365 سخن تربیتی (هر روز يك سخن)

در بخش نخست این کتاب موضوع شادی در آموزه‌های قرآنی و روایی پیگیری می‌شود و در بخش دوم آن موضوع نشاط با تکیه بر آیات و روایات مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.

شادی از نگاه آیات و احادیث، نشاط از نگاه آیات و احادیث، واژه‌پژوهی، ماهیت شادی، پایداری شادی، منابع شادی، موانع شادی، روابط اجتماعی، تغذیه، سیاحت و تفریح، دانش و تحصیلات، شادی‌بخشی به دیگران، ناسپاسی و قدرنشناسی، مفهوم‌شناسی، نسبت‌سنجی، نشاط از منظر روانشناسان، رابطه کسل و چند مفهوم دیگر، عوامل سستی و پیامدهای سستی از جمله موضوعات مطرح شده در این کتاب است.

کتاب شادی و شادکامی از دیدگاه اسلام توسط سید مهدی خطیب زیر نظر حجت‌الاسلام عباس پسندیده پژوهشی از گروه روانشناسی اسلامی پژوهشکده اخلاق و علوم رفتاری دارالحدیث در ۱۵۰ صفحه تألیف شده و از سوی انتشارات دارالحدیث منتشر شد. متن كتاب حاضر در كتابخانه سايت دارالحديث موجود است.

تذكر:‌متن اين كتاب در كتابخانه سايت حديث نت موجود است.

انتقاد، سخته نه؟ بالاخره با انسان، موجود ناشناخته، سر و کار داریم، نه یک ماشین و یا حیوان. با ظرافت و نرمی بايد با انسانها برخورد و رفتار كرد به همين دليل است كه یک ضرب المثل مي گويند: «ارتباطات يك هنر است»؛ بله اين يك مهارت است و نياز به مطالعه، تمرين مستمر و ذوق دارد .[1]

ما با افکار و تصاویز ذهنی خودمان می توانیم وقایع زندگی خودمان را به سوی خودمان جذب کنیم.

