ارزش گریه از خوف خدا
تبهای اولیه
استاد حسین انصاریان
گریه و زارى در پیشگاه حضرت دوست از روى خضوع و تذلل و مسکنت و فقر ، به هنگام دعا و نیایش و به خصوص در وقت نماز و عبادت ، یکى از مهمترین کارهاى انبیا و امامان علیهم السلام بود . در روایت آمده : ابوذر از خشیت حضرت رب به حدى گریه کرد که چشم درد گرفت . گفتند : اگر از خدا رفع چشم دردت را مى خواستى ، شفا مى یافتی . گفت : از چشم منصرفم و درد چشم غصه بزرگ من نیست . گفتند : چه علتى تو را از درد چشم منصرف کرده ؟ گفت : دو موضوع بزرگ : بهشت و جهنم
گریه
گریه و زارى در پیشگاه حضرت حق ـ چه از شوق ، چه از خوف ، چه از عشق ، چه به هنگام دعا یا قرائت قرآن یا خواندن مطالب و اشعارى که آدمى را به یاد دوست مىاندازد ، چه براى فراق از حضرت یار ـ در قرآن مجید و روایات عالى اسلامى از موضع بسیار مهمى برخوردار است .
گریه و زارى براى خدا از مهمترین ارزشها و بهترین کارها و از والاترین عبادت هاست . مؤمن در پیشگاه حضرت دوست ، داراى علائمى است و از علائم مهم او گریه و اشک چشم است .
گریه بر فقدان دنیا و مادیات و به هنگام شکست از عشق هاى مادى و موسمى ، دلیل بر پستى روح و دنائت نفس است .
گریه براى جناب او ، به خصوص در خلوت و به هنگام عبادت و گریه بر فقدان اولیا به خصوص حضرت سید الشهدا علیهالسلام و گریه براى مرگ عزیزانى که از ارزش ایمانى برخوردارند ، گریه صحیح و گریه اى است که انسان به خاطر آن مأجور است ، البته اجر انسان به تناسب موضوع گریه است ، اگر گریه براى خدا یا براى حضرت حسین علیه السلام باشد ، در صورتى که انسان از شرایط ایمانى برخوردار باشد ، اجرش عظیم و مزدش بى پایان است .
گریه از اعظم نعمتهاى معنوى خداوند به انسان است و چشمى که اشک ندارد ، صاحبش از ارزش والا برخوردار نیست و جمود چشم او علامت قساوت قلب است ، چنین انسانى حتما باید در رفع عیب خود بکوشد .
گریه علامت مومن
در باب اینکه گریه از علائم الهى بودن عبد است ، در قرآن مجید مى خوانیم :
وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْیُنَهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ یَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ [۱۲۱] .
و چون آنچه را که بر پیامبر اسلام نازل شده بشنوند ، دیدگانشان را مى بینى به سبب آنچه از حق شناخته اند ، لبریز از اشک مى شود ، مى گویند . پروردگارا !
ایمان آوردیم ، پس ما را در زمره گواهان [ به حقّانیّت پیامبر و قرآن ] بنویس .
إِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَبُکِیّاً [۱۲۲] .
هنگامى که آیات [ خداىِ ]رحمان بر آنان خوانده مى شد ، سجده کنان و گریان به رو مى افتادند .
گریه براى خدا ، دلیل حال درون و خشوع قلب و خضوع اعضا و جوارح انسان در پیشگاه مقدس ربوبى است .
مسئله گریه در پیشگاه حضرت احدیت آن قدر با ارزش است که حضرت سجاد علیه السلام، در یکى از دعاهاى خود عرضه مى دارد :
الهى ! روزى که چشم من از گریه در خانه تو بخواهد باز بماند ، آن روز را روز مرگ من قرار بده[۱۲۳] .
وَعَبْرَهَ مَنْ بَکَى مِنْ خَوْفِکَ مَرْحُومَهً ؛
اشکى که از براى خوف تو بریزد ، مورد ترحّم تو است .
در مقدمه دعاى عرفه حضرت سید الشهدا علیه السلام آمده :
پس شروع فرمود آن حضرت در سئوال از حق و اهتمام نمود در دعا و آب از دیده هاى مبارکش جارى بود پس بدین گونه دعا را ادامه داد ...
