جمع بندی چرا می گویند نا امیدی بزرگ ترین گناه است؟

آیـــنـــور said in چرا می گویند نا امیدی بزرگ ترین گناه است؟

سلام و عرض ادب  و خدا قوت خدمت شما . یه سوال برام پیش اومده و اون اینه که چرا میگن بزرگ ترین گناه نا امیدی است و آیا آیه یا حدیثی دلالت بر آن دارد و آن را تایید میکند؟ گاهی اوقات انسان در شرایطی سخت و عجیب قرار میگیرد که صبرش را از دست میدهد و به دنبال آن از موفقیت و دوباره سرو سامان گرفتن اوضاع و شرایط نا امید و دلخسته میشود؟ آیا در چنین مواقعی انسان بزرگ ترین گناه را مرتکب شده یا خدای رحمان و رحیم شرایطش را درک میکند و به آن بنده حق میدهد که نا امیدی بر او چیره شود؟ البته من خودم به شخصه معمولا انسان امیدوار و دارلی اعتماد به نفس بالایی هستم . همیشه هم میگویم خدا من رو با توجه به شرایط و استعداد و امکاناتیکه دارم در بهترین موقعیت ممکن قرار میدهد.  آیا منظور از نا امیدی که گناه است نا امیدی کلی است یا نا امیدی به درگاه حق را مد نظر دارند؟

باسمه تعالی با عرض سلام و خسته نباشید امیدواری موهبتی الهی است که به انسان‌ها داده شده تا هیچ گاه از تلاش باز نایستند و با قوت بیشتری مسیر زندگانی را طی کنند. در مقابل، ناامیدی ناشی از وسوسه‌های شیطانی است که در دل رسوخ می‌کند به گونه‌ای که انسان را از تلاش باز می‌دارد. در رابطه با بحث «بزرگ ترین گناه نا امیدی است» آنچه که مسلم است نسبت به رحمت الهی است. امام صادق (علیه السلام) در این زمینه می فرمایند: «إِنَّ مِنْ أَكْبَرِ الْكَبَائِرِ عِنْدَ اللَّهِ الْيَأْسَ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ وَ الْقُنُوطَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّه‏ (1) به درستی که از بزرگ‌ترین گناهان کبیره نزد خدا، یأس و ناامیدی از رحمت خداست» چون لازمه ناامیدی از رحمت خدا، نسبت دادن جهل، عجز و بخل به حق تعالی می باشد. ادامه دارد... پی نوشت: 1.مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏، مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول‏، دار الكتب الإسلامية، تهران،1404ق،ج12،ص334.      

روایاتی هم که بزرگ ترین گناه را ناامیدی معرفی نموده مطلق نیست، بلکه مقید و با متعلق آن «الیأس من روح الله» یعنی «ناامیدی از رحمت خدا» ذکر شده است. این ناامیدی از رحمت خدا، مصداق سوء ظن داشتن به خداست. پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در حدیثی فرمودند: «أَکبَرُ اَلکَبَائِر سُوءُ اَلظَنّّ بِالله (1) بزرگ‌ترین گناه کبیره، بدگمانی به خداست» پی نوشت: 1.پاينده، ابو القاسم‏، نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله)،ناشر: دنياى دانش‏، تهران‏،ص236.

  یکی از عباراتی که آموزه های در این زمینه به آن پرداخته اند، واژه «قنوط» است: الف: «قُلْ يا عِبادِيَ الَّذينَ أَسْرَفُوا عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ (1) (اى رسول رحمت) بدان بندگانم كه (به عصيان) اسراف بر نفس خود كردند بگو: هرگز از رحمت (نامنتهاى) خدا نااميد مباشيد، البته خدا همه گناهان را (چون توبه كنيد) خواهد بخشيد، كه او خدايى بسيار آمرزنده و مهربان است‏.» ب: امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: «إِنَّ مِنْ أَكْبَرِ الْكَبَائِرِ عِنْدَ اللَّهِ الْيَأْسَ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ وَ الْقُنُوطَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ (2) به درستی که از بزرگ‌ترین گناهان کبیره نزد خدا، یأس و ناامیدی از رحمت خداست.» «قنوط» نومیدی از رحمت الهی است که در قلب رسوخ نموده و قباحت آن کم شده است؛ و در بیان فرق «یأس» و «قنوط» چنین فرموده اند که «قنوط» اخص است، زیرا «یأس» تنها نومیدی قلب است، هرگاه این نومیدی شدید شود به طوری که به ظاهر هم سرایت نماید و از کلماتش نومیدی تراوش کند که اگر شخص باهوش او را ملاقات نماید، آثار ناامیدی را از ظاهرش درک می کند، این حال، «قنوط» نامیده می شود، پس «قانط» کسی است که آثار نومیدی از کلماتش هویدا باشد.»(3) بنابراین واژه «قنوط» هم که هم افق با واژه «یأس» است، گناه بودن آن ناظر به ناامیدی از رحمت خداست. پی نوشت: 1.زمر/53. 2.كلينى، محمد بن يعقوب‏، الكافي (ط- الإسلامية)، دار الكتب الإسلامية، تهران‏، 1407 ق،ج2،ص545.‏ 3. عبدالحسین، دستغیب، گناهان کبیره، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، قم،1388، ج1،ص89.    

