مباحثی در مورد تهمت

تهمت، دل طرف مقابل را می شکند :Shekastan Del: و بدان که خدا پشت و پناه قلب شکسته است « أَنَا عِنْدَ الْمُنْكَسِرَةِ قُلُوبُهُمْ مِنْ أَجْلِي » حدیث قدسی

ای تهمت زننده!
تو قوی تری یا خدای تهمت شنیده؟!
بر فرض که یقین داشته باشی فلانی فلان کار رو کرده باشه، مگر نفرمود: 47- و پرده‏پوشى و ضد آن فاش كردن؛ با تهمت زدن و پرده دری، آدم به جای اینکه ثابت کنه حق با اون بوده، ثابت می کنه عقل خودش ایراد داره.

شهر هرت كه نيست برادر !!

تهمت زدن از گناهان بزرگه .. جاسوسي كردن هم همينطور.. بدتر از همه مردم آزاري

دل خدارو ميشكنه:Ghamgin:

ياحق:Gol:

مباحثی در مورد تهمت
تفاوت بهتان با تهمت
در بهتان انسان می داند کسی که به او نسبت ناروا می دهد کار نادرستی انجام نداده است ولی از روی اغراض و خواسته های نفسانی همانند دشمنی ،کینه وحسد صفت یا رفتار ناشایستی را به او نسبت می دهند اما در تهمت انسان برداشت خویش از رفتار دیگری را مد نظر قرار می دهد ونسبت ناروایی به او می دهد در حالی که نمی داند این رفتار از او سر نزده است برای نمونه اگر انسان شخصی را با سلاح گرم در کنار مقتولی مشاهده کند و به او نسبت قتل دهد در حالیکه می داند قاتل نیست رفتارش بهتان نامیده می شود و اگر نداند او قاتل نیست به رفتار او تهمت گفته می شود
(ر. ک اخلاق الاهی ایت الله مجتبی تهرانی)

باسمه تعالی
باسلام:
تهمت از ریشه وهم به معنای گمان بدی است که به دل انسان راه یافته است
هر رفتاری از مجموعه رفتارهای انسان که در جامعه پدیدار می شود به دو گونه قابل تفسیر و برداشت است (برداشتی خوب و مثبت )و(برداشتی بد ومنفی)در تهمت انسان از رفتار ،گفتار یا حالت دیگری برداشت بد و منفی می کند که البته این برداشت گاه به خود رفتار باز می گردد به این معنا که خود رفتار ،ناپسند و ناشایست تلقی می شود و گاه از آن رفتار صفات درونی و ویژگی های ناپسند برداشت می شود بی آنکه خود رفتار بد و ناپسند باشد که در این صورت رفتار فقط به منزله آینه و نمای آن صفت درونی گرفته می شود
یعنی گاه تهمت درباره زشتی ذات عمل و خود رفتار است و گاه عمل ورفتار پلی قرار داده می شود تا برخی از زشتی های درونی به شخص نسبت داده شود

تفاوت سوءظن با تهمت:
هرگاه کسی از رفتار ،گفتار یا حالات دیگران برداشت بدی داشته باشد ولی این برداشت فقط در درونش پنهان بماند و آشکار نشودبه سوءظن(بدگمانی)مبتلا شده است ولی اگر برداشت ناشایستش را اظهار کرد به رفتار او تهمت گفته می شود پس تفاوت سوءظن و تهمت در آشکار کردن گمانی است که از رفتار دیگری برداشت شده است

سرچشمه تهمت سوءظن است بدگمانی به کردار ،گفتار یا حالات دیگران ممکن است موجب شود شخص چه در حضور او و چه در غیاب ایشان تهمت بزند پس سوءظن می تواند به تهمت بینجامد به اینگونه که در سوءظن برداشت انسان از عمل ،سخن یا حالت دیگری برداشتی بد در درون خود اوست و ممکن است به سبب عواملی از درون انسان به بیرون تراوش کند یعنی به دیگران اظهار شود که در این صورت به تهمت تبدیل می شود.
ر.ک.اخلاق الاهی استاد آیت الله مجتبی تهرانی

اقسام تهمت
آشکار کردن گمان نادرست و اظهار آن به دو صورت ممکن است

1- اظهار حضوری
گاه تهمت زننده رفتار یا ویژگی زشتی را در حضور خود متهم به او نسبت می دهد و مدارک و اسناد این نسبت که می تواند شامل عمل ،سخن یا حالتی از او باشد را نیز ارائه می کند

