جمع بندی برای که دعا کنیم؟ (آداب دعا کردن صحیح)

JanamFadayehAli said in برای که دعا کنیم؟ (آداب دعا کردن صحیح)

سلام، برای یکی از اعضای خانواده‌ام که با اتوبوس داشت به خونه برمی‌گشت دعا می‌کردم که سالم برسه. تو همین لحظه به ذهنم رسید که برای همه افراد کشورم که در سفر هستند آرزوی سلامت کنم. دوباره به ذهنم رسید که بعضی از ایرانی‌ها تو نقاط دیگر دنیا هستند. برای همه ایرانی‌هایی که تو هر جای دنیا هستند دعای سلامتی کردم. با خودم فکر کردم که اون‌هایی که ایرانی نیستند چی؟ مسیحی‌ها چی؟ اصلاً اون‌هایی که به خدا ایمان ندارن. اصلا میشه برای همه دعا کرد؟ یا باید برای افراد خاصی دعا کرد؟ اگه بخوام به صورت کلی بگم خدایا مواظب همه باش که اینجوری گفتگوی من با خدا و دعاهایی که می‌کنم خیلی کم میشه. اگه بخوام جزئی برای کسی دعا کنم، بعضی‌ها رو از قلم انداختم. همین موضوع برای واسطه قرار دادن هم مطرحه. بگم خدایا به حق مهدی فاطمه، علی ع رو نگفتم. بگم به حق علی ع، فاطمه زهرا رو فراموش کردم. بگم به حق همه اهل بیت دوباره خیلی کلی میشه. بعضی وقت ها به نقطه ای میرسم که میگم خدایا تو که به دعای من نیاز نداری خودت حواست باشه دیگه با این حساب این همه دعای طولانی داستانش چیه؟ لطفاً در این مورد توضیح بدید. بهترین شیوۀ دعا کردن چیه.

باسمه تعالی با عرض سلام و خسته نباشید الف: بله خداوند به دعای ما نیاز ندارد، و خداوند می تواند نیازهای بندگانش را بدون درخواست آن ها و دعا به معنای متداول تأمین کند. همچنان که در بعضی جهات از زندگی آن ها همین نظام برقرار است و نیاز مخلوقات از طرف خداوند بدون دعا تأمین می شود. مانند تغذیه انسان در مرحله جنینی و قبل از تولد. در این روش دریافت غذا، نه خود جنین دخالتی دارد و نه مادرش و اصلاً جنین علمی نسبت به موضوع درخواست غذا و تأمین آن ندارد . اما سنت الهی بر این قرار گرفته، بعضی از نیازها هم از طریق دعا و درخواست بنده در اختیار او قرار گیرد. در آموزش های دینی توجه انسان ها به این موضوع معطوف شده، به طوری که در دعای مشهور ماه رجب «يا مَنْ اَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ…» که بعد از نمازها خوانده می شود آمده است: «يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ سَئَلَهُ، يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ‏ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً (1) یعنی ای آن که عطا می کنی به کسی که از تو درخواست کند، و ای آن که به کسی هم که از تو درخواست نکرده و تو را نمی شناسد از روی مهربانی و رحمت عطا می کنی.» از این دعای شریف بر می آید که خداوند عالم به بندگانش دو نوع نعمت عطا می کند. یکی نعمت هایی که با دعا و درخواست به آن ها عطا می شود. دیگری نعمت هایی که بدون درخواست به آن ها عطا می شود. ب: ادب در دعا، عام و گسترده دعا کردن است و در بیانات دینی به این ادب در دعا اشاره شده است: 1- مردي در حضور رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مقام دعا عرض كرد: «خدایا من و محمّد (صلی  الله علیه و آله و سلم) را مورد رحمت خویش قرار ده و کسی را همراه ما مورد رحمت قرار مده، حضرت وقتی این دعا را شنیدند، فرمودند: «لَقَدْ تَحَجَّرْتَ‏ وَاسِعا (2) دایره‌ عظیم و پهناوری را تنگ نمودی»، و مراد حضرت، رحمت [بیکران] خداوند عزّوجلّ بود. 2- پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در بیانی می فرمایند: «إِذَا دَعَا أَحَدُكُمْ‏ فَلْيَعُمَ‏ فَإِنَّهُ‏ أَوْجَبُ‏ لِلدُّعَاءِ (3) هر گاه دعا مي​كنيد به دعاي خود عموميت دهيد كه اجابت را حتمي مي​كند.» پی نوشت: 1.ابن طاووس، على بن موسى‏، إقبال الأعمال(ط- القديمة)، دار الكتب الإسلاميه،تهران،1409ق،ج2،ص644. 2.العروسى الحويزى، عبد على بن جمعة، تفسير نور الثقلين‏، محقق / مصحح: رسولى محلاتى، سيد هاشم‏، اسماعيليان‏،قم، 1415ق،ج2،ص77. 3.ابن بابويه، محمد بن على،ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،دار الشريف الرضي للنشر، قم، 1406ق،ص163

3- به این دعا که در ماه مبارک رمضان وارده شده، و عمومیت دارد، نیز توجه بفرمایید: «اَللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ خدایا بفرست بر خفتگان در گور نشاط و سرور اَللّهُمَّ اَغْنِ کُلَّ فَقیرٍ اَللّهُمَّ اَشْبِعْ کُلَّ جایِعٍ اَللّهُمَّ اکْسُ کُلَّ عُرْیانٍ خدایا دارا کن هر نداری را، خدایا سیر کن هر گرسنه ای را، خدایا بپوشان هر برهنه ای را اَللّهُمَّ اقْضِ دَیْنَ کُلِّ مَدینٍ اَللّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ کُلِّ مَکْرُوبٍ اَللّهُمَّ رُدَّ کُلَّ غَریبٍ خدایا ادا کن قرض هر قرضداری را، خدایا بگشا اندوه هر غمزده ای را، خدایا به وطن بازگردان هر دور از وطنی را اَللّهُمَّ فُکَّ کُلَّ اَسیرٍ اَللّهُمَّ اَصْلِحْ کُلَّ فاسِدٍ مِنْ اُمُورِ الْمُسْلِمینَ خدایا آزاد کن هر اسیری را، خدایا اصلاح کن هر فسادی را از کار مسلمین اَللّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَریضٍ... خدایا درمان کن هر بیماری را...» (1) 4- در واسطه قرار دادن هم می توان عبارت هایی نظیر «به حق اولیاء خود» و یا عبارت «به حق مقربین درگاهت» را داشت. پی نوشت: 1.كفعمى، ابراهيم بن على عاملى‏، المصباح للكفعمي(جنة الأمان الواقية)، دار الرضي(زاهدي)،قم،1405ق،ص618.    

یک حکایت زیبا در همین زمینه از علامه بزرگوار حسن زاده آملی (حفظه الله تعالی): «آیت اله میرزا مهدی الهی قمشه ای (رحمة الله علیه) در تهران به بنده فرمودند: حاضريد به عيادت آقاى آملى برويم (در آن وقت مرحوم آية الله حاج شيخ محمد تقى آملى (قدس سرّه الشريف) سخت بيماربودند و به كسالت قلبى دچار بودند كه از حركت كردن و برخاستن و نشستن ممنوع بودند) گفتم از جان و دل افتخار دارم كه در خدمت شما باشم. در موعد معيّن و ساعت مقرّر به حضورش تشرّف حاصل كردم. با هم بعيادت مرحوم آية الله آملى رفتيم اين بنده سبقت گرفت و در زد، كسى گفت كيه؟ بنده به عادت زبان رائج گفتم آقا تشريف ندارند. مرحوم آقاى قمشه‌اى فرمودند چرا جانب نفى را گرفته‌اى؟ و چون به حضور مرحوم آقاى آملى نشستيم، مرحوم آقاى قمشه‌اى از تعليقات و حواشى آقاى آملى بر حكمت منظومه حكيم متاله سبزوارى و از آثار علمى و قلمى او تحسين و تقدير كرد. اين بنده خام رو به آقاى آملى كرد و گفت: خداوند وجود شما را بسلامت بدارد. در جوابم فرمود: خداوند متعال وجود مرا بسلامت بدارد، وجود آقاى قمشه‌اى را بسلامت بدارد، وجود شما را بسلامت بدارد و همه علماى شيعه و همه شيعيان و همه مسلمانان را بسلامت بدارد و رحمت او شامل حال همه و همه شود كه شيخ الرئيس بوعلی سینا چه خوش فرمود: «استوسع رحمة الله» (1) پی نوشت: 1- هزار و یک کلمه، حسن زاده آملی، حسن، ج2، ص107.

