غلام

نظر اسلام در مورد برده داری چیست؟

بسم الله الرحمن الرحیم

یکی از شبهات کاربر گرامی ساسان 2012

چگونه می توان ادعا کرد که یکی از اهداف پیامبر مبارزه با برده داری بوده است در حالی که خود برده داشته است ( مانند انس ) و چند زن او نیز از کنیزان بوده اند ؟ و ائمه نیز بردگان زیادی داشته اند و حتی چند تن از آنان خود فرزند کنیزان بوده اند ؟

چرا امامان(ع) کنیز داشتند؟

شخصی از امام صادق‏(ع) پرسید: آیا میان دو برده که برادر هستند یا مادر و فرزند هستند می توان جدایی انداخت؟ فرمود: نه، حرام است مگر خودشان بخواهند. (من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۲۱۹) امام صادق‏(ع): هرکه به برده ای فحش بدهد شلاق می خورد. (تهذیب الاحکام، ج ۱۰، ص ۷۱) رسول خدا(ص): خداوند هر گناهی را می بخشد مگر کسی که منکر مهریه شود یا مزد کارگر را ندهد یا شخص آزاد را بفروشد. (مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۳۷۸) امام علی‏(ع) در نامه به امام حسن(ع) چنین نگاشت: برده ها را نیکو تربیت کن. اگر یکی از آنها مرتکب جرمی شد، از او در گذر زیرا عفو با قدرت بهتر از کتک زدن به جاندار است. (کنز العمال، ج ۱۶، ص ۱۸۳) خادمان امام ابوالحسن(ع) می گویند: آن حضرت به ما فرموده بود: هرگاه در حال غذا خوردن بودید و رسیدم، بلند نشوید مگر غذا خوردنتان تمام شود.
گاه می شد که آن حضرت بعضی از ما را صدا می زد، وقتی به او می گفتند که آنها مشغول غذا خوردن هستند، می فرمود: رها کنید تا غذا خوردنشان تمام شود. (بحار الأنوار، ج ۷۴، ص ۱۴۱) رسول اللَّه‏(ص): غذا و لباس برده باید در سطح معمول باشد و نباید به کاری که در توانش نیست، مجبور گردد. (کنز العمال، ج ۹، ص ۷۸) اگر بردگان، رسول خدا(ص) را به غذا دعوت می کردند، قبول می کرد. (کنز العمال، ج ۷، ص ۹۸) رسول اللَّه‏(ص): از هر آنچه می خورید به برده هایتان بدهید و از هرآنچه خود می پوشید به آنها هم بپوشانید. اگر خلافی مرتکب شدند که نخواستید از آن بگذرید، آنها را بفروشید ولی مجازاتشان نکنید. (کنز العمال، ج ۹، ص ۷۳) امام صادق‏(ع): رسول خدا(ص) فرمود: میخواهید بدترین مردم را به شما معرفی کنم؟ گفتند: بله ای رسول خدا.
یکی از آنها را کسی معرفی کرد که بنده اش را بزند. (بحار الأنوار، ج ۷۴، ص ۱۴۱) رسول اللَّه‏(ص): هرکس کنیزی داشته باشد که او را خوب ادب کند و دانش به او بیاموزد سپس آزادش کرده به ازدواج در آورد، دو پاداش دارد. (السنن الکبرى ، ج ۷، ص ۱۲۸) روزی امام علی(ع) با غلامش قنبر به بازار رفت. حضرت دو پیراهن یکی به دو درهم و دیگری به سه درهم خرید و به قنبر فرمود: پیراهن سه درهمی را تو بردار. قنبر گفت: تو به منبر می روی و با مردم بیش تر سر و کار داری، سزاوار است پیراهن بهتر را شما بپوشید. حضرت فرمود: ای قنبر، تو جوان هستی و باید مانند جوانان باشی. من از خدا شرم می کنم لباسی بهتر از تو بپوشم. (بحار الانوار، ج ۷۱، ص ص ۱۴۴) شخصی از امام باقر(ع) پرسید: آیا می توان پشت سر برده نماز خواند؟ فرمود: ایرادی ندارد اگر به مسائل دینی آگاه است و آگاه تر از او در آنجا نیست. (کافی، ج ۳، ص ۳۷۵) از امام صادق‏(ع) پرسیدند: آیا گواهی برده جایز است؟ فرمود: بله. (تهذیب الاحکام، ج ۶، ص ۲۴۸) ابومسعود انصاری می گوید: داشتم غلامم را می زدم که صدایی از پشت سر شنیدم که می گفت: بدان ابومسعود، بدان ابومسعود که قدرت خدا بر تو بیشتر از قدرت تو بر برده است.
وقتی به پشت سر نگاه کردم دیدم پیامبر(ص) است. گفتم: ای رسول خدا، او را برای خدا آزاد کردم. فرمود: اگر چنین نمی کردی، دری از آتش به روی تو باز می شد. (مستدرک الوسائل، ج ۱۸، ص ۲۹) از امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) در مورد برده ای پرسیدند که امام جماعت عده ای می شود که به امامت او راضی هستند و بیش از همه قرآن می خواند. فرمود: ایراد ندارد. (تهذیب الاحکام، ج ۳، ص ۲۹) رسول خدا(ص): بهترین شما خوشرفتارترین شما با بردگان است. (کنز العمال، ج ۹، ص ۷۶)

