قرب خدا

امام علی(ع) میفرماید:خدا در اشیاء هست اما داخلشان نیست و خدا دور از اشیاء است اما خارج از آن نیست یعنی چی؟؟
این روایت یعنی همان آیه معروف که در سوره ق آیه 16 آمده است نحن اقرب الیه من حبل الورید یعنی من از رگ گردن به شما نزدیک تر هستم و این آیه شامل اشیاء نیز می باشد برای توضیح این آیه به مطالب زیر دقت کنید :
در اینجا نزدیك‏تر بودن از رگ گردن، تمثیلی است برای بیان استیلا و احاطه خداوند بر بندگان خویش؛ چون رگ گردن، رگی حیاتی برای بدن است و با قطع آن سریعا جان از بدن مفارقت می‏كند. خداوند برای بیان احاطه و اقتدار خویش از این استفاده نموده است نه آن كه خداوند - نعوذ باللّه‏ - جزئی از بدن و یا موجودی دارای جرم و جسم باشد.

در قرآن آمده: انسان را آفریدیم و از مكئونات و وسوسه‏ های نفس او آگاه هستیم و از رگ گردنش به او نزدیك تریم.(1)
راغب در مفردات گوید: توسوس از ماده وسوسه به معنی افكار نامطلوبی است كه در دل انسان می‏گذرد و اصل آ؛ از كلمه وسواس گرفته شده كه به معنی صدای زینت آلات زنان و همچنین پیام و صدای مخفی است.
لذا منظور در آیه این است كه وقتی خداوند از خطورات قلبی و وسوسه‏های زودگذری كه از فكر انسانها می‏گذرد آگاه است مسلماً از تمام عقاید و اعمال و گفتار آنان با خبر می‏باشد - برای این كه خداوند خالق انسان است، بدیهی است كه خالق و آفریننده به تمام خصوصیات و ویژگیها و زوایای مخلوق خویش علم و آگاهی دارد - ، از این رو در دنباله آیه فرموده ما از رگ گردن به شما نزدیكتریم.(2)
مراد از نزدیكی خداوند متعال از رگ گردن به انسان این است كه خداوند چون خالق و سازنده انسان است لذا به تمام خصوصیات او علم و آگاهی دارد - و روشن است كه احاطه علمی پروردگار سبب نمی‏شود كه خود را به او نزدیك نكنیم، بلكه بر عكس باید با جدیّت و تلاش فراوان هر چه بیشتر خود را به او نزدیك نماییم. سعدی می‏گوید: یار نزدیكتر از من به من است. وین عجب‏تر كه من از او دورم. اتّفاقاً بعضی‏ها قرب الهی را به معنی متصف به اوصاف الهی گرفته‏اند یعنی همان طوری كه خداوند بزرگ عالم، فادر، رحیم، عطوف و... است انسان هم باید سعی و كوشش كند تا متصف به صفت علم و قدرت و... گردد. در حدیث قدسی می‏خوانیم كه خداوند بزرگ فرموده: عبدی اطعنی حتی اجعلك مثلی...بنده من مرا اطاعت كن تا شما را مثل خود قرار دهم. همان زوری كه من به چیزی می‏گویم وجود پیدا كن، وجود پیدا می‏كند، شما هم این گونه شوی.
خلاصه كلام این كه مراد از نزدیك‏تر بودن خداوند به انسان از رگ گردن، به معنی احاطه علمی و قدرت اوست و چنین امری موجب نمی‏شود كه انسان خود را به خدا نزدیك نكند، چون همان طور كه گفتیم قرب خدا به مفهوم احاطه وجودی است. قرب معنو ی انسان به خدادر سایه عبادت و بندگی و تخلّق به اخلاق الهی می‏باشد.

پی نوشت‏ها:
1. ولقد خلقنا الأنسان و نعلم ما توسوس به نفسه و نحن اقرب الیه من حبل الورید (آیه 16 سوره ق).
2. به كتاب المیزان، ج 18، ص 547 و تفسیر نمونه، ج 22، ص 244 مراجعه شود.
منبع:تبيان