جمع بندی ترک نماز و سعی در تغییر ارتباط با خدا

2- اجابت دعا همیشه آن نیست كه خواسته انسان به همان گونه و در همان زمانی كه توقع دارد، برآورده شود.
گاهی انسان ‌خواسته‌هایی دارد كه برآورده شدنی نیست، یا اگر مستجاب شود، به ضرر او یا دیگران است، و او نمی‌داند، یا اجابت دعا به مقدمات و شرایطی نیاز دارد كه فراهم نیست، یا زمان آن هنوز فرا نرسیده و ... .

3- خدایی كه فوق العاده مهربان است و ما را خیلی بیش تر از مادر دوست دارد و ما را برای سعادت و خوش بختی آفریده، چطور ممكن است خواسته و دعای به حق بنده اش را بشنود و ببیند و در عین حال كاری نكند؟
آیا می خواهد ما را زجر بدهد؟
آیا می خواهد قدرت نمایی كند؟
آیا ما را فراموش كرده؟
آیا از اداره آفرینش خود ناتوان گشته؟
آیا ....
آیا ... .
بدون شك چنین نیست. بلكه اشكال كار از ناحیه ماست. خداوند دوست دارد كه ما قدرتمند و دانا و باهوش و ... باشیم. در تقدیر خود آگاهانه نقش داشته باشیم. خود و دیگران را خوش بخت كنیم.بزرگ ترین خاصیت مشكلات و بلاها ، درس آموزی به ما و ایجاد حركت آگاهانه است. هر كس كه زودتر درس خود را بگیرد و حركت كند، زودتر از مشكلات رهایی می یابد. هر كس دیرتر بفهمد یا نفهمد، باید سر كلاس بلا بنشیند تا بالاخره آن را یاد بگیرد.

اگر در مورد حاجت تون توضیح خوب بود و می توانست راه گشا باشد. حال که به هر دلیل دوست نداشتید دراین باره بنویسید ما بعد از آن سه نکته مقدماتی، در پاسخ به سوال شما به مواردی اشاره می کنیم. اگر دوست داشتید در مورد حاجت تون بنویسید تا اگر نکته ای به ذهن آمد خدمت شما عرض کنیم:
آیا به نظر شما خدایی که نسبت به بندگانش مهربان است و خیر و خوشبختی مؤمنان را می‌خواهد،اگر به علت عدم اطلاع بندگان از باطن هستی، دعایی که به ضررشان باشد را اجابت نکند چیزی جز مصلحت است؟!
خواسته اید که شما را راهنمایی کنیم. اما خودتان قلم را از دست ماگرفته اید. چگونه برای تان بنویسم در حالی که قلم من را گرفته اید ؟! از شما می پرسم :
1- چگونه ازعدم استجابت دعا بنابر مصلحت الهی سخن نگوییم در حالی که قرآن کریم می فرماید :
« چه بسا از امری اکراه داشته باشید، در حالی که خیر شما در آن است، یا چیزی را دوست داشته باشید و حال آن که شر و بدبختی شما در آن است. خدا می داند و شما نمی دانید »؟! (1)
چگونه از صلاح و مصلحت و قسمت سخن نگوییم در حالی که از باطن هستی و مصالح حقیقی خود و جهان بی‌خبریم. به همین دلیل گاهی می‌پنداریم خیر و مصلحت ما در تحقق و برآورده شدن حاجتی یا دفع و رفع مشکل و مانعی است. وقتی می‌بینیم خواستة ما بر آورده نمی‌شود، رنجیده خاطر می‌شویم!
در حالی که اگر حجاب روی «حقیقت باطنی» کنار رود و آینده و نتیجة برخی خواسته‌ها برای ما حاضر و روشن گردد، از تقاضا و درخواست خود منصرف می‌شویم و خدا را شکر می‌کنیم که خواسته و حاجت جاهلانة ما را برآورده نکرده است. شما محبت خداوند به خویش را ، چه می نامید؟!
نظیر رفتاری که مادر با فرزند دارد. اما نه طبق گفته شما. بر خلاف فرموده شما باید عرض کنم بچه ای که با مامانش قهر می کند و غذا نمی خورد، اگر خواسته اش به نفع فرزند نباشد تحت هیچ شرایطی تسلیم خواسته فرزند نمی شود. حتی اگر زحمت زیادی را ایجاد کند.

پی ‌نوشت‌ ها :
1. بقره (2) آیه 216.

2- چگونه از تاخیر در اجابت به خاطر محبت خدا به بنده اش سخن نگوییم در حالی که :
طبق روایات وقتی خداوند بندة مؤمنی را دوست داشته باشد، اجابت دعای او را به تأخیر می‌اندازد. در حدیث است خداوند اجابت دعای بندة مؤمن را از آن جهت به تأخیر می‌اندازد که صدای او را دوست دارد و می‌خواهد بنده اش بیش تر به درگاهش اصرار کند، تا لطف و کرامت بیش تری را متوجه او سازد.(1)
نالــه مؤمن همـی داریـم دوســت
گو تضرّع کن که این اعزاز اوست
چون تأخیر، سبب تکرار دعا می‌شود، در نتیجه باعث تقویت نیروی روحی و ایمان دعا کننده می‌گردد. اما فاسق را چون دوست ندارد، فوراً دعایش را اجابت می‌کند.

