جمع بندی توبه از تهمت

جمع بندی پرسش: توبه از تهمت به چه صورتی است؟ آیا باید مثل غیبت، حلالیت بطلبیم یا به تمام افرادی که تهمت را شنیده اند، واقعیت را بگوییم؟ پاسخ: تهمت گناهی نابخشودنی و یکی از گناهان کبیره است، به معنای نسبت دادن رفتار یا گفتار یا حالتی زشت و ناپسند به کسی است که از آن زشتی، پاک و منزه است. قرآن می فرماید: «وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا»؛ و كسانى كه مردان و زنان مؤمن را بى ‏آنكه مرتكب [عمل زشتى] شده باشند آزار مى ‏رسانند، قطعا تهمت و گناهى آشكار به گردن گرفته‏ اند. (۱) و امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرمودند: «البُهتانُ على البَريءِ أعظَمُ مِن السَّماءِ»؛  بهتان زدن به آدم بي گناه بزرگتر از آسمان است.  (۲)   گناهانی مثل تهمت، انسان را درگیر دو نوع حق می کنند. یکی حق الله و نافرمانی پروردگار؛ و دیگری حق الناس و تضییع حقوق دیگران. حق الله با توبه ی حقیقی و عزم و اراده ی جدی بر عدم ارتکاب مجدد بخشیده می شود. اما حق الناس را باید جبران کرد. جبران کردنِ تهمت به این صورت است که اگر این حرف به ایشان رسیده و از این تهمت اطلاع دارد، باید حلالیت بطلبید، ضمن اینکه اگر راهی برای بازگرداندنِ آبروی شخص باشد، حتما باید انجام داد و نزد تمام افرادی که این حرف را شنیده اند، باید تهمت را برطرف کرد. مگر اینکه مفسده ی بزرگتری ایجاد شود؛ که در اینصورت اعتراف لازم نیست و باید راهکار بعدی را انجام دهید. چنانچه به هر دلیلی، راهی برای بازگرداندن آبروی شخص نیست، یا اعتراف به تهمت،‌ اثر خاصی برای او ندارد، یا با اینکار مفسده ی بزرگتری به وجود می آید، باید به نحو معنوی برایش جبران کنید. به این ترتیب که اعمال صالحی انجام داده و به ایشان هدیه کنید. هر عمل مستحبی در این مورد نافع است. مثلا تلاوت قرآن، نمازهای مستحبی، زیارت و انواع دعا و مناجات را می توان انجام داده و ثوابش را به ایشان هدیه نمایید. برای ایشان دعا کرده و طلب خیر و عافیت داشته باشید. به این ترتیب کم کم حقی که ایشان به گردن شما دارد جبران شده و توبه کامل می شود.     پی نوشت ها: ۱. سوره احزاب، ۵۸ ۲. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم، ج ۳، ص ۵۳۹