ازدواج سبب افزایش روزی
تبهای اولیه
آيه 32 سوره نور مى فرمايد: "واَنكِحوا الاَيـامى مِنكُم والصّــلِحينَ مِن عِبادِكُم واِمائكُم اِن يَكونوا فُقَراءَ يُغنِهِمُ اللّهُ مِن فَضلِهِ واللّهُ واسِعٌ عَليم ; مردان و زنان بى همسر خود را همسر دهيد، هم چنين غلامان و كنيزان صالح و درست كارتان را; اگر فقير و تنگ دست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بى نياز مى سازد; خداوند گشايش دهنده و آگاه است."
از آن جا كه نگرانى از تنگ دستى و نداشتن امكانات مالى، يكى از بهانه هاى همگانى براى گريز از ازدواج است، قرآن كريم اين گونه به پدران و مادران و هم چنين به خود دختر و پسر در آستانه ازدواج، اميدوارى مى دهد كه از فقر و ندارى بى همسران درست كار ،نگران نبوده و در ازدواج آنان بكوشيد.
در آموزه هاى روايى از ائمه(عليهم السلام)، به همين آيه استشهاد كرده و بى رغبتى و ترك ازدواج، به خاطر ترس از فقر را، سوء ظن به پروردگار دانسته اند.
1_ 1. ر.ك: تفسير نمونه، ج 14، ص 458 و التبيان، شيخ طوسى، ج 7، ص 432.
2_ 1. الكافى، ج 5، ص 330.
روایاتى از پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله که مىفرماید:
«ازدواج سنت من است. هر کس از سنت من رویگردان شود، از من نیست.»
و یا اینکه:
«هر که ازدواج کند، نیمى از دین خود را حفظ کرده است. باید در نیمه باقیمانده از خدا پروا کند.»
قرآن و سنت اهل بیت علیهم السلام به پاسخ این معضل عمومى پرداختهاند و خداوند در قرآن مىفرماید: از فقر و تنگدستى دختران و پسران در سن ازدواج نگران نباشید و در ازدواجشان بکوشید؛ چرا که اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند آنها را از فضل خود بىنیاز مىسازد: «إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ» و خداوند قادر به چنین کارى هست؛ زیرا خداوند واسع و علیم است: «وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ» قدرتش آنچنان وسیع است که پهنه عالم هستى را فرا مىگیرد و علم او چنان گسترده است که از نیات همه کس، مخصوصاً آنها که با نیت حفظ عفت و پاکدامنى اقدام به ازدواج مىکنند، آگاه است و همه را مشمول فضل و کرم خود قرار مىدهد.
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله به بینوایان سفارش مىکرد که ازدواج کنند و تشکیل خانواده دهند تا خداوند گشایشى در معاش آنها حاصل کند؛
همچنانکه روایت شد: جوانى از انصار نزد پیامبر خدا صلى الله علیه وآله آمد و از فقر و نیازمندى خود به آن حضرت شکایت کرد. پیامبر به او فرمود: ازدواج کن!
در برخى از منابع نقل شده که این عمل ۳ بار تکرار شد و هر بار پیامبرصلى الله علیه وآله همان پاسخ را دادند.
پس از خارج شدن جوان از محضر پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله، مردى از انصار، خود را به آن جوان رساند و گفت: مرا دخترى است زیباروى. سپس آن دختر را به همسرى او در آورد. خداوند نیز به سبب این عمل، در رزق و روزى او توسعه داد و آن جوان به نزد رسول الله صلى الله علیه وآله آمد و از حال خود خبر داد و پیغمبر اکرم صلى الله علیه وآله فرمود:
«یَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ عَلَیْکُمْ بِالْبَاهِ؛ اى گروه جوانان! بر شما باد به ازدواج کردن!»
و باز از ایشان است: «اِلْتَمِسُوا الرِّزْقَ بِالنِّکَاحِ؛ رزق را در ازدواج جستجو کنید!» و نیز مىفرمایند: «اِتَّخِذُوا الْأَهْلَ فَإِنَّهُ أَرْزَقُ لَکُمْ؛ تشکیل خانواده دهید! پس همانا خانواده براى شما رزق رسانتر است.»
و اینکه امام صادقعلیه السلام در باب رزقآور بودن ازدواج مىفرمایند: «الرِّزْقُ مَعَ النِّسَاءِ وَ الْعِیَالِ؛ رزق و روزى با همسر و فرزندان مىباشد.»
رزق به معناى چیزى است که مورد انتفاع مرزوق قرار مىگیرد. قهراً از هر رزقى آن مقدار واقعاً رزق است که مورد انتفاع واقع شود. پس اگر کسى مال بسیارى جمع کرده که به غیر از اندکى از آن را نمىخورد، در حقیقت رزقش همان مقدارى است که مىخورد و بقیه آن رزق او نیست؛ مگر از این جهت که بخواهد به کسى بدهد. از این جهت، مىتوان آن را رزق دانست.
