امام حسن عسکری علیه السلام

[="DarkGreen"]1-پرهيز از جدال و شوخى

لاتمـار فيذهب بهائك و لا تمـازخ فيجترء عليك.(1)
جـدال مكـن كه ارزشت مـى رود و شـوخـى مكـن كه بـر تـو دليـر شـوند.
2ـ تواضع در نشستن

من رضى بدون الشرف من المجلس لم يزل الله و ملائكته يصلون عليه حتى يقوم(2)
هـر كه به پـاييـن نشستـن در مجلـس خشنـود بـاشـد پيـوسته خــــــــــدا و فرشته ها بر او رحمت فرستند تا برخيزد.
3ـ هلاكت در رياست و افشاگرى

دع مـن ذهب يمينا و شمالا, فـان الراعى يجمع غنمه جمعها باهون سعى و اياك و الاذاعه و طلب الـريـاسه فـانهمـا يـدعوان الى الهلكه.(3)
آن را كه به راست و چپ رود واگذار! به راستـى چـوپان گوسفندانش را به كمتر تلاشى گرد آورد.
مبادا اسرار را فاش كرده و سخن پراكنى كنى و در پى رياست باشى, زيرا اين دو آدمى را به هلاكت مى كشانند.
4ـ گناهى كه بخشوده نشود

مـن الذنـوب التى لا تغفر: ليتنى لا اواخذ الا بهدا. ثم قال: الاشراك فى الناس اخفـى مـن دبيب النمل علـى المسح الاسـود
فى الليله المظلمه.(4)
از جمله گناهانى كه آمرزيده نشـود اين است كه (آدمى) بگويد: اى كاش مرا به غير از ايـن گناه مواخذه نكنند. سپـس فرمود: شرك در ميان مردم از جنبـش مورچه بر روپوش سياه در شب تار نهانتر است.
5ـ نزديكتر به اسم اعظم

بسم الله الرحمـن الـرحيـم اقـرب الى اسـم الـله الاعظم مـن سواد العين الى بياضها.(5)
(بسم الله الرحمـن الـرحيـم) به اسـم اعظم خـدا,از سياهـى چشـم به سفيـدىاش نزديكتـر است.
6ـ دوستـى نيكـان و دشمنــى بـدان

حب الابرار للابرار ثواب للابرار,و حب الفجار للابرار فضيله للابرار و بغض الفجار
للابـرار زيـن للابـرار , و بغض الابـرار للفجـار خزى علـى الفجار.(6)
دوستـى نيكـان به نيكـان , ثـوابست بـراى نيكـان.
و دوستـى بـدان به نيكان , فضيلت است براى نيكان,
و دشمنى بدان با نيكان , زينت است بـراى نيكان,
و دشمنـى نيكـان بـا بـدان, رسـوايـى است بـراى بـدان.
7ـ سلام نشانه تواضع

مـن التـواضع السلام علـى كل مـن تمر به, و الجلـوس دون شـرف المجلس.(7)
از جمله تواضع و فروتنى سلام كردن بر هر كسى است كه بر او مى گذارى, و نشستن در پايين مجلس است.
8ـ خنده بيجا

من الجهل الضحك من غير عجب.(8)
خنده بيجا از نادانى است.
9ـ همسايه بد

مـن الفـواقـر التـى تقصـم الظهر جار ان راى حسنه اطفـاهــا و ان راى سيئه افشاها.(9)
از بلاهاى كــمـر شكــن , همــسايـه اى اسـت كـه اگــر كـردار خـوبى رابينـد نهانـش سـازد و اگـر كـردار بـدى را بينـد آشكـارش نمـايـد.
10ـ پندى گويا و جامع