9. چرا اسلام مجوز هم خوابی با کنیز را بدون عقد و بدون رضایت و بدون مهریه داده است؟


وقتی کسی در خانه اش قبلا با کنیزش طبق قوانین خودشان رابطه ی جنسی داشته است و از هم دیگر لذت برده اند ، حال اگر بخواهیم بگوییم که رابطه ی جنسی از این به بعد ممنوع است باید آنها را از همدیگر جدا کنیم ولی اینکه بخواهیم آنها را در یک خانه نگه داریم و با اینکه آنها قبلا بر همه ی بدن یکدیگر اشراف داشته اند آنها را از لحاظ جنسی بر یکدیگر حرام کنیم عملا قانونی صادر کرده ایم که انجام دادن آن ممکن نیست. اصلا اگر کنیزی بچه دار میشد زمینه آزادی اش فراهم میشد و خودش و فرزندش از مالکیت مولی خارج میشدند.




به این نکته نیز توجه شود رابطه ی جنسی مولی با کنیز در آن زمان نوعی کسر شأن برای مولی بوده است چون کنیز شخصیت درجه ی دوم جامعه محسوب می شده است و افراد معمولا دوست ندارند که با شخصیت درجه ی دوم جامعه رابطه داشته باشند و به همین خاطر است که در آیه ۲۵ سوره نساء خداوند ازدواج با کنیز را در صورتی پیشنهاد می دهد که افراد نتوانند ازدواج طبیعی داشته باشند و تازه چون ازدواج با کنیز دارای سختی های مربوط به خودش می باشد آنها را به صبر تشویق می کند. پس طبق معمول ، این کنیز است که خواستار رابطه با مولی است نه برعکس. بنابراین بر خلاف آنکه در تصور ما این است که رابطه ی جنسی با کنیز نوعی بی احترامی به او محسوب می شود اتفاقا مولاها در آن روزگار این گونه نبوده است که برای رابطه ی جنسی با کنیز سر و دست بشکنند. از آن طرف شخصیت درجه ی دوم جامعه برایش بسیار خوب است که زیردست شخصیت درجه ی اول جامعه باشد. امروزه بسیاری از زنان حاضرند تحت سرپرستی یک مهندس قرار گیرند و حتی آقای مهندس از آنها بهره ی جنسی ببرد. این آقای مهندس است که کسر شأن خود می داند با هر زنی رابطه داشته باشد. امروزه اصلا بسیاری از زنان مطلقه خودشان خواستار رابطه ی جنسی هستند. پس اینکه کسی بگوید کنیزان خواستار رابطه ی جنسی نبوده اند واقع گرایانه نیست.
ترجمه : و از شما کسى که به سبب تنگدستى نتواند با زنان آزاد مؤمن ازدواج کند، با کنیزان جوان با ایمانتان [ازدواج کنید]. و خدا به ایمان شما داناتر است از یکدیگر، پس با کنیزان با اجازه صاحبانشان ازدواج کنید، و مهریه آنان را به طور شایسته و پسندیده به خودشان بپردازید.(سوره نسا آیه 25) همانطور که میبینید اینطور نبوده که مردان برای ارتباط با کنیزان سر و دست بشکنند برای همین خدا دستور میدهد اگر پول ندارید با کنیزان با ایمان اردواج کنید