پس وسعت روزى و تنگى آن ربطى به زیادى مال و اندکى آن ندارد. [چه بسیار افرادى که مال بسیار دارند، ولى کم مىخورند و چه بسیار افرادى که به عکس آناناند].
در واقع، هر خیر اعتبارى از خیرات اجتماعى، از قبیل: مال و جاه و قوت و شوکت و امثال اینها، هر یک به نوبه خود رزقى است که مرزوق از آن بهرهمند مىشود.
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله در تعریف رزق مىفرمایند: «رزق مانند باران و به عدد آن از آسمان به زمین و براى هر انسانى به مقدارى که برایش مقدّر شده نازل مىشود ولیکن براى خدا فضلهایى هم هست: بنابراین، از خداى تعالى فضل او را نیز بخواهید!»
با سلام
جالب اينجاست كه غرب و علم هم به همين نتيجه قرآني و ديني رسيده اند :
اين تحقیقات که توسط دانشگاه «بیلفلد» آلمان انجام شد نشان میدهد که درآمد مردان متأهل حداقل یک سوم بیشتر از درآمد مردان مجرد است و علت اصلی آن تلاش و کوشش بیشتری است که برای کسب درآمد برای خانواده خود، انجام میدهند.
این تحقیقات که بر روی بیش از 12 هزار نفر انجام شده و گزارش آن در «دیلی میل» انگلیس منتشر شد، همچنین نشان میدهد که افراد متأهل به صورت ماهرانه تری به کار و تلاش می پردازند و همین امر موجب افزایش درآمد آنان میشود.
در این بررسیها از 12245 نفر تعدادی سوال در مورد زندگی، وضعیت شغلی، تعداد ساعات کار، مقدار درآمد، وضعیت خانوادگی (مجرد یا متأهل)، تعداد ساعاتی که در کنار خانواده به سر میبرند و غیره پرسیده شد و نتیجه این پژوهش از بررسیها دقیق پاسخ افراد به سوالات فوق بدست آمد.
این پژوهش در مجموع نتیجه میگیرد که افراد متأهل از زندگی خود رضایتمندتر هستند و بیشتر از افراد مجرد احساس خوشبختی میکنند و همین امر نیز در افزایش تلاش و کوشش آنان برای کسب درآمد بیشتر تأثیرگذار خواهد بود.
در تحقیقات مشابهی که چندی پیش در دانشگاه آمریکایی «اوهایو» انجام شد و مجله "تایم" آن را منتشر کرد، مشخص گردید که افراد ازدواج کرده ای که دارای فرزند هستند، سالانه حدود 16 درصد از دیگر افراد درآمد کسب میکنند.
هو الرزاق
خداوند روزى رسان تمام انسانها و موجودات ديگر است. هيچ جنبندهاى در جهان هستى نيست، مگر اينكه خداوند روزى او را مىرساند؛ همچنانكه قرآن مىفرمايد: «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلاّ عَلَى اللّهِ رِزْقُها»؛ «هيچ جنبندهاى بر روى زمين نيست، مگر اينكه روزى آنها بر خداوند است.»
و مىفرمايد: «إِنَّ اللّهَ هُوَ الرَّزّاقُ»؛ «همانا روزى رسان خداوند است.»
و لذا هر كس كه روزى مىجويد، بايد از خداوند بخواهد و نه غير او؛ آنچنان كه مولانا در اشعارش به آن اشاره مىكند:
رزق از وى جو مجو از زيد و عمرو
هستى از وى جو مجو از بنگ و خمر
منعمى زو خواه نه از گنج و مال
نصرت از وى خواه نى از عم و خال
البته بايد توجه داشت كه اينگونه نيست كه انسان بنشيند و بگويد: خدا روزى رسان است. شرط روزى، سعى و تلاش است.
خداوند مىفرمايد: «لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاّ ما سَعى»؛
«بهرهاى براى انسان جز سعى و تلاش او نيست.»
و سخن ديگر اينكه رزق هر كس مقدّر و معيّن شده و براى كسى فرار از آن ممكن نيست و رزق، عاشق و جوينده بنده مىباشد؛ همچنانكه در روايت پيامبر اكرم صلىاللهعليهوآله آمده است: «الرِّزْقُ يَطْلُبُ الْعَبْدَ أَشَدَّ مِنْ أَجَلِهِ؛ رزق در جستجوى بنده است، شديدتر از اجل او.»
و صاحب مثنوى مطلب را اين چنين بيان مىكند:
گر تو خواهى ور نخواهى رزق
تو پيش تو آيد دوان از عشق تو
و سعدى شيرازى مىگويد:
«دو چيز محال عقل است: خوردن بيش از رزق مقسوم
و مردن پيش از وقت معلوم.»
یکى از اصول اساسى که اسلام به آن اهمیت زیادى داده است و آن را وسیله تقرب به درگاه الهى و ارزش یافتن فرد مسلمان معرفى مىکند، مسئله ایمان به خدا و تقواست؛
همچنانکه خداوند در قرآن کریم مىفرماید: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ»
«همانا گرامىترین شما در نزد خدا، با تقواترین شماست.»
از این رو، فرد مسلمانى که به خاطر تقواى الهى و براى حفظ دین و پیروى از سنت پیغمبر اکرمصلى الله علیه وآله اقدام به ازدواج مىکند، در درگاه پروردگار، عزّت و ارزش خاصى مىیابد و به دلیل آراسته شدن به این زیور اخلاقى، مورد توجه خاص خدا واقع مىشود؛ به طورى که خداوند از مکانى که هرگز گمان نمىبرد، براى او روزى مىرساند: «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ»
«کسى که تقوا پیشه کند، خداوند گشایشى براى او قرار مىدهد و از آنجا که گمان ندارد، به او روزى مىبخشد.»
و در آیاتى که از قرآن، باز شدن درهاى برکات [روزى] را از آسمان و زمین، مشروط به ایمان و تقواى مردم معرفى مىکند: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ»
«و اگر اهل شهرها و آبادیها ایمان مىآوردند و تقوا پیشه مىکردند، برکات آسمان و زمین را به روى آنها مىگشودیم.»
همچنانکه در حدیثى نورانى از وجود مقدس پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله، تقوا به عنوان راه کسب روزى حلال بیان شده است. آن حضرت در حجة الوداع فرمود:
خداى تبارک و تعالى رزق حلال را بین خلقش تقسیم کرده و آن را به طور حرام تقسیم نکرده است. پس هر کس از خداى عز و جل پروا کند و صبر نماید، خداوند رزقش را از راه حلال مىدهد و هر کس پرده حرمت الهى را پاره کند و رزقش را از غیر راه حلال بگیرد، رزق حلالش را به عنوان قصاص از او خواهند گرفت [و در نتیجه، همان مقدارى را که باید از حلال مىخورد، از حرام مىخورد و نه بیشتر] و روز قیامت بر او حساب مىکنند.»
شاید به همین دلیل که تقوا در روزى انسان مؤثر است، شاهدیم که در روایتى از پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله استغفار از گناه که از آثار تقوا مىباشد، به عنوان یکى از عوامل جلب روزى معرفى مىشود:«أَکْثِرُوا الِاسْتِغْفَارَ فَإِنَّهُ یَجْلِبُ الرِّزْقَ؛ زیاد استغفار کنید؛ زیرا استغفار روزى را [به سوى شما] مىکشاند.»
با سلام
با تشکر از همۀ دوستان که بحث رابطۀ ازدواج و افزایش روزی رو به خوبی مدیریت کردند و مطالب ارزشمند و خوبی را در دسترس همگان قرار دادند.
از باب بهره مندی و فیض، حقیر نیز چند نکته را تقدیم می کنم.
چرائی افزایش روزی در پی تحقق امر ازدواج، وابسته به نکات زیر است:
1. ازدواج، اطاعت امر الهی است.
2. ازدواج، توکل و اعتماد به لطف و عنایت و وعدۀ الهی است.
3. ازدواج، حرکتی عاقلانه و عاشقانه برای ورود به محیط امن و امان تقوای الهی است.
4. ازدواج، خروج از تحیر و سرگردانی و ورود به وادی برنامه ریزی و مسئولیت پذیری است.
5. ازدواج، خروج از اسارت نفس و احساس و وادی منیت و خودخواهی و ورود به مأمن عقل و اندیشه، تصمیم جمعی و ما شدن است.
6. ازدواج، ورود به ساحت تلاشگری و حسابگری است.
7. و ازدواج ...
موفق باشید ...:roz:
فقر نمىتواند مانع راه ازدواج گردد، بلکه چه بسا ازدواج سبب غنا و بىنیازى مىشود. دلیل آن هم با دقت روشن مىشود؛
زیرا انسان تا مجرد است، احساس مسئولیت نمىکند؛ نه ابتکار و نیرو و استعداد خود را به اندازه کافى براى کسب درآمد مشروع بسیج مىکند و نه به هنگامى که درآمدى پیدا کرد، در حفظ و بارورساختن آن مىکوشد و به همین دلیل، افراد مجرد غالباً خانه به دوش و تهى دستاند.
