طرح ترک رذائل اخلاقی برای ظهور حضرت مهدی (عج) ♥...این هفته: فضیله ی نماز اول وقت ...♥

بسم الله الرحمن الرحیم
السلام علیک یا صاحب الزمان علیه السلام
السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

سلام و عرض خسته نباشید . برادر عزیز! اجرت با اقا امام زمان علیه السلام . امیدوارم که این بحث همیشه ادامه داشته باشه و مستمر باشه هر چند توفیق نداشتم درش حضور داشته باشم به صورت فعال اما خب خیلی کار جالبی بود .

در مورد سوالات باید بگم نگاه نکردن به نامحرم درجاتی داره که واقعا جالبه البته هر کسی نمیتونه به اون درجات برسه . مثلا در درجات سادش از ما خواسته شده که به نامحرم نگاه نکنیم خب باشه . اما وقتی انسان عشق حقیقی رو پیدا میکنه و به عبارت دیگه راهش رو پیدا میکنه درجات بعدی نگاه که نگاه نکردن بیش از حد به زیورالات دنیا هست رو رها میکنه . مثال بزنم : مثلا وقتی یک ماشین 700 میلیونی میبینه اصلا بهش نگاه نمیکنه چون براش اهمیتی نداره بلکه چیزای بالاتری مد نظرشه . و این یعنی خود به خود حجاب گرفتن چشم از تعلقات است . برای رسیدن به شیرینی ایمان واقعا نگاه نکردن به نامحرم کار رو راه می اندازه:Gol:
ممنون از تاپیک خوبت.

ای کاش موفق باشیم.
واقعا توی این دوره و مونه خیلی سخته و ایمان واقعی میخواد که بتونی ایمانت رو حفظ کنی.
امیدوارم هم خودم و هم یگران همه موفق باشن.

یاعلی...

هو بصیرٌ بالعباد

با سلام و عرض تسلیت ایام:

یکی از مصادیق نگاه حرام(به لحاظ معرفتی) خیالات حرام است که، اثر و نتیجه ی همان نگاه حرام است.

ممکن است شخصی تصمیم بگیرد نگاه حرام را ترک کند اما تصاویر ذهنیش باقی باشند -که هستند- و قوه خیال

هم فعال است و ممکن است آسیبهای جدی به معنویت فرد بزند،بنابراین حفظ و کنترل طائر خیال و همچنین

تطهیر و تهذیب آن بسیار مهم است و شاید یکی از مصادیق ترک نگاه حرام باشد، منتهی اینبار ترک نگاهِ حرامِ

ذهن یا قوه ی خیال است.

هو المصور

با سلام و عرض ادب خدمت سرکار

راههایی برای تطهیر قوه ی خیال توسط بزرگان ذکر شده است از جمله:

1-تفکر و استمرار آن،که باعث می شود قوه خیال تحت نظارت و تسلط عقل در آید.

تفکر می تواند در باره خلقت-انسان و یا تفکر و تدبر در آیات قران باشد.

2-آنچه در خیال انسان نقش می بندد همان صورت دیده ها و شنیده ها و محسوسات ماست،اگر آنها را کنترل کنیم

هر چیزی نشنویم و یا هر صحنه ای را نبینیم،راه خیالات سوء را می بندیم،و می توان به ضدش هم عمل نمود یعنی

نظر بر آنچه به آن توصیه شده است مثل نظر بر مصحف(قران).یا شنیدن صوت قران وووو

3-آیات خاصی هم برای توحد و تطهیر قوه خیال توصیه شده است که اگر کارشناسان گرامی صلاح

دانستند،ان شاالله خواهند فرمود.

باسلام و خسته نباشيد به دوست عزيزمون
تشكر و سپاس بخاطر طرح زيباتون ان شاء الله حاجت روا بشيد . اميدوارم اين اقدام جالبتون ادامه داشته باشه.

از مسائلی که درباره امام زمان(ع) مورد بحث و گفت و گو است، مکان و محل سکونت حضرت است، که آیا در مکان خاصی سکونت دارد یا نه؟ اگر در مکان ویژه‏ای است، آن مکان کجا است؟ روایاتی که درباره مکان امام زمان(ع) وجود دارند ،چند دسته‏اند:
1 - برخی از روایات محل خاصی را تعیین نکرده و جایگاه حضرت را در بیابان‏ها و کوه‏ها معرفی می‏کند. از آن جمله حضرت مهدی(ع) به پسر مهزیار فرمود: «فرزند مهزیار! پدرم امام حسن(ع) از من پیمان گرفت و فرمان داد که برای سکونت کوه‌های سخت و سرزمین‏های خشک و دور دست را برگزینیم».(1)
از این روایت استفاده می‏شود که حضرت از دسترسی مردم دور است و کسی از محل سکونت وی آگاه نیست.
2 - برخی روایات خاصی را به عنوان محل سکونت حضرت یاد نموده‏اند، مثلا در برخی از روایات در مدینه و پیرامون آن اشاره شده است.
ابوبصیر می‏گوید از امام باقر(ع) شنیدم : «لابد لصاحب هذا الامر من عزلة و لابد فی عزلته من قوة و ما بثلاثین من وحشته، و نعم المنزل طیبة»(2)، صاحب زمان(ع) را عزلت و غیبتی است که در آن، غیبت، نیرومند است به سی نفری که با حضرت هستند وحشت و تنهایی را از وی دور می‏کنند (و به قوت وی می‏افزاید) و خوب جایگاهی است (مدینه) طیبه.
از این روایات استفاده می‏شود که حضرت در مدینه منوره منزل دارد و افرادی همواره با ایشان به صورت ناشناس هستند.
برخی روایات مکان امام زمان(ع) را کوه«رضوان» که در اطراف مدینه است، بیان کرده‏اند، عبدالاعلی آل سام می‏گوید: «با امام صادق(ع) از مدینه خارج شدیم، به روحاء (اطراف مدینه) که رسیدیم ،حضرت نگاهش را به کوهی دوخت و مدت زمانی ادامه داد، و فرمود: این کوه رضوان نام دارد، خوب پناهگاهی است برای خائف(امام غائب) در غیبت صغرا و غیبت کبری.(3)
از روایات دیگر استفاده می‏شود که امام زمان(ع) در مکانی به نام «ذی طوی» که در اطراف مکه است، زندگی می‏کند و از همان جا نیز یاران خود قیام می‏کنند. امام باقر(ع) فرمود: «امام زمان را غیبتی است در بعضی از دره‏ها و اشاره کرد به منطقه «ذی طوی. (4)
3 - برخی روایات جایگاه خاصی را برای امام زمان(ع) نام نمی‏برد، ولی از حضرت به عنوان فردی یاد می‏کند که با مردم و در میان مردم و با آنان حشر و نشر دارد و به گونه‏ای ناشناس زندگی می‏کند. امام صادق(ع) فرمود: «صاحب الامر شباهتی نیز به حضرت یوسف پیامبر(ع) دارد .جای انکار نیست که خداوند با حجت خود همان کاری را انجام دهد که با یوسف انجام داد. صاحب الزمان(ع)، آن مظلوم حق از دست داده، در میان مردم رفت و آمد می‏کند و در بازار قدم می‏نهد و گاهی بر فرش منزل‏های دوستان می‏نشیند، لیکن او را نمی‏شناسند تا زمانی که خداوند به وی اذن دهد تا وی خود را معرفی کند، آن گونه که یوسف(ع) اجازه داد هنگامی که برادرانش گفتند: تو یوسفی؟ گفت: آری من یوسفم».(5)
از این روایت استفاده می‏شود که امام زمان(ع) مکان معین نداشته، در میان جمع و جامعه است، با مردم حشر و نشر دارد و زندگی طبیعی و معمولی دارد. در مراسم مذهبی و مناسک حج شرکت می‏جوید، ولی شناخته شده نیست و این امری است که سابقه داشته و دارد. عنایت امام(ع) به مردم و هدایت و رهبری مردم از سوی دیگر نشان از آن دارد که حضرت در همه جا بوده و در همه جا حضور دارد.
از جمع بین روایات نیز می‏توان استفاه کرد که امام زمان(ع) در همه جا حضور دارد و این منافات ندارد با آن دسته از روایت که مکان معین مانند مدینه و مکه را بیان کرده‏اند؛ زیرا آن دسته روایات ناظر بر آن است که در برخی از زمان‏ها و مکان‏های خاص حضور پیدا می‏کند. آن دسته از روایات که مکان مشخصی را برای امام بیان نکرده، ناظر بر آن است که حضرت در همه جا حضور دارد. بی تردید یکی از مصادیق حضور امام در همه جا، همان مکان‏های خاصی می‏باشد.
پی‌نوشت‏ها:
1. شیخ طوسی، الغیبه، ص 266.
2. بحار الانوار، ج 52، ص 153 و اصول کافی، ج 1، ص 340.
3. الغیبه، ص 162.
4. نعمانی، الغیبه، ص 182.
5. همان، ص 164.

سلام
نگاه به نا محرم به جز بعضی قسمت ها مثل صورت و دست ها تا مچ و در مورد مردها گردن و دست و مقداری از پا
و نگاه به همان قسمت ها هم اگر با ترس به حرام افتادن باشد حرام است
بعض ها می گن با ترس واقع شدن در حرام و بعضی میگن با ترس تزلزل قلب
تجربیات شخصی: این نگاه ها هم ترس گناه داره به نظر من ، نگاه خیره به چشم های نامحرم، نگاه به تغییرات صورت نامحرم هنگام صحبت کردن ، تغییراتی که مورد پسند شماست در ذهنتون می ماند مخصوصا اگر انتقال احساسی نسبت به شما باشد .