کتاب راز نوشته ی خانم برن استرالیایی است. دلیل انتخاب این عنوان این است که شخصیت های بزرگ تاریخی مثل افلاطون ، هوگو ، انیشتن ، اگر به مقامات عالی رسیدند اینها از قانون جذب استفاده کردند و این را بعنوان یک راز نزد خودشان پیدا کردند. عده ای هم از این قانون به صورت ناخود آگاه استفاده کرده اند و خودشان هم خبر نداشته اند. الان افرادی هستند که در جهات معنوی وعلمی رشد می کنند حتی در جهات مادی رشد می کنند و پول زیادی در تجارت گیرشان می آید ، این افراد خودشان به طور ناآگاهانه از این قانون جذب یا از این راز استفاده می کنند. خانم برن می گوید که ما به این راز دست پیدا کرده ایم و آنرا کشف کرده ایم و این را برای همه ی مردم دنیا آشکار کردیم که همه از آن استفاده بکنند. برای همین وجه تسمیه ای با راز این است. منظور مدعیان قانون جذب این است که وقتی ما تصویر سازی می کنیم ، پدیده را می آفرینیم و آنرا خلق می کنیم در واقع ذهن علت تامه خلق است. در واقع رابطه ی علت و معلولی است. چطور حرارت علت جوشش آب است فکر شما هم علت پدید آمدن این پدیده ی خارجی است. بعضی از این افراد در ایران این قانون را ترویج می کنند. آنها می گویند که شما با فکر خودت تمام دنیا را به صورت یک کاتولوک دراختیار خودت قرار می دهی. وقتی شما فکر می کنی و تصور می کنی گویا کاتالوگی جلوی چشمت هست و می توانی با همین تصور و فکرت به همه ی دنیا سفارش بدهی یعنی هرچه می خواهی تصور کن و به آن می رسی ، اگر این منظور قانون جذب است که همین هم هست خیلی قابل قبول نیست. اینکه ما بنشینیم فکر کنیم و تصور کنیم و پدیده های خارجی را ایجاد کنیم. این را می توان به عنوان یک فرضیه پذیرفت نه به عنوان یک قانون و نظریه. کسانی که روی این کار کرده اند می گویند که بگویید: فرضیه ی جذب. ممکن است که روزی این فرضیه به نظریه علمی تبدیل بشود. الان ما نمی توانیم آن را به عنوان یک قانون بپذیریم. اگر ما یک گوشه ای بنشینیم و فکر کنیم و تصویر سازی کنیم و به همه آرزوهای مان برسیم، نقش تعقل ، برنامه ریزی، دانش طلبی ،کار و تلاش از بین می رود. ممکن است افرادی با فکر کردن و تصویر سازی و برای سیدن به آن جذب شرکت هایی مثل گلد کوئیست بشوند.
اگر خلق آفرینش است ما نمی توانیم آن را قبول بکنیم، ولی اگر منظور این است که ما مثبت اندیش باشیم، خواسته هایی که از خدا می خواهیم تصویر سازی ذهنی بکنیم به این عنوان که افکار ما بر روی روح، روان و احساسات ما اثر می گذارد، این افکار قابل قبولی است. به این معنا قابل قبول و قابل عمل است.
در متون دینی ما و در کلام بزرگان تاریخ این بوده که فکر ما بر روح و احساس ما اثر می گذارد. اصلا فکر احساس را عوض می کند. وقتی احساس انسان عوض شد رفتار انسان عوض می شود ولی این کافی نیست. این مورد تایید اسلام است که فکر مثبت لازم است ولی کافی نیست.
دعا، ذکر، نذر، زیارت و توسل.
تصویر سازی ابزار ذهن است ولی ما برای رسیدن به خواسته هایمان فقط به ابزار نیاز نداریم ما به یکسری ابزارهای روح هم نیاز داریم مثل دعا و..
خانم برن در کتاب راز جمله ای از انجیل می آورد که هر چه را با دعا و باور از خدا طلب کنی بدون تردید به آن خواهی رسید. ایشان می خواهد بگوید که چیزی که شما با دعا و باور کامل می خواهی و بی تردید به آن می رسی، این خدا نیست که به تو حاجت می دهد بلکه چون تو خودت خواستی داری حاجت خودت را می گیری. تداعی و تصویر سازی ذهنی کردی و به این خواسته ات رسیدی. می شود به این نتیجه رسید که اگر شما به کربلا مشرف می شوید و با دعا حاجتی می گیرید، این آقا نیستند که به شما حاجت می دهند این خودت هستی که حاجتت را گرفته ای یعنی آمده ای و تصوی سازی ذهنی کرده ای و حاجت خودت را گرفته ای. این قابل قبول نیست. ولی اگر منظور مثبت اندیشی است قابل قبول است. اندیشه ی ما رفتار ما را می سازد. مثلا هنگام امتحان شما اجازه می دهی که افکار منفی وارد ذهن شما بشود. امتحان را خوانده ای ولی با این افکار منفی که نمی توانم سوالات را جواب بدهم ، دچار مشکل می شوم و من موفق نمی شوم، این افکار اثر تلقینی دارد و اینها را به خودتان تلقین می کند و بعد سر امتحان ذهن شما قفل می کند. ما به این معنا می توانیم از این نظریه استفاده بکنیم.
ای دل غم دیده حالت به شود دل بدنکن
استفاده ای که ما از قانون جذب می کنیم در این قسمتش است. ما نمی توانیم فقط به قوای جسمانی تاکید بکنیم باید به قوای معنوی توجه بکنیم.
در روایت داریم که یک ساعت تفکر از هفتاد سال عبادت برتر است. حضرت امیر که روی مثبت اندیشی تاکید داشتند خودشان اهل عبادت بودند. ما نباید تک اندیش باشیم.[1]

میکل آنژ، گوته، والدیزنی، اینها می گفتند که ما برای موفقیت های خودمان همیشه آنها را تصویر می کردیم.

