نحل يا همان زنبور عسل
تبهای اولیه
کلمه "نحل" به معنی زنبور عسل در آیات 68و 69 سوره نحل در جزء 14 قرآن کریم آمده است.
در آیه 68 لحن قرآن کمی عجیب و الهام بخش است. در حین بحث در زمینه نعمتهای مختلف الهی و بیان اسرار آفرینش در این سوره، در این آیه سخن از زنبور عسل و سپس خود عسل به میان میآورد. و آن را به شکل یک ماموریت الهی و الهام مرموز که نام وحی بر آن گذارده، نشان می دهد.
نخست میگوید: "و پروردگار تو به زنبور عسل وحی کرد که خانههایی از کوهها و درختان و داربستهایی که مردم میسازند انتخاب کن."
نخستین ماموریت زنبوران در این آیه ماموریت خانه سازی ذکر شده است؛ و این شاید به خاطر آن است که مساله مسکن مناسب نخستین شرط زندگی است، و به دنبال آن فعالیتهای دیگر، امکان پذیر است.
در آیه 69 سوره "نحل"، دومین ماموریت زنبورعسل شروع میشود. میفرماید: "ما به او الهام کردیم که سپس از تمام ثمرات تناول کن و راههایی که پرودگارت برای تو تعیین کرده، به راحتی بپیما."
سرانجام، آخرین مرحله ماموریت آنها را بصورت یک نتیجه، این چنین بیان میکند: "از درون زنبوران عسل، نوشیدنی مخصوص خارج میشود که رنگهای مختلفی دارد."
زنبور عسل از راسته نازک بالان (Hymenoptera) است. زنبور عسل قسمتهای دهانی جونده و مکنده، هر دو را داراست. دگریسی آن کامل است، و بطور دسته جمعی زندگی میکند.
زنبوران عسل شامل سه دسته هستند. ملکه (Queen) که تخم میگذارد؛ نرها (prones) که کارشان فقط بارور کردن ملکههای جدید است؛ و کارگرها (Worker) که ماده عقیم هستند و وظیفه کار کردن و تولید عسل بر عهده آنها است.
کندوی زنبور عسل یا به صورت جعبههای مکعبی به ابعاد cm 50 است که به آن کندوی modern میگویند، و یا به صورت سبد است که به آن کندوی بومی میگویند.
جالب این که دانشمندان از طریق تجربه به این حقیقت رسیدهاند که زنبوران به هنگام ساختن عسل آن چنان ماهرانه عمل میکنند که خواص درمانی و دارویی گیاهان کاملا محفوظ مانده، و به عسل منتقل میشود.
در ماجرای برنامه زندگی زنبوران عسل و ارمغانی که آنها برای جهان انسانیت میآورند ـ که هم غذاست و هم شفا و هم درس زندگی ـ نشانه ای روشن از عظمت و قدرت پروردگار وجود دارد؛ و این برای انسانهای اندیشمند قابل درک است.
بدن زنبور عسل بطور متراکم از موهایی پوشیده است که دارای تارهای (Barbs) جانبی کوتاهی میباشد، و این تارها به راحتی دانههای گرده را میگیرند. در چشمهای مرکب و پاها، موهای صاف وجود دارد. پاهای جلویی در حاشیه ساق (tibia) موهای راست و خشن و کوتاهی دارد که برای تمیز کردن چشمها از گرده گل بکار میرود، و به آن برس چشمی (Eye bursh) میگویند.
بال های زنبور در هنگام پرواز به وسیله قلابهایی به هم درگیر میشوند، و ممکن است 400 بار در ثانیه مرتعش شوند.
آروارههای زیرین mandibles در کارگران صاف است تا برای جمع آوری گرده و ساختن شاخهها بکار روند.
آروارههای زیرین maxillae مانند قاشقکهای طویلی هستند که برای جمع آوری گردههای گل بکار میرود.
لب تحتانی تبدیل به خرطوم شده و ضمایم حسی در اطراف آن قرار دارد.
مایع شهد در اثر عمل مکنده حلق به درون چینه دان بزرگ یا معده عسل (Money Stomash) کشیده میشود. چهار لب مثلثی دریچهای را درست میکند و از ورود عسل به معده جلوگیری میکند، به جز موقعی که جهت تغذیه مورد نیاز است.
روده زنبور عسل باریک و دراز است. و تقریبا به 100 لوله کوچک اتصال دارد و به مخرج ختم میشود.
در انتهای بدن سوزن وجود دارد که فقط در کارگرها و ملکهها دیده میشود.
حس بویایی در زنبوران عسل بسیار قوی و تیز است، و چشمها دارای تعداد فراوانی واحدهای بینایی است، و دارای مغز نسبتا بزرگ است. زنبوران عسل قادر به تشخیص رنگ قرمز و سیاه از هم نمیباشند.
زنبور هندی (Apis Indiea)؛ زنبور درشت(Apis drostata) ؛ زنبور ریز (Apis florae) ؛ زنبور عسل معمولی (Apis mellifera) گونه و نژادهای زنبور عسل هستند.
گرده زنبور عسل دارای انواع مواد آلی و ویتامینها میباشد. گرده شامل قندهای احیا کننده میباشد که در کل 31% در گروه کربوهیدرات وجود دارد. میزان متوسط پروتئین گرده حدود 22% است و تمام اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز انسان در ترکیب پروتئینی دانه گرده وجود دارد.