باید یک مقدار از چیزی که برامون ضرر داره بیشتر نگاهمون رو کنترل کنیم ، چون وقتی آدم به نگاه حرام نزدیک میشه کنترلش سخت تره و بعضی وقتا هم دیگه نمیشه جلوی خودتو بگیری ،‌
شروع مراقبتت باشه از وقتی که از در خونه بیرون میای ، به همه چیز نگاه نکن ، که یه دفعه از کنارش یه نامحرم نظرت و جلب کنه ، سرت و بنداز پایین و مسیر خودت رو برو
اگه مجبوری ا یک نامحرم حرف بزنی ، به زمین گاه کن ، اگه دوست نداری سرت رو پایین بندازی (مثلا میگی مسخره میکنن) به دکمه لباسش و یا ازین جور چیزا نگاه کن

در مورد نگاه حرام ، امام صادق (ع) نیز در این به اره می‌فرماید: «نگاه به نامحرم، تیری از تیرهای مسموم شیطان است و چه بسا یک نگاهی که حسرتی طولانی بر جای گذارد»

در مورد نماز اول وقت : مراقبت بر نماز اول وقت ، روحیه ی ایمان را در انسان تقویت نموده و همین مراقبت دایمی هر چند که با حضور قلب همراه نباشد ، انسان را به نماز با حضور قلب کامل می رساند و قلب آدمی را سرشار از محبت و معرفت الهی می نماید. آیت الله بهجت (ره)

ثوابش باشه این که دل امام زمان رو شاد کردی و نظر خاص آقا رو به خودت جلب کردی
محبت خدا و محبت امام زمان تقدیم شما

بسمه الشکور

با سلام و عرض ادب و احترام

خواهر خوبم،لازم دانستم برای سخنان بسیار خوب،زیبا و حق شما،شخصا و رسما تشکر کنم.

در پناه حق باشید.:Gol::Gol::Gol:

سلام

شرمنده شدم
ممنون

بزرگ ترین مانع رسیدن به کمالات،‌گناه و هواى نفس است. امام صادق(ع) مى فرماید: «بین بنده و خدا هیچ پرده­اى تاریک تر و ترسناک تر از نفس و هوى نیست . براى از بین بردن این دو وسیله­اى مانند احتیاج به خدا و خشوع براى خدا و گرسنگى در روز و بیدارى در شب نیست».(1)
حذر از پیروى نفس که در راه خدا
مردم افکن تر از این غول بیابانى نیست
امام صادق(ع) مى فرماید: «از هواى نفس بپرهیزید همان طورى که از دشمنانتان مى پرهیزید. هیچ چیز دشمن تر براى مردان از پیروى هواهایشان و نتیجة زبان هایشان نیست».(2)
1- سفینه البحار، ج 2، ص 603.
2- . اصول کافی، ج 4، ص 30.

سلام علیکم
همانطور که سرکار خانم شمیمه هم اشاره فرمودند
نگاه به نامحرم از آن جهت بیشتر مورد نهی واقع شده که معبر ورود خطورات مختلفی به دل است
زدست دیده و دل هر دو فریاد که هر چه دیده بیند دل کند یاد
استادی داشتیم می فرمودند
چه کار نا پسندی است که مومن تو مسیر یا در هر موقعیتی سرش هی به این ور و اونور بچرخه سر هر مغازه ای بی دلیل وای سه؛
دقیقا مثل رفته گری که دنبال تیکه های آشغال میگرده
منتهی او در آشغال سطیل میریزه و شما در قلب و ذهن خود...
سرتان پایین باشه حالا ذکری هم نبود , نبود...
دل مشغولی الانه به اندازه کافی هست...
.....
تحریم نگاه به نامحرم بیشتر به خاطر مصون ماندن دل و ذهن از خطورات شیطانی هست!
اسباب که مهیا شد حضرت شیطان دست به کار می شود...
حافظ و نگهبان دریچه های قلب می بایست بود
هم قلب خود هم دیگری...

و علیکم السّلام
1-نگاه حرام علاوه بر نگاه به نامحرم میتونه شامل نگاه های دیگه هم بشه مثل نگاه تیز و از روی غضب به والدین یا نگاه تمسخر آمیز و ... هم بشه.
2-ان الصلاه تنهی عن الفحشا و المنکر
به علاوه اینکه اگر سهوا نگاهتان به نامحرم افتاد سریعا باید ذکر بگیم مثل : لا حول و لا قوه الّا بالله العلی العظیم یا لااله الّا الله و...
3-فکر میکنم با تقویت ایمان ... البته دقیق نمیدونم واقعا من نالایق
4-
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
اَوَّلُ النَّظَرَةِ لَكَ وَ الثّانيَةُ عَلَيكَ وَ لا لَكَ وَ الثّالِثَةُ فيهَا الهَلا؛

نگاه اول [ناخودآگاه به نامحرم] براى تو [حلال] است و نگاه دوم ممنوع است و حرام و نگاه سوم، هلاكت بار است.
من لايحضره الفقيه، ج 3، ص 474

خواجه اي بد شكل نائبي بد شكل تر از خود داشت. روزي آئينه داري آينه به
دست نائب داد. آنجا نگاه كرد. گفت: سبحان الله، بسي تقصر در آفرينش ما
رفته است. خواجه گفت: لفظ جمع مگوي. بگوي در آفرينش من رفته است
نائب آينه پيش داشت. گفت: خواجه اگر باور نميكني تو نيز در آينه نگاه كن.

نگاه پند اموز و حلال

نگاه تو اینه.

نگاه حرام به چه نگاهی میگن؟ (منظور فقط صرف نگاه به نامحرمه یا نه!)

سلام علیکم نگاه با قصد لذت وشهوت،ونه صرف نگاه هرچند که باید نگاهمان طولانی نباشد وکنترل شود.

2- چطور نگاه حرام رو ترک کنیم؟ راه کارهاتون چیه؟ فکر کردن به عاقبت این کار ،واینکه بدانیم با ترک نگاه حرام،خداوند هم درمقابل همسرصالحی نصیب شخص می فرمایند.

3- چطور اهل نماز اول وقت بشیم؟ بازتوجه به احادیث ائمه (علیهم السلام) وقتی اماممان(علیه السلام) می فرمایند:نمازاول وقت زندگی را شیرین می کند طبیعتا هرانسانی دوست دارد زندگی شیرینی داشته باشدپس نماز را به عنوان اولین ومهترین کار انتخاب می کند.

4- روایت یا داستانی از خودتون یا از بقیه اگر دارید لطفا زکات علمتونو پرداخت کنین. یکی ازآشنایان (تقریبا23 ساله)می گفتندنمازخواندن وقت انسان را می گیرد و اینطور بهتر می توانم به کارهایم برسم ،بعد از دوسه ماهی نمی دانم چه اتفاقی افتاد که نزد بنده آمدند وازمن خواستند کتاب آموزش نماز به ایشان بدهم ومن با خوشحالی چندکتابی که داشتم را به ایشان دادم ،خیلی دوست داشتم علت این تحول مبارک را سوال کنم ولی سوال نکردم واین اتفاق زیبا برایم خیلی جالب بود ومدت ها به آن فکر می کردم.نمار اول وقت هم ازاین توفیقات می خواهد..

سلام علیکم
ممنون از مداومتی که تا به امروز بوده
امیدوارم هر جا که باشید سعادت دنیوی و اخرویتون هم کنارتون باشه
درباره ی سوالات

راهکارهایی که تا به اینجا بنده کشف کردم و نتیجه داده برای من
-یادمرگ
-با دیگران طوری رفتار کنیم که دوست داریم با ما رفتار بشه
-خودمون رو بذاریم جای طرف مقابل و حرفی و یا قضاوتی هست رو بگیم
-مکث سه ثانیه ای قبل از انجام هر کاری داشته باشیم چه گفتن چه نوشتن و غیره
برای این هم میشه از این راه ها استفاده کرد
به دوست داشتن های یکی یه نظر بندازیم
به دوست داشتنامون نظر میندازن
حالا چه امروز چه چند سال بعد چه توسط اون شخص چه شخص دیگر....

یا نماز خوندن ...دوست داریم یه لحظه غذامون دیر برسه؟وقتی خیلی گشنه هستیم؟
باید به روحمون هم توجه کنیم که غذاش رو سر موقع بدیم تا بعدها با ما مشکل پیدا نکنه

یه راهکار هم جدیدا کشف کردم اینکه باور عمیق داشته باشیم بعد از علم به اینکه یه چیزی خوبه یا بد
بهش ایمان پسدا کنیم و
تهش یقین داشته باشیم که با همین یقین خیلی کارها رو میشه انجام دادو ترک کردن بزرگترین گناهان...عدم وابستگی به دنیا و خیلی چیزای دیگه باعث میشه که دیگه خیلی از کارها برامون غیر ممکن و سخت نشه

برای ترک گناه اولین راهش اینه که عذاباش رو ببینیم و دومینش اینه که برای امیدوار شدن به ثواباش نگاه کنیم و مهم تر از اینا عمل کنیم ..و این عمل کردن تا وقتی که خودمون باورمون نشه و به یقین نرسیم صورت نمیگیره
باید یقین داشته باشیم که این عمل ما که نگاه به نامحرم هستش یک گناه بزرگ هست که پیامدهای خیلی خیلی بدی هم داره ...تو روان و تو زندگی و حتی ازدواج و غیره

درباره ی نگاه به نامحرم که اگه ترک بشه خیلی فضائل براش نوشته شد
حدیثی هست نقل به مضمونش این بود که اگر کسی برای کنترل نگاهش به آسمان یا به زمین نگاه کنه به اندازه ی ذراتی که در آسمان یا زمین هست براش ثواب مینویسند

درباره ی نماز اول وقت هم احادیث وجود دارند

امام صادق عليه ‏السلام :

شيعيان ما را در سه چيز بيازماييد : در اوقات نمازشان ، كه چگونه بر آنها مواظبت مى‏كنند ؛ در اسرارشان ، كه چگونه آنها را از دشمنان ما حفظ مى‏كنند و در اموالشان ، كه چگونه با آن به برادران خود كمك مى‏كنند .

