معارف اسلامی

این سخن درستی است که رنگ‌ها در روح و روان آدمی اثر می‌گذارند و موجب تغییر احساسات و رفتار وی می‌شوند.
در تعالیم وحیانی، اعم از قرآن و روایات معصومین به طور مستقیم به این مسأله پرداخته نشده، که چه بسا دانستن این مسائل را به تجربه خود ما و دریافتهای علمی خود واگذاشته باشد؛ ولی بعضی از قرآن پژوهان با الهام از دانش روانشناسی و تأملاتی که به دنبال آن در آیات قرآن داشته اند، معتقدند در قرآن اشارات و یا شاید بهتر است بگوییم تطبیقاتی بر این مسأله وجود دارد که آموزنده است.
مثلا در مورد رنگ آبی گفته اند: آنجا كه خداوند متعال فرمود: «فالق الاصباح و جعل اللیل سكنا» ـ یعنی خداست شكافنده پرده صبحگاهان، و او شب را برای آسایش خلق قرار داد.(انعام/96) ـ با آن چه روان شناسان رنگ معتقدند که رنگ آبی تیره (رنگ شب)، ‌ساختار آرامش و سكوت كامل دارد و تاثیر آرام بخشی در سیستم اعصاب بر جای می گذارد و فشار خون، نبض و تنفس را می كاهد و در عین حال بدن تجدید قوا می یابد، مطابقت دارد. از این رو بعید نیست كه یكی از دلایل تأکید اسلام برای تهجد و شب زنده داری نیز همین باشد که انسان از تأثیر این آرامش بهره ببرد. شاید این که گنبدها و مناره ها را آبی می سازند ناشی از همین تجربه دینی باشد.
در مورد رنگ زرد در سوره مباركه بقره آیه 69 اشاره به درخواست قوم موسی، آمده است كه: «قالوا ادع لنا ربك یبین لنا ما لونها؟ قال إنه یقول إنها بقره صفراء فاقع لونها تسرّ الناظرین» یعنی گفتند از پروردگارت بخواه كه رنگ گاو [كه باید ذبح شود] را مشخص كند. خداوند فرمود: گاوی كه به رنگ زرد خالص است به طوری كه بینندگان را شادمانی و سرور می بخشد. به مانند آن چه در این آیه آمده است، در روانشناسی رنگها، رنگ زرد نشاط آور و چشمگیر عنوان شده است و اثر آن به صورت روشنی و شادمانی و درخشانی ظاهر می شود.
و یا در باره رنگ سبز عرض می شود در مورد لباس و تكیه گاه بهشتیان، قرآن در سوره مباركه الرحمن آیه 76 فرموده است: «متكئین علی رفرف خضرٍ وعبقری حسان» ـ یعنی در حالی كه بهشتیان بر بالش ابریشمی سبز و بساط زیبا تكیه زده اند ـ و همینطور در آیه 31 سوره كهف می فرماید: «... یلبسون ثیاباً خضراً من سندس واستبرق...» یعنی لباسهای سبز از حریر و دیبا می پوشند. تأکید بر رنگ سبز در این آیات، شاید اشاره به تازگی و طراوت و سرزندگی و پایداری زندگی بهشتیان دارد، چرا که در روانشناسی رنگها، رنگ سبز نمایانگر این امور ـ یعنی عزم راسخ، پایداری و مقاومت در برابر تغییرات و طراوت و تازگی ـ است.
در سوره مباركه الرحمان آیه 64 به رنگ سبز درختان بهشتی اینگونه اشاره شده است: «مدهامَّتان؛ آن دو بهشت سبز پر رنگ و پر درخت، كه ابتهاج درختانش، به نهایت رسیده است.(تفسیرالمیزان، ج9، ص222)
در روایتی نگاه به سبزه و چمن را تعویذی برای درمان بیماریها دانسته اند و فرموده اند: "والنظر إلی الخضرة، نشرة".(نهج البلاغه، حكمت400)
امروزه دانشمندان رنگ سبز را برای درمان بیماریهای عصبی و اختلالات روانی بكار می برند و آن را خنك كننده، تعدیل كننده نور خورشید، مُسَكن توصیف كرده اند. رنگ سبز در سیستم عصبی، برای بی خوابیها و خستگیها موثر است. فشار خون را كم می كند و مویرگها را منبسط می سازد.(دایرة المعارف تشیع، ج9، ص58)