اوصيكـم بتقـوى الله و الورع فـى دينكم و الاجتهاد لله و صدق الحديث و اداء الامانه الـى مـن ائتمنكـم مـن بـر او فـاجـر و طـول السجـود و حسـن الجـوار .
فبهذا جاء محمـد(ص) صلـوا فـى عشائرهـم واشهدوا جنائـزهـم و عودوا مـرضاهـم و ادوا حقوقهم, فان الرجل منكـم اذا ورع فى دينه و صدق فى حديثه و ادى الامانه و حسـن خلقه مع النـاس قيل: هذا شيعى فيسـرنى ذلك.
اتقـوا الله و كونوا زينا و لا تكونا شينا, جروا الينا كل موده وادفعوا عنا كل قبيح , فانه ما قيل فينا من حسـن فنحـن اهله و ما قيل فينا مـن سـوء فما نحـن كذلك. لنا حق فى كتاب الله و قرابه من رسول الله و تطهير مـن الله لايدعيه احد غيرنا الا كذاب.
اكثروا ذكر الله و ذكر الموت و تلاوه القرآن و الصلاه على النبـى (ص) فان الصلاه على رسول الله عشر حسنات احفظوا ما وصيتكم به و استـودعكم الله و اقرء عليكـم السلام.(10)
شما را به تقـواى الهى و پارسايـى در دينتان و تلاش براى خدا وراستگويـى و امانتـدارى درباره كسـى كه شما را اميـن دانسته ـ نيكـوكار باشد يا بـدكارـ و طول سجود و حسـن همسايگى سفارش مى كنـم, محمد(ص) براى هميـن آمده است. در ميان جماعتهاى آنان نماز بخـوانيد و بـر سر جنازه آنها حاضر شـويـد و مريضانشان را عيادت كنيد, و حقوقشان را ادا نماييد زيرا هر يك از شما چون در دينـش پارسا و در سخنـش راستگـو و امانتدار و خـوش اخلاق بامردم باشد, گفته مى شـود : ايـن يك شيعه است, و ايـن كـارهـاست كه مـرا خـوشحـال مـى سـازد.
تقواى الهى داشته باشيد, مايه زينت باشيد نه زشتى, تمام دوستى خـود را به سوى ما بكشانيد و همه زشتـى را از ما بگردانيد, زيرا هر خـوبـى كه درباره ما گفته شود ما اهل آنيم و هر بدى درباره ما گفته شـود ما نه آنيـم, در كتاب خدا براى ما حقـى و قرابتـى از پيامبر خداست و خـداونـد ما را پاك شمرده , احـدى جز ما مدعى ايـن مقام نيست, مگر آن كه دروغ مـى گـويد. زياد به ياد خدا باشيد و زياد ياد مرگ كنيد و زياد قـرآن را تلاوت نماييـد و زياد بر پيغمبـر (ص) سلام و تحيت بفـرستيـد. زيـرا صلـوات بـر پيـامبـر خــدا(ص) ده حسنه دارد.
آنچه را به شما گفتـم حفظ كنيـد و شمـا را به خدا مـى سپارم و سلام بر شمـا.
11ـ انديشه در كار خدا

ليست العباده كثـره الصيام و الصلـوه و انمـا العباده كثره التفكـر فى امر الله.(11)
عبـادت كــردن بـه زيـادى روزه و نـمـاز نيـست, بلكه ( حقيقت) عبادت, زياد در كار خدا انديشيدن است.
12ـ پليدى خشم

الغضب مفتاح كل شر.(12)
خشم و غضب كليد هر گونه شر و بدى است.
13ـ ويژگيهاى شيعيان

شيعتنـا الفئه النـاجيه والفـرقه الزاكيه صـاروا لنـا رادئا و صـونا و على الظلمه البا و عونا سيفجـر لهم ينابيع الحيـوان بعد لظى مجتمع النيـران امـام الـروضه.(13) پيـروان ما , گـروههاى نجات يابنـده و فـرقه هاى پاكـى هستنـد كه حافظان (آييـن) ماينـد, و ايشـان در مقـابل ستمكـاران , سپـر و كمك كـار ما (هستند).
به زودى چشمه هاى حيات ( منجى بشريت) بعـد از گدازه توده هاى آتـش! پيش از ظهور براى آنان خواهد جوشيد.
14ـ ناآرامى كينه توز

اقل الناس راحه الحقود.(14)
كينه توز ناآرام ترين مردمان است.
15ـ پارسا ترين مردم

اورع الناس من وقف عند الشبهه, اعبد الناس من اقام على الفرائض ازهد الناس مـن تـرك الحـرام , اشـد النـاس اجتهادا مـن تـرك الذبوب.(15)
پـارسـاتـريـن مـردم كسـى است كه در هنگـام شبهه تـوقف كنـد.
عابـدتـريـن مـردم كسـى است كه واجبـات را انجـام دهـد.
زاهـد تـريـن مـردم كسـى است كه حـرام را تـرك نمـايد.
كـوشنـده تـريـن مـردم كسـى است كه گنـاهـان را رهـا سازد.
16ـ وجود مومن

