شما معبر قرآنست آن را با مسواك پاكيزه كنيد.

603

[=Times New Roman]إنّ أقلّ ساكنى الجنّة النّساء؛

كمترين ساكنان بهشت زنانند.

604

[=Times New Roman]إنّ أكبر الإثم عند اللَّه أن يضيع الرّجل من يقوت؛

بزرگترين گناهان در نظر خدا آن است كه مردى ناخور خود را سرگردان گذارد.

605

[=Times New Roman]إنّ أكثر النّاس شبعا في الدّنيا أطولهم جوعا يوم القيامة؛

آنكه در دنيا از همه مردم سيرتر است روز رستاخيز بيشتر از همه گرسنه خواهد ماند.

608

[=Times New Roman]إنّ أكثر ما يدخل الجنّة النّاس تقوى اللَّه و حسن الخلق؛

مردم بيشتر بواسطه ترس خدا و نيكخلقى ببهشت ميروند.

609

[=Times New Roman]إنّ الأحمق يصيب بحمقه أعظم من فجور الفاجر؛

احمق بواسطه حماقت بيشتر از مردم بدكار گناه ميكند.

610

[=Times New Roman]إنّ الأرض لتنادي كلّ يوم سبعين مرّة يا بني آدم كلوا ما شئتم و اشتهيتم فو اللَّه لآكلنّ لحومكم و جلودكم؛

زمين هر روز هفتاد بار بانك ميزند، آدميزادگان هر چه مى خواهيد و دوست داريد بخوريد بخدا كه گوشت و پوست شما را خواهم خورد.

611

[=Times New Roman]إنّ الإسلام بدا غريبا و سيعود غريبا كما بدا فطوبى للغرباء؛

اسلام در آغاز غريب بود و باز همچنان كه بود غريب خواهد شد خوشا بحال غريبان.

612

[=Times New Roman]إنّ الإسلام نظيف فتنظّفوا فإنّه لا يدخل الجنّة إلّا نظيف؛

اسلام پاكيزه است، شما نيز پاكيزه باشيد كه هر كس پاكيزه نيست ببهشت نمى رود.

613

[=Times New Roman]إنّ الإيمان ليخلق في جوف أحدكم كما يخلق الثّوب فاسألوا اللَّه تعالى أن يجدّد الإيمان في قلوبكم؛

ايمان شما چون لباسى كه به تن داريد كهنه مى شود از خدا بخواهيد كه ايمان را در دل شما تازه كند.

614

[=Times New Roman]إنّ البرّ و الصّلة يستطيلان الأعمار و يعمّران الدّيار و يكثّران الأموال و لو كان القوم فجّارا؛
نيكى با كسان و مهربانى با خويشان عمرها را دراز و شهرها را آباد و اموال را زياد مى كند اگر چه انجام دهندگان آن بدكاران باشند.

615

[=Times New Roman]إنّ التّواضع لا يزيد العبد إلّا رفعة فتواضعوا يرفعكم اللَّه و إنّ العفو لا يزيد العبد إلّا عزّا فاعفوا يعزّكم اللَّه و إنّ الصّدقة لا يزيد المال إلّا نماء فتصدّقوا يزدكم اللَّه؛

تواضع مايه رفعت است تواضع كنيد تا خدا شما را رفعت دهد. عفو مايه عزت است عفو كنيد تا خدا شما را عزت بخشد. صدقه موجب فزونى مالست صدقه دهيد تا خدا مالتان را زياد كند.

616

[=Times New Roman]إنّ الحسد ليأكل الحسنات كما تأكل النّار الحطب؛
حسد نيكى ها را ميخورد چنان كه آتش هيزم را ميخورد.

617

[=Times New Roman]إنّ الحكمة تزيد الشّريف شرفا؛
حكمت شرافت شريف را فزون مى كند.

618

[=Times New Roman]إنّ الحياء و الإيمان قرنا جميعا فإذا سلب أحدهما تبعه الآخر؛
حيا و ايمان قرين يك ديگرند وقتى يكى را گرفتند ديگرى همراه آن ميرود.

619

[=Times New Roman]إنّ الدّنيا حلوة خضرة و إنّ اللَّه مستخلفكم فيها لينظر كيف تعملون؛
جهان شيرين و سبز است و خدا شما را در آن جاى داده تا ببيند چه ميكنيد.

620

[=Times New Roman]إنّ الرّجل إذا رضي هدي الرّجل و عمله فهو مثله؛
هر كه از روش و كار ديگرى راضى باشد مثل اوست.

621

[=Times New Roman]إنّ الرّجل إذا نظر إلى امرأته و نظرت إليه نظر اللَّه تعالى إليهما نظر الرّحمة؛
وقتى مرد بزن خود نگرد و زنش بدو نگرد خداوند بديده رحمت بر آنها مى نگرد.

622

[=Times New Roman]إنّ الرّجل لا يزال في صحّة رأيه ما نصح لمستشيره، فإذا غشّ مستشيره سلبه اللَّه تعالى صحّة رأيه؛
مرد تا هنگامى كه مشورت كنان خود را رهبرى مى كند از اصابت رأى بهره ور است و همين كه با مشورت كنان خيانت كرد خدا اصابت رأى را از او ميگيرد.

623

[=Times New Roman]إنّ الرجل لترفع درجته في الجنّة فيقول أنّى لي هذا؟ فيقال باستغفار ولدك لك؛
مقام يكى را در بهشت بالا برند و گويد اين مقام از كجا براى من حاصل شد؟ گويند فرزندت براى تو آمرزش طلبيد.