الخصال : 103 / 62 منتخب ميزان الحكمة : 506
:Gol::Gol::Gol:امام باقر عليه‏ السلام :

هر مؤمنى كه به نمازهاى واجب اهميت دهد و آنها را به وقتش بخواند ، از غافلان نيست .

الكافي : 3 / 270 / 14 منتخب ميزان الحكمة : 430
:Gol::Gol::Gol:امام صادق عليه‏ السلام :

فضيلت اوّل وقت (نـماز) بـر آخـر وقت ، همچون فضيلت آخرت بر دنياست .

ثواب الأعمال : 58 / 2 منتخب ميزان الحكمة : 328

:Gol::Gol::Gol:
امام باقر عليه ‏السلام :

بدان كه اوّل وقت ، هميشه بهتر است ؛ پس تا جايى كه مى‏توانى به كار خير بشتاب ، محبوبترين كارها نزد خداوند عز و جل كارى است كه آدمى بر آن مداومت ورزد ، گرچه اندك باشد .
الكافي : 3 / 274 / 8 منتخب ميزان الحكمة : 328
:Gol::Gol::Gol:

امام على عليه‏ السلام

- در نامه خود به محمّد بن ابى بكر- : مراقب وقت نماز باش و آن را به هنگام بخوان ، نه به دليل بيكارى آن را پيش از موقع بخوان و نه به سبب كارى آن را از وقتش به تأخير انداز .

بحار الأنوار : 83 / 14 / 25 منتخب ميزان الحكمة : 328
:Gol::Gol::Gol:

پيامبر خدا صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم :

در ديندارى مرد همين بس ، كه بر گزاردن نمازها بسيار مواظبت كند .

تنبيه الخواطر : 2 / 122 منتخب ميزان الحكمة : 328

:Gol::Gol::Gol:امام باقر عليه‏ السلام :

نخستين چيزى كه بنده بـراى آن حـسابرسى مى‏شود نماز است ؛ اگر پذيرفته شد ساير اعمالش هم پذيرفته مى‏شود .

الكافي : 3 / 268 / 4 منتخب ميزان الحكمة : 324

:Gol::Gol::Gol:

ممنون تا اینجا خیلی خوب بود

من رو عضو کنید منم هستم تو رو خدا منم عضو کنید . خدایا شکرت به به چه کار جالبی منم دوست دارم توی گروه شما ها باشم منم ثبت نام کنید لطفا

اقا لطفا جداول مختلفی برای برنامه های مختلف مذهبی بزارید که پرینت بگیرم تا طبق برنامه بتونم خودم رو تغییر بدم خیلی خیلی متشکرم و سپاس گذار از این لطف بسیار بسیار عالیتون . خیلی متشکرم :hamdel::hamdel::hamdel::hamdel::hamdel::hamdel::hamdel::hamdel::hamdel::hamdel::hamdel::hamdel::hamdel::hamdel::Sham::Hedye:

خیلی خیلی متشکرم .

❌فلسفه حرام بودن نگاه به نامحرم ❌

.
از عالمی سوال شد: چه اشکالی دارد که انسان به جنس مخالف نگاه کند و لذت ببرد❓

پاسخ :✅

نگاه به حسن جمال جنس مخالف ضررهایی دارد که به طورخلاصه اشاره می شود :

1_ می بینی ، می خواهی، به وصالش نمی رسی، دچارافسردگی میشوی . . !

به نام حق

سلام خواهر عزیزم

آن عالم چه کسی بودند؟

سلام خانومی.نمیدونم.جایی نوشته بوداین مطلب قشنگ بوداینجاگذاشتم تابقیه هم بخونند.

[="Tahoma"][="Navy"]سلام با این که نبودم اما خیلی ناراحت شدم که جمع شد امیدوارم که دیگه هیچ بنی بشری گناه نکنه[/]

سلام به همگی دوستان
موضوع بسیار عالی
سخنرانی تکبر پنهان از اقای پناهیان هم عالیه در این موضوع حتما گووش بدین بسیار مفییییییییییید واموزندددددددددددددده
و بعد سوالات و تمرین عملی تواضع در متن زندگی

خیلی عالی و متشکرم .
دوستتون دارم بیش از حد .

سلام علیکم
متشکر ازاطلاع رسانی

درباره ی تواضع میشه گفتش در مقابل کبر قرار میگیره که یه گناه کبیره هستش..
چون شیطان هم به خاطر خود بزرگ بینی که داشت از بهشت رانده شد تا ابد
ولی اینکه چطور تواضع داشته باشیم روشی باشه که نتیجه بده اینه که
وابسته ی دنیا نباشیم چون وقتی وابسته ی دنیا باشیم برامون دید مردم مهم میشه
و این مهم بودنه به این میرسونه ما رو که از بالا به بقیه نگاه کنیم و کبر داشته باشیم
و این رو درک کنیم که خداوند واقعا بزرگ هستش اون وقت میبینیم که چقدر حقیر هستیم پس با تواضع حیا پیشه کنیم در برابر الله
همین که برامون خدا مهم باشه کافیه
نه تنها تواضع خواهیم داشت ..بلکه بنده ی خالص خداوند هم میشیم ان شاءالله

:Gol::Gol::Gol:
امام على عليه‏السلام :

چـه نيكوست فروتنى تـوانگـران در بـرابر تهيدستان به قصد رسيدن به اجر خداوند
و نيكوتر از آن بى‏اعتنايى و سرفرازى تهيدستان است در برابر توانگران از سر اعتماد به خداوند .

نهج البلاغة : الحكمة 406 منتخب ميزان الحكمة : 596
در پناه حق باشید
یا علی ع

بسمه کبیر المتعال

1-تواضع صفت قلب است که در رفتار و اعمال ظاهر می شود.

تواضع قلب،یعنی بدانی که هیچ چیز نیستی الّا بنده خدا و بنده ی خدا را چیزی نیست

که بدان بنازد و فخر بفروشد و تکبر کند،چنین معرفتی در قلب به اعضاء و جوارح سرایت کرده

و با بینشی الهی، خلق را هم، همه بندگان خدا می بیند که مانند اویند در منسوب بودن به حق

پس آنها را اکرام و احترام کند به نسبتی که با حق دارند،هر چه این نسبت قوی تر باشد در عمل

و اخلاق و اعتقاد، آنها را بیشتر تکریم کند:"محمد رسول الله والذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم..."

2-بنده ی خدا باشیم نه هوی

تواضع در آیات:

"وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً".

«بندگان [خاص خداوند] رحمان، کسانى هستند که با آرامش و بی‌تکبّر بر زمین راه می‌روند؛

و هنگامى که جاهلان آنها را مخاطب سازند [و سخنان نابخردانه گویند]، به آنها سلام می‌گویند و با بزرگوارى می‌گذرند».

شعراء، 215: «وَ اخْفِضْ جَناحَکَ لِمَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْمُؤْمِنینَ».

خداوند سبحان به پیامبر اسلام(ص) چنین سفارش می‌کند: در برابر هر یک از مؤمنان که از تو پیروى می‌کند، فروتنى کن.

اسراء، 24: «وَاخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ».

دستور تواضع برای پدر و مادر.

روایات:

نقل شده است که روزى پیامبر(ص) به یارانش فرمود: «چرا شیرینى عبادت را در شما نمی‌بینم!» پرسیدند: شیرینى پرستش چیست؟ فرمود: «فروتنى».

امیر مؤمنان(ع) نیز فروتنى را از بزرگ‌ترین عبادت‌ها شمرده و فرموده است: «بر تو باد به تواضع، که از بزرگ‌ترین عبادت‌هاست».

امام رضا(ع) پیرامون حدّ تواضع می‌فرماید: «تواضع درجاتى دارد؛ از آن جمله، انسان قدر خویش را بشناسد و با دلى سالم در جایگاه خود نشیند،

دوست نداشته باشد به سوى کسى رود، مگر چنان‌که به سویش آیند (یعنی؛ با مردم چنان که دوست دارد با او رفتار شود رفتار کند). اگر بدى بیند،

آن‌را با نیکى بپوشاند. فرو خورنده خشم و درگذرنده از [لغزش] مردم باشد و خداوند نیکوکاران را دوست دارد».

امام صادق(ع) فرمود: «از تواضع است که در نشستن به پایین مجلس راضى باشى و با هر کس روبه‌رو شدى، سلام کنى

نزاع و مجادله را ترک گویى، گرچه حق با تو باشد، و دوست نداشته باشى که به خاطر تقوایى که دارى تو را ستایش کنند».