المـومـن بـركه علـى المـومـن و حجه علـى الكـافـر.(16)
مـومـن بـراى مـومـن, بـركت و بـر كـافـر ,اتمام حجت است.
17ـ محصول اعمال

انكـم فى آجال منقـوصه وايام معدوده و الموت ياتى بغبه, من يزرع خيرا يحصد غبطه و مـن يزرع شرا يحصـد ندامه, لكل زارع ما رزع لايسبق بطـىء بحظه, ولا يدرك حـريص ما لـم يقـدر له, مـن اعطـى خيـرا فالله اعطـاه, و مـن وقـى شـرا فالله وقاه.(17)
شما عمر كاهنده و روزهاى برشمرده اى داريد, و مرگ به ناگهان مىآيد, هر كس تخم خيرى بكارد به خوشى بدرود, و هر كس تخـم شرى بكارد به پشيمانى بدرود, هر كه هر چه بكارد همان براى اوست.كندكار را بهره از دست نرود و آزمنـد آنچه را مقـدرش نيست در نيابـد, هر كه به خيرى رسـد خدايش داده و هر كه از شـرى رهـد خـدايـش رهانده.
18ـ شناخت احمق و حكيم

قلب الاحمق فـى فمه و فـم الحكيـم فى قلبه.(18)
قلب احمق در دهـان او و دهـان حكيم در قلب اوست.
19ـ تلاش براى رزق

مقـدر لا يشغلك رزق مeمـون عن عمل مغروض.(19)
رزق و روزى ضمـانت شـده, تـو را از كـار واجب بـاز نـدارد.
20ـ عزت حقگرايى

مـا ترك الحق عزيز الا ذل , ولا اخذ به ذليل الا عز.(20)
هيچ عزيزى را رها نكند مگر آن كه ذليل گردد و هيچ ذليلى به حق نياويزد مگر آن كه عزيز شود.
21ـ دوست نادان

صديق الجاهل تعب.(21)
دوست نادان , مايه رنج است.
22ـ بهترين خصلت

خصلتـان ليـس فـوقهمـا شـىء :الايمـان بـالله و نفع الاخـوان.(22)
دو خصلت است كه بهتر و بالاتراز آنها چيزى نيست: ايمان به خدا و سود رساندن به برادران .
23ـ نتيجه جسارت بر پدر

جراه الـولـد علـى والـده فـى صغره تـدعوا الـى العقـوق فـى كبـره . (23)
جرات و دليرى فرزنـد بر پدرش در كـوچكى , سبب عاق و نارضايتى پدر در بزرگى مى شود.
24ـ بهتر از حيات و بدتر از مرگ

خيـر مـن الحياه ما اذا فقـدته ابغضـت الحياه و شر من الموت ما اذا نزل بك احببت الموت.(24)
بهتر از زندگى چيزى است كه چون از دستش دهى از زندگى بدت آيد,و بدتر از مرگ چيزى است كه چـون به سـرت آيـد مـرگ را دوست بـدارى.
25ـ وابستگى و خوارى

مـااقبح بـالمـومـن ان تكون له رغبه تذله.(25)
چه زشت است بـراى مـومـن , دلبستگـى به چيزى كه او را خـوار دارد.
26ـ نعمت بلا

ما من بليه الا ولله فيها نعمه تحيط بها.(26)
هيچ بلايـى نيست مگـرايـن كه در آن از طـرف خـدا نعمتى است.
27ـ اكرام بدون افراط

لا تكرم الرجل بما يشق عليه.(27)
هيچ كـس را طـورى اكـرام مكـن كه بـر او سخت گذرد.
28ـ ارزش پند پنهان

مـن وعظ اخـاه سـرا فقـد زانه, و مـن وعظه علانيه فقـد شـانه.(28)
هر كه در نهان, برادر خود را پند دهد او را آراسته, و هر كه آشكارا برادرش را پند دهد او را كاسته .
29ـ تواضع و فروتنى

التواضع نعمه لايحسد عليها.(29)
تـواضع و فـروتنـى, نعمتـى است كه بـر آن حسـد نبـرنـد.
30ـ سختى تربيت نادان