پی نوشت:
1. شيخ كلينى، الکافی، دارالکتب الاسلاميه،‏ ج 2، ص 489.

3- چگونه از تاخیر در تحقق خارجی دعا بعد از اجابت سخن نگوییم در حالی که :
طبق روایت گاهی دعا به اجابت می‌رسد، اما مقدمات تحقق آن فراهم نیست و یا مصالحی اقتضا می‌کند انجام آن به تأخیر بیفتد. حضرت موسی(ع) می‌گوید: «پروردگارا، تو به فرعون و طرفدارانش زیورها و مال فراوان داده‌ای. او مردم را از راه تو گمراه می‌کند. خدایا! اموال‌شان را نابود ساز و آنان را به عذاب دردناک گرفتار نما! خداوند در پاسخ فرمود: موسی دعایت را اجابت نمودم. اما در روایت آمده است که میان دعای حضرت موسی(ع) تا غرق شدن فرعون، چهل سال طول کشید!».(1)
حضرت ابراهیم(ع) فرزند نداشت. ده‌ها سال دعا و تضرّع نمود تا این که در 99 سالگی در حالی که پیر شده و موهای او سفید گشته بود، خدا حضرت اسماعیل را به او داد.(2)
آیا می‌توان گفت خداوند پیامبرانش را دوست نداشت و آن ها پیش خدا ارزش نداشتند و گرنه حاجت پیامبرش را اجابت می‌کرد؟!

پی ‌نوشت‌ ها :
1. شيخ كلينى، الکافی، دارالکتب الاسلاميه،‏ ج 2، ص 489.
2. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، داراتلکتب الاسلامیه، ج 11، ص 1.

الان هم چه کسی گفته خداوند به شما کمک نکرده و خواسته شما رو رد کرده؟
چگونه اثر برآورده شدن حاجتت را لمس نکردید؟ خیال می کنید خواسته ها و دعاهایتان بی پاسخ است ؟آیا فکر کردی که دارید تنها با خودت صحبت می کنید؟ یه کمی فکر کنید، ببین هر شبانه روز چند بار می گویید «سمع الله لمن حمده» خداوند شنیده (حرف زبان و دل) هر کسی که او را حمد وستایش کرده است." خدا شنیده " یعنی آن چه خیر و صلاح بنده اش است، برای او مقرر کرده است.
چند بار این آیه « وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما فِي أَنْفُسِكُمْ ...»، (1) را خوانده اید؟ یعنی بدانید که قطعا خداوند از هر چه در دل ها و ضمیر باطن تان هست، آگاه می باشد. خدای مهربان دعای شما را شنیده و اجابت هم کرده اما اجابتی پیچیده و لطیف و عالی. نشانه اجابت ، تداوم ارتباط قلبی با خدا و دعاها و عبادت های شما است.
خواهر گرامی؛
اصرار بر دعا خیلی خوبه و دستور هم داریم:
از امام صادق (ع) روايت شده كه فرمود: دعا قضاى مبرم و حتمى را بر مى‏گرداند، پس دعا بسيار كنيد، كه كليد همه رحمت‏ها و رستگارى ‏ها و كليد برآمدن هر حاجت است، و مردم به آنچه نزد خدا دارند نمى ‏رسند. مگر به دعا، چون هيچ درى نيست كه وقتى بسيار كوبيده شود به روى كوبنده باز نگردد.
صاحب تفسير شريف الميزان مي فرمايد:
در اين روايت اشاره‏ اى است به اصرار در دعا، و اينكه اصرار در دعا يكى از راه هاى استجابت آن است، سرش هم اين است كه دعا بسيار كردن، قلب را صفا مى‏ دهد.(1)
اشکال تصورات ذهنی شما این جاست که فکر می کنید باید خواسته شما طبق همان چه آرزو شده به شما عنایت می شد. و حال که این گونه نشده خداوند .....
در حالی که این گونه نیست. خدا بنده مؤمنش را دوست دارد. خیر و صلاح واقعی بنده اش را می خواهد، بنابر این حاجت هایی را که به ضرر بنده اش می باشد، اجابت نمی کند؛ ولی اگر برای بنده اش خیر و منفعت داشته باشد، اجابت می کند. اما ما آدم ها به دلیل بی اطلاعی از عالم غیب و باطن هستی همواره خیال می‏ کنیم که اگر دقیقاً همان را که طلب می‏کنیم ،در همان زمان و با همان شرایطی که می‏خواهیم، عمل شود ،دعای مان اجابت گردیده ،در حالی که چه بسا پاسخ نیافتن ما اجابت از سوی خدا باشد. یعنی خداوند منّان دعا را اجابت می کند، ولی آثار اجابت را از ما مخفی می کند تا ما را بیش تر به حالت انابه و تضرّع در درگاهش نگاه ‏دارد، بدین وسیله زمینه رشد و کمال و ترفیع مقام و منزلت ما را نزد خودش و در قیامت فراهم سازد. این لطف بزرگی است که به این وسیله، ارتباط عبد با معبود حفظ می‏گردد .در پی آن الطاف بی ‏شمار دیگری نصیبش می ‏شود.

پی نوشت :
1. بقره (2) آیه 235.
2. علامه طباطبایی، ترجمه الميزان، سید محمد باقر موسوی همدانی،دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ،1374 ش، ص 59.

گاهي دعا به گونه خاصي مستجاب است، ولي ما به آن توجه نداريم.
اميرمؤمنان(ع) مي فرمايد:
«دير اجابت شدن دعا، ‌تو را نااميد نکند که همانا بخشش، ‌بسته به مقدار درخواست است. چه بسا در اجابت دعاي تو تأخير رخ دهد تا درخواست تو طولاني تر گردد و بخشش او کامل تر شود. چه بسا چيزي را خواسته اي آن را به تو نداده، امّا به جايش بهتر از آن را در دنيا به تو داده يا در آن دنيا به تو مي دهد و يا خير وصلاح واقعي شما آن بوده که آن را از شما باز دارد. چه بسا چيزي را طلب نمودي که اگر به تو مي داد، ‌تباهي دين يا تباهي و ناخوشي هاي دنياي خود را در آن مي ديدي». (1)
از روايات استفاده مي شود که هيچ دعايي بي اثر نيست. هر دعايي در دنيا و آخرت تأثير مناسب خود را دارد، پس در واقع هر دعائي به اجابت مي رسد، اما گونه هاي اجابت آن مختلف است.
امام سجاد(ع) مي فرمايد:
«دعاي مؤمن يکي از سه فايده را دارد:
يا براي او ذخيره مي گردد تا در آخرت بهتر از آن چه در دنيا طلب کرده بود به او داده شود،
يا در دنيا برآورده مي شود و
يا بلايي را که مي خواست در دنيا به او برسد، ‌از وي دور مي کند». (2)

پي نوشت ها:
1. نهج البلاغه، ترجمه فيض الاسلام، نامه 31.
2. تحف العقول، حسن بن شعبه بحراني، ص 202، ناشر مؤسسه نشر اسلامي - قم، 1404 ق.

قبلا خدمت عرض کردیم همانگونه که بر آوردن شدن خواسته انسان غیرمومن به معنای توجه مثبت خداوند به او نیست، عدم برآورده شدن خواسته انسان مومن به معنای عدم توجه خدا به او و خواسته او نیست بلکه بحث مصلحت و حکمت الهی است :

بستگی دارد که شما در دعا دنبال چه اثری باشید مادی یامعنوی ؟ همه آثار مادی نیست و همه مطالب علمی هم آزمایشات گالتون نیست.

نزدیکی به خدا(1)، شناخت خدا، یاد خدا(2)، برطرف شدن بلا(3)،بخشایش گناه(4) برخی از آثار دعا هستند که کم و بیش شنیده ایم. این جا به دو مورد از جمله دیگر آثار دعا اشاره می کنم:

1-آرام بخشی:
امروزه در محافل علمی، دعا درمانی مطرح است. از طریق دعا می‌توان بسیاری از بیماری‌های روحی را درمان کرد، زیرا به ثمر نرسیدن تلاش‌ها در زندگی، چه بسا انسان را از پیروزی نهایی برای همیشه نومید سازد اما دعا بارقه امیدی است که در دل انسان می‌درخشد و ابرهای یأس و اضطراب را از آسمان دل کنار می‌زند.
امیدی که از دعا بر‌می‌خیزد، همانند خون تازه‌ای در شریان جان آدمی جاری می‌شود و او را از نگرانی نجات می‌دهد. از این رو در روایات اسلامی از دعا به عنوان سپر و سلاح یاد شده است.
امام علی (ع) می‌فرماید:«الدعاء ترس المؤمن؛ دعا سپر مؤمن است.»(5)
رسول خدا (ص) دعا را سلاح مؤمن دانسته است.(6) سپر و اسلحه از ابزارهای دفاعی انسان است و دعا به عنوان سلاحی برنده در برابر سختی‌ها و ناملایمات زندگی، و نیز سپری در مقابل هجوم گسترده مشکلات تلقی شده است.(7)

الکسیس کارل جراح، دانشمند و فیزیولوژیست محقق فرانسوی و دریافت کننده بزرگ‌ترین افتخار علمی جهای (جایزه نوبل) درباره دعا می‌نویسد:
دعا و نماز قوی‌ترین نیرویی است که انسان می‌تواند تولید کند. نیرویی است که چون قوه جاذبه به زمین وجود حقیقی و خارجی داد.
در جای دیگری می‌گوید: نیایش را نباید با مرفین هم‌ردیف دانست، زیرا نیایش در همین حال که آرامش را پدید آورده است، به طور کامل و صحیحی در فعالیت‌های مغزی انسان یک نوع شکفتگی و انبساط باطنی و گاه قهرمانی و داوری را تحریک می‌کند. (8)

«گاندی» که پس از «بودا» بزرگ‌ترین پیشوای هندوستان بود می‌گفت: اگر دعا و نماز نبود مدت‌ها قبل دیوانه و مجنون شده بودم. (9)

