جمع بندی نماز و عبادت سایر انبیاء

با سلام و احترام   طبق برخی از آیات و روایات، نماز و عبادت در ادیان گذشته و در بین انبیا و پیامبران گذشته هم وجود داشته و آنها هم به این فریضه الهی عمل می­کردند. البته کیفیت چگونگی و اجزا نماز برای ما مشخص نیست. قرآن و دستور به اقامه صلوة طبق آیه شریفه قوم بنی اسرائیل نماز را اقامه می­کردند. خداوند متعال می­فرماید: وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى وَأَخِيهِ أَنْ تَبَوَّآ لِقَوْمِكُمَا بِمِصْرَ بُيُوتًا وَاجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ(1) «...به موسي و برادرش وحي كرديم كه براي قوم خود خانه هايي در سرزمين مصر انتخاب كنيد... و نماز را بر پا داريد و به مؤمنان بشارت دهيد...» همچنین در ایه دیگر فرمود: قَالُوا يَا شُعَيْبُ أَصَلَاتُكَ تَأْمُرُكَ أَنْ نَتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاءُ ۖ إِنَّكَ لَأَنْتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ(2) «قوم حضرت شعیب خطاب به وی گفتند آیا نمازت به تو دستور میدهد انچه را پدرانمان میپرستیدند را ترک کنیم...»   در ایه دیگر فرمود: وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا(3) حضرت اسماعیل خانواده خود را به اقامه نماز و پردخت زکات امر می­نمود. در ایه دیگر فرمود:  وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا(4) حضرت عیسی در گهواره فرمود خداوند مرا به نماز و اداء زکات سفارش نموده است. پی نوشت: 1.یونس 87 2.هود 87 3.مریم 55 4. مریم 31  

اما در روایات هم اشاره به اقامه نماز در بین پیامبران گذشته شده است. امام صادق علیه السلام به این موضوع اشاره کرده است. طبق حدیثی از امام صادق اولین نمازگزار حضرت ادم از پیامبران الهی بود که در پنج نوبت نماز میخواند.(1) در نقل دیگری آمده است که حضرت یونس که در شکم ماهی بود و تسبیح خدا گفت ان تسبیح نماز بود و همان باعث نجات او از شکم ماهی شد. امام صادق فرمود: حضرت سلیمان محو سان دیدن از اسبهای خود بود که خورشید غروب کرد و نماز عصرش فوت شد. او از خدا طلب کرد خورشید باز گردد تا نمازش را بخواندو اینچنین شد.(2) همچنین امام صادق فرمود: حضرت داود به محراب نماز رفته، خدا را عبادت میکرد. ونیز در قران آمده است که به حضرت اسحاق و یعقوب وحی شد که نماز را به پا داشته و زکات را بپردازند. (3) امام صادق فرمود: حضرت ادریس پیامبر در مسجد سهله خیاطی میکرد و نماز میخواند.(4) امام باقر فرمود خداوند طی دستوراتی که به حضرت نوح اعلام نمود نماز یکی از این اعمال بود.(5) بنابر این پیامبران الهی هم مامور به اقامه صلوة بودند و آن را انجام میدادند. اما از شکل و شمایل و چگونگی قرائت نماز اطلاعی نداریم به نظر میرسد هم نماز انان دارای حرکات و رکعات بوده است و هم دارای اذکار خاصی بوده است که در منابع مربوط به ادیان مختلف امده است. اقامه نماز در ادیان مختلف یهودی، مسیحی، زرتشتی و دیگر ادیان وجود داشته است. نیز در پیامبران هم نماز اقامه میشد.     پی نوشت:   1. محمد حسين اعلمي، دايره المعارف الشيعه العامه؛ بي جا ،بيتا، ج 11، ص 292 ـ 293. 2. مجلسی بحارالانوار، ص 98 3. انبیاء 72 4. مجلسی بحار الانوار، ج 11 ص 280 5. همان ج 11 ص 331

جمع بندی پرسش: آیا نماز فقط برای زمان حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) بود؟ پیامبران دیگر به چه شکل عبادت می‌کردند؟  پاسخ: طبق برخی از آیات و روایات، نماز و عبادت در ادیان گذشته و در بین انبیا و پیامبران گذشته هم وجود داشته و آنها هم به این فریضه الهی عمل می­کردند. البته کیفیت چگونگی و اجزا نماز برای ما مشخص نیست. قرآن و دستور به اقامه صلوة طبق آیه شریفه قوم بنی اسرائیل نماز را اقامه می­کردند. خداوند متعال می­فرماید: وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى وَأَخِيهِ أَنْ تَبَوَّآ لِقَوْمِكُمَا بِمِصْرَ بُيُوتًا وَاجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ(1) «...به موسي و برادرش وحي كرديم كه براي قوم خود خانه هايي در سرزمين مصر انتخاب كنيد... و نماز را بر پا داريد و به مؤمنان بشارت دهيد...» همچنین در آیه دیگر فرمود: قَالُوا يَا شُعَيْبُ أَصَلَاتُكَ تَأْمُرُكَ أَنْ نَتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاءُ ۖ إِنَّكَ لَأَنْتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ(2) «قوم حضرت شعیب خطاب به وی گفتند آیا نمازت به تو دستور میدهد آنچه را پدرانمان میپرستیدند را ترک کنیم...»   در آیه دیگر فرمود: وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا(3) حضرت اسماعیل خانواده خود را به اقامه نماز و پرداخت زکات امر می­نمود. در آیه دیگر فرمود: وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا(4) حضرت عیسی در گهواره فرمود خداوند مرا به نماز و اداء زکات سفارش نموده است. در روایات هم اشاره به اقامه نماز در بین پیامبران گذشته شده است. امام صادق (علیه السلام) به این موضوع اشاره کرده است. طبق حدیثی از امام صادق (علیه السلام) اولین نمازگزار حضرت آدم ( علیه السلام) از پیامبران الهی بود که در پنج نوبت نماز میخواند.(5) در نقل دیگری آمده است که حضرت یونس ( علیه السلام) که در شکم ماهی بود و تسبیح خدا گفت آن تسبیح نماز بود و همان باعث نجات او از شکم ماهی شد.( 6) امام صادق (علیه السلام) فرمود: حضرت سلیمان (علیه السلام) محو سان دیدن از اسبهای خود بود که خورشید غروب کرد و نماز عصرش فوت شد. او از خدا طلب کرد خورشید باز گردد تا نمازش را بخواند و اینچنین شد.(7) همچنین امام صادق (علیه السلام) فرمود: حضرت داود به محراