برهان فرجه

با سلام و عرض ادب

در برهان فرجه آمده است که :

امام صادق (علیه السلام) فرمود اگر فرض باشد که ما دو واجب الوجود داشته باشیم یا دو تا قدیم داشته باشیم اینها باید با هم تفاوت داشته باشند یعنی باید یک فصل تمایزی با هم داشته باشند . به عبارت دیگر باید دو تا اصل مشترک داشته باشند یعنی هر دو واجب الوجود و هر دو خدا باشند. یک فصل ممیز و یک فصل جدایی هم داشته باشند که بگوییم خدای الف این چیز را دارد که خدای «ب» ندارد و خدای «ب» این چیز را دارد که خدای «الف» ندارد.

این فصل ممیز و این فصلی که این دو خدا را از هم جدا کرده این فرجه خودش باید مثل آن دو خدا قدیم و واجب الوجود باشد. چون اگر زمانی نباشد آن دوتا یکی می شوند . پس باید مثل خود خداها باشد. اگر واجب الوجود و قدیم باشد نتیجه این است که خداها سه تا می شوند .

برای اینکه این امر تحقق پیدا بکند باید بین این سه تا هم هر کدام دو تا فرجه باشد. خدای «الف» و«ب» و «ج » که خدای «ج» شد فرجه بین خدای «الف» و«ب» آن وقت بین هر کدام از دو تا دوتای آنها باز باید یک فرجه ای باشد آن وقت تعداد خداها پنج تا می شود . فرض پنج تا خدا باز بین این پنج خدا باز باید فرجه هایی باشد تا بی نهایت یعنی متسلسل تا بی نهایت باید واجب الوجود داشته باشیم.

آن شخص زندیق می گفت چه اشکال دارد که ما دو تا واجب الوجود داشته باشیم اما می بینیم فرض دو تا شدن واجب الوجود این است که ما بی نهایت واجب الوجود داشته باشیم در حالی که آن شخص هم قبول نداشت که بیش از دو تا واجب الوجود داشته باشیم بلکه منظور او این بود که مبدأ شر یکی و مبدأ خیر یکی باشد.

سوال و شبه ی بنده این است :

اگر دو موجود را تصور کنیم که یک جنس هستند این برهان شاید صحیح است ، اما اگر ذاتا جنس آنها متفاوت باشد چطور ؟ مثلا اگر دو عدد حبه قند داشته باشیم ، برای جدا کردن اینها از هم باید فاصله و جدا کننده ای میانشان باشد ، ولی اگر یک عدد حبه قند و یک تکه فلز داشته باشیم چطور ؟ آیا ضروری است که موجود سومی اینها را از هم جدا کند ؟

به عبارت دیگر وجه تمایز خدایان از هم ذات خودشان باشد چطور میشود ؟ آیا چنین چیزی ممکن است ؟

همگی ازلی باشند اما جنس ذات آنها با هم فرق کند ، حدس میزنم ازلی بودن فقط یک بعد است و تمام ابعاد هستی نیست که به تناقض بخوریم ، یعنی یک موجود میتواند ازلی باشد و مثلا فلز باشد دیگری طلا باشد و یکی آلومینیوم و ... ؟

آیا برای اینکه ثابت کنیم خدا جنس ندارد ، میگوییم او واحد است و برای اثبات واحد بودن خداوند میگوییم او جنس ندارد ؟! از کجا دانستیم خدا جنس ندارد ؟ لطفا بحث نامحدود بودن وجود خدا را که هنوز برایم ثابت نشده و لازمه ی اثباتش، اثبات واحد بودن خداست را مطرح نکنید !