ترجمه : و [ازدواج با] زنان شوهردار [بر شما حرام شده است‏] مگر زنانى که ملک یمین شما هستند و زنان دیگر غیر از این [زنانى که حرمت ازدواج با آنان بیان شد] براى شما حلال است، که آنان را با [هزینه کردن‏] اموالتان [به عنوان ازدواج‏] بخواهید. (نساء-۲۴) طبق توضیحاتی که در طول بحث دادیم می فهمیم که مراد از استثناء ملک یمین از زنان شوهر دار این است که کنیزان ممکن است دارای شوهر باشند و قبل از کنیز شدن ، شوهر داشته باشند و مثلا وقتی از آفریقا آورده شده اند در آنجا شوهر داشته اند. و اما حال که کنیز شده اند با اینکه در واقع شوهر دار هستند ولی می توان با آنها ازدواج کرد چرا که کنیز شدنشان در حکم طلاق از شوهر است. این حکم البته حکمی عقلانی است چرا که بالاخره کسی که در آن زمان کنیز می شد عملا دیگر نمی توانست به شوهر خود بازگردد. حال آیا باید چنین شخصی تا آخر عمر از شوهر کردن منع شود؟ در اینجا دین انعطافی به خرج داده است و کنیز شدن او را در حکم طلاق از همسر سابق قرار داده است تا بتواند ازدواج کند. پس این حکم اسلام نه تنها به ضرر کنیز نیست بلکه به نفع اوست چون با این حکم ، تازه به سر و سامان می رسد و مهریه و نفقه نیز دریافت می کند. این نکته را باز ذکر کنم که کنیز از طریق جنگ و اسیر شدن کنیز نمیشود و ترجمه هایی در واقع کلمه "ملکت ایمانکم" را تفسیر (نه ترجمه) میکنند مردود هستند. معنی ملکت ایمانکم واضح است = مالک پیمان ها نه غنیمت جنگ یا کسی که از راه اسارت کنیز میشود

یک نکته ظریف خارج از بحث :

همانطور که در بالا توضیح دادم خداوند بردگان را با "ملکت ایمانکم" خطاب کرده در حالی میتوانست بگوید التي تملكها یا الفاظ دیگری که بگوید شما مالک آن افراد هستید اما خداوند مالکیت را به "پیمان و عهد" نسبت داده یعنی گفته شما مالک آنها نیستید بلکه عهد و پیمان شما مالک آنهاست و این نکته ای است که خداوند شخصی را مالک شخص دیگری نمیگرداند.

سلام و خسته نباشید...

من چند سوال کوتاه در مورد برده داری دارم با وجود اینکه خودم یه مقاله تحقیقی نسبتا قابل قبولی در مورد برده داری در اسلام در سایت اسکدین نوشتم که مورد قبول کارشناسان اینجا بوده، تا شبهات معترضین به برده داری رو پاسخ بدم در چند مورد نیاز به پاسخ دارم.
این مقاله من که خیلی سعی کردم چهره رحمانی اسلام رو نشون بدم:
http://www.mediafire.com/file/yrbgqip54us0enr/Slave+in+Islam.pdf
لینک در اسکدین»:
http://www.askdin.com/showthread.php?t=52077
سوالاتم این ها هستند:
1- اگر زن و شوهر کافری به اسارت مسلمین درآمدند، ادامه نکاح این دو یا جدایی اینها به دستور مالک اونها صادر می شه؟ خوب اگر مالک خواستار جدایی اونها شد و اون دو عاشق هم بودند، جدایی اجباری کمی غیر انسانی به نظر نمی یاد؟ یا اینکه می تونیم بگیم، مالکی که مسلمون باشه برا کسب رضای خدا نمی یاد دو زوج عاشق رو از هم جدا کنه؟ یا شایدم بگیم خوب اونها نباید وارد جنگ مستقیم با مسلمین می شدند؟

2- اینکه کنیز با مالکش وارد بحث مکاتبه برای کار بیشتر در قبال خود خرید کردن باشه هم اجازه اش به دست مالک کنیز هست یا اینکه کنیز اراده برای مکاتبه کنه، مالک باید تن به مکاتبه بده؟

3- بنده شنیده بودم مالک کنیز در مورد کنیز حق آمیزش مقعدی هم داره در صورتیکه در مورد آمیزش با زن آزاده اگر زن این کار رو اجازه نده، مرد هم نمیتونه این کار رو با همسرش اجبار کنه. آیا این درست هست؟

4- مادر برخی امامان ما شیعیان، قبلا کنیز بودند، آیا این زنان بزرگوار یعنی وارد جنگ با مسلمین شده بودند یا اینکه فرزند کنیزان یا غلامان به اسارت گرفته شده مسلمین بودند؟

5- علت تفاوت های حقوقی که بین یک مرد برده و یک کنیز قائل شده چیست؟ اینکه کنیز در ازدواج باید فرمانبر باشد. اینکه کنیز را می توان برای مدتی به فرد دیگری بخشید و پس از آن به خود یا هر فرد دیگری؟ ولی اصولا در مورد برده های مرد اینچنین نشیده نمی شود.

با تشکر...