روش های موثر در اثر گذاری امر به معروف و نهی از منکر

جمع بندی پرسش: درموضوع امر به معروف و نهی از منکر، بنده در مترو یا دانشگاه و...  خانم هایی را میبینم که اصلا حجاب مناسبی ندارند و حتی برخی روسری های خود را هم روی شانه انداخته اند. با توجه به این که رهبری فرمودند احتمال تاثیر همه جا قطعی ست، چگونه باید این افراد را که اصلا کم نیستند، نهی کرد ؟ پاسخ: عین بیانات رهبر معظم انقلاب بدین صورت است: «نهی از منکر برای مردم، فقط زبانی است. البته برای حکومت، این‏طور نیست. اگر منکر بزرگی باشد، برخورد حکومت احیاناً ممکن است برخورد قانونی و خشن هم باشد؛ لیکن نهی از منکر و امر به معروفی که در شرع مقدّس اسلام هست، زبان است؛ «انّما هی اللسان». تعجّب نکنید. من به شما عرض می‏کنم که تأثیر امر و نهی زبانی اگر انجام گیرد از تأثیر مشت پولادین حکومتها بیشتر است. من چند سال است که گفته ‏ام امر به معروف و نهی از منکر. البته عدّه ‏ای این کار را می‏ کنند؛ اما همه نمی‏ کنند. همه تجربه نمی‏ کنند، می‏ گویند آقا چرا اثر نمی‏ کند؛ تجربه کنید. منکری را که دیدید، با زبان تذکّر دهید. اصلًا لازم هم نیست زبان گزنده باشد و یا شما برای رفع آن منکر، سخنرانی بکنید. یک ‏کلمه بگویید: آقا! خانم! برادر! این منکر است. شما بگویید، نفر دوم بگوید، نفر سوم بگوید، نفر دهم بگوید، نفر پنجاهم بگوید؛ کی می‏تواند منکر را ادامه دهد؟ البته به شما بگویم عزیزان من! منکر را باید بشناسید. چیزهایی ممکن است به نظر بعضی منکر بیاید؛ در حالی که منکر نباشد. باید معروف و منکر را بشناسید. واقعاً باید بدانید این منکر است. بعضی گفته ‏اند که باید احتمال تأثیر وجود داشته باشد. من می‏گویم احتمال تأثیر همه جا قطعی است؛ مگر در نزد حکومت های قلدر، قدرتمندان و سلاطین. آن‏هایند که البته حرف حساب به گوششان فرو نمی‏ رود و اثر نمی‏ کند؛ اما برای مردم چرا. برای مردم، حرف اثر دارد. بنابراین، پاسخ من این شد که بهترین روش برای شما که از من سؤال کردید، «زبان» است. (۱) مقام معظم رهبری تذکر دادن زبانی را موثر دانسته و برای انجامش توصیه می کنند. در عین حال توجه می دهند که زبان لازم نیست گزنده باشد. بدین معنی که با زبان خوش و خیلی ساده و بی آلایش تذکر بدهید که اینکار درست نیست و تمام. لازم نیست طرف را بکوبید و شماتتش کنید. به هیچ وجه کسی را قضاوت و سرزنش نکنید،‌ بلکه نسبت به منکر تذکر بدهید که برخی گناهان در جامعه باب نشده و عادی نشود. حتی اگر عده ای نسبت به تذکر شما بی اعتنا هستند، اقلا متوجه می شوند که این کار عادی نیست و در نظر برخی افراد محبوب نیستند و کارشان صحیح نیست. دقت داشته باشید که انجام دادنِ‌ هر واجبی،‌ نیاز به فراهم کردن پیش زمینه های آن دارد. مثلا برای نماز خواندن باید وضو بگیریم و برای وضو گرفتن باید آبِ پاک تهیه کنیم. یعنی نماز خواندن بر کسی واجب شد،‌ باید از قبل آبی تهیه کرده و وضو بگیرد. نهی از منکر هم همینطور است. اگر قرار است کسی این واجب الهی را انجام دهد،‌ باید اولا منکرات را بشناسد و ثانیا شیوه ی صحیح برخورد با دیگران را نیز یاد بگیرد. نباید طوری شود که یک واجب را آنقدر بد و قبیح انجام دهیم که منجر به وهن دین شده و مرتکب حرام شویم. در عین حال توجه بفرمایید که تمام افرادی که امر و نهی می‏ شوند، روحیه و ویژگی ‏های یک‏سانی ندارند.  همچنین تمام موقعیت ها هم یکی نیست. گاهی اوقات ممکن است شما فردی را مناسب ندانید. یا شرایط طوری باشد که امکان برخورد و درگیری وجود داشته باشد. در این صورت نیازی نیست که نهی از منکر کنید. چون غیر از احتمال اثر، یکی دیگر از شرایط نهی از منکر اینست که مفسده و ضرر قابل توجهی برای شما ایجاد نشود. پس تمام شرایط را در نظر بگیرید و تمام تلاشتان را برای زنده کردن این واجب به کار بگیرید. اجرکم عندالله.   شرایط و مراتب امر به معروف و نهی از منکر را در تاپیک زیر ملاحظه بفرمایید: شرایط و مراتب امر به معروف و نهی از منکر       پی نوشت: ۱. بیانات در جلسه پرسش و پاسخ دانشگاه؛ ۲۲ اردیبهشت ۱۳۷۷