آرى ، گریه و زارى در پیشگاه حضرت دوست از روى خضوع و تذلل و مسکنت و فقر ، به هنگام دعا و نیایش و به خصوص در وقت نماز و عبادت ، یکى از مهمترین کارهاى انبیا و امامان علیهم السلام بود .
روایات و دعاهاى اسلامى ارزش والایى براى گریه قائل شده اند ؛ روایات مربوط به گریه عموما در معتبرترین کتب روایى آمده است که لازم است به نمونه هایى از آن روایات عالى اشاره شود :
پیامبر بزرگ اسلام صلى الله علیه و آله به على علیه السلام مى فرماید :
تو را براى خودت به خصلتهایى سفارش مى کنم .
سپس فرمود : خدایا ! او را در این امور کمک کن .
دوم : به ورع و پاکدامنى ، هیچ گاه جرأت به خیانت در خود راه مده .
سوم : خوف از خدا ، به گونهاى که او را مىبینى .
چهارم : زیاد گریه کردن از خشیت خداى عزّ و جلّ که به هر قطره اشکى ، خانهاى در بهشت برایت بنا مىشود .
پنجم : بخشیدن مال و جان در راه خدا و حفظ دین .
ششم : پیروى از روش من در نماز و روزه و صدقه ، اما نماز پنجاه و یک رکعت ، اما روزه در هر ماه سه روز ، پنجشنبه اوّل ماه و چهارشنبه وسط ماه و پنج شنبه آخر ماه ، اما صدقه در حدى که بگویند اسراف در بخشش دارد ولى اسراف نکرده باشى .
تو را به نماز شب سفارش می کنم ،
تو را به نماز شب سفارش می کنم ،
تو را به نماز شب سفارش می کنم
و تو را به نماز زوال شمس سفارش مى نمایم ،
در هر حال قرآن بخوان،در نماز دست رابلند کرده و درپیشگاه حق آن را دگرگون و واژگون کن،
با هر وضو و نمازى مسواک کن و به تمام حسنات اخلاقى آراسته شو
و از تمام سیئات اخلاقى دورى نما ، اگر این برنامه ها را انجام ندادى
و دچار انواع خسارتها شدى ، خود را سرزنش کن[۱۲۴] .
أَنَّهُ صلى الله علیه وآله کَانَ یَبْکى حَتّى یُغْشى عَلَیْهِ[۱۲۵] ؛
رسول گرامى اسلام صلى الله علیه وآله در برابر حضرت حق آنقدر گریه مى کرد ،
تا جایى که از حال مى رفت !!
در روایت آمده :
ابوذر از خشیت حضرت رب به حدى گریه کرد که چشم درد گرفت .
گفتند : اگر از خدا رفع چشم دردت را مى خواستى ، شفا مى یافتی .
گفت : از چشم منصرفم و درد چشم غصه بزرگ من نیست .
گفتند : چه علتى تو را از درد چشم منصرف کرده ؟
گفت : دو موضوع بزرگ : بهشت و جهنم !![۱۲۶]
پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله به ابوذر فرمودند :
علمى که باعث گریه انسان نشود ، علم با منفعت نیست .
خداوند در قرآن مجید ، عالمان را بدینگونه ستوده :
إِنَّ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِن قَبْلِهِ إِذَا یُتْلَى عَلَیْهِمْ یَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ سُجَّداً * وَیَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِن کَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولاً * وَیَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ یَبْکُونَ وَیَزِیدُهُمْ خُشُوعاً [۱۲۷] .
همانا کسانى که پیش از [ نزول ] آن معرفت و دانش یافته اند ، زمانى که بر آنان مى خوانند ، سجده کنان به رو در مى افتند . * و مى گویند : منزّه و پاک است پروردگارمان بى تردید وعده پروردگارمان [ به پاداش مؤمنان و کیفر مجرمان ] قطعاً انجام شدنى است . * و گریه کنان به رو در مى افتند و ]شنیدن قرآن ] بر فروتنى و خشوعشان مى افزاید .
و نیز پیامبر بزرگ صلى الله علیه و آله فرمود :
اى ابوذر ! کسى که مى تواند گریه کند ، پس گریه کند ، اگر نمى تواند قلبا محزون شود و به صورت گریه کن درآید که قلب سخت و قاسى ، از خدا دور است ...[۱۲۸] .
