دعای ماه رجب

[=&quot]يا مَنْ أَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْر[/][=&quot]ٍ[/]
[=&quot]ای کسی که در همه خوبیها به او امید دارم.[/]
[=&quot]امید دارم خداوند من را به همه خوبیها برساند. نزد او حواسته ها، نه وزن دارد نه حجم. لیاقت صاحبش هم نیست. اگر لیاقت مهم هم باشد باز اوست که لیاقت می دهد. او بر همه چیز قادر است. حتی چیزهایی که بنده ی حقیر فکر می کند، از توان خداوند خارج است![/]

یکی از اعمالی که در ماه شریف رجب، پس از هر نماز واجب، معمولا انجام می‏گیرد،دعای «یامن ارجوه ...» است.
درباره‏ی این دعا، چند مطلب قابل دقت است که در این مقاله به آن‏ها خواهیم‏پرداخت.
در ابتدا، اصل دعا را نقل می‏کنیم. ماخذ اصلی دعای «یامن ارجوه‏» کتاب‏اقبال سیدبن طاووس است. در آن‏جا آورده است:
و من الدعوات کل یوم من رجب، ماذکره‏الطرازی ایضا، فقال: دعاء علمه‏ابوعبدالله(ع) محمدا السجاد -و هو «محمدبن ذکوان‏» یعرف بالسجاد. قالوا: سجدو بکی فی سجوده حتی عمی.- روی ابوالحسن علی بن محمدالبرسی،(رحمهماالله )، قال: اخبرناالحسین بن احمدبن‏شیبان، قال: حدثنا حمزه‏بن القاسم العلوی‏العباسی، قال: حدثنا محمدبن عبدالله بن عمران‏البرقی، عن محمدبن علی‏الهمدانی،قال: اخبرنی محمد بن سنان، عن محمدالسجاد فی حدیث طویل، قال:
قلت لابی عبدالله(ع): جعلت فداک! هذا رجب. علمنی فیه دعاءا ینفعنی الله به.
قال: فقال لی ابوعبدالله(ع): اکتب «بسم‏الله الرحمن الرحیم‏»! وقل فی کل یوم‏من رجب صباحاو مساءو فی اعقاب صلواتک فی یومک ولیلتک: «یامن ارجوه...».
قال: ثم‏مر ابوعبدالله(ع) یده‏الیسری، فقبض علی لحیته و دعا بهذا الدعاء و هویلوذ بسبابته الیمنی، ثم قال بعد ذلک: «یا ذالجلال والاکرام...».
و فی حدیث آخر: ثم وضع یده علی لحیته و لم یرفعها الا و قد امتلاظهر کفه دموعا. (1)
این روایت را، علامه‏ی مجلسی و محدث قمی، به گونه زیر ترجمه کرده‏اند:
1 - علامه مجلسی:
به سند معتبر، منقول است که محمدبن ذکوان به خدمت‏حضرت صادق(ع) عرض کرد که:
فدای تو شوم! این، ماه رجب است. مرا دعایی تعلیم نما که حق تعالی، مرا، به آن‏نفع ببخشد. حضرت فرمودند که: «در هر روز ماه رجب، در صبح و شام و بعد ازنمازها در شب[بخوان]: «یا من ارجوه لکل خیر...». پس، حضرت محاسن مبارک خودرا به دست چپ گرفتند و انگشت‏سبابه‏ی دست راست‏خود را به جانب چپ و راست‏حرکت‏می‏دادند و با انکسار تمام، این دعا را حضرت می‏خواندند: «یا ذالجلال ...» ودست از ریش مبارک خود بر نداشت تا از آب دیده‏ی مبارک‏اش، تر شد. (2)
2 - محدث‏قمی: سیدبن طاووس، روایت کرده است از محمدبن ذکوان -که معروف به سجاد است ،برای آن که آن‏قدر سجده کرده و گریست در سجود، که نابینا شد- که گفت: عرض کردم‏به حضرت صادق(ع): فدای تو شوم! این، ماه رجب است. تعلیم نما مرا دعایی در آن،تا حق‏تعالی، مرا، به آن، نفع بخشد. حضرت فرمود: بنویس‏«بسم‏الله‏ الرحمن الرحیم»! و بگو در هر روز از رجب، در صبح و شام و در عقب‏نمازهای روز و شب: «یامن ارجوه‏لکل خیر...».
راوی گفت: پس گرفت‏حضرت، محاسن شریف خود را در پنجه‏ی چپ خود و خواند این دعارا به حال التجاو تضرع به حرکت دادن انگشت‏سبابه‏ی دست راست. پس گفت‏بعد از آن:
یا ذالجلال والاکرام... .
محمد بن ذکوان کیست؟

راوی این دعا، «محمدبن ذکوان‏» ملقب به «سجاد» است.
وضع او، از نظر رجالی، مشخص نیست. مرحوم مامقانی می‏نویسد:
ولیس له فی کلمات اصحابناالرجالیین اثر اصلا. ولم اقف فیه الا علی‏روایه‏السید رضی‏الدین بن طاووس(رضوان الله علیهم) ، فی‏الاقبال، دعاء شهر رجب.
به نظر ما، احتمال تصحیف، در نام این راوی، وجود دارد. توضیح این‏که، ممکن است‏راوی این حدیث‏یا «محمدبن زیاد» باشد -زیرا، اردبیلی در جامع‏الرواه، از«محمدبن زیاد» با لقب «سجاد» نام برده و گفته: «محمدبن سنان از وی روایت‏نقل می‏کند.» و در این‏جا هم، روایت‏گر، محمدبن سنان است- و یا «محمدبن زیدشحام است; زیرا، وی، دعای «یامن ارجوه‏» را به گونه‏ی دیگری نقل کرده است.
البته، احتمال این که «محمدبن ذکوان‏»، تصحیف «محمدبن زیاد السجاد» باشد،بیش‏تر است.