جمع بندی ملاک انتخاب معصومین(ع)

تب‌های اولیه

9 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
ملاک انتخاب معصومین(ع)
باسلام شبهه ای دارم که خیلی اذیت میکند: چرا تنها ۱۴ انسان معصوم داریم.آیا خداوند انان را اینگونه قرار داده یا خودشان باعث این بوده اند.و اینکه اگر بحث داشتن قابلیت باشد،اگر خود ائمه و...کسب کرده باشن خب چرا این همه انسان در دنیا هست نمیتوانند چنین باشند. لطفا هرچه لازم است درباره ی سوال مطرح بفرمایید.(ممکن است یه مقدار مبهم عرض کرده باشم) من سوالم اینه که چطور بین این همه انسان روی زمین فقط تعداد بسیار کمی معصوم هستن؟
با نام و یاد دوست         کارشناس بحث: استاد قول سدید
با سلام و عرض ادب و آرزوی سلامتی و تندرستی برای شما دوست عزیز برای پاسخ به این پرسش توجه شما را به این نکات جلب می کنیم:
نکته اول: در جای خودش اثبات شده که خداوند برای هدایت بشر افرادی را از جنس خود بشر از میان آنها به عنوان الگو و هادی (نبی و امام) برمی گزیند و آنان را از ویژگی هائی چون علم و عصمت برخوردار می کند. بنابراین بدون شک پیامبران و امامان (علیهم السلام) مورد عنایت الهی قرار گرفته اند. اما این موهبتِ خدادادی، ناشی از قابلیت و شایستگی اراده معصومین(علیهم السلام) است یعنی خداوند با علم ازلی و مطلق خود می دانست که عده ای از بندگانش بیش از دیگران و در بالاترین حد ممکن از استعداد خود بهره برداری می کنند و مطیع محض خداوند خواهند بود، و همین سبب شد که خداوند از میان افراد بشر آنان را به عنوان نبی یا امام برگزیند و آنان را از علم و اراده ای بر خوردار کند که به واسطه ی آن به مصونیت کامل و مطلق (عصمت) برسند تا در پرتو آن، راهنمایانی موثق و مطمئن برای همه افراد بشر گشته و در انجام وظایف و رسالت خویش موفق گردند: «وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا وَ كانُوا بِآياتِنا يُوقِنُونَ»؛ چون شکیبائی کردند و به آیات ما یقین داشتند برخی از آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما مردم را هدایت می کردند.(1) امام صادق (عليه السلام) در همين زمينه مى‏ فرمايند: «ان الله اختار من ولد آدم اناسا طهّر ميلادهم، و طيّب ابدانهم و حفظهم فى اصلاب الرجال و ارحام النساء، اخرج منهم الانبياء و الرسل، فهم ازكى فروع آدم؛ ففعل ذلك لا لأمر استحقوه من الله عزوجلّ و لكن علم الله منهم حين ذرأهم انّهم يطيعونه و يعبدونه و لا يشركون به شيئا فهولاء بالطاعة نالو من الله الكرامة و المنزلة الرفيعة عنده»؛ به درستى كه خداوند متعال، انسان‏هايى را از فرزندان آدم انتخاب كرد و تولد آنها را پاك و بدن‏ هاى آنان را پاكيزه گردانيد و آن‏ها را در پشت مردان و رحم زنان در حفظ خويش قرار داد، نه به جهت طلبى كه از خداوند داشته باشند؛ بلكه از آنجا كه خداوند، در هنگام خلقت مى‏ دانست كه از او فرمانبردارى مى ‏كنند و او را عبادت مى‏ نمايند و هيچ گونه شركى نسبت به او روا نمى‏ دارند. پس اينان به واسطه فرمانبردارى از خداوند به اين كرامت و منزلت والا در نزد خداوند، نائل شده ‏اند.(2)
نکته دوم: البته باید این نکته را نیز افزود که علم و عصمت موهبتی نیز دارای مراتب است و معصومان با اراده خويش و با سعى و تلاش و عبادت و دعايى كه به درگاه خداوند دارند به مقامات عالى ‏ترى از علم و عصمت دست مى ‏يابند. چنان كه در قرآن مجيد از زبان پيامبر (صلي الله عليه و آله) مى ‏خوانيم: «و قُلْ رَبِّ زِدْني‏ عِلْماً»؛ و بگو پروردگارا بردانشم بيفزايى.(3) و همين عبادت‏ها و صبر و جهادهاى بيشتر است كه با اختيار و اراده انجام مى ‏شود و موجب برترى برخى از پيامبران بر ديگر پيامبران مى ‏شود. « تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ»؛ برخى از آن پيامبران را بر برخى ديگر برترى بخشيديم.(4)  
نکته سوم: مطلب بعدی این که عصمت دارای شئون مختلف است؛ گاهی نسبت به گناه مطرح می شود و گاهی نسبت به خطا و نسیان و سهو. اما عصمت از گناه برای همگان از طریق ایمان و تقوا و مراقبت، در دسترس است و هر کسی می تواند به این مرتبه دست یابد؛ عصمت علمی نیز برای همگان در دسترس است. کسی که از تعلیم و تربیت صحیح بهره ‏مند است، ممکن است به مقامی از عصمت نایل شود که در مسائل علمی نیز اشتباه نکند: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً»؛ اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد! اگر از(مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد، براى شما وسيله‏ اى جهت جدا ساختن حق از باطل قرار مى ‏دهد.(5) همچنان که حضرت فاطمه زهرا (علیها أفضل صلوات المصلین) دارای ملکه عصمت بود بدون آن که دارای سمت نبوت، رسالت و امامت باشد.(6) بله، دستیابی به مقام امامت یا نبوت در دسترس همگان نیست چرا که امامت و نبوت، مقام انتصابی از جانب خداوند است و خداوند بهتر می داند چه تعداد امام و نبی برای بشر برگزیند؛ چنانکه خدا مقرر فرموده، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) آخرین پیامبر و حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) آخرین امام برای نسل بشر باشند.
