جمع بندی اصلاح و فساد کل جامعه در گرو اصلاح و فساد دو گروه ؟

پیامبر (صلى‏ الله‏ علیه ‏و‏آله) فرمودند:
صِنْفانِ مِنْ اُمَّتى اِذا صَلُحا صَلُحَتْ اُمَّتى وَ اِذا فَسَدا، فَسَدَتْ اُمَّتى، قیلَ یا رَسولَ اللّه‏ِ وَ مَنْ هُما؟ قالَ: اَ لْـفُقَهاءُ وَ الاُْمَراءُ؛⁽¹⁾ دو گروه از امّت من اگر صالح شوند، امّتم صالح مى‏ شوند و اگر فاسد شوند، امّتم فاسد مى‏ شوند. عرض شد اى رسول خدا آن دو گروه كدامند؟ فرمودند: عالمان و حاكمان.
توضیح :
دسته اوّل فقها یعنی علما و دانشمندانی که معارف و احکام شرعیّه را می‎دانند و دسته دوم هم اُمَرا یعنی کسانی که زمام امور اجرایی جامعه را در دست دارند، هستند.
گرچه هر دو در صلاح و فساد تاثیر زیادی دارند اما با دقت نظر، تأثیر عالم دینی در صلاح و فساد از سلطان هم بیشتر است.
به همین جهت علی(ع) می فرماید:
زلّة العالم کانکسار السفینه تغرق وتغرق معها غیرها : (2 )لغزش عالم همانند شکستن کشتی است که هم خود را غرق می کند و هم دیگران را.
یا در حدیث دیگر آمده است :
زلّة العالم تفسد عوالم: (3) لغزش عالم عالمی چند را فاسد می کند.
مقام و مرتبت عالم دینی، هرچه بالاتر باشد و اطمینان و رجوع مردم به او بیشتر، لغزش و خطای او سنگین تر است; چرا که مردم، از آنان الگو می گیرند. آنان، با چگونگی گفتار و رفتارشان، به مردم نشان می دهند که این گونه می توانید باشید و تا این جا می توانید بیائید و باید بیائید.
در زیارت علی(ع) می خوانیم:
السلام علیک یا میزان الاعمال : درود برتوای ترازوی اعمال.
یعنی عمل امام علی(ع)، چه در رابطه با خداوند و چه در رابطه با خلق، از نماز و روزه گرفته تا موضع گیری های سیاسی و اجتماعی، در برابر دوست و دشمن وبالاخره شکل زندگی آن حضرت، معیار سنجش اعمال امّت است. تا انسان به این مرحله از تکامل نرسیده باشد، نمی تواند رهبر جامعه باشد.
پی نوشت :
1.خصال،شیخ صدوق ، ص ۳۷ ؛ بحارالأنوار، ج2، ص49 ؛ تحف العقول ، بحرانی ، تصحیح علی اکبر غفاری، انتشارات اسلامی، وابسته به جامعه مدرسین، قم.
2.غرر الحکم ودررالکلم)، تمیمی آمدی، تصحیح محدث ارموی، ج4، ص 110.
3. (همان مدرک) ،ص109.

جمع بندی
پرسش :
حدیثی از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) :
دو گروه هستند که میان امت من، اگر این دو گروه اصلاح شوند تمام امت اصلاح می شوند و اگر فاسد شوند تمام امت فاسد می شوند.
عربی حدیث و سند حدیث و اعتبار و تفسیر آن چیست؟
پاسخ :
پیامبر (صلى‏ الله‏ علیه ‏و‏آله) فرمودند:
صِنْفانِ مِنْ اُمَّتى اِذا صَلُحا صَلُحَتْ اُمَّتى وَ اِذا فَسَدا، فَسَدَتْ اُمَّتى، قیلَ یا رَسولَ اللّه‏ِ وَ مَنْ هُما؟ قالَ: اَ لْـفُقَهاءُ وَ الاُْمَراءُ؛⁽¹⁾ دو گروه از امّت من اگر صالح شوند، امّتم صالح مى‏ شوند و اگر فاسد شوند، امّتم فاسد مى‏ شوند. عرض شد اى رسول خدا آن دو گروه كدامند؟ فرمودند: عالمان و حاكمان.
دسته اوّل فقها یعنی علما و دانشمندانی که معارف و احکام شرعیّه را می‎دانند و دسته دوم هم اُمَرا یعنی کسانی که زمام امور اجرایی جامعه را در دست دارند، هستند.
گرچه هر دو در صلاح و فساد تاثیر زیادی دارند اما با دقت نظر، تأثیر عالم دینی در صلاح و فساد از سلطان هم بیشتر است.
به همین جهت علی(ع) می فرماید:
زلّة العالم کانکسار السفینه تغرق وتغرق معها غیرها : (2 )لغزش عالم همانند شکستن کشتی است که هم خود را غرق می کند و هم دیگران را.
یا در حدیث دیگر آمده است :
زلّة العالم تفسد عوالم: (3) لغزش عالم عالمی چند را فاسد می کند.
مقام و مرتبت عالم دینی، هرچه بالاتر باشد و اطمینان و رجوع مردم به او بیشتر، لغزش و خطای او سنگین تر است; چرا که مردم، از آنان الگو می گیرند. آنان، با چگونگی گفتار و رفتارشان، به مردم نشان می دهند که این گونه می توانید باشید و تا این جا می توانید بیائید و باید بیائید.
در زیارت علی(ع) می خوانیم:
السلام علیک یا میزان الاعمال : درود برتوای ترازوی اعمال.
یعنی عمل امام علی(ع)، چه در رابطه با خداوند و چه در رابطه با خلق، از نماز و روزه گرفته تا موضع گیری های سیاسی و اجتماعی، در برابر دوست و دشمن وبالاخره شکل زندگی آن حضرت، معیار سنجش اعمال امّت است. تا انسان به این مرحله از تکامل نرسیده باشد، نمی تواند رهبر جامعه باشد.
در سند و اعتبار این حدیث هم می توان گفت به جهت شهرت در بین علما مورد تایید می باشد و مشکلی وجود ندارد.
پی نوشت :
1.خصال،شیخ صدوق ، ص ۳۷ ؛ بحارالأنوار، ج2، ص49 ؛ تحف العقول ، بحرانی ، تصحیح علی اکبر غفاری، انتشارات اسلامی، وابسته به جامعه مدرسین، قم.
2.غرر الحکم ودررالکلم)، تمیمی آمدی، تصحیح محدث ارموی، ج4، ص 110.
3. (همان مدرک) ،ص109.