دیل کارنگی می‌گوید:
دعا کردن سه احتیاج اصلی روانشناسی را که همه کس اعم از مؤمن و مشرک در آن سهیم است برآورده می‌کند:
أگر موقع دعا کردن چیزهایی را که باعث زحمت و ناراحتی ما شده است، بر زبان جاری می‌سازیم. دعا کردن همان عمل یادداشت کردن روی کاغذ را انجام می‌دهد.
بهنگام دعا کردن این احساس به ما دست می‌دهد که شریک غمی پیدا کرده‌ایم و تنها نیستیم. تمام پزشکان روان شناس تأیید می‌کنند که وقتی گرفتار هیجان و غم‌های فشرده در سینه و تألم روحی هستیم، برای معالجه لازم است مشکلات و گرفتاری‌های خود را برای کسی بگوییم، به اصطلاح درد دل خود را خالی می‌کنیم.
تدعا کردن انسان را وادار به کار می‌کند. (10)

2- وسیله نجات:
دعا در مراحل سخت زندگی به یاری انسان می‌آید و او را از تنگناها نجات می‌بخشد.
در تاریخ آمده است:
در جنگ احزاب، مشرکان با یکدیگر، متحد شدند و برای نابود ساختن اسلام و مسلمانان مصمم گشتند. آنان از نظر شمار و سلاح، بر مسلمانان برتری داشتند و بر اساس محاسبه عادی وضع نابرابر مسلمانان و مشرکان، شکست مسلمانان قطعی به نظر می‌رسید. در این موقع حساس رسول خدا (ص) دست به دعا برداشت و از خداوند طلب یاری کرد.
جبرئیل (ع) به پیامبر عرض کرد: خداوند گفته تو و دعایت را شنید. خواسته‌ات را اجابت کرد و هراسی که از دشمن داشتی، برطرف ساخت. (11)
پیامبر شکر خدا را به جا آورد و «حذیفه» را مأموریت داد از نزدیک لشکر مشرکان را بررسی کند. او می‌گوید: به لشکرگاه رفتم. در تاریکی شب، بادی بسیار شدید وزیدن گرفت و با خودش سنگریزه و شن آورد و بر سر و صورت افراد می‌کوفت. وزش باد خیمه‌ها را از جای کند، آتش‌ها را پراکنده کرد. وحشت سپاه را فرا گرفت. ابوسفیان به پا خاست و به طرف مرکب خود حرکت کرد و با فریاد بلند گفت: عجله کنید و خود را نجات دهید. احزاب پراکنده شدند و رفتند. حذیفه به مدینه برگشت و جریان را به حضرت رسول (ص) اطلاع داد. (12)

پی نوشت ها :
1. کلینی، کافی، ج 2، ص 467.
2. ابراهیم غفاری، آیین نیایش، ص 52.
3.کلینی، کافی، ج 4، ص 216.
4. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 20، ص 276.
5. مقدمه ترجمه عدة الداعی.
6. الکسیس کارل، نیایش، ترجمه دکتر شریعتی، انتشارات تشیع، ص 261.
7. اصول کافی، ج 4، ص 214.
8 . همان، ص 213.
9 . دیل کارنگی، آیین زندگی، ترجمه جهانگیر افخمی، ص 193.
10. نیایش، ص 62.
11. دیل کارنگی،آیین زندگی، ص 193.
12. همان، ص 193.
13. کلینی، فروع کافی، چاپ بیروت، چاپ سوم، ج 8، ص 278.
14 . همان، ص 279.

به نظرم میاد از مجموع چندین پست اولیه بنده و نیز پستی که در جمع بندی اون مباحث ارائه شد، پاسخ تناقض در ذهن شما روشن شد:

از نظر ما کلام ائمه و پیشوایان دین ما سند علمی است و به شرط این که ار راه های تخصصی خودش اعتبار سند حاصل شود برای ما حجت اند و دلیل هستند. اگر شما در این موضوع با ما هم نظر نیستید، یعنی اعتقادات شما با ما متفاوت هست. خب دراین صورت بحث ما فایده ای ندارد. باید اول به یه نقطه اشتراکی از نظر اعتقادات برسیم.
از آن جایی که بنده کارشناس اخلاق هستم و در این جا نیز مباحث اخلاقی مورد بحث است می تونید دیدگاه خود را در بخش اعتقادات مطرح کنید تا پاسخ لازم ر همکاران بخش اعتقادات خدمت شما بدهند.
با تشکر

بله . منتهی فرق ائمه و اهل بیت علیهم السلام ما با افراد علمی و دانشمندان این است که اهل بیت علیهم السلام معصوم اند بر خلاف دیگران. لذا با احراز شرطی که در بالا مطرح شد، کلام ایشان برای ما مستند و از هر دلیل علمی، مستحکم تر است.