4- تواضع چه فوایدی داره؟

فایده برتر از این که به کسوت بندگی خداوند در می آیی و از عباد رحمان می شوی؟

درباره سئوالات فعلا نظری ندارم
فقط یادآوری کنم تواضع و فروتنیمون نباید به دروغ ختم بشه...

و یه موضوع دیگه، پی سئوالی که برای من پیش اومده بود و جوابش از سایت پرسمان دانشجویی:
متن سئوال

[SPOILER]

[/SPOILER]

پاسخ:

[h=1]تواضع، کامل ترین رفتار اجتماعی[/h]
بسم الله الرحمن الرحیم
تواضع که در فارسی به فروتنی ترجمه شده، یکی از خصوصیات و صفات عالی انسانی است که آثار آن در ارتباط اجتماعی بروز و ظهور می کند. انسان متواضع کسی است که بهتر از آن چه انتظار دارد دیگری او با او تعامل داشته باشد، با دیگران تعامل دارد. پس فراتر از دایره عدالت با برخوردهای احسانی خویش، همگان را مجذوب رفتار خود می سازد و از آن جایی که تواضع از صفاتی است که کسی بدان حسد نمی ورزد، از مشکلات حسادت نیز در امان خواهد بود. از این روست که بهترین صفت انسانی و کامل ترین رفتار اجتماعی را می بایست از فروتن و متواضع انتظار داشت.