نتیجه: با این توضیحات مشخص می شود که: امامت و نبوت مقام و منصب الهی است که طبق انتصاب خداوند، به گروهی از مردم می رسد. اما بر چه اساس و معیاری گروهی از مردم امام و نبی می شوند؟ بر اساس فرمانبری و عبودیت تام آنها. چگونه خداوند قبل از خلقت آنها به این امر آگاه بود و از ابتدا آنها را برای رسیدن به این مقام پرورش می داد؟ بواسطه علم پیشینی و مطلق خویش. آیا دیگران نیز می توانند به این علم و عصمت دست یابند؟ بله، هر انسانی قادر است به این مقام دست یابد. علم و عصمت دارای مراتب مختلف است و هر انسانی وابسته به کوشش و تلاش خود به این مقام دست می یابد؛ چنانکه خود معصومان نیز دارای علم و عصمت همسانی نبوده و برخی بواسطه رسالت سنگین تر و یا بواسطه تلاش و کوشش و عبودیت بیشتر و یا هر دو، برتر از دیگری بودند. آیا هر کسی می تواند به مقام امامت و نبوت نیز منصوب شوند؟ نه چرا که این مقام انتصابی است و بر اساس طرح و نقشه ای پیش می رود که جز خداوند به آن آگاه نیست.
پی نوشت ها: 1. سجده: 24. 2. مجلسى، محمدباقر، بحارالانوار، انتشارات موسسه الوفاء، 1403ق، ج 10، ص 170 3. طه: 114 4. بقره: 253 5. انفال: 29 6. جوادی آملی، عبدالله، نیل به مقام عصمت انحصاری نیست، مجله اسراء، 1388، شماره8    
جمع بندی پرسش: شبهه ای دارم که خیلی مرا اذیت می کند: چرا تنها ۱۴ انسان معصوم داریم؟آیا خداوند آنان را اینگونه قرار داده یا خودشان باعث این بوده اند؟ اگر این بحث را به قابلیتی که ائمه با تلاش خود بدست آورده اند گره بزنید؛ در این صورت سوال این است که چرا سایر انسانها نمی توانند چنین قابلیتی را کسب کنند و به این مقام برسند؟ به بیان دیگر، سوالم این است که چطور بین این همه انسان روی زمین فقط تعداد بسیار کمی معصوم هستند؟ پاسخ:  برای پاسخ به این پرسش نکاتی قابل بیان و توجه است: نکته اول: در جای خودش اثبات شده که خداوند برای هدایت بشر افرادی را از جنس خود بشر از میان آنها به عنوان الگو و هادی (نبی و امام) برمی گزیند و آنان را از ویژگی هائی چون علم و عصمت برخوردار می کند. بنابراین بدون شک پیامبران و امامان (علیهم السلام) مورد عنایت الهی قرار گرفته اند. اما این موهبتِ خدادادی، ناشی از قابلیت و شایستگی اراده معصومین(علیهم السلام) است یعنی خداوند با علم ازلی و مطلق خود می دانست که عده ای از بندگانش بیش از دیگران و در بالاترین حد ممکن از استعداد خود بهره برداری می کنند و مطیع محض خداوند خواهند بود، و همین سبب شد که خداوند از میان افراد بشر آنان را به عنوان نبی یا امام برگزیند و آنان را از علم و اراده ای بر خوردار کند که به واسطه ی آن به مصونیت کامل و مطلق (عصمت) برسند تا در پرتو آن، راهنمایانی موثق و مطمئن برای همه افراد بشر گشته و در انجام وظایف و رسالت خویش موفق گردند: «وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا وَ كانُوا بِآياتِنا يُوقِنُونَ»؛ چون شکیبائی کردند و به آیات ما یقین داشتند برخی از آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما مردم را هدایت می کردند.(1) امام صادق (عليه السلام) در همين زمينه مى ‏فرمايند: «ان الله اختار من ولد آدم اناسا طهّر ميلادهم، و طيّب ابدانهم و حفظهم فى اصلاب الرجال و ارحام النساء، اخرج منهم الانبياء و الرسل، فهم ازكى فروع آدم؛ ففعل ذلك لا لأمر استحقوه من الله عزوجلّ و لكن علم الله منهم حين ذرأهم انّهم يطيعونه و يعبدونه و لا يشركون به شيئا فهولاء بالطاعة نالو من الله الكرامة و المنزلة الرفيعة عنده»؛ به درستى كه خداوند متعال، انسان‏هايى را از فرزندان آدم انتخاب كرد و تولد آنها را پاك و بدن‏ هاى آنان را پاكيزه گردانيد و آن‏ها را در پشت مردان و رحم زنان در حفظ خويش قرار داد، نه به جهت طلبى كه از خداوند داشته باشند؛ بلكه از آنجا كه خداوند، در هنگام خلقت مى‏ دانست كه از او فرمانبردارى مى ‏كنند و او را عبادت مى‏ نمايند و هيچ گونه شركى نسبت به او روا نمى‏ دارند. پس اينان به واسطه فرمانبردارى از خداوند به اين كرامت و منزلت والا در نزد خداوند، نائل شده ‏اند.