پرسش :
خانمی متاهل هستم. سال ها بود که رابطه ام با خدای خودم خیلی خوب بود. یک رابطه عاشقانه و دوستانه. تو تمام لحظاتم با خدا مثل دوستم حرف می زدم. حتی در مورد اتفاقات روزمره تو دلم باهاش حرف می زدم. تمام مشکلات و سختی های زندگیم با تکیه به خودش حل می شد. همیشه اعتقاد داشتم اگه از ته دل از خدا چیزی بخواهی می شود و اکثرا هم دعاهام به درگاهش مستجاب می شد. علتش این نبود که من ادم خوبی بودم نه ابدا .علتش فقط آن رابطه عاشقانم با خدا بود و به این ایمان داشتم که خدا محال است نه بگوید و کمک نکند و از درگاهش رد کند. هیچ وقت از طولانی شدن اجابت دعاهام خشته نمی شدم و باز دعا می کردم مثل گداهایی که تا سر خیابون لباس ادم را ول نمی کنند. اخرش هم خدا خواسته ام را می داد. من به این حرف ها اعتقاد ندارم که خواستم به صلاحم نبوده و ...
تا اینکه چند روز پیش موضوعی که برام خیلی مهم بود و خیلی از خدا خواسته بودم کاملا بر عکس شد. من کاملا مطمئن بودم که دعاهایم قبول می شود مگه نمی گویند باید یقین به قبولی داشته باشی؟ من هم یقین داشتم و باور کرده بودم که خدا خواسته ام را به من می دهد. اما نشد و نشدنش کلی زخم زبون و متلک شنیدن از اطرافیان رو برام به دنبال داشت. من از قبل هم همیشه خدا را قسم می دادم نذار زخم زبان مردم را بشنوم چون قبلا هم خیلی دلم را شکسته بودند. خلاصه نشد و من از رفتار خودم دارم تعجب می کنم چون نمازم را ترک کردم. من همیشه نمازهایم اول وقت بود قبل از اذان با وضو منتظر اذان می شدم هی چوقت برای نماز صبح تنبلی نمی کردم (تا جایی که در تواتم بود) . اگر خواسته ای از خدا می داشتم و نمی شد می دونستم که فقط باید شکر کنم. و همیشه هم شکر می کردم و راضی بودم به رضای خدا. نمی دونم چه اتفاقی افتاد و این موضوع چرا تا این حد روی من اثر گذاشت که الان اصلا و اصلا نمی تونم با خدا کلمه ای حرف بزنم. دیگه نمی توانم نماز بخوانم چون آن چیزی که من تو زندگیم خواسته بودم و خیلی شدید خواسته بودم دیگر و دیگر نمی تواند بشود و من باید این خواسته را با خودم به گور ببرم. الان تصمیم دارم اگر هم روزی نماز بخوانم فقط برای ادای وظیفه باشد. گناه نکنم چون خدا گفته نکن اما دیگر نمی تونم با خدا رابطه صمیمی و دوستانه قبلی را داشته باشم. دیگر اگر به بدترین حال گرفتار بشم هم دعا نمی کنم و ازش چیزی نمی خواهم . و من این نوع رابطه را اصلا دوست ندارم. چطور می تونم خدا را عبادت کنم در حالی که باهاش قهرم ؟ احساس می کنم توی این همه مدت فقط خواسته ام را صدا می زدم و نام خدا را در کنارش . نمی خواهم خدا را برای خواسته هایم بخواهم. می خواهم فقط برای خدا بودنش عبادتش کنم. اما نمی تونم. دلم نمی خواد باهاش حرف بزنم. می دونم اون خداست و من طلبی ازش نداشتم . ولی تنها چیزی که به بنده ها جسارت قهر کردن و لوس شدن می دهد مهربانی خداست. عشقی که به بنده هایش دارد. مثل بچه ای که با مامانش قهر می کند و غذا نمی خورد چون می دوند مادرش طاقت نمیارد و میاد سراغش. حالا به من بگویید چطور بدون اینکه عاشق خدا باشم عبادتش کنم؟ نماز بخوانم؟ ایا واقعا یک روزی دوباره میاد که من دلم با خدا صاف بشود؟ من یه موجود فوق احساساتیم و با منطق نمی تونم خودم را راضی کنم. من فقط دلم می گوید چکار کنم و چکار نکنم و آن هم تو یک همچنین موضوعی که موضوع رابطه ام با بهترین دوستم بوده. لطفا جوابهای کلیشه ای به من ندید
به صلاحم نبوده
خدا تو اون دنیا بهترش رو می ده
خدا غول چراغ جادو نیست که خواسته هامونو عین چیزی که خواستیم بده
خدا امتحانت می کنه و ...
راستی خدا تو ماه رمضون من را از خودش روند. هر چند من روزه نمی تونستم بگیرم چون 7 ماهه باردارم ولی دو روزه که نمازمو ترک کردم.
لطفا راهنماییم کنید با سپاس

پاسخ:
از اين كه به ما اعتماد كرديد و مشكل خود را صادقانه با ما در بيان گذاشتيد خرسنديم. صداقت در گفتار حاكى از ضمير و فطرت پاك شماست. نشان مى دهد نمى خواهيد اعتقادات خود را از دست بدهید. اين حالت علامت ايمان و اعتقاد قوى به ارزش هاى الهى و انسانى است .
اجازه بدین قبل از ورود مستقیم به سوال شما، به طور كلی در مورد كیفیت دعا و استجابت آن چند نكته را یاد آوری كنم :

