پیاده روی اربعین

روایات متعددی درباره پیاده رفتن (ماشیاً) به زیارت امام حسین (ع) وجود دارد و جالب آنکه این رسم از همان بدو وقوع واقعه عاشورا مرسوم شده که زیارت جابر و عطیه کوفی و بعد کاروان اسراء با حضور امام سجاد و حضرت زینب، شاهدی است بر این مدعا. بنابراین، بزرگداشت پیاده روی اربعین، هم توسط امام معصوم (امام سجاد)، تقریر شده است و هم به نوعی به عنوان شعائر الهی در میان شیعه و اصحاب معصومین (جابر بن عبدالله انصاری و عطیه)، مرسوم می باشد همچنانکه سیره علماء و فقهاء شیعه بر این امر، تاکنون و در طی قرن ها بر این مساله، مستمر بوده است. چنانکه در آداب تعلیمی امام صادق به شیعیان، زیارت روز اربعین، سفارش شده است. *اهمیت روز اربعین امام حسین
درباره منشأ اهميت روز اربعين امام حسین در تاريخ شيعه، بايد گفت كه اين روز (20 صفر) از دو جهت كانون توجه قرار گرفته است: يكي از جهت بازگشت اسرا از شام به کربلا در اربعین اول یا دوم و زیارت قبر مطهر امام حسین توسط امام سجاد و حضرت زینب،سلام الله علیها و ديگري به سبب زيارت قبر سيدالشهدا (ع) توسط جابر‌بن‌عبدالله انصاري يكي از اصحاب برجستة رسول‌ خدا (ص) و اميرالمؤمنين (ع).
بنابراین، نخستین زائر اربعین از میان مردم، جابر بن عبد الله انصاری بوده است و نخستین زائر اربعین از میان خانواده امام حسین و بنی هاشم، کاروان اسراء اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله) در هنگام بازگشت از شام، می باشد. چنانکه مرحوم سید بن طاووس در کتاب شریف لهوف، چنین می فرماید:
لَمّا رَجَعَ نِساءُ الحُسَينِ عليه السلام وعِيالُهُ مِنَ الشّامِ وبَلَغوا إلَى العِراقِ، قالوا لِلدَّليلِ: مُرَّ بِنا عَلى طريقِ كَربَلاءَ، فَوَصَلوا إلى مَوضِعِ المَصرَعِ، فَوَجَدوا جابِرَ بنَ عَبدِ اللّهِ الأَنصارِيَّ رَحِمَهُ اللّهُ وجَماعَةً مِن بَني هاشِمٍ ورِجالًا مِن آلِ الرَّسولِ صلى الله عليه و آله قَد وَرَدوا لِزِيارَةِ قَبرِ الحُسَينِ عليه السلام، فَوافَوا في وَقتٍ واحِدٍ، وتَلاقَوا بِالبُكاءِ وَالحُزنِ وَاللَّطمِ، و أقامُوا المَآتِمَ المُقرِحَةَ لِلأَكبادِ، وَاجتَمَعَت إلَيهِم نِساءُ ذلِكَ السَّوادِ، و أقاموا عَلى ذلِكَ أيّاما. (ابن طاووس، الملهوف، ص 225)
هنگامى كه زنان و خاندان امام حسين عليه السلام از شام باز گشتند و به عراق رسيدند. به راهنمايشان گفتند: «ما را از راه كربلا ببر». آنان به قتلگاه [شهدا] رسيدند و جابر بن عبد اللّه انصارى كه خدا رحمتش كند و گروهى از بنى هاشم و مردانى از خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله را ديدند كه براى زيارت قبر حسين عليه السلام آمده بودند. پس در يك زمان، در آن جا گرد آمدند و با گريه و اندوه و بر سر و صورت‏زنان، به هم رسيدند و مجلس‏هاى عزايى بر پا داشتند كه جگر را آتش مى‏زد. زنان حاضر در آن جا هم گِرد آمدند و چندين روز، همين گونه ماندند.