پیامبر صلى الله علیه وآله فرمود :
علامت بدبختى ، خشکى چشم ، سنگ دلى ، شدت حرص در طلب رزق و اصرار بر گناه است[۱۲۹] .
تقاضا دارم سوالم رو يك عالم به دين پاسخ دهد خدا خيرتون بده لطفا دقيق بخوانيد ودقيق پاسخ دهيد:(بنده به احتياط عمل ميكنم بنابراين نظر جامع علما را بفرماييد)
برخي اوقات درنماز گريه ام ميگيرد و جلوشو بگيرم حواسم پرت ميشه.دقيقآ هم نميدونم برا چي گريه ام ميگيره مراجع ميگن گريه نماز رو باطل ميكنه اگر غير از براي خوف خدا وآخرت باشه.امابنده فكر ميكنم گريه ام به دلايل زير باشه:چون ميدونم بدم ميترسم امام زمان عليه السلام تشريف بيارن ومن ...وسر نماز از خدا ميخوام رحم كنه ويه وقتايي هم در قنوت براي فرج كه دعا كنم وهم يه سري عبارات نماز مثل مالك يوم الدين وسبحان الله وغير المغضوب ....وقتي حواسم باشه شديد گريه ام ميگيره وگاهي گريه ام طوريه كه بين دو ايه فاصله شايد10 ثانيه اي ايجاد ميشه.اين فاصله مبطل است؟
وگاهي هم گريه ام از اتفاقات روزه مثلآ اطرافيانم طوري اند كه مقيد به قيود الهي نيستند وبنده از مهجوريت اسلام در بينشان واينكه خودم هم بي غيرت وبي همتم ونميتونم تحولي ايجاد كنم اذيت ميشوم وسر نماز اينها يادم مياد وگريه ام ميگيره وكلا ميخوام خدا رحم كنه؛ ويه جورايي گريه ام همراه با دعا براي هدايت همه است .
لطفا در هر كدام از موارد بفرماييد گريه مبطل است؟اگر سعي كنم بي صدا باشد چطور؟
والا من کارشناس پاسخ گونیستم..انشاءالله اونها بیان جواب بدهند...
اما اگرعلت گریه هاتون اینها هست....تجلی اسماءوذکره......وخیلی عالیه..تازه نهایت نمازمعناداره..
شمادرعرفان خیلی خوب میتونید موفق بشید...
حتماواردش بشید...حتما...ظاهرا زمینش رو هم داشتین...
تاجایی که نظر علما روخوندم وازاساتید سوال کردم مورد شما گناه روباطل نمیکنه تازه ثواب هم داره...
اما فقط موردی که میگید احساس میکنید کسی تحت تاثیر حرفتون قرار نمیگیره وبه خدا درنماز گریه میکنید....فقط یه کم مراقب باشید خودکم بین نشید...
خود کم بینی وتواضع خیلی شبیه همند..تواضع ازمراحل عرفانه وخود کم بینی القای شیطانه...
اما ظاهرا شما خودکم بین نمیشید فقط احساس عجزمقابل خدامیکیند اگراینطوره عالیه...:Gol:
چیزى از عمل خیر برابر با گریه از خوف خدا نیست[۱۳۰] .
و نیز در حدیث آمده :
چشمى که از خوف خدا گریست ، در قیامت گریان نیست و قطره اى از اشک چشم براى خدا ، دریایى از آتش را خاموش مى کند و اگر گریه کننده اى در امتى بگرید به همه رحم خواهد شد و خوشا به حال بنده اى که خداوند او را در گریه ببیند و گریه کنندگان در قیامت در رفیق اعلا هستند و نزدیک ترین مرحله عبد به رب گریه در سجده است[۱۳۱] .
آرى ، گریه در سجده چه گریه پرارزش و با قیمتى است و راستى کارى هم چون او در میان برنامه هاى عبادتى نمى توان یافت .
انسان توفیق پیدا کند در کنج خلوتى به وقت سحر با توجه به عظمت دوست و حقارت خود و با توجه به پرونده سیاه و پر از وزر و وبال ، عصیان و خطایى که نسبت به حضرت یار داشته ، سر به سجده گذارد و با توجه کامل و دل شکسته و اشک ریزان بخواند و با خواندن و گریه تمام وجود خود را شستشو دهد .