از آن جایی که جامعه اسلامی بر مدار مکارم اخلاقی و تمامیت آن می گردد، انتظار می رود که این صفت در مسلمانان و مومنان به بهترین شکل وجود داشته باشد تا جامعه نمونه و برتری را به جهانیان ارایه دهد. نویسنده در این مطلب با مراجعه به آموزه های وحیانی اسلام بر آن شد تا با تبیین تواضع و آثار آن، الگوی هایی از سبک زندگی اسلامی را ارایه دهد. با هم این مطلب را از نظر می گذرانیم.
تمامیت مکارم اخلاقی در تواضع
تواضع در لغت به معنای تذلل و فروتنی است.( لسان‌العرب، ج‌۱۵، ص‌۳۲۷، «وضع»؛ فرهنگ فارسى، ج‌۱، ص‌۱۱۵۸، «تواضع») ذلت و فروتنی که در این جا از آن سخن به میان می آید، یک شکستی نفس است که موجبات رشد و بالندگی انسان را فراهم می آورد. از این رو، با ذلت منفی که مانع جدی در سر راه کمال انسانیت است تفاوت ماهوی دارد؛ چرا که خداوند برای انسان به ویژه مسلمان و مومن، ذلت را نمی پذیرد و همه عزت را از آن خود و مومنان می داند.(نساء، آیه ۱۳۹؛ فاطر، آیه ۱۰؛ منافقون، آیه ۸)
از نظر اسلام فروتنی و تواضع در برابر متکبر و غنی به دلیل ثروتش نادرست است ؛ چرا که این تواضع نیست، بلکه ذلت و خواری است که شخص به سبب ثروت دیگری بر خود تحمیل می کند. امام على (ع) در این باره هشدار می دهد که نباید ذلت را با تواضع یکسان دانست. ایشان می فرماید:مَن أَتى غَنیّا فَتَواضَعَ لَهُ لِغِناهُ ذَهَبَ ثُلُثا دینِهِ؛ هر کس در مقابل ثروتمند به خاطر ثروتش تواضع کند دو سوم دینش از بین برود.(نهج البلاغه، حکمت ۲۲۸)
پس مراد از تذلل و ذلت پذیری در مفهوم تواضع همان جنبه مثبت آن است. به این معنا که نفس متواضع از تکبر وعزت بی پایه رهایی یافته و برای این که از کمالات بیش تری بهره مند شود، خود را نرم و لطیف می کند تا با فرورفتگی و شکستگی، هم چون زمین پست، آب بیش تری را کسب کرده و فضایل بیش تری را در خود تجلی دهد. امام کاظم علیه السلام در جایی می فرماید : إِنَّ الزَّرعَ یَنبُتُ فِى السَّهلِ وَلایَنبُتُ فِى الصَّفا فَکَذلِکَ الحِکمَهُ تَعمُرُ فى قَلبِ المُتَواضِعِ وَلا تَعمُرُ فى قَلبِ المُتَکَبِّرِ الجَبّارِ، لأِنَّ اللّه جَعَلَ التَّواضُعَ آلَهَ العَقلِ وَجَعَلَ التَّکَبُّرَ مِن آلَهِ الجَهلِ؛ زراعت در زمین هموار مى روید، نه بر سنگ سخت و چنین است که حکمت، در دل هاى متواضع جاى مى گیرد نه در دل هاى متکبر. خداوند متعال، تواضع را وسیله عقل و تکبر را وسیله جهل قرار داده است.(تحف العقول، ص ۳۹۶)
از نظر آموزه های اسلامی، انسان دارای کمالات از جمله علم و دانش، اهل تواضع و فروتنی است. از این روست که پیامبرگرامی(ص) در باره نشانه های عالم می فرماید: یا عَلىُّ وَلِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: صِدقُ الکَلِمِ وَاجتِنابُ الحَرامِ وَأَن یَتَواضَعَ لِلنّاسِ کُلِّهِم؛ یا على دانشمند سه نشانه دارد: راستگویى، حرام گریزى و فروتنى در برابر همه مردم.(التوحید، ص ۱۲۷) پس باید گفت که یکی از راه های شناخت دارندگی کمالات و فضایل در اشخاص، داشتن فروتنی و تواضع است؛ چرا که هر انسانی دارای فضایل بیش تری باشد هم چون درخت پربار و غنی از میوه های فضایل، فروتنی بیش تری دارد؛ زیرا با داشتن فضایل و غنای آن، نیازی ندارد تا تکبر ورزد و فخرفروشی نماید؛ چرا که انسانی که دارای کمبود و نقص است، برای جبران نقص و کمبود خویش تکبر و تفاخر می ورزد.
پس این که در اصطلاح علم اخلاق، تواضع را به شکستگى و فروتنى نفس تفسیر و تبیین کرده اند، به معنای ذلت منفی نیست. از این روست که متواضع در درون خود حالتی دارد که او را متذلل می کند به‌گونه‌اى که براى خود هیچ‌گونه برترى و امتیازى نسبت به دیگران قائل نبوده، و همواره در رفتار و گفتار خود دیگران را بزرگ و گرامى می دارد.( جامع‌السعادات، نراقی، ج‌۱، ص‌۳۹۴)
امام رضا (ع) در تعریف تواضع به درجات و مراتب آن اشاره می کند و ضمن تبیین برخی از درجات، حقیقت تواضع را نیز تبیین می کند. آن حضرت(ع) می فرماید: اَلتَّواضُعُ دَرَجاتٌ: مِنها أَن یَعرِفَ المَرءُ قَدرَ نَفسِهِ فَیُنزِلَها مَنزِلَتَها بِقَلبٍ سَلیمٍ، لایُحِبُّ أَن یَاتىَ إِلى أَحَدٍ إِلاّ مِثلَ مایُؤتى إِلَیهِ، إِن رَأى سَیِّئَهً دَرَأَها بِالحَسَنَهِ، کاظِمُ الغَیظِ عافٍ عَنِ النّاسِ، وَاللّه یُحِبُّ المُحسِنینَ؛ تواضع درجاتى دارد: یکى از آنها این است که انسان اندازه خود را بشناسد و با طیب خاطر خود را در آن جایگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار کند که انتظار دارد با او رفتار کنند، اگر بدى دید آن را با خوبى جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و از مردم درگذرد، و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.(کافى، ج۲، ص۱۲۴، حدیث۱۳)
پس حقیقت تواضع آن است که با مردم بهتر از آن رفتار نماید که خود دوست دارد دیگران با او رفتار نمایند. امام هادی (ع) در همین راستا و در بیان قاعده طلایی رفتار اجتماعی با دیگران می فرماید: التَواضُعُ أن تُعطِی الناسَ ما تُحبُّ أن تُعطاهُ؛ فروتنی در آن است که با مردم چنان کنی که دوست داری با تو چنان باشند .(المحجه البیضاء، ج ۵، ص ۲۲۵) چنین رفتاری همان احسان است که در اسلام بسیار بر آن تاکید شده است؛ زیرا محسن نه تنها از اهل بخشش و عفو از گناه و خطای دیگران است، بلکه در پاسخ بدی خوبی می کند و این گونه نیست که عادلانه عمل کند و پاسخ بدی را با بدی بدهد، بلکه نه تنها ناله و فریاد نمی کند بلکه می کوشد تا با رفتاری بهتر و اخلاقی، فرد خطاکار را متنبه سازد و او را به سوی اخلاق سوق دهد. (مائده، آیات ۸۲ تا ۸۵) این گونه است که در اوج قدرت و توانایی ، اف نمی گوید و به بدی دیگران را به نیکی پاسخ می دهد. امام صادق (ع) در بیان رفتار فروتنانه نمونه ای را بیان می کند که قابل تامل و تدبر است. ایشان می فرماید: إنَّ مِن التَّواضُعِ أن یَجلِسَ الرّجُلُ دُونَ شَرَفِهِ؛ تواضع در مجلس، آن است که کسى در کم‏تر از جایگاهش بنشیند.(الکافی، ج ۲، ص ۱۲۳، حدیث ۹ ؛ نیز میزان الحکمه، ج ۴، ص ۳۵۵۷) امام باقر(ع) نیز می فرماید: «التواضع الرضا بالمجلس دون شرفه و ان تسلم على من لقیت و ان تترک المراء و ان کنت محقا؛ تواضع آن است که به کمتر از جایگاه شایسته خود در مجلس قانع باشى و هرگاه کسى را ملاقات کردى در سلام پیشى بگیرى و جر و بحث را رها کنى هر چند حق با تو باشد».
پس با آن که از نظر مقام اجتماعی و منزلت علمی و مانند آن در مقام برتری است ولی برای او فرقی نمی کند که در راس مجلس بنشیند یا ته مجلس جلوس نماید. بلکه می کوشد تا با تواضع، دیگران را بلند کند و در جای برتر قرار دهد تا این گونه خود نیز در باطن و نزد خداوند رفعت یابد؛ چنان که در بیان آثار تواضع می آید.
خداوند در آیات قرآنی از متواضع با واژه تواضع و مشتقات آن سخن به میان نیامده است، ولی خداوند از این مفهوم اخلاقی و فضلیت انسانی با واژگانی دیگر غیر از تواضع یاد می کند که بیانگر آثار تواضع در قول و فعل متواضع است. واژگانی برای این مفهوم اخلاقی تواضع در قرآن به کار رفته، واژه هایی چون «هون»، «سلام» و «خفض جناح» و نیز جمله‌هایى مانند «لاتمش فى الأرض مرحاً» و «أذلّه على المؤمنین» است که بیانگر نوع رفتار اجتماعی متواضع در برابر دیگران است. خداوند خواهان آن است که مومنان نسبت به یک دیگر از باب احسان رفتار کنند و تنها در چارچوب عقل و عدالت زندگی اجتماعی خود را سامان ندهند؛ زیرا این عواطف انسانی است که می تواند زندگی اجتماعی را به بهترین شکل سامان دهد و در این میان گذشت و عفو و مانند آن بسیار مهم و اساسی است. مومن نسبت به یک دیگر می بایست مانند پرنده ای باشد که بال هایش را برای فرزندانش می گستراند تا ایشان در پوشش گرم و نرم آن استراحت نمایند.(حجر، ایه ۸۸؛ اسراء، آیه ۲۴؛ شعراء، آیه ۲۱۵)
خداوند بارها از مومنان و پیامبر گرامی(ص) می خواهد تا در کارهای نیک و احسان به دیگران پیشگام باشند و بر یک دیگر سبقت بجویند و حتی پیش از این که دیگری سلام بگوید سرعت و سبقت در این کار نیک بگیرند و آن را دلیل بر ذلت و خواری خود نشمارند بلکه عزت را در آن بجویند.(همان آیات و نیز انعام، ایه ۵۴)
در حقیقت، آن چه ما از صفات انسانی می خواهیم، بروز و ظهور آن در فعل و قول انسانی است. اگر این رفتار هنجاری برخاسته از یک صفت نفسانی در قول و فعل و ارتباطات اجتماعی انسان بروز کند، ارزش مضاعف می یابد. از این روست که در آیات و روایات همواره بر جنبه رفتاری انسان دارای صفت تواضع سخن به میان آمده و آن را برترین و کامل ترین صفت در میان صفات اخلاقی انسانی بر شمرده اند. امیرمومنان امام علی(ع) در بیان ارزش تواضع در میان دیگر صفات اخلاقی می فرماید: أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلینُ الجانِبِ؛ شریف ترین اخلاق، تواضع، بردبارى و نرم خویى است.(غررالحکم، ج۲، ص۴۴۲، حدیث۳۲۲۳)
از آن جایی که اخلاق اجتماعی مهم ترین جلوه از جلوه های ایمان انسان است، از نظر پیامبر(ص) تواضع به عنوان شیرینی عبادت معرفی می شود و آن حضرت(ص) می فرماید: مالی لااری علیکم حلاوه العباده؟! قالوا: و ما حلاوه العباده؟ قال: التواضع! ؛ چه می شود که شیرینی عبادت را در شما نمی بینم؟ عرض کردند: شیرینی عبادت چیست؟ فرمود: تواضع است!»(تنبیه الخواطر ،مطابق نقل میزان الحکمه، جلد ۴، حدیث ۲۱۸۲۵ ؛ محجه البیضاء، ج۶، ص ۲۲۲)
پس از نظر آن حضرت(ص) حقیقت عبادت که همان نهایت خضوع در برابر پروردگار است، زمانی حلاوت و شیرینی خود را به دست می آورد که با تواضع در برابر خدا و خلق همراه شود؛ چون کسی که شیرینی خضوع و تواضع در برابر خدا را دریابد در برابر خلق خدا نیز متواضع است. امیرمؤمنان (ع) نیز می فرماید: «علیک بالتواضع فانه من اعظم العباده؛ بر تو باد تواضع که از برترین عبادات است» . (بحارالانوار، ج ۷۲، ص ۱۱۹، حدیث ۵)
از آن جایی که تواضع ضد تکبر است، خداوند اهل تواضع را دوست می دارد؛ زیرا تکبر تنها زیبنده خداوند است و هر موجودی دیگری که تکبر ورزد، از مسیر کمالی دور می شود، چنان که ابلیس این گونه کرد و از مقامات کمالی هبوط نمود.
صفات های کمالی موجب غبطه و حسادت می شود؛ زیرا انسان وقتی نعمتی را دیگری می یابند یا دوست دارند خود نیز بدان صفت دست یابند که همان غبطه خوردن است و یا دوست دارند که دیگری هم نداشته باشد که همان حسادت است. هر چه نعمت برتر و کمالی تر باشد، بر میزان غبطه و حسادت نیز افزوده می شود و گاه چنان اهل حسادت چشم و نظر می کنند و اذیت و آزار می نمایند که زندگی بر دارنده نعمت و صفت کمالی تنگ می آید. اما در این میان تنها صفتی که این گونه نیست، صفت کمالی تواضع است؛ چرا که تواضع و فروتنی صفتی نیست که هر کسی آن را دوست داشته باشد؛ زیرا برای انسان ها سخت است که اهل تذلل و تواضع باشند و خود را در برابر دیگران کوچک و خوار نمایند و حتی داشته های خود را نهان کرده و بروز ندهند. از این روست که تواضع در میان صفات انسانی تنها صفتی است که هیچ کس نسبت به آن حسادت نمی ورزد؛ زیرا کدام نفس است که نخواهد خودنمایی و تفاخر نکند و داشته هایش را ابراز و اظهار نکند؟! چرا که نفس انسانی که تحت حکومت عقل و تدبیر فطرت پاک نباشد و گرفتار هواها و وسوسه ها باشد، دوست دارد حتی نداشته ها را به رخ بکشد و تفاخر و تکبر کند. امام حسن عسکری(ع) صفت تواضع را در میان صفات کمالی انسان تنها صفتی می داند که موجب حسادت نمی شود. آن حضرت (ع) می فرماید: التواضع نعمه لایحسد علیها؛ تواضع نعمتی است که سبب حسادت دیگران نمی شود. (تحف العقول، ص ۳۶۳)
آثار تواضع
در آیات و روایات برای تواضع آثار و برکاتی بیان شده که به برخی از آن ها در این جا اشاره می شود.