JanamFadayehAli said in و رحمت او شامل حال همه و همه

و رحمت او شامل حال همه و همه شود

ممنون از پاسخ شما. رحمت شامل همه شود. شامل سردمداران جنایتکار آمریکا، کفار و جبهه دشمن هم میشه. این مشکلی ایجاد نمیکنه؟

باسمه تعالی روشن است که این عمومیت، شامل دشمنان نمی شود و منصرف به غیر دشمن می باشد. موفق باشید.

جمع بندی پرسش: در مورد دعا به نقطه ای میرسم که میگویم خدایا تو که به دعای من نیاز نداری، پس چرا دعا کنم؟ نکته بعدی این که در دعا باید عمومی دعا کنم و همه افراد را در نظر بگیرم؟ پاسخ: الف: بله خداوند به دعای ما نیاز ندارد، و خداوند می تواند نیازهای بندگانش را بدون درخواست آن ها و دعا به معنای متداول تأمین کند. همچنان که در بعضی جهات از زندگی آن ها همین نظام برقرار است و نیاز مخلوقات از طرف خداوند بدون دعا تأمین می شود. مانند تغذیه انسان در مرحله جنینی و قبل از تولد. در این روش دریافت غذا، نه خود جنین دخالتی دارد و نه مادرش و اصلاً جنین علمی نسبت به موضوع درخواست غذا و تأمین آن ندارد . اما سنت الهی بر این قرار گرفته، بعضی از نیازها هم از طریق دعا و درخواست بنده در اختیار او قرار گیرد. در آموزش های دینی توجه انسان ها به این موضوع معطوف شده، به طوری که در دعای مشهور ماه رجب «يا مَنْ اَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ…» که بعد از نمازها خوانده می شود آمده است: «يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ سَئَلَهُ، يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ‏ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً (1) یعنی ای آن که عطا می کنی به کسی که از تو درخواست کند، و ای آن که به کسی هم که از تو درخواست نکرده و تو را نمی شناسد از روی مهربانی و رحمت عطا می کنی.» از این دعای شریف بر می آید که خداوند عالم به بندگانش دو نوع نعمت عطا می کند. یکی نعمت هایی که با دعا و درخواست به آن ها عطا می شود. دیگری نعمت هایی که بدون درخواست به آن ها عطا می شود. ب: ادب در دعا، عام و گسترده دعا کردن است و در بیانات دینی به این ادب در دعا اشاره شده است: 1- مردي در حضور رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مقام دعا عرض كرد: «خدایا من و محمّد (صلی  الله علیه و آله و سلم) را مورد رحمت خویش قرار ده و کسی را همراه ما مورد رحمت قرار مده، حضرت وقتی این دعا را شنیدند، فرمودند: «لَقَدْ تَحَجَّرْتَ‏ وَاسِعا (2) دایره‌ عظیم و پهناوری را تنگ نمودی»، و مراد حضرت، رحمت [بیکران] خداوند عزّوجلّ بود. 2- پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در بیانی می فرمایند: «إِذَا دَعَا أَحَدُكُمْ‏ فَلْيَعُمَ‏ فَإِنَّهُ‏ أَوْجَبُ‏ لِلدُّعَاءِ (3) هر گاه دعا مي​كنيد به دعاي خود عموميت دهيد كه اجابت را حتمي مي​كند.» پی نوشت: 1.ابن طاووس، على بن موسى‏، إقبال الأعمال(ط- القديمة)، دار الكتب الإسلاميه،تهران،1409ق،ج2،ص644. 2.العروسى الحويزى، عبد على بن جمعة، تفسير نور الثقلين‏، محقق / مصحح: رسولى محلاتى، سيد هاشم‏، اسماعيليان‏،قم، 1415ق،ج2،ص77. 3.ابن بابويه، محمد بن على،ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،دار الشريف الرضي للنشر، قم، 1406ق،ص163