هم چنين علّامه مجلسى(ره) در کتاب زاد المعاد مى‏ نويسد: «مشهور آن است كه سبب تأكيد زيارت آن حضرت در اين روز، آن است كه امام زين العابدين عليه السلام با ساير اهل بيت(علیهم السلام) در اين روز بعد از مراجعت از شام به كربلاى معلّى وارد شدند و سرهاى مطهّر شهداء را به بدن‏ هاى ايشان ملحق كردند». (مجلسی، زادالمعاد، ص 402)
*استحباب زیارت اربعین
و اما درباره استحباب زيارت اربعين نيز، دو روايت بيان شده است: يكي روايتي است كه در آن امام صادق(علیه السلام)، زيارت اربعين را به صفوان‌بن‌مهران جمّال، تعليم مي‌دهد و همين تعليم دادن، نشانة بزرگداشت زیارت اربعين است. (شيخ طوسي، مصباح المتهجد، ص788ـ789؛ همو، تهذيب الاحكام، ج6، ص125؛ سيد‌بن‌طاووس، الاقبال بالاعمال ‌الحسنة، ج3، ص101ـ103؛ مجلسي، بحار الانوار، ج98، ص331ـ332) و ديگري روايتي از امام حسن عسكري (ع) كه زيارت اربعين را در زمره نشانه‌هاي پنج‌گانه مؤمن بيان مي‌كند :
عَلامَةُ ‌المُؤمِنِ خَمسٌ: صَلاةُ ‌الاِحْدَي وَالْخَمْسِينَ، وَزيارة‌ُ الاربَعين، وَالتَّخَتُّمُ بِالْيَمِينِ، وَتَعفِيرُ الْجَبِينِ وَالْجَهْرُ بِبِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحِيم. (شيخ مفيد، المزار، ص53‎؛ شيخ طوسي، مصباح المتهجد، ص787ـ788؛ ابن‌فتال نيشابوري، روضة ‌الواعظين، ص195؛ سيدبن‌طاووس، الاقبال بالاعمال ‌الحسنة، ج3، ص100)
*تفسیر اجمالی حدیث علامات مومن
و اما حدیث نشانه های مومن توسط امام حسن عسکری، به چه منظوری بیان شده است؟ تفسیر این روایت، به طور اجمال چنین است: درباره انگشتر به دست راست كردن بايد گفت كه اين مسئله، سفارش امامان معصوم (علیهم السلام) است كه درواقع، يك نوع مبارزه با سيرة خلفاي بني‎اميه است؛ چراكه به ‌گفتة زمخشري، نخستين كسي كه انگشتر به دست چپ كردن را شعار خود قرار داد و برخلاف سنت عمل كرد، معاويه بود (عبدالحسين اميني، الغدير، ج10، ص210). شيعه بلند گفتن «بسم الله الرحمن الرحيم» را در نمازهاي صبح، مغرب و عشا واجب، و در نمازهاي ظهر و عصر مستحب مي‎داند و اين امر نيز به دستور و سفارش ائمه (علیهم السلام بوده است؛ زيرا چنان‌كه فخر رازي گفته است، آهسته خواندن بسم الله را بني‎اميه رواج دادند تا آثار ولایت را نابود كنند (براي آگاهي بيشتر درباره تفسير اين روايت، ر.ك: قاضي طباطبايي، تحقيق درباره اول اربعين حضرت سيدالشهدا†، ص390 به بعد).