1- برای برآورده شدن حاجت، دعا و توسل به تنهایی كافی نیست.
زیرا خداوند حكیم نظام هستی را بر پایه اسباب و مسببات قرار داده؛ یعنی برای پیدایش هر پدیده ای، علتی خاص و برای حل هر مشكلی راهكارهای ویژه ای تعیین نموده است. از یك سو به انسان « عقل و اندیشه » عنایت كرد تا با كمك آن و مشورت با دیگران راه حل مشكلات را بیابد و افق آینده زندگی خویش را ببیند. بر آن اساس تدبیر و برنامه ریزی كند. به هدف برسد، از سویی دیگر دو گونه اسباب و علل مقرر داشته است: مادی و معنوی.
انسان باید به كمك عقل و فكر خدادادی خود و مشورت با افراد آگاه و متخصص در هر كاری اقدام نماید. همزمان از آغاز هر كار تا پایان آن با دعا و توسل به لطف و عنایت های خداوند امیدوار باشد. از او بخواهد اقداماتش را به هدف و نتیجه مطلوب برساند.
نتیجه آن كه:
دعا و توسل به تنهایی راه­ حل صد در صدی برای حل مشكلات نیست. نمي ‏تواند جاي كار ، تلاش ، برنامه ریزي و به كار گیری تخصص در هر كاری را بگیرد، بلكه مكمل آن مي‏تواند باشد.
بنا بر این لازم است، هم به عوامل ظاهری توجه شود و هم به عوامل معنوی.

2- اجابت دعا همیشه آن نیست كه خواسته انسان به همان گونه و در همان زمانی كه توقع دارد، برآورده شود.
گاهی انسان ‌خواسته‌هایی دارد كه برآورده شدنی نیست، یا اگر مستجاب شود، به ضرر او یا دیگران است، و او نمی‌داند، یا اجابت دعا به مقدمات و شرایطی نیاز دارد كه فراهم نیست، یا زمان آن هنوز فرا نرسیده و ... .

3- خدایی كه فوق العاده مهربان است و ما را خیلی بیش تر از مادر دوست دارد و ما را برای سعادت و خوش بختی آفریده، چطور ممكن است خواسته و دعای به حق بنده اش را بشنود و ببیند و در عین حال كاری نكند؟
آیا می خواهد ما را زجر بدهد؟
آیا می خواهد قدرت نمایی كند؟
آیا ما را فراموش كرده؟
آیا از اداره آفرینش خود ناتوان گشته؟
آیا ....
آیا ... .
بدون شك چنین نیست. بلكه اشكال كار از ناحیه ماست. خداوند دوست دارد كه ما قدرتمند و دانا و باهوش و ... باشیم. در تقدیر خود آگاهانه نقش داشته باشیم. خود و دیگران را خوش بخت كنیم.بزرگ ترین خاصیت مشكلات و بلاها ، درس آموزی به ما و ایجاد حركت آگاهانه است. هر كس كه زودتر درس خود را بگیرد و حركت كند، زودتر از مشكلات رهایی می یابد. هر كس دیرتر بفهمد یا نفهمد، باید سر كلاس بلا بنشیند تا بالاخره آن را یاد بگیرد.

اگر در مورد حاجت تون توضیح خوب بود و می توانست راه گشا باشد. حال که به هر دلیل دوست نداشتید دراین باره بنویسید ما بعد از آن سه نکته مقدماتی، در پاسخ به سوال شما به مواردی اشاره می کنیم. اگر دوست داشتید در مورد حاجت تون بنویسید تا اگر نکته ای به ذهن آمد خدمت شما عرض کنیم:
آیا به نظر شما خدایی که نسبت به بندگانش مهربان است و خیر و خوشبختی مؤمنان را می‌خواهد،اگر به علت عدم اطلاع بندگان از باطن هستی، دعایی که به ضررشان باشد را اجابت نکند چیزی جز مصلحت است؟!
خواسته اید که شما را راهنمایی کنیم. اما خودتان قلم را از دست ماگرفته اید. چگونه برای تان بنویسم در حالی که قلم من را گرفته اید ؟! از شما می پرسم :
1- چگونه ازعدم استجابت دعا بنابر مصلحت الهی سخن نگوییم در حالی که قرآن کریم می فرماید :
« چه بسا از امری اکراه داشته باشید، در حالی که خیر شما در آن است، یا چیزی را دوست داشته باشید و حال آن که شر و بدبختی شما در آن است. خدا می داند و شما نمی دانید »؟! (1)
چگونه از صلاح و مصلحت و قسمت سخن نگوییم در حالی که از باطن هستی و مصالح حقیقی خود و جهان بی‌خبریم. به همین دلیل گاهی می‌پنداریم خیر و مصلحت ما در تحقق و برآورده شدن حاجتی یا دفع و رفع مشکل و مانعی است. وقتی می‌بینیم خواستة ما بر آورده نمی‌شود، رنجیده خاطر می‌شویم!
در حالی که اگر حجاب روی «حقیقت باطنی» کنار رود و آینده و نتیجة برخی خواسته‌ها برای ما حاضر و روشن گردد، از تقاضا و درخواست خود منصرف می‌شویم و خدا را شکر می‌کنیم که خواسته و حاجت جاهلانة ما را برآورده نکرده است. شما محبت خداوند به خویش را ، چه می نامید؟!
نظیر رفتاری که مادر با فرزند دارد. اما نه طبق گفته شما. بر خلاف فرموده شما باید عرض کنم بچه ای که با مامانش قهر می کند و غذا نمی خورد، اگر خواسته اش به نفع فرزند نباشد تحت هیچ شرایطی تسلیم خواسته فرزند نمی شود. حتی اگر زحمت زیادی را ایجاد کند.