624

[=Times New Roman]إنّ الرّجل ليحرم الرّزق بالذّنب يصيبه و لا يردّ القدر إلّا الدّعاء و لا يزيد في العمر إلا البرّ؛
انسان بسبب گناه از روزى محتوم محروم ماند و تقدير جز بدعا برنگردد و عمر جز به نيكوكارى دراز نشود.

625

[=Times New Roman]إنّ الرّجل ليطلب الحاجة فيزويها اللَّه تعالى عنه لما هو خير له فيتّهم النّاس ظلما لهم فيقول من سبعني؛
انسان حاجتى ميخواهد و خدا براى مصلحتى حاجت او را بر نمى آورد و او به ستم مردم را متهم ميكند كه كى حق مرا برد.

626

[=Times New Roman]إنّ الرّجل ليعمل- أو المرأة- بطاعة اللَّه تعالى ستّين سنة ثمّ يحضرهما الموت فيضارّان في الوصيّة فتجب لهما النّار.

مرد يا زن شصت سال خدا را عبادت مى كنند و هنگام مرگ در وصيت بحق رفتار نمى كنند و جهنم بر آنها واجب مى شود.

627

[=Times New Roman]إنّ الرّجل ليعمل عمل الجنّة فيما يبدو للنّاس و هو من أهل النّار و إنّ الرّجل ليعمل عمل النّار فيما يبدو للنّاس و هو من أهل الجنّة.
گاه مى شود كه انسان در نظر مردم كار بهشتيان مى كند اما به حقيقت از جهنميان است و گاه مى شود كه انسان در نظر مردم كار جهنميان مى كند و بحقيقت اهل بهشت است.

628

[=Times New Roman]إنّ الرّجل ليعمل الزّمن الطّويل بعمل أهل الجنّة ثمّ يختم له عمله بعمل أهل النّار و إنّ الرّجل ليعمل الزّمن الطّويل بعمل أهل النّار ثمّ يختم عمله بعمل أهل الجنّة.
گاه مى شود كه انسان مدتى دراز كار بهشتيان مى كند پس از آن كار وى به رفتار جهنميان خاتمه مى يابد و گاه مى شود انسان مدتى دراز كار جهنميان ميكند و پس از آن كار وى به رفتار بهشتيان خاتمه مى يابد

629

[=Times New Roman]إنّ الرّحمة لا تنزل على قوم فيهم قاطع رحم.
مردمى كه در ميان آنها كسى از خويشاوندان بريده باشد، رحمت خدا بر آنها فرود نمى آيد.

630

[=Times New Roman]إنّ الرّزق ليطالب العبد أكثر ممّا يطلبه أجله.
روزى بيشتر از اجل در جستجوى بنده است.

631

[=Times New Roman]إنّ الزّناة يأتون تشتعل وجوههم نارا.
روز قيامت چهره زناكاران از آتش مشتعل است.

632

[=Times New Roman]إنّ السّعادة كلّ السّعادة طول العمر في طاعة اللَّه.
سعادت كامل آنست كه عمر دراز را در عبادت خداوند بپايان برند.

633

[=Times New Roman]إنّ السّعيد لمن جنّب الفتن و لمن ابتلي فصبر.
خوشبخت آنست كه از فتنه ها كناره گيرد و آنكه بزحمتى مبتلا شود و صبر كند.

634

[=Times New Roman]إنّ السّموات السّبع و الأرضين السّبع و الجبال ليلعن الشّيخ الزّاني و إنّ فروج الزّناة ليؤذي أهل النّار نتن ريحها.
هفت آسمان و هفت زمين و كوه ها پير زنا كار را لعنت مى كنند و تعفن عورت زناكار جهنميان را اذيت ميكند.

635

[=Times New Roman]إنّ السّيّد لا يكون بخيلا.
آقا بخيل نميشود.

636

[=Times New Roman]إنّ الشّاهد يرى ما لا يرى الغائب.
حاضر چيزها بيند كه غايب نه بيند.

637

[=Times New Roman]إنّ الشّياطين تغدوا براياتها إلى الأسواق فيدخلون مع أوّل داخل و يخرجون مع آخر خارج.
شيطانها صبحگاهان با بيرقهاى خود ببازارها ميروند و با هر كه زودتر ببازار رود داخل مى شوند و با هر كه ديرتر در آيد بيرون مى آيند.

638

[=Times New Roman]إنّ الشّيطان مع الواحد و هو من الإثنين أبعد.
شيطان با يك تن است و از دو تن دورتر است.

639

[=Times New Roman]إنّ الشّيطان يأتي أحدكم فيقول من خلقك؟ فيقول اللَّه فيقول فمن خلق اللَّه؟ فإذا وجد أحدكم ذلك فليقل: آمنت باللَّه و رسوله فإنّ ذلك يذهب عنه.
شيطان پيش يكى از شما آيد و گويد كى ترا خلق كرد؟ جواب دهد خدا، گويد خدا را كى خلق كرد اگر يكى از شما چنين پندارى بخاطر يافت گويد بخدا و پيغمبر او ايمان دارم و اين پندار از خاطر او برود.

640

[=Times New Roman]إنّ الشّيطان يجري من ابن آدم مجرى الدّم.
شيطان مانند خون در تن انسان جاريست.