۱٫ مباهات خداوند: مباهات خداوند بر اهل تواضع از جمله آثار تواضع است. خداوند در برابر اعتراض فرشتگان در انتخاب حضرت آدم(ع) به خلافت، از ویژگی های انسان سخن گفت. این در حالی است که فرشتگان و ابلیس، نواقص آدمی را به رخ می کشیدند و این انتخاب را نادرست ارزیابی می کردند. ولی وقتی انسان ها در مسیری گام بردارند که بیانگر خلافت الهی است، خداوند به چنین اشخاصی مباهات می کند. از جمله این گروه های انسانی متواضعان هستند که خداوند بدان بر فرشتگان مباهات می کند. در روایت است که : یباهی الله تعالی الملائکه بخمسه: بالمجاهدین، والفقراء، والذین یتواضعون لله تعالی، والغنی الذی یعطی الفقراء و لایمن علیهم، و رجل یبکی فی الخلوه من خشیه الله عز و جل؛ خداوند به پنج دسته از انسانها به فرشتگان مباهات می کند: مجاهدان، فقرا (و نیازمندانی که دین خود را به دنیا نمی فروشند) و آنها که به خاطر خدا تواضع و فروتنی می کنند و ثروتمندانی که بی منت به مستمندان کمک می نمایند و کسی که در خلوت از خوف خدا گریه می کند! » (مکارم الاخلاق، ص ۵۱)
۲٫ محبت: میوه درخت تواضع، محبت خدا و خلق است. خداوند در آیاتی به مومنان توصیه می کند که برای جلب محبت خدا(مائده، ایه ۵۴) و محبت خلق حتی دشمنان(مائده، ایه ۸۲) از تواضع به عنوان بهترین ابزار و راهکار استفاده کنند. در حدیثی از امام امیرالمؤمنین (ع) می فرماید: «ثمره التواضع المحبه و ثمره الکبر المسبه! ؛ میوه درخت تواضع محبت است و میوه (شوم) تکبر دشنام و ناسزاگویی مردم است! » (غررالحکم، ۴۶۱۴) امام صادق (ع) نیز می فرماید: ثَلاثٌ تـُورِثُ المَحَبَّه: الـدَیـنُ وَ التَّـواضُعُ وَ البَذلُ؛ سه چیز است که محبت آورد: قـرض دادن و فـروتنـى و بخشـش.(تحف العقول، ص ۳۱۶) خداوند هم چنین در آیات ۸۲ و ۸۳ سوره مائده بیان می کند که اگر بخواهیم مردمان دیگر را به سوی حق و پذیرش آن تشویق کنیم نمی توانیم با جدال و برهان و مانند آن در این کار موفق شویم، بلکه این تواضع و فروتنی است که زمینه ساز جلب محبت دیگران و گرایش آنان به حق و اسلام خواهد شد و از عناد و لجاجت جلوگیری می کند. پس از آثار تواضع می بایست به گرایش دیگران به حق و حقیقت از جمله اسلام آوری اشاره کرد که در این آیات بدان توجه داده شده است.
۳٫ تنظیم امور: در حدیث دیگری از همان حضرت آمده است: «بخفض الجناح تنتظم الامور! ؛ با تواضع و محبت کارها نظم و سامان می یابد! » (غررالحکم، ۴۳۰۲) روشن است که نظم جامعه جز در سایه همکاری و همدلی حاصل نمی شود و همکاری و همدلی مردم در صورتی ممکن است که شخص مدیر نخواهد خود را بر آنها تحمیل کند و یا فخرفروشی کند و خود را برتر از دیگران قلمداد نماید، همیشه مدیرانی موفق هستند که در عین قاطعیت متواضع و پر محبت باشند.
۴٫ رفعت و سربلندی: در حدیث دیگری از رسول خدا (ص) می خوانیم: التواضع لایزید العبد الا رفعه فتواضعوا یرفعکم الله! ؛ تواضع جز بزرگی بر انسان نمی افزاید پس تواضع کنید تا خداوند شما را بلند مقام سازد! . (کنزالعمال، ۵۷۱۹) آن حضرت هم چنین می فرماید: رسول اکرم صلى الله علیه و آله : ثَلاثَهٌ لایَزیدُ اللّه بِهِنَّ إِلاّ خَیرا: اَلتَّواضُعُ لایَزیدُ اللّه بِهِ إِلاَّ ارتِفاعا وَذُلُّ النَّفسِ لایَزیدُ اللّه بِهِ إِلاّ عِزّا وَالتَّعَفُّفُ لایَزیدُ اللّه بِهِ إِلاّغِنَىً؛ سه چیز است که خداوند به سبب آنها جز بر خیر و خوبى نمى افزاید: تواضع که خداوند به سبب آن جز بلند مرتبگى نمى افزاید، شکسته نفسى که خداوند به سبب آن جز عزّت نمى افزاید و مناعت طبع که خداوند به سبب آن جز بى نیازى نمى افزاید.(بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۲۴، ح۲۲) گاه چنین تصور می شود که تواضع انسان را کوچک می کند در حالی که این یک رداشت سطحی و نادرست است، همواره می بینیم افراد متواضع در جامعه مورد احترام و دارای عظمت و شخصیت هستند و تواضع بر منزلت آنها می افزاید. امام صادق علیه السلام نیز می فرماید: إِنَّ فِى السَّماءِ مَلَکَینِ مُوَکَّلَینِ بِالعِبادِ، فَمَن تَواضَعَ لِلّهِ رَفَعاهُ وَمَن تَکَبَّرَ وَضَعاهُ؛ در آسمان دو فرشته بر بندگان گماشته شده اند پس هر کس براى خدا تواضع کند، او را بالا برند و هر کس تکبر ورزد او را پَست گردانند.(کافى، ج۲، ص۱۲۲، حدیث۲)
۵٫ خاستگاه نیکی و ارزش ها: «التواضع اصل کل خیر نفیس و مرتبه رفیعه… و من تواضع لله شرفه الله علی کثیر من عباده… و لیس لله عز و جل عباده یقبلها و یرضیها الا و بابها التواضع، و لایعرف ما فی معنی حقیقه التواضع الا المقربون المستقلین بوحدانیته، قال الله عز و جل و عباد الرحمن الذین یمشون علی الارض هونا و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما… ؛ تواضع ریشه هر کار نیک و با ارزش است و مقام والایی است… و هر کس برای خدا تواضع کند خداوند او را بر بسیاری از بندگانش شرافت می بخشد… و هیچ عبادتی برای خدا مورد رضا و قبول نخواهد بود مگر اینکه باب آن تواضع است و حقیقت تواضع را جز مقربانی که مستقل در وحدانیت خداوندند درک نمی کنند، خداوند عز و جل می فرماید: بندگان خداوند رحمان کسانی هستند که در زمین با تواضع راه می روند و هنگامی که جاهلان آنها را (با سخنان نامناسب) خطاب کنند، به آنها سلام می گویند (و با بی اعتنایی می گذرند) . » (بحارالانوار، ج ۷۲، ص ۱۲۱)
۶٫ علم و دانش: این سخن را با حدیثی که از حضرت مسیح (ع) نقل شده است پایان می دهیم. فرمود: «بالتواضع تعمر الحکمه لابالتکبر، کذلک فی السهل ینبت الزرع لا فی الجبل! ؛ به وسیله تواضع، مزرعه علم و دانش آباد می شود نه با تکبر، همان گونه که زراعت در زمین نرم و هموار می روید نه بر روی کوه! » (بحار الانوار، ج ۲، ص ۶۲) کوتاه سخن اینکه: تواضع هم در زندگی علمی و فرهنگی انسان اثر می گذارد (چرا که افراد متکبر به خاطر تکبرشان از رسیدن به حق محجوبند) و هم در زندگی اجتماعی (چرا که افراد متواضع از محبوبیت فوق العاده ای در اجتماع بهره می گیرند و همه مردم برای آنها احترام خاصی قائلند) و هم در رابطه انسان با خدا مؤثر است چرا که روح عبادت، تواضع و کلید قبولی آن فروتنی است. امام على علیه السلام نیز می فرماید: إِذا تَفَقَّهَ الرَّفیعُ تَواضَعَ؛ انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانایى دقیق رسد، متواضع مى شود.(غررالحکم، ج۳، ص۱۳۳، ح۴۰۴۸) پس تواضع خود گواه و نشانه ای از رسیدن انسان به مقام تفقه و درک عمیق و ژرف علمی است.
۷٫ رهایی از تفاخر و تجاوزگری: رسول اکرم صلى الله علیه و آله می فرماید : إِنَّ اللّه تَعالى أَوحى إِلَىَّ أَن تَواضَعوا حَتّى لایَفخَرَ أَحَدٌ عَلى أَحَدٍ وَلایَبغى أَحَدٌ عَلى أَحَدٍ؛ خداى متعال به من وحى فرمود که متواضع باشید، تا هیچ کس بر دیگرى فخر نفروشد و احدى به دیگرى زورگویى و تجاوز نکند. (کنزالعمال، ج۳ ص۱۱۰، ح۵۷۲۲)
۸٫ نشانه تقوا: امام على علیه السلام در بیان صفات متقین تواضع را نشانه متقین می شمارد و می فرماید : فى صِفَهِ المُتَّقینَ ـ : مَلبَسُهُمُ الاِقتِصادُ وَمَشیُهُمُ التَّواضُعُ؛ در وصف پرهیزکاران ـ : لباسشان میانه رویست و راه رفتن و رفتارشان متواضعانه است.(نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳)
۹٫ قرب الهی: از دیگر آثار و برکات تواضع دست یابی به مقام قرب الهی است که مقصد اسنی و برتر هر انسانی است. امام صادق (ع) درباره این اثر تواضع می فرماید : فیما أَوحَی اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ إلَی دَاوُدَ یا دَاوُدُ کَما أنَّ أقرَبَ النَّاسِ مِنَ اللهِ المُتَوَاضِعونَ کَذَلِکَ أبعَدُ الناسِ مِنَ اللهِ المُتَکَبِّرُونَ؛ از جمله وحی های که خدای عزوجل به داود این بود: ای داود! همچنان که نزدیک ترین مردم به خدا انسان های فروتن هستند، دور ترین مردم از خدا نیز متکبران اند.(اصول کافی ج۲ ص۱۲۳ باب التواضع حدیث۱۱)
۱۰٫ مقام صدیقین: از دیگر آثار و برکات تواضع است. حضرت امام حسن عسکرى (ع) فرمودند: «هر که حقوق برادران (ایمانى) خود را بهتر بشناسد و آنها را بهتر ادا کند شأن و مقامش در پیشگاه الهى بزرگتر است، و هر که در دنیا براى برادران (مؤمن) خود تواضع کند، در نزد خدا از صدیقان است و حقا از شیعیان على بن أبی طالب علیه السلام خواهد بود».
۱۱٫ کمال و بلوغ عقلی: تواضع نشانه بلوغ عقل و کمال یافتگی آن است. امام صادق( علیه السلام) در ضمن حدیثى فرمودند: «کمال العقل فی ثلاث التواضع لله…»: کمال عقل در سه چیز است، یکى از آنها تواضع براى خدا است.
نشانه های تواضع
در مطالب پیشین برخی از نشانه های اهل تواضع بیان شده است. از جمله حدیثی بود که بیان می کرد که اهل تواضع در نشستن و جلوس در مجالس می کوشند در پایین ترین جایگاهی قرار گیرند که لایق و شایسته آن هستند.
امام علی بن ابی طالب (ع)نیز نشانه های دیگری را برای اهل تواضع بیان می کند که از آن جمله آن ها سه نوع حرکت و رفتار اجتماعی است که بیانگر فروتنی شخص است. آن حضرت (ع) می فرماید: ثلاث هن راس التواضع: ان یبدء بالسلام من لقیه، و یرضی بالدون من شرف المجلس، و یکره الریا و السمعه؛ سه چیز است که سرآغاز تواضع است: نخست اینکه انسان هر کس را ببیند ابتدا به او سلام کند و در پایین مجلس بنشیند و تظاهر ریا و سمعه را ناخوش دارد. » (کنز العمال، حدیث ۸۵۰۶)
در بعضی از روایات نشانه های دیگری نیز بر آن افزوده شده است، از جمله: ترک «مراء» و «جدال» یعنی انسان به خاطر برتری جویی با دیگری بحث نکند و یا این که علاقه مند نباشد که مردم او را بستایند و مدح و ستایش کنند. (اصول کافی، ج ۲، ص ۱۲۲، حدیث ۶)
پس نشانه های تواضع را می توان در رفتار اشخاص جست و جو و شناسایی کرد. امام صادق علیه السلام در این باره می فرماید: إِنَّ مِنَ التَّواضُعِ أَن یَرضَى الرَّجُلُ بِالمَجلِسِ دونَ المَجلِسِ وَأَن یُسَلِّمَ عَلى مَن یَلقى وَأَن یَترُکَ المِراءَ وَإِن کانَ مُحِقّا وَلایُحِبَّ أَن یُحمَدَ عَلَى التَّقوى؛ از تواضع است که انسان به پایین مجلس رضایت دهد، به هر کس بر مى خورد سلام کند، مجادله را رها کند اگر چه حق با او باشد و دوست نداشته باشد که او را به پرهیزکارى بستایند.(بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۱۸، حدیث۳)
از امام صادق (ع) تواضع از نشانه های دین داری و اسلامیت شخص است. از این روست که در حدیثی در بیان صفات متدینان می فرماید : اِنَّ صاحِبَ الدّینِ فَکَّرَ فَـعَـلَـتْهُ السَّکینَهُ وَ اسْتَـکانَ فَـتَواضَعَ وَ قَنِعَ فَاسْتَغْنى وَ رَضىَ بِما اُعْطىَ وَ انْفَرَدَ فَکُفىَ الاْخْوانَ وَ رَفَضَ الشَّهَواتِ فَصارَ حُرّا وَ خَلَعَ الدُّنْیا فَتَحامَى الشُّرورَ وَ اطَّرَحَ الْحَسَدَ فَظَهَرتِ الْمَحَبَّهُ وَ لَمْ یُخِفِ النّاسَ فَـلَـمْ یَخَفْهُمْ وَ لَمْ یُذْنِبْ اِلَیْهِمْ فَسَلِمَ مِنْهُمْ وَ سَخَتْ نَفْسُهُ عَنْ کُلِّ شَى‏ءٍ ففازَ وَ اسْتَکْمَلَ الْفَضْلَ وَ اَبْصَرَ العافیَهَ فَاَمِنَ النَّدامَهَ؛ آدم دین‏دار چون مى‏اندیشد، آرامش بر جان او حاکم است. چون خضوع مى‏کند متواضع است. چون قناعت مى‏کند، بى‏نیاز است. به آنچه داده شده خشنود است. چون تنهایى را برگزیده از دوستان بى‏نیاز است. چون هوا و هوس را رها کرده آزاد است. چون دنیا را فرو گذارده از بدى‏ها و گزندهاى آن در امان است. چون حسادت را دور افکنده محبتش آشکار است.مردم را نمى‏ترساند پس از آنان نمى‏هراسد و به آنان تجاوز نمى‏کند پس از گزندشان در امان است. به هیچ چیز دل نمى‏بندد پس به رستگارى و کمال فضیلت دست مى‏یابد و عافیت را به دیده بصیرت مى‏نگرد پس کارش به پشیمانى نمى‏کِشد.(امالى مفید، ص ۵۲، حدیث ۱۴)
امیرمومنان امام علی(ع) یکی دیگر از نشانه های تواضع را عدم خستگی از طاعت خداوند دانسته و می فرماید : مَن تَواضَعَ قَلبُهُ لِلَّهِ لَم یَسأم بَدنهَ مِن طاعَهِ اللهِ؛ هر که قلبش برای خدا تواضع داشته باشد،بدنش از طاعت خدا خسته نمی شود.(بحار الانوار ج۷۵ ص۹)