*زیارت اربعین، عصاره و ستون ولایت
باید توجه داشت اینجا و در این حدیث از امام حسن عسکری، تاکید بر زیارت اربعین است وگرنه زیارت عاشورا توصیه می شد، یعنی رازی در زیارت اربعین است که آن را هم ردیف نماز و نشانه مومن، قرار می دهد، بنابراین، اربعین امام حسین (ع) موضوعیت دارد. آیت الله العظمی جوادی آملی معتقد است:
اهمیت زیارت اربعین، تنها به این نیست که از نشانه های ایمان است؛ بلکه طبق این روایت، در ردیف نمازهای واجب و مستحب قرار گرفته است. بنابراین همان گونه که نماز، ستون دین و شریعت است، زیارت اربعین و حادثه کربلا نیز ستون ولایت است، امّا مهم آن است که دریابیم نماز و زیارت اربعین انسان را چگونه متدین می کند. ه دیگر سخن، بر اساس فرموده رسول خدا(ص) عصاره رسالت نبوی(ص) قرآن و عترت است؛ «إنی تارک فیکم الثقلین... کتاب الله و... عترتی أهل بیتی». عصاره کتاب الهی که دین خداست، ستونی دارد که نماز است و عصاره عترت نیز ستونش زیارت اربعین است که این دو ستون در روایت امام عسکری(ع) در کنار هم ذکر شده است. (شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی ، ص 227-234)
*ترسیم حق و باطل در زیارت اربعین
علاوه بر حدیث امام حسن عسکری، در آداب تعلیمی زیارت اربعین از طرف امام صادق به شیعیان، امام حسین(ع) به عنوان ولی خدا و نماینده جبهه حق و حقیقت، ، با عناوینی همچون ولیّ خدا، حبیب خدا، خلیل خدا، برگزیده خدا، شهید مظلوم، گرفتار رنج ها و مصیبت ها و کشته اشک ها:... السلام علی اسیر الکُرُبات و قتیل العَبَرات. ...معرفی می­شود و در مقابل در فرازهای دیگر زیارت اربعین، ویژگی گروه های باطل بر ضدّ ولیّ خدا را که در حقیقت بروز بغض و کینه های دیرین شان از صدر اسلام بود، به عنوان: فریب خوردگان دنیا: «غَرَّتْهُ الدُّنْیا»؛ فروشندگان آخرت به بهای ناچیز دنیا: «وَشَری آخِرَتَهُ»؛ و هواپرست: «وَتَرَدّی فی هَواهُ»؛ معرفی می کند.

[=&amp]پیش ثبت‌نام پیاده‌روی اربعین از صبح امروز (یک‌شنبه ۱۵ شهریورماه) در سامانه‌ اینترنتی "سماح" آغاز شد.[/]

[=&amp]به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی حج، پیش ثبت‌نام پیاده‌روی اربعین از صبح امروز (یک‌شنبه 15 شهریورماه) در سامانه‌ اینترنتی "سماح" آغاز شد.[/]
[=&amp]در این اطلاعیه آمده است: به اطلاع تمامی متقاضیان حضور در مراسم با شکوه پیاده روی اربعین می رساند لازم است زائران عزیزی که می‌خواهند در این ایام به زیارت اباعبدالله(ع) مشرف شوند، در سامانه‌ [/]WWW.Samah.haj.ir[=&amp] اطلاعات خود را ثبت و کد رهگیری دریافت کنند.[/]
[=&amp]این اطلاعیه می‌افزاید: متقاضیانی که می‌خواهند غیرکاروانی، به صورت هوایی یا زمینی به این سفر بروند باید به منظور برنامه‌ریزی‌هایی که برای این سفر انجام خواهد گرفت، در سامانه سماح سازمان حج و زیارت پیش ثبت‌نام را انجام دهند.[/]
[=&amp]در این اطلاعیه آمده است: دلیل تاکید برای ثبت‌نام در این سامانه ظرفیت‌سنجی و تعیین تعداد متقاضیان، شهر و استان محل اعزام آن‌ها و امکاناتی که متناسب با آن باید تامین شود، است.[/]
[=&amp]این اطلاعیه می‌افزاید: در پیاده‌روی اربعین امسال داشتن ویزای عراق ضروری است که در اطلاعیه‌های بعدی سازمان حج و زیارت، هزینه‌ی دریافت ویزا، شرایط و شکل عبور از مرزها و گروه‌های اعزامی اعلام خواهد شد.[/]
[=&amp]همچنین در این اطلاعیه آمده است: متقاضیان حضور در مراسم پیاده روی اربعین برای پیش ثبت‌نام در سامانه سماح باید اطلاعاتی چون کدملی، شماره گذرنامه و شماره تلفن همراه را در سامانه وارد کنند و در گروه‌های حداکثر 10 نفره ثبت نام کرده و در پایان کد رهگیری دریافت نمایند که دسترسی به اطلاعات بعدی از طریق این کد امکان‌پذیر است.[/]
[=&amp]بر اساس این اعلام ارتباط با زائران برای اطلاع‌رسان‌ های بعدی از طریق شماره تلفن‌های همراهی که ثبت می‌شود، برقرار خواهد شد.[/]
[=&amp]در این اطلاعیه تأکید شده است: متقاضیان سفر اربعین باید دارای گذرنامه با اعتبار تا پایان سال 94 باشند.[/]