2- اظهار غیابی
گاه تهمت زننده در حضور فرد چیزی بیان نمی کند بلکه در غیابش به او رفتار یا صفت ناپسندی را نسبت می دهد که این امر دو حالت دارد

الف:تهمت زننده فقط نتیجه برداشت خود را از رفتار شخص در غیابش به او نسبت می دهد و از خود رفتار ،سخنی به میان نمی آورد به این معنا که تهمت زننده نمی گوید به دلیل دیدن چنین رفتاری از متهم چنین برداشتی از او داشته است

الته تفاوتی نیست بین آنکه برداشت او از رفتار متهم در برخورد با خود او باشد یا دیگران زیرا در هر دو صورت اظهار بدگمانی شده و حقیقت تهمت پدید آمده است

ب: خود آن رفتار ،گفتار یا صفات را نقل می کند سپس برداشت خود از آن را به دیگران ارائه می دهد

ریشه های درونی تهمت

ریشه رفتار ناپسند و زننده تهمت را مانند بسیاری از رفتارهای زشت دیگر باید در رذایل اخلاقی که از عدم اعتلای قوای درونی انسان پدید می آیند جست

حسد، ترس از مجازات ،طمع ،و....رذایلی هستند که موجب ارتکاب این رفتار زشت از آدمی می شوند گاه انسان از روی حسادت به کمالی که در دیگری وجود دارد به متهم ساختن وی اقدام می کند تا بدین وسیله کمال او نادیده گرفته شود

شخص گاه به سبب واهمه ای که از مجازات در برابر کرده زشت خویش دارد به دیگری اتهام می زند و گاه حرص و طمع برای رسیدن به مقام و رتبه متهم ،او را به تهمت وا می دارد

پیامدهای زشت تهمت
تهمت آثار شومی هم برای تهمت زننده و هم برای تهمت زده شده به بار می آورد که می توان آنها را در دو عنوان ذیل جای داد.

1- پیامدتهمت بر بعد معنوی
در روایتی از امام صادق علیه السلام در این باره آمده است :
آنگاه که مومن به برادر مومنش تهمت زند ایمان در دل او ذوب می شود همانگونه که نمک در آب ذوب می شود(1

همان طور که از این روایت بر می آید تهمت موجب از بین رفتن ایمان مومن می شود
در توضیح این مطلب باید گفت که بسیاری از اعمال انسان بر ایمان او تاثیر می گذارد همچنین درباره این اعمال دو حالت انجام و ترک وجود دارد که در هر دو حالت در بعد ایمانی او موثر است

ترک واجبات از سویی و انجام گناهان از سوی دیگر،ایمان انسان را ضعیف می کند ترک واجب و انجام حرام را می توان دو گونه از کفر عملی به شمار آورد که انجام حرام شامل تهمت هم می شود و ضعف و نابودی ایمان را در پی دارد.

2- پیامد تهمت بر روابط انسانی
تهمت مایه نابودی حریم برادری و روابط انسانی میان افراد جامعه بشری است و جوّ عدم اعتماد و ترس از اطمینان را فراهم می سازد

امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند:
کسی که برادر دینی اش را متهم کند (به او تهمت بزند) بینشان حرمتی وجود ندارد(2

پی نوشت:
1-کافی ج 2،ص 361
2- همان ، ح 2

موضع ابلیس در برابر تهمت و بهتان
تهمت و بهتان به اندازه ای زشت و زننده است که حتی شیطان هم از انجام دهنده آن دو بیزاری می جوید
شیطان از رفتارهای زشت و اعمال خلاف استقبال می کند ولی برخی از رفتارهای ناروا آن قدر زشت و پلیدند که شیطان هم انها را تایید نمی کند یکی از این اعمال نابود کردن وجهه افراد در جامعه ،و ریختن آبروی آنها بوسیله بهتان یا تهمت است

امام جعفر صادق علیه السلام می فرمایند:
اگر کسی سخنی را بر ضد مومنی نقل کند و قصدش از آن زشت کردن چهره او و از بین بردن وجهه اجتماعی اش باشد و خواهد او را از چشم مردم بیندازد خداوند او را از محور دوستی خود خارج می کند و تحت سرپرستی شیطان قرار می دهد ولی شیطان هم او را نمی پذیرد(1

پی نوشت:
1- کافی ج 2 ،ص 358 ،ح 1