تواضع و آثار آن چیست؟ و فرق میان تواضع و ذلّت چیست؟
پرسش

تواضع و آثار آن چیست؟ و چه فرقی میان فروتنی و ذلّت و خواری وجود دارد؟

پاسخ اجمالی

تواضع، از صفات نیک اخلاقی است که فردی بدون هیچ چشمداشت مادی و دنیایی، از تکبر و برتربینی در برابر دیگر افراد با ایمان خودداری نموده و مزایا و محاسن خود را به رخ آنان نکشد.
در مقابل، ذلّت و خواری؛ یعنی آن‌که خود را برای دنیاپرستان کوچک کرده و در مقابل آنها به تملق و چاپلوسی پرداخته تا از این طریق به منافع پَست مادی دست یابد که این رفتار در اسلام مورد نکوهش قرار گرفته است.
در آموزه‌های دین اسلام برای تواضع آثاری مانند سربلندی، جلب محبّت دیگران و ... ذکر شده است.
در مرز و تفاوت میان تواضع و ذلّت باید گفت: تواضع، اقدامى است که انسان داوطلبانه در برابر دیگران به خاطر امتیازاتى که در آنان احساس می‌کند، انجام مى‏دهد. ممکن است فردى خود را در برابر دیگران از جهتى یا جهاتى داراى امتیاز ببیند، براى این‌که مبادا به غرور و تکبر مبتلا شود باید به جهات امتیاز خود توجه نکند، بلکه به امتیازهاى دیگران - حتى احتمال پاره‌اى امتیازات در آنان - توجه کند و به خاطر همان جهات امتیاز، فروتنى کند؛ اما ذلّت، امرى است که معمولاً از ناحیه دیگران تحمیل می‌گردد و در ذلّت، فردِ ذّلت‌پذیر تحقیر می‌شود، اگر تواضع با ذلت همراه شود، از نظر اخلاق اسلامی مردود است.

