جمع بندی برای خواندن و درک تفسیر قرآن چه باید کرد؟

پرسش:
برای خواندن و درک تفسیر قرآن، باید چه کار کرد؟

پاسخ:
در ابتدا لازم به ذکر است که تفسیرها گرایش های مختلفی دارند، از جمله تفسیر ادبی، تفسیر روایی، تفسیر کلامی، تفسیر عرفانی، تفسیر اجتماعی، و...؛ لذا هر کس می تواند به حسب علاقه ای که دارد، تفسیر مورد نظر خود را انتخاب کند.
هم چنین از نظر سطح علمی و یا زبان نوشتاری و ... نیز متفاوت هستند؛ برخی تفسیرها ثقیل و سنگین و برخی آسانتر و روانتر است. این هم به علاقه اشخاص، بستگی دارد و می تواند متفاوت باشد.
بنابر این؛ نمی توان تفسیر خاصی را انتخاب کرد و برای همه افراد، یک یا دو تفسیر را معرفی کرد؛ بلکه برای هر کس باید طبق گرایش و علاقه و سطح علمی ای که طلب می کند، کتب تفسیر را معرفی کرد.
 

ـ معرفی تفاسیر
البته از بین تفاسیر فارسی و در سطح عمومی و با گرایش اجتماعی ـ که بیشتر مورد علاقه اشخاص است ـ می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
تفسیر نور، حجة الاسلام قرائتی
تفسیر قرآن مهر، حجة الاسلام رضایی اصفهانی
تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی
اگر کسی بخواهد تفسیر قرآن را شروع کند می تواند از این تفاسیر بهره مند شود.

در مرتبه بعد می توانید به تفاسیر ذیل مراجعه فرمایید؛ این تفاسیر از نظر بیان علمی یا نوشتاری، نسبت به تفاسیر قبلی، سنگین تر و تخصصی تر هستند:
تفسیر احسن الحدیث، علی اکبر قرشی
تفسیر اطیب البیان، آیت الله طیب(ره)
تفسیر المیزان، علامه طباطبایی(ره)
 

ـ مطالعه تفسیری
مطالعه تفسیری می تواند به ترتیب سوره های قرآن باشد، یعنی شخص از ابتدای قرآن شروع کرده و هر روز یا طبق برنامه ای منظم در هفته، قسمتی از تفسیر را مطالعه کند.
هم چنین می تواند ابتدا خود قرآن را خوانده و ترجمه آن را مطالعه کرده، سپس اگر موضوعی یا آیه ای برای او مشکل بود و یا به هر طریقی علاقمند بود در باره آن آیه بیشتر بداند، به تفسیر آن آیه مراجعه کند.
یک روش دیگر که کمی تخصصی تر و سنگین تر است این است که بر اساس موضوعات مورد نظر، آیات را شناسایی و جمع آوری کرده و سپس به تفسیر آن ها مراجعه کنید، یعنی مطالعه شما بر اساس موضوع باشد، نه ترتیب.
در این خصوص نیز تفاسیر موضوعی تدوین شده که می توانید مراجعه کنید؛ از جمله:
تفسیر موضوعی «پیام قرآن»، آیت الله مکارم شیرازی
تفسیر موضوعی قرآن کریم، آیت الله جوادی آملی