پی نوشت :
[۱۲۱] ـ مائده ۵ : ۸۳ .
[۱۲۲] ـ مریم ۱۹ : ۵۸ .
[۱۲۳] ـ مکارم الأخلاق : ۹۹ .
[۱۲۴] ـ وسائل الشیعه : ۱۵/۱۸۱ ، باب ۴ ، حدیث ۲۰۲۲۸ .
[۱۲۵] ـ سفینه البحار : ۱/۳۵۷ ، باب الباء بعده الکاف .
[۱۲۶] ـ الخصال : ۱/۳۹ ، حدیث ۲۵ ؛ بحار الأنوار : ۲۲/۴۳۱ ، باب ۱۲ ، حدیث ۴۰ .
[۱۲۷] ـ اسراء ۱۷ : ۱۰۷ ـ ۱۰۹ .
[۱۲۸] ـ الأمالى ، شیخ طوسى : ۵۲۹ ، حدیث ۱۱۶۲ ؛ بحار الأنوار : ۷۴/۸۰ ، باب ۴ ، حدیث ۳ .
[۱۲۹] ـ الکافى : ۲/۲۹۰ ، باب فى اصول الکفر ، حدیث ۶ .
[۱۳۰] ـ سفینه البحار : ۱/۳۵۳ ، باب الباء بعده الکاف .
[۱۳۱] ـ سفینه البحار : ۱/۳۵۳ ، باب الباء بعده الکاف
قاضا دارم سوالم رو يك عالم به دين پاسخ دهد خدا خيرتون بده لطفا دقيق بخوانيد ودقيق پاسخ دهيد:(بنده به احتياط عمل ميكنم بنابراين نظر جامع علما را بفرماييد) برخي اوقات درنماز گريه ام ميگيرد و جلوشو بگيرم حواسم پرت ميشه.دقيقآ هم نميدونم برا چي گريه ام ميگيره مراجع ميگن گريه نماز رو باطل ميكنه اگر غير از براي خوف خدا وآخرت باشه.امابنده فكر ميكنم گريه ام به دلايل زير باشه:چون ميدونم بدم ميترسم امام زمان عليه السلام تشريف بيارن ومن ...وسر نماز از خدا ميخوام رحم كنه ويه وقتايي هم در قنوت براي فرج كه دعا كنم وهم يه سري عبارات نماز مثل مالك يوم الدين وسبحان الله وغير المغضوب ....وقتي حواسم باشه شديد گريه ام ميگيره وگاهي گريه ام طوريه كه بين دو ايه فاصله شايد10 ثانيه اي ايجاد ميشه.اين فاصله مبطل است؟ وگاهي هم گريه ام از اتفاقات روزه مثلآ اطرافيانم طوري اند كه مقيد به قيود الهي نيستند وبنده از مهجوريت اسلام در بينشان واينكه خودم هم بي غيرت وبي همتم ونميتونم تحولي ايجاد كنم اذيت ميشوم وسر نماز اينها يادم مياد وگريه ام ميگيره وكلا ميخوام خدا رحم كنه؛ ويه جورايي گريه ام همراه با دعا براي هدايت همه است . لطفا در هر كدام از موارد بفرماييد گريه مبطل است؟اگر سعي كنم بي صدا باشد چطور؟
با عرض سلام و احترام خدمت سرکار yavari بزرگوار و تشکر از سئوال شما
به صورت کلی گریه اگر عمدی نباشد یا برای کار دنیایی نباشد ، مبطل نماز نیست و اگر برای خوف خدا و آخرت باشد از بهترین کار هاست .
بنابراین اگر بی اختیار سر نماز گریه می کنید و عمدی در کار نیست ، نماز باطل نمی شود و اگر برای دنیا نباشد باز هم نماز را باطل نمی کند .
تشخیص نوع گریه ها بستگی به خود شما دارد که آیا دنیایی است یا آخرتی .
اگر گریه برای کار دنیا بوده اما بی صدا باشد ، از نظر برخی از مراجع در نماز اشکال ایجاد می کند(1)
همیشه سالم و موفق باشید
پی نوشت:
1. توضیح المسائل مراجع ج 1 ص 627
با عرض سلام و احترام خدمت سرکار yavari بزرگوار و تشکر از سئوال شمابه صورت کلی گریه اگر عمدی نباشد یا برای کار دنیایی نباشد ، مبطل نماز نیست و اگر برای خوف خدا و آخرت باشد از بهترین کار هاست .