پاسخ تفصیلی

یکی از رفتارهایی که در آموزه‌های دینی از صفات نیک اخلاقی شمرده شده است «تواضع و فروتنی» است که برای آن آثار و برکاتی ذکر شده است که به طور خلاصه به آن می‌پردازیم:[1]
مفهوم تواضع
تواضع آن است که انسان، خود را از کسانى که در جاه و مقام از او پایین‌ترند، برتر نداند. همچنین به معناى شکسته نفسى و افتادگى آمده است که آدمى خود را از دیگران بالاتر نبیند.[2]
مرز میان تواضع و ذلّت‌پذیرى
باید توجه داشت که مفهوم تواضع به معناى کوچکى کردن و به دیگران ارج نهادن است، نه آن‌که تواضع به معنای خود را خوار کردن و زیر بار ذلّت رفتن باشد. تواضع، اقدامى است که انسان داوطلبانه در برابر دیگران به خاطر امتیازاتى که در آنان احساس می‌کند، انجام مى‏دهد. ممکن است فردى خود را در برابر دیگران از جهتى یا جهاتى داراى امتیاز ببیند، براى این‌که مبادا به غرور و تکبر مبتلا شود باید به جهات امتیاز خود توجه نکند، بلکه به امتیازهاى دیگران - حتى احتمال پاره‌اى امتیازات در آنان - توجه کند و به خاطر همان جهات امتیاز، فروتنى کند؛ اما ذلّت، امرى است که معمولاً از ناحیه دیگران تحمیل می‌گردد و در ذلّت، فردِ ذّلت‌پذیر تحقیر می‌شود، اگر تواضع با ذلت همراه شود، از نظر اخلاق اسلامی مردود است. برای آگاهی بیشتر در این‌باره نمایه‌های «تکبر و تواضع در روایات»، سؤال ۲۹۳۲۲ و «دانش بیشتر، تواضع و فروتنی بیشتر»، سؤال 29277 مطالعه شود.
تواضع از نگاه قرآن‏
ایمان و اعتقاد به خدا، تمام شئون زندگى انسان مؤمن را در بر می‌گیرد. آن گونه که آثار بندگى خدا در رفتار و گفتار او آشکار می‌شود. یکى از برجستگی‌هاى اخلاقى که قرآن کریم در وصف بندگان خدا بیان کرده، رفتار متواضعانه آنان است:
«بندگان [خاص خداوند] رحمان، کسانى هستند که با آرامش و بی‌تکبّر بر زمین راه می‌روند؛ و هنگامى که جاهلان آنها را مخاطب سازند [و سخنان نابخردانه گویند]، به آنها سلام می‌گویند [و با بی‌اعتنایى و بزرگوارى می‌گذرند]».[3]
خداوند سبحان به پیامبر اسلام(ص) چنین سفارش می‌کند: در برابر هر یک از مؤمنان که از تو پیروى می‌کند، فروتنى کن.[4] همچنین در کنار وظایف متعددى که براى فرزندان نسبت به پدر و مادر ذکر کرده، فرموده است: «و بال‌هاى تواضع خویش را از محبّت و لطف، در برابر آنان فرود آر!».[5]
تواضع از نگاه احادیث
پیشوایان اسلام در سخنان متعددّى ارزش تواضع را بیان کرده و حد و مرزش را تعیین نموده‌اند.
رسول خدا(ص) تواضع را سبب رفع ستم از جامعه دانسته، می‌فرماید: «نسبت به یکدیگر فروتن باشید تا کسى بر دیگرى ستم روا ندارد».[6]
نقل شده است که روزى پیامبر(ص) به یارانش فرمود: «چرا شیرینى عبادت را در شما نمی‌بینم!» پرسیدند: شیرینى پرستش چیست؟ فرمود: «فروتنى».[7]
امیر مؤمنان(ع) نیز فروتنى را از بزرگ‌ترین عبادت‌ها شمرده و فرموده است: «بر تو باد به تواضع، که از بزرگ‌ترین عبادت‌هاست».[8]
امام رضا(ع) پیرامون حدّ تواضع می‌فرماید: «تواضع درجاتى دارد؛ از آن جمله، انسان قدر خویش را بشناسد و با دلى سالم در جایگاه خود نشیند، دوست نداشته باشد به سوى کسى رود، مگر چنان‌که به سویش آیند (یعنی؛ با مردم چنان که دوست دارد با او رفتار شود رفتار کند). اگر بدى بیند، آن‌را با نیکى بپوشاند. فرو خورنده خشم و درگذرنده از [لغزش] مردم باشد و خداوند نیکوکاران را دوست دارد».[9]
امام صادق(ع) فرمود: «از تواضع است که در نشستن به پایین مجلس راضى باشى و با هر کس روبه‌رو شدى، سلام کنى، نزاع و مجادله را ترک گویى، گرچه حق با تو باشد، و دوست نداشته باشى که به خاطر تقوایى که دارى تو را ستایش کنند». [10]
آثار تواضع‏
این صفت زیباى انسانى آثار نیکو و گرانقدرى دارد که به برخى از آنها اشاره می‌کنیم:
1. مایه سربلندى است؛ رسول خدا(ص) فرمود: «فروتنى ‏جز بر سربلندى بنده ‏نیفزاید، پس تواضع کنید، خدایتان شما را رحمت‏کند».[11]
حضرت عیسى(ع) فرمود: «خوشا به حال فروتنان در دنیا، آنان در روز رستاخیز از اهل جایگاه‌هاى [بلند عزّت و شرف] هستند».[12]
2. نردبان ترقّى است؛ امیر مؤمنان على(ع) فرمود: «فروتنى، نردبان شرافت و بزرگى است».[13]
3. سبب نظم در کارها می‌گردد؛ امام على(ع) فرموده است: «با تواضع، کارها مرتّب می‌شود».[14]
4. محبّت آور است؛ چنان‌چه امام علی(ع) فرمود: «میوه فروتنى، مهربانى است».[15]
تواضع در برابر چه کسانى رواست؟
فروتنى، در فرهنگ اسلام، تنها در برابر بزرگان دین، فرزانگان دانش، مؤمنان و پدر و مادر، شایسته و پسندیده است؛ زیرا در این‌گونه موارد تواضع با ذلّت همراه نیست، امّا تواضع در مقابل مستکبران، فرومایگان و یا توانگران به خاطر ثروت و قدرت آنان زشت و نکوهیده است. زمانى که تواضع، انگیزه و جهت غیر الهى داشته باشد، شکل «ذلّت» به خود می‌گیرد و سبب بی‌مقدار شدن ارزش‌هاى والاى انسانى می‌گردد. امام علی(ع) فرمود: «هر کس نزد توانگرى رود و به خاطر ثروتش برایش فروتنى کند، دو سوّم دینش از میان رفته است».[16]
تواضع در سیره عملی معصومان(ع)
پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) کلیه صفات نیک انسانى از جمله تواضع را در بالاترین مرتبه آن دارا بودند، و آن‌را در زندگی و معاشرت با مردم به کار می‌بردند که به ذکر چند نمونه بسنده می‌شود.
1. رسول گرامى اسلام (ص) از روى تواضع، به گوسفندان علف می‌داد و شیرشان را با دست خود می‌دوشید، کفش و لباسش را خود وصله می‌زد، با خدمت‌کاران هم غذا می‌شد، در آسیاب کردن غلّه به خدمت‌گزار خود کمک می‌کرد، نیازمندی هاى خانه را از بازار تهیه کرده، به خانه حمل می‌کرد، با دارا و ندار، کوچک و بزرگ دست می‌داد، در سلام کردن بر دیگران پیشى می‌گرفت و دعوت مؤمنان را می‌پذیرفت.[17]
2. پدر و پسرى از یاران امیر مؤمنان علی(ع) مهمان آن‌حضرت شدند، ایشان به آنان احترام گذاشت و آنها را در بالاى مجلس جاى داد و خود پیش روى آنان نشست. سپس غذا آورد و با هم صرف کردند. پس از غذا، «قنبر» خدمت‌گزار امام، طشت و آفتابه آورد و خواست بر دست مهمانان آب بریزد. امام خود برخاست، ابریق را گرفت تا بر دست مهمان خویش آب بریزد. در این حال، مهمان با سرعت، دست خود را عقب کشید و گفت: اى امیرمؤمنان! چگونه در محضر خدا، کسى مثل شما روى دست من آب بریزد؟ امام(ع) فرمود: «درست است که خدا تو را می‌بیند، ولى من برادر تو هستم، بنشین و دستت را بشوى، پاداش این کار آن است که در بهشت، ده چندان به من خدمت خواهند کرد»، مهمان پذیرفت و دستش را شست. سپس آن‌حضرت، ابریق را به‏ فرزندش، محمد حنفیه داد و فرمود: «اگر این پسر به تنهایى مهمان من بود، خود آب بر دستش می‌ریختم، ولى خداوند دوست دارد میان پدر و پسر تفاوتى باشد. برخیز! تو نیز بر دست پسر آب بریز».[18]
3. حضرت امام صادق(ع) فرمود: «امام سجاد(ع) با کسانى مسافرت می‌کرد که او را نشناسند و با کاروانیان شرط می کرد که برخى نیازمندهایشان را بر آورده سازد و به آنان خدمت کند، در سفرى آن‌حضرت سرگرم خدمت به مسافران بود که فردى از آن میان او را شناخت و به اهل کاروان گفت: آیا می‌دانید این شخص کیست؟ گفتند: نه. گفت: این على بن حسین است، مسافران گرد آن‌حضرت حلقه زدند، دست و پاى ایشان را بوسیدند و گفتند: اى فرزند رسول خدا! آیا می‌خواهید ما دوزخى شویم؟ اگر خداى نخواسته ما به شما بی‌ادبى می‌کردیم، بدبخت می‌شدیم، چه سبب شده که شما چنین کنید؟ فرمود: من هرگاه با آشنایان مسافرت کنم، آنان به احترام پیامبر(ص) بیش از حد به من خدمت می‌کنند، از بیم آن‌که مبادا شما نیز چنین کنید، ناشناخته با شما همراه شدم».[19]

[h=5]امام على عليه السلام :[/h] أَشْرَفُ الْخَلَائِقِ التَّوَاضُعُ وَ الْحِلْمُ وَ لِينُ الْجَانِبِ.

شريف ترين اخلاق، تواضع، بردبارى و نرم خويى است.

[h=5] امام على عليه السلام :[/h] إِذا تَفَقَّهَ الرَّفيعُ تَواضَعَ؛

انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانايى رسد، متواضع مى شود.

[h=5]امام صادق عليه السلام :[/h] إِنَّ مِنَ التَّوَاضُعِ أَنْ يَرْضَى الرَّجُلُ بِالْمَجْلِسِ دُونَ الْمَجْلِسِ وَ أَنْ يُسَلِّمَ عَلَى مَنْ يَلْقَى وَ أَنْ يَتْرُكَ الْمِرَاءَ وَ إِنْ كَانَ مُحِقّاً وَ لَا يُحِبَّ أَنْ يُحْمَدَ عَلَى التَّقْوَى.

از تواضع است كه انسان به پايين مجلس رضايت دهد، به هر كس بر مى خورد سلام كند، مجادله را رها كند اگر چه حق با او باشد و دوست نداشته باشد كه او را به پرهيزكارى بستايند.

[="Arial"]همیشه ادم های بد قلق بد عنق دیگه چی بگم هر چی ادم از خود راضی میخوره به پست من نکنه همه ادم ها اینجوری شدن من خبر ندارم منم والا بلا همیشه که حوصله ندارم و کبکم خروس نمیخونه چقد با محبت و مهربانی مردمو سوار کنم حسش نیست دیگه همش محبت بعضی وقت ها هم دوست دارم اونی باشم که نیستم

بسمه العَفُو الکریم

با سلام و ادب

موافقید،برنامه ی بعدی رفع کینه ورزی و عداوت و دشمنی با مردم باشد؟

در مقابل آن عفو و گذشت، بزرگواری و دوستی و مدارا با مردم است.

:Gol::Gol::Gol:

[="Indigo"]

سلام.

خیلی خوبه که قراره دوباره ادامه پیدا کنه. به نظر من یکماه اولو روی قبلی ها کار کنیم. دوهفته کمه.

با سپاس[/]

بسمه المعین

با سلام و احترام و همینطور تشکر از حضرتعالی برای به روز کردن این تاپیک مبارک

به نظر حقیر مرور برنامه های قبلی خوب است هم تمرینی دوباره است و هم اعضاء جدید سایت

امکان همراهی با برنامه را خواهند داشت.