اما بعد از ازدواج، شخصیت انسان تبدیل به یک شخصیت اجتماعى مىشود و خود را شدیداً مسئول حفظ همسر و آبروى خانواده و تأمین وسائل زندگى فرزندان آینده مىبیند. بنابراین، تمام هوش و ابتکار و استعداد خود را به کار مىگیرد و در حفظ درآمدهاى خود و صرفه جویى تلاش مىکند و در مدت کوتاهى مىتواند بر فقر چیره شود.
به بیانى دیگر، مگر نه آنکه احتیاج ما باعث اختراع است، احساس مسئولیت نیز انگیزهاى نیرومند است که در وجود انسان نهاده شده است. همانا روزىِ خدا در زمین نهفته شده و توانمندیهاى انسان در وجود خود او نهفته است.
وقتى این توانمندیها شکفته شود، روزىِ خدا نیز با امید و نیازمندى و به وسیله سعى و کوشش بیرون خواهد آمد.
و از اینجاست که در روایتى از پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله آمده است:
«مَنْ تَرَکَ التَّزْوِیجَ مَخَافَةَ الْعَیْلَةِ فَقَدْ أَسَاءَ ظَنَّهُ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ؛ هر کس امر ازدواج را از بیم مخارج عائلهمندى ترک کند، همانا به خداوند گمان بد برده است.»
بدون شک انسانها از نظر استعدادها و مواهب خدادادى با هم متفاوتاند؛ ولى با این حال، آنچه پایه اصلى پیروزیها را تشکیل مىدهد، تلاش و سعى و کوشش آدمى است. آنها که سختکوشترند، پیروزترند و آنها که تنبلتر و کم تلاشترند، محرومترند.
از این رو، قرآن بهره انسان را متناسب با سعى او مىشمرد و صریحاً مىگوید: «وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى»؛
«و اینکه براى انسان بهرهاى جز سعى و تلاش او نیست.»
در روایات اسلامى نیز، فوق العاده به مسئله تلاش و کوشش براى کسب روزى اهمیت داده شده است؛ تا آنجا که امام صادقعلیه السلام مىفرماید: «لَا تَکْسَلُوا فِی طَلَبِ مَعَایِشِکُمْ فَإِنَّ آبَاءَنَا کَانُوا یَرْکُضُونَ فِیهَا وَ یَطْلُبُونَهَا؛ در تحصیل روزى تنبلى نکنید؛ زیرا پدران ما در این راه مىدویدند و آن را طلب مىکردند.»
و نیز از همان امام بزرگوار مىخوانیم:
«الْکَادُّ عَلَى عِیَالِهِ کَالْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ؛ کسى که براى [روزى ]خانواده خود تلاش مىکند، مانند مجاهد در راه خداست.»
و پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله طلب روزى حلال را پس از اداى واجبات اولیه، واجب مىشمارد:
«طَلَبُ الْحلال فَرِیضَةٌ بَعْدَ الْفَرِیضَةِ.»
بىکلید این در گشادن راه نیست
بىطلب نان سنت الله نیست
گر تو بنشینى به چاهى اندرون
رزق کى آید برت اى ذو فنون
لذا به همین خاطر است که مىبینیم پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله آن چند نفر صحابى را که گوشهنشینى اختیار کرده بودند و ترک کار و کوشش براى کسب روزى، به شدت مورد ملامت و سرزنش قرار مىدهند و مىفرمایند: «لَا رَهْبَانِیَّةَ فِی الْإِسْلَامِ تَزَوَّجُوا فَإِنِّی مُکَاثِرٌ بِکُمُ الْأُمَمَ؛ رهبانیّت در اسلام نیست. زن بگیرید! من به فزونى عدد شما بر ملتهاى دیگر مباهات مىکنم.»
و سرانجام جلال الدین مولوى افکار و گفتار خامى که برخاسته از سستى و تنبلى افراد براى کسب روزى است، همچون این افکار: خدایى که جان داده است، نان خواهد داد؛
کسى که بىنیازى و پیروزى بجوید، لقمه نان هم به سراغش خواهد آمد؛ همه حیوانات و درندگان بدون کسب و زحمت، روزى خود را مىخورند.
جمله را رزاق روزى مىدهد
قسمت هر یک به پیشش مىنهد
مورد تمسخر و ریشخند قرار مىدهد و اینگونه در صدد پاسخ آنها بر مىآید:
راه روزى کسب و رنج است و تعب
هر کسى را پیشهاى داد و طلب
اُطْلُبُوا الاَرْزَاقَ مِنْ اَسْبَابِهَا
اُدْخُلُوا الاَبْیَاتَ مِنْ اَبْوَابِهَا