جمع بندی پرسش: چرا می گویند بزرگ ترین گناه نا امیدی است و آیا آیه یا حدیثی دلالت بر آن دارد؟ آیا منظور از نا امیدی که گناه است نا امیدی کلی است یا نا امیدی به درگاه حق را مد نظر دارند؟ پاسخ: امیدواری موهبتی الهی است که به انسان‌ها داده شده تا هیچ گاه از تلاش باز نایستند و با قوت بیشتری مسیر زندگانی را طی کنند. در مقابل، نا امیدی ناشی از وسوسه‌های شیطانی است که در دل رسوخ می‌کند به گونه‌ای که انسان را از تلاش باز می‌دارد. در رابطه با بحث «بزرگ ترین گناه نا امیدی است» آنچه که مسلم است نسبت به رحمت الهی است. امام صادق (علیه السلام) در این زمینه می فرمایند: «إِنَّ مِنْ أَكْبَرِ الْكَبَائِرِ عِنْدَ اللَّهِ الْيَأْسَ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ وَ الْقُنُوطَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّه‏ (1) به درستی که از بزرگ‌ترین گناهان کبیره نزد خدا، یأس و ناامیدی از رحمت خداست» یکی از عباراتی که آموزه های دینی در این زمینه به آن پرداخته اند، واژه «قنوط» است: الف: «قُلْ يا عِبادِيَ الَّذينَ أَسْرَفُوا عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ (2) (اى رسول رحمت) بدان بندگانم كه (به عصيان) اسراف بر نفس خود كردند بگو: هرگز از رحمت (نامنتهاى) خدا نا اميد مباشيد، البته خدا همه گناهان را (چون توبه كنيد) خواهد بخشيد، كه او خدايى بسيار آمرزنده و مهربان است‏.» ب: امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: «إِنَّ مِنْ أَكْبَرِ الْكَبَائِرِ عِنْدَ اللَّهِ الْيَأْسَ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ وَ الْقُنُوطَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ (3) به درستی که از بزرگ‌ترین گناهان کبیره نزد خدا، یأس و ناامیدی از رحمت خداست.» «قنوط» نومیدی از رحمت الهی است که در قلب رسوخ نموده و قباحت آن کم شده است؛ و در بیان فرق «یأس» و «قنوط» چنین فرموده اند که «قنوط» اخص است، زیرا «یأس» تنها نومیدی قلب است، هرگاه این نومیدی شدید شود به طوری که به ظاهر هم سرایت نماید و از کلماتش نومیدی تراوش کند که اگر شخص باهوش او را ملاقات نماید، آثار ناامیدی را از ظاهرش درک می کند، این حال، «قنوط» نامیده می شود، پس «قانط» کسی است که آثار نومیدی از کلماتش هویدا باشد.»(4) با توجه به توضیحات ذکر شده، روایاتی  که بزرگ ترین گناه را نا امیدی معرفی نموده مطلق نیست، بلکه مقید و با متعلق آن «الیأس من روح الله» یعنی «ناامیدی از رحمت خدا» ذکر شده است. این ناامیدی از رحمت خدا، مصداق سوء ظن داشتن به خداست. پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در حدیثی فرمودند: «أَکبَرُ اَلکَبَائِر سُوءُ اَلظَنّّ بِالله (5) بزرگ‌ترین گناه کبیره، بدگمانی به خداست» واژه «قنوط» نیز که هم افق با واژه «یأس» است، با توجه به بیانات دینی مطرح شده، مقید و گناه بودن آن ناظر به ناامیدی از رحمت خدا می باشد. وجه گناه بودن آن هم این است که لازمه نا امیدی از رحمت خدا، نسبت دادن جهل، عجز و بخل به حق تعالی می باشد. البته توضیحات مذکور به این معنا نیست که ناامیدی در کارها و مشکلات دیگر زندگی امر جایزی است، بلکه در چنین مواقع بحرانی انسان باید با دعا، توسل، تلاش و پشتکار و مراجعه به متخصص و مشاور، سعی نماید تا مشکل را حل و چراغ امید را در درون جان خویش روشن نماید.   پی نوشتها: 1.مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏، مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول‏، دار الكتب الإسلامية، تهران،1404ق،ج12،ص334. 2.زمر/53. 3.كلينى، محمد بن يعقوب‏، الكافي (ط- الإسلامية)، دار الكتب الإسلامية، تهران‏، 1407 ق،ج2،ص545.‏ 4. عبدالحسین، دستغیب، گناهان کبیره، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، قم،1388، ج1،ص89. 5.پاينده، ابو القاسم‏، نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله)،ناشر: دنياى دانش‏، تهران‏،ص236.