2- چگونه از تاخیر در اجابت به خاطر محبت خدا به بنده اش سخن نگوییم در حالی که :
طبق روایات وقتی خداوند بندة مؤمنی را دوست داشته باشد، اجابت دعای او را به تأخیر می‌اندازد. در حدیث است خداوند اجابت دعای بندة مؤمن را از آن جهت به تأخیر می‌اندازد که صدای او را دوست دارد و می‌خواهد بنده اش بیش تر به درگاهش اصرار کند، تا لطف و کرامت بیش تری را متوجه او سازد.(2)
نالــه مؤمن همـی داریـم دوســت
گو تضرّع کن که این اعزاز اوست
چون تأخیر، سبب تکرار دعا می‌شود، در نتیجه باعث تقویت نیروی روحی و ایمان دعا کننده می‌گردد. اما فاسق را چون دوست ندارد، فوراً دعایش را اجابت می‌کند.

3- چگونه از تاخیر در تحقق خارجی دعا بعد از اجابت سخن نگوییم در حالی که :
طبق روایت گاهی دعا به اجابت می‌رسد، اما مقدمات تحقق آن فراهم نیست و یا مصالحی اقتضا می‌کند انجام آن به تأخیر بیفتد. حضرت موسی(ع) می‌گوید: «پروردگارا، تو به فرعون و طرفدارانش زیورها و مال فراوان داده‌ای. او مردم را از راه تو گمراه می‌کند. خدایا! اموال‌شان را نابود ساز و آنان را به عذاب دردناک گرفتار نما! خداوند در پاسخ فرمود: موسی دعایت را اجابت نمودم. اما در روایت آمده است که میان دعای حضرت موسی(ع) تا غرق شدن فرعون، چهل سال طول کشید!».(3)
حضرت ابراهیم(ع) فرزند نداشت. ده‌ها سال دعا و تضرّع نمود تا این که در 99 سالگی در حالی که پیر شده و موهای او سفید گشته بود، خدا حضرت اسماعیل را به او داد.(4)
آیا می‌توان گفت خداوند پیامبرانش را دوست نداشت و آن ها پیش خدا ارزش نداشتند و گرنه حاجت پیامبرش را اجابت می‌کرد؟!
الان هم چه کسی گفته خداوند به شما کمک نکرده و خواسته شما رو رد کرده؟
چگونه اثر برآورده شدن حاجتت را لمس نکردید؟
خیال می کنید خواسته ها و دعاهایتان بی پاسخ است ؟
آیا فکر کردی که دارید تنها با خودت صحبت می کنید؟
کمی فکر کنید، ببین هر شبانه روز چند بار می گویید «سمع الله لمن حمده» خداوند شنیده (حرف زبان و دل) هر کسی که او را حمد وستایش کرده است." خدا شنیده " یعنی آن چه خیر و صلاح بنده اش است، برای او مقرر کرده است.
چند بار این آیه « وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما فِي أَنْفُسِكُمْ ...»، (5) را خوانده اید؟ یعنی بدانید که قطعا خداوند از هر چه در دل ها و ضمیر باطن تان هست، آگاه می باشد. خدای مهربان دعای شما را شنیده و اجابت هم کرده اما اجابتی پیچیده و لطیف و عالی. نشانه اجابت ، تداوم ارتباط قلبی با خدا و دعاها و عبادت های شما است.
خواهر گرامی؛
اصرار بر دعا خیلی خوبه و دستور هم داریم:
از امام صادق (ع) روايت شده كه فرمود: دعا قضاى مبرم و حتمى را بر مى‏گرداند، پس دعا بسيار كنيد، كه كليد همه رحمت‏ها و رستگارى ‏ها و كليد برآمدن هر حاجت است، و مردم به آنچه نزد خدا دارند نمى ‏رسند. مگر به دعا، چون هيچ درى نيست كه وقتى بسيار كوبيده شود به روى كوبنده باز نگردد.
صاحب تفسير شريف الميزان مي فرمايد:
در اين روايت اشاره‏ اى است به اصرار در دعا، و اينكه اصرار در دعا يكى از راه هاى استجابت آن است، سرش هم اين است كه دعا بسيار كردن، قلب را صفا مى‏ دهد.(6)
اشکال تصورات ذهنی شما این جاست که فکر می کنید باید خواسته شما طبق همان چه آرزو شده به شما عنایت می شد. و حال که این گونه نشده خداوند .....
در حالی که این گونه نیست. خدا بنده مؤمنش را دوست دارد. خیر و صلاح واقعی بنده اش را می خواهد، بنابر این حاجت هایی را که به ضرر بنده اش می باشد، اجابت نمی کند؛ ولی اگر برای بنده اش خیر و منفعت داشته باشد، اجابت می کند. اما ما آدم ها به دلیل بی اطلاعی از عالم غیب و باطن هستی همواره خیال می‏ کنیم که اگر دقیقاً همان را که طلب می‏کنیم ،در همان زمان و با همان شرایطی که می‏خواهیم، عمل شود ،دعای مان اجابت گردیده ،در حالی که چه بسا پاسخ نیافتن ما اجابت از سوی خدا باشد. یعنی خداوند منّان دعا را اجابت می کند، ولی آثار اجابت را از ما مخفی می کند تا ما را بیش تر به حالت انابه و تضرّع در درگاهش نگاه ‏دارد، بدین وسیله زمینه رشد و کمال و ترفیع مقام و منزلت ما را نزد خودش و در قیامت فراهم سازد. این لطف بزرگی است که به این وسیله، ارتباط عبد با معبود حفظ می‏گردد .در پی آن الطاف بی ‏شمار دیگری نصیبش می ‏شود.