(2) نکته دوم: البته باید این نکته را نیز افزود که علم و عصمت موهبتی نیز دارای مراتب است و معصومان با اراده خويش و با سعى و تلاش و عبادت و دعايى كه به درگاه خداوند دارند به مقامات عالى‏ترى از علم و عصمت دست مى‏يابند. چنان كه در قرآن مجيد از زبان پيامبر (صلي الله عليه و آله) مى‏خوانيم: «و قُلْ رَبِّ زِدْني‏ عِلْماً»؛ و بگو پروردگارا بردانشم بيفزايى.(3) و همين عبادت‏ها و صبر و جهادهاى بيشتر است كه با اختيار و اراده انجام مى‏شود و موجب برترى برخى از پيامبران بر ديگر پيامبران مى‏شود. « تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ»؛ برخى از آن پيامبران را بر برخى ديگر برترى بخشيديم.(4) نکته سوم: مطلب بعدی این که عصمت دارای شئون مختلف است؛ گاهی نسبت به گناه مطرح می شود و گاهی نسبت به خطا و نسیان و سهو. اما عصمت از گناه برای همگان از طریق ایمان و تقوا و مراقبت، در دسترس است و هر کسی می تواند به این مرتبه دست یابد؛ عصمت علمی نیز برای همگان در دسترس است. کسی که از تعلیم و تربیت صحیح بهره ‏مند است، ممکن است به مقامی از عصمت نایل شود که در مسائل علمی نیز اشتباه نکند: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً»؛ اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد! اگر از(مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد، براى شما وسيله‏ اى جهت جدا ساختن حق از باطل قرار مى ‏دهد.(5) همچنان که حضرت فاطمه زهرا (علیها أفضل صلوات المصلین) دارای ملکه عصمت بود بدون آن که دارای سمت نبوت، رسالت و امامت باشد.(6) بله، دستیابی به مقام امامت یا نبوت در دسترس همگان نیست چرا که امامت و نبوت، مقام انتصابی از جانب خداوند است و خداوند بهتر می داند چه تعداد امام و نبی برای بشر برگزیند؛ چنانکه خدا مقرر فرموده، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) آخرین پیامبر و حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) آخرین امام برای نسل بشر باشند. نتیجه: با این توضیحات مشخص می شود که: امامت و نبوت مقام و منصب الهی است که طبق انتصاب خداوند، به گروهی از مردم می رسد. اما بر چه اساس و معیاری گروهی از مردم امام و نبی می شوند؟ بر اساس فرمانبری و عبودیت تام آنها. چگونه خداوند قبل از خلقت آنها به این امر آگاه بود و از ابتدا آنها را برای رسیدن به این مقام پرورش می داد؟ بواسطه علم پیشینی و مطلق خویش. آیا دیگران نیز می توانند به این علم و عصمت دست یابند؟ بله، هر انسانی قادر است به این مقام دست یابد. علم و عصمت دارای مراتب مختلف است و هر انسانی وابسته به کوشش و تلاش خود به این مقام دست می یابد؛ چنانکه خود معصومان نیز دارای علم و عصمت همسانی نبوده و برخی بواسطه رسالت سنگین تر و یا بواسطه تلاش و کوشش و عبودیت بیشتر و یا هر دو، برتر از دیگری بودند. آیا هر کسی می تواند به مقام امامت و نبوت نیز منصوب شوند؟ نه چرا که این مقام انتصابی است و بر اساس طرح و نقشه ای پیش می رود که جز خداوند به آن آگاه نیست.   پی نوشت ها: 1. سجده: 24. 2. مجلسى، محمدباقر، بحارالانوار، انتشارات موسسه الوفاء، 1403ق، ج 10، ص 170 3. طه: 114 4. بقره: 253 5. انفال: 29 6. جوادی آملی، عبدالله، نیل به مقام عصمت انحصاری نیست، مجله اسراء، 1388، شماره8  
موضوع قفل شده است