غیبت در موارد علنی

AnonyAsker said in غیبت در موارد علنی

سلام! آیا بدگویی در غیابِ کسی که کاری رو به‌طورِ علنی در یک مکان عمومی انجام می‌ده غیبت محسوب می‌شه؟ مثلاً بدگویی از کارهای استادی که در کلاس خود در حضور دانشجوها اون کارها رو انجام می‌ده غیبت محسوب می‌شه؟ یا مثلاً بدگویی دانش‌آموزها از رفتارِ معلم‌شون؟ خیلی ممنون.

با سلام غیبت دارای شرایطی است که بدون آنها تحقق پیدا نمی کند. به طور کلی غیبت در مورد یک امر مستور و مخفی قابل تحقق است. یعنی شنونده غیبت قبل از شنیدن غیبت در جریان گناه و یا عیب غیبت شونده نبوده است و با غیبت به گناه و خطای غیبت شونده پی می برد. امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: «الْغِيبَةُ أَنْ تَقُولَ فِي أَخِيكَ مَا سَتَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ وَ أَمَّا الْأَمْرُ الظَّاهِرُ فِيهِ مِثْلُ الْحِدَّةِ وَ الْعَجَلَةِ فَلَا وَ الْبُهْتَانُ أَنْ تَقُولَ فِيهِ مَا لَيْسَ فِيه؛ غیبت این است که بگویی درباره برادرت آنچه را خداوند بر او پوشیده داشته. اما امر ظاهر مثل زودخشم بودن و عجول بودن غیبت نیست. و تهمت یعنی اینکه بگویی درباره او آنچه در او نیست».‏(1) بنابراین صحبت کردن درباره عیوب استاد در میان دانش آموزانی که همگی به آن عیوب واقف هستند غیبت محسوب نمی شود. اما در عین حال چند نکته باید در نظر گرفت شود:   چنین گفتگوهایی به شدت مستعد غیبت و تهمت است. چراکه وقتی باب گفتگو از عیوب یک فرد باز می شود تلاش میشود شاهد و مصداق جدیدی از آن عیب بیان شود یا به راحتی در مورد عیب آن فرد مبالغه و اغراق میشود که همگی از مصادق غیبت و تهمت است. به طور کلی چنین کاری حتی اگر غیبت هم محسوب نشود مصداق بدگویی و عیب جوئی است که مورد نهی و مذمت قرار دارد. حق استادی حق بزرگی بر عهده شاگردان قرار میدهد و مرور عیوب استاد با رعایت این حق در تعارض است. پی نوشت: 1. الكافی، ج‏2، ص358. 

امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند: «مَنْ‏ ذَكَرَ رَجُلًا مِنْ‏ خَلْفِهِ‏ بِمَا هُوَ فِيهِ مِمَّا عَرَفَهُ النَّاسُ لَمْ يَغْتَبْهُ وَ مَنْ ذَكَرَهُ مِنْ خَلْفِهِ بِمَا هُوَ فِيهِ مِمَّا لَا يَعْرِفُهُ النَّاسُ اغْتَابَهُ وَ مَنْ ذَكَرَهُ بِمَا لَيْسَ فِيهِ فَقَدْ بَهَتَهُ؛ هر كه پشت سر دیگری حرفی بزند كه در اوست و مردم نیز ميدانند كه آن چيز در اوست غيبت او را نكرده و هر كه پشت سر كسى چيزى را گويد كه در اوست ولى مردم نمی دانند غيبتش را کرده است. هر كه پشت سر كسى چيزى گويد كه در او نيست به او تهمت زده است.»(1) از این روایت میتوان استفاده کرد اگر عیب فرد در میان افرادی بازگو شود که نسبت به آن واقف نبودند غیبت محسوب میشود. پی نوشت: 1. الكافی، ج‏2، ص358.

AnonyAsker said in یعنی اگه مثلاً به مدیر و

یعنی اگه مثلاً به مدیر و معاون و خانواده یا بقیۀ دانش‌آموزهایی که نمی‌دونند، بگیم فلان معلم‌مون چقدر بد درس می‌ده غیبتش رو کردیم؟

اگر آن معلم را بشناسند و با او در گذشته و یا آینده برخورد و ارتباط داشته باشند غیبت محسوب میشود. مگر اینکه از باب مشورت و یا شکایت لازم باشد اشکال معلمتان را با آنها در میان بگذارید و از آنها کمک بگیرید و یا به آنها کمک کنید. 