بنابراین اگر بی اختیار سر نماز گریه می کنید و عمدی در کار نیست ، نماز باطل نمی شود و اگر برای دنیا نباشد باز هم نماز را باطل نمی کند .
تشخیص نوع گریه ها بستگی به خود شما دارد که آیا دنیایی است یا آخرتی .
اگر گریه برای کار دنیا بوده اما بی صدا باشد ، از نظر برخی از مراجع در نماز اشکال ایجاد می کند(1)
همیشه سالم و موفق باشید
پی نوشت:
1. توضیح المسائل مراجع ج 1 ص 627
خير ببينيد خدا اجرتون بده.ببخشيد يكي از كاربران فرمودن بايد تو قسمت فقه سوالم رو ميپرسيدم اما بنده خيلي وقتا ديدم بين صحبتها همين سوالاي فقهي شده وجواب دادن ميشه بگيد منظورشون كدوم قسمته؟لينكش رو قرار بدهيد اگر ميشه.درست فهميدم يعني اگر گريه براي امور دنيايي نباشه ديگه باطل نميكنه ديگه يعني لزومي نداره حتمآ براي مثلا ترس باشه ميشه از شوق هم باشه يا مثلآ به خاطر گناهان وحقارت انسان و..؟
خير ببينيد خدا اجرتون بده.ببخشيد يكي از كاربران فرمودن بايد تو قسمت فقه سوالم رو ميپرسيدم اما بنده خيلي وقتا ديدم بين صحبتها همين سوالاي فقهي شده وجواب دادن ميشه بگيد منظورشون كدوم قسمته؟لينكش رو قرار بدهيد اگر ميشه.درست فهميدم يعني اگر گريه براي امور دنيايي نباشه ديگه باطل نميكنه ديگه يعني لزومي نداره حتمآ براي مثلا ترس باشه ميشه از شوق هم باشه يا مثلآ به خاطر گناهان وحقارت انسان و..؟
خداوند به شما هم خیر دنیا و آخرت را عنایت فرماید .
بله بهتر است که سئوالتان را در انجمن فقه و احکام شرعی که در صفحه اصلی سایت قرار دارد ، بپرسید چرا که هم پاسخ های قبلی را مشاهده می کنید و هم ما زودتر متوجه سئوال می شویم و سریع تر می توانیم در خدمت تان باشیم .
همان طور که عرض کردم گریه برای آخرت مثل ترس از جهنم و شوق به بهشت یا شوق به لقاء خداوند متعال و ... در نماز نه تنها موجب بطلان نماز نمی گردد بلکه از بهترین اعمال است اما حتما باید توجه داشت که در صورت ریایی بودن ممکن است در نماز اشکال ایجاد کند و حتی آن را باطل نماید .
عاقبت به خیر باشید
در صورت ریایی بودن ممکن است در نماز اشکال ایجاد کند و حتی آن را باطل نماید .
[=Georgia]
سلام بر استاد سجاد بزرگوار؛:Gol:
میشه این جملتون را بشکافینش؟منظور از ریایی بودن چیست؟
سلام بر استاد سجاد بزرگوار؛ میشه این جملتون را بشکافینش؟منظور از ریایی بودن چیست؟ التماس دعا
با عرض سلام و احترام خدمت جناب سید رضوی گرامی و تشکر از سئوال شما
امام خمینی در توضیح المسائل اینگونه آورده اند :
ريا در نماز
همیشه سالم و موفق باشید
پی نوشت:
1. امام خمینی ره ، توضیح المسائل م 923
با سلام
میخواستم ببینم اون آیه ای که میگه : خداوند دوست دارد بنده هایش مثل کودک برایش گریه وزاری کنند - تو کدوم سورست و آیه چنده؟
ممنون میشم زود جواب بدید
با تشکر
با سلام
میخواستم ببینم اون آیه ای که میگه : خداوند دوست دارد بنده هایش مثل کودک برایش گریه وزاری کنند - تو کدوم سورست و آیه چنده؟
ممنون میشم زود جواب بدید
با تشکر
سلام وعرض ادب
بزرگوار آیه ای با این مضمون در قرآن وجود ندارد.