ناپلئون بناپارت می گوید : وقتی من کودک بودم علاقه داشتم که فرمانده ی یک لشکر بزرگ باشم. هر روز می نشستم و تصورمی کردم که فرمانده ی یک لشکر بزرگ هستم و آنها را هدایت می کردم.

انیشتن می گوید: شما می توانید با تصویر ذهنی آینده خودتان را به تصویر بکشید. من خودم در کودکی تصور می کردم که در غاری نشسته ام و اطرافم پر از کتاب است. بالاخره این اتفاق افتاد. در شهر نیشابور کنار کوه بینالود غاری است من شنیده بودم که یک عالم بزرگوار تابستان ها از قم به آنجا می آید و کتاب های زیادی دارند. به خاطر همین آرزوی من یک غار و کتاب شده بود. از این نمونه خیلی زیاد است. در کنار تصویر سازی ما باید تلاش بکنیم و امیدوار باشیم. ما به ضمیر ناخودآگاه خودمان القا می کنیم و بعد به آن می رسیم. تصویر سازی لازم است ولی کافی نیست.[1]

تذكر: در علم بيان، ياد مي گيريم كه سخنمان را چگونه، چه وقت، در چه قالبي و ...بيان كنيم. زنان ايراني اغلب وقتي شوهرانشان دير مي‌آيد به جاي اين كه بگويند دير كردي دلواپس شدم مي‌گويند چرا دير كردي؟ كجا بودي؟ با كي بودي؟ و...[1]

انسانها هم دقیقا مثل آب هستند و چنین تقسیم بندی دارند. بعضی از آنها زلال و صاف هستند و یک صفایی دارند. انسان وقتی کنار این افراد می‌نشیند آرامش پیدا می‌کند. رفتار، کلام و نگاه آنها به عالم و هستی خیلی تماشایی است. بعضی ها هستند که مثل آب آلوده هستند و اصلا تماشایی نیستند. شما دوست دارید که اصلا این انسان را نبینید و اگر او را دیدید کنار او ننشینید و وقتی او کنار شما می نشیند اذیت می شوی و دوست داری که زود از او فاصله بگیری. خوب است که اگر انسان می خواهد کنار کسی بنشیند آن فرد کسی باشد که مثل آب زلال و گوارا باشد مثل امیرالمومنین. چه کسی از امیرالمومنین بهتر که کنار او بنشینیم. ما که می خواهیم حرفی و سخنی بشنویم، چه سخن و حرفی زلال تر از کلام امیرالمومنین است.[1]

جهیزیّه شان همان چند قلم ارزان قیمتی بود كه در كتاب ها نوشته اند. ضبط كرده اند: یك تكّه حصیر، یك تكّه لیف خرما، یك دست رختخواب و یك دستاس، یك كوزه، یك كـاسه. همه‌اش را اگر چنانچه به پول امــروز روی همدیگر بگذارند، معلوم نیست كه چند هزار تومان بیشتر بشود. همان مهریّه را از امیر المؤمنین (علیه السلام) گرفتند و پولش را دادند جهیزیۀ مختصری را فراهم كردند و بردند خانۀ شوهر. حالا ما نمی‌گوییم دخترهای ما مثل فاطمه زهرا (علیها السلام) جهیزیّه بگیرند. نه دخترهای ما مثل فاطمه زهرا هستند و نه خود ما ها مثل پدر ایشان هستیم و نه پسرهای ما مثل امیر المؤمنان(علیه السلام) شوهر فاطمه زهرایند. ما كجا آنها كجا؟! از زمین تا آسمان با هم فرق داریم، اما معلوم می‌شود راه، آن راه است. جهت، آن جهت است. جهیزیّه را مختصر بگیرید. به این و آن نگاه نكنید، خرج زیادی نكنید. كار را برای انسان كه ندارند مشكل نكنید.[1]

و هرگز امر نيك (از اعتقاد و كردار و گفتار) با امر بد يكسان نيست (پس بدى هايى را كه به تو مى رسد) با بهترين روش دفع كن، به طورى كه به ناگاه آن كه ميان تو و او دشمنى است (چنان شود كه) گويى دوستى گرم و خويشاوند است