جمع بندی پرسش: آیا بدگویی در غیابِ کسی که کاری را به‌طورِ علنی در یک مکان عمومی انجام می‌دهد غیبت محسوب می‌شود؟ مثلاً بدگویی از کارهای استادی که در کلاس خود در حضور دانشجوها آن کار را انجام میدهد، غیبت محسوب می‌شود؟ یا بدگویی دانش‌آموزها از رفتارِ معلم‌شان؟ پاسخ: غیبت دارای شرایطی است که بدون آنها تحقق پیدا نمی کند. به طور کلی غیبت در مورد یک امر مستور و مخفی قابل تحقق است. یعنی شنونده غیبت قبل از شنیدن غیبت در جریان گناه و یا عیب غیبت شونده نبوده است و با غیبت به گناه و خطای غیبت شونده پی می برد. امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: «الْغِيبَةُ أَنْ تَقُولَ فِي أَخِيكَ مَا سَتَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ وَ أَمَّا الْأَمْرُ الظَّاهِرُ فِيهِ مِثْلُ الْحِدَّةِ وَ الْعَجَلَةِ فَلَا وَ الْبُهْتَانُ أَنْ تَقُولَ فِيهِ مَا لَيْسَ فِيه؛ غیبت این است که بگویی درباره برادرت آنچه را خداوند بر او پوشیده داشته. اما امر ظاهر مثل زودخشم بودن و عجول بودن غیبت نیست. و تهمت یعنی اینکه بگویی درباره او آنچه در او نیست».‏(1) امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند: «مَنْ‏ ذَكَرَ رَجُلًا مِنْ‏ خَلْفِهِ‏ بِمَا هُوَ فِيهِ مِمَّا عَرَفَهُ النَّاسُ لَمْ يَغْتَبْهُ وَ مَنْ ذَكَرَهُ مِنْ خَلْفِهِ بِمَا هُوَ فِيهِ مِمَّا لَا يَعْرِفُهُ النَّاسُ اغْتَابَهُ وَ مَنْ ذَكَرَهُ بِمَا لَيْسَ فِيهِ فَقَدْ بَهَتَهُ؛ هر كه پشت سر دیگری حرفی بزند كه در اوست و مردم نیز ميدانند كه آن چيز در اوست غيبت او را نكرده و هر كه پشت سر كسى چيزى را گويد كه در اوست ولى مردم نمی دانند غيبتش را کرده است. هر كه پشت سر كسى چيزى گويد كه در او نيست به او تهمت زده است.»(2) از این روایت میتوان استفاده کرد اگر عیب فرد در میان افرادی بازگو شود که نسبت به آن واقف نبودند غیبت محسوب میشود. بنابراین صحبت کردن درباره عیوب استاد در میان دانش آموزانی که همگی به آن عیوب واقف هستند غیبت محسوب نمی شود. اما در عین حال چند نکته باید در نظر گرفت شود: چنین گفتگوهایی به شدت مستعد غیبت و تهمت است. چراکه وقتی باب گفتگو از عیوب یک فرد باز می شود تلاش میشود شاهد و مصداق جدیدی از آن عیب بیان شود یا به راحتی در مورد عیب آن فرد مبالغه و اغراق میشود که همگی از مصادق غیبت و تهمت است. به طور کلی چنین کاری حتی اگر غیبت هم محسوب نشود مصداق بدگویی و عیب جوئی است که مورد نهی و مذمت قرار دارد. حق استادی حق بزرگی بر عهده شاگردان قرار میدهد و مرور عیوب استاد با رعایت این حق در تعارض است. پی نوشت ها: 1. کلینی، محمد بن یعقوب(329 ق)الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج‏2، ص358.  2. همان، ج‏2، ص358.

این که می‌گید در آینده با او ارتباط داشته باشند یعنی چی؟ 

 سلام یکی از شروط تحقق غیبت این است که شنونده غیبت، فرد غیبت شونده را بشناسد. اما این شناخت لزوما به معنای شناخت قبلی نیست. مثلا تصور کنید که قرار است برای فردی همسایه و یا همکار جدیدی بیاید. اگر بدگویی آن همکار و یا همسایه را بشنود غیبت محسوب میشود. زیرا به زودی او را خواهد شناخت و آثار منفی غیبت در رابطه میان آن دو تاثیر خواهد داشت. 

وقتی مثلا اطلاعات ناقصی در مورد هویت اون معلم می‌دیم هم غیبت شده؟

اگر اطلاعات به اندازه ای ناقص باشند که شنونده نتواند آن معلم را تشخیص دهد غیبت نیست.