گاهي دعا به گونه خاصي مستجاب است، ولي ما به آن توجه نداريم.
اميرمؤمنان(ع) مي فرمايد:
«دير اجابت شدن دعا، ‌تو را نااميد نکند که همانا بخشش، ‌بسته به مقدار درخواست است. چه بسا در اجابت دعاي تو تأخير رخ دهد تا درخواست تو طولاني تر گردد و بخشش او کامل تر شود. چه بسا چيزي را خواسته اي آن را به تو نداده، امّا به جايش بهتر از آن را در دنيا به تو داده يا در آن دنيا به تو مي دهد و يا خير وصلاح واقعي شما آن بوده که آن را از شما باز دارد. چه بسا چيزي را طلب نمودي که اگر به تو مي داد، ‌تباهي دين يا تباهي و ناخوشي هاي دنياي خود را در آن مي ديدي». (7)
از روايات استفاده مي شود که هيچ دعايي بي اثر نيست. هر دعايي در دنيا و آخرت تأثير مناسب خود را دارد، پس در واقع هر دعائي به اجابت مي رسد، اما گونه هاي اجابت آن مختلف است.
امام سجاد(ع) مي فرمايد:
«دعاي مؤمن يکي از سه فايده را دارد:
يا براي او ذخيره مي گردد تا در آخرت بهتر از آن چه در دنيا طلب کرده بود به او داده شود،
يا در دنيا برآورده مي شود و
يا بلايي را که مي خواست در دنيا به او برسد، ‌از وي دور مي کند». (8)

تتمه ای در بیان آثار دعا:
نزدیکی به خدا، شناخت خدا، یاد خدا، برطرف شدن بلا،بخشایش گناه برخی از آثار دعا هستند که کم و بیش شنیده ایم. این جا به دو مورد از جمله دیگر آثار دعا اشاره می کنم:

1-آرام بخشی:
امروزه در محافل علمی، دعا درمانی مطرح است. از طریق دعا می‌توان بسیاری از بیماری‌های روحی را درمان کرد، زیرا به ثمر نرسیدن تلاش‌ها در زندگی، چه بسا انسان را از پیروزی نهایی برای همیشه نومید سازد اما دعا بارقه امیدی است که در دل انسان می‌درخشد و ابرهای یأس و اضطراب را از آسمان دل کنار می‌زند.
امیدی که از دعا بر‌می‌خیزد، همانند خون تازه‌ای در شریان جان آدمی جاری می‌شود و او را از نگرانی نجات می‌دهد. از این رو در روایات اسلامی از دعا به عنوان سپر و سلاح یاد شده است. (9)

2- وسیله نجات:
دعا در مراحل سخت زندگی به یاری انسان می‌آید و او را از تنگناها نجات می‌بخشد.
در تاریخ آمده است:
در جنگ احزاب، مشرکان با یکدیگر، متحد شدند و برای نابود ساختن اسلام و مسلمانان مصمم گشتند. آنان از نظر شمار و سلاح، بر مسلمانان برتری داشتند و بر اساس محاسبه عادی وضع نابرابر مسلمانان و مشرکان، شکست مسلمانان قطعی به نظر می‌رسید. در این موقع حساس رسول خدا (ص) دست به دعا برداشت و از خداوند طلب یاری کرد.
جبرئیل (ع) به پیامبر عرض کرد: خداوند گفته تو و دعایت را شنید. خواسته‌ات را اجابت کرد و هراسی که از دشمن داشتی، برطرف ساخت. (10)
پیامبر شکر خدا را به جا آورد و «حذیفه» را مأموریت داد از نزدیک لشکر مشرکان را بررسی کند. او می‌گوید: به لشکرگاه رفتم. در تاریکی شب، بادی بسیار شدید وزیدن گرفت و با خودش سنگریزه و شن آورد و بر سر و صورت افراد می‌کوفت. وزش باد خیمه‌ها را از جای کند، آتش‌ها را پراکنده کرد. وحشت سپاه را فرا گرفت. ابوسفیان به پا خاست و به طرف مرکب خود حرکت کرد و با فریاد بلند گفت: عجله کنید و خود را نجات دهید. احزاب پراکنده شدند و رفتند. حذیفه به مدینه برگشت و جریان را به حضرت رسول (ص) اطلاع داد. (11)

پی ‌نوشت‌ ها :
1. بقره (2) آیه 216.
1. شيخ كلينى، کافی، دارالکتب الاسلاميه،‏ ج 2، ص 489.
1.همان
4. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، ج 11، ص 1.
5. بقره (2) آیه 235.
6. علامه طباطبایی، ترجمه الميزان، سید محمد باقر موسوی همدانی،دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ،1374 ش، ص 59.
7. نهج البلاغه، ترجمه فيض الاسلام، نامه 31.
8. تحف العقول، حسن بن شعبه بحراني، ناشر مؤسسه نشر اسلامي - قم، 1404 ق، ص 202.
9. کلینی، کافی، ج 2، ص 467.
10. همان، ج 8، ص 278.
11. همان، ص 279.