ريـاضه الجـاهل و رد المعتـاد عن عادته كـالمعجز.(30)
پـرورش دادن نـادان و تـرك دادن معتـاد از عادتـش , مـاننـد معجزه است.
31ـ شادى بيجا

ليـس مـن الادب اظهار الفـرح عند المحزون.(31)
اظهار شـادى نزد غمـديـده, از بـى ادبـى است.
32ـ جمال ظاهر و باطن

حسـن الصـوره جمـال ظاهـر, و حسـن العقل جمـال البـاطـن (4)
صـورت نيكـو, زيبـايـى ظاهـرى است, و عقل نيكـو , زيبـايى بـاطنى است.
33ـ كليد تمام گناهان

جعلت الخبـائث فـى بيت و جعل مفتـاحه الكذب.(32)
تمـام پليـديها در خـانه اى قـرار داده شـده و كليـد آن دروغگـويى است.
34ـ چشم پوشى از لغزش و ياد آورى احسان

خيـر اخـوانك مـن نسـى ذنبك و ذكـر احسـانك اليه.(33)
بهتـريـن بـرادران تـو كسـى است كه خطـايت را نـاديـده گيرد و احســانت را يادآور شود.
35ـ مدح نالايق

مـن مـدح غيـر المستحق فقـد قـام مقـام المتهم.(34)
هـر كه نـالايقـى را ثنـا گـويـد, خـود در مـوضع اتهام قـرار گيـرد.
36ـ راه دوست يابى

مـن كـان الـورع سجيته, و الكـرم طبيعته, و الحلـم خلته كثـر صـديقه.(35)
كسـى كه پارسايـى خـوى او , و بخشنـدگـى طبيعت او, وبردبارى خصلت او باشـد دوستانش بسيار شوند.
37ـ انس با خدا

من آنس بالله استوحش من الناس.(36)
كسـى كه بـا خـدا مـانـوس بـاشـد, از مـردم گـريزان گــردد.
38ـ خرابى مناره ها و كاخها

اذا قـام القـائم امـر بهدم المنـائر و المقـاصيـر التى فى المسـاجـد.(37)
هنگامى كه قائم (ع) قيام كند دستور به خرابى مناره ها و كاخهاى مساجد دهد.
39ـ سير شبانه

ان الـوصـول الـى الله عزوجل سفـر لا يـدرك الا بـامتطاء الليل.(38)
وصـول به خـداونـد عزوجل , سفـرى است كه جز بـا عبـادت در شب حـاصل نگردد.
40ـ ادبى بسنده

كفاك ادبا تجنبك ما تكره من غيرك.(39)
در مقام ادب براى تـو همين بس كه آنچه براى ديگران نمى پسندى, خود را از آن مى شود.
[/]
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[="Magenta"]پى نوشت ها:
1 ـ تحف العقول,ص 486.
2 ـ همان,ص 486.
3 ـ همان,ص 487.
4 ـ تحف العقول , ص 487.
5 ـ همان,ص 487.
6 همان,ص 487.
7 تحف العقول,ص 487.
8 همان,ص 487.
9 همان,ص 487.
10 تحف العقول,ص 487و 488
11 تحف العقـول ,ص 488. ايـن حديث از امـام رضا (ع) هـم نقل شـده است.
12 همان,ص 488.
13 الزام الناصب,ص 189.
14 تحف العقول, ص 488.
15 تحف العقول ,ص 489.
16 همان,ص 489.
17 پيشين,ص 489.
18 تحف العقول,ص 489.
19 همان,ص 489.
20 پيشين, ص 489
21 همان,ص 489.
22 تحف العقول,ص 489.
23 همـان,ص 489 .
24 ـ همـان,ص 489 .
25 ـ همــان,ص 489.
26 تحف العقول,ص 489.
27 همان,ص 489.
28 ـ همان,ص 489.
29 ـ پيشين,ص 489.
30 ـ همان,ص 489.
31 ـ تحف العقول,ص 489.
32 ـ بحارالانوار,ج 78,ص 377.
33 ـ پيشين,ج 78 ص 379.
34 ـ همان,ج 78,ص 378.
35 ـ مسند الامام العسكرى,ص 289.
36 ـ همان,ص 287.
37 ـ غيبت شيخ طوسى,ص 133.
38 ـ مسند الامام العسكرى ,ص 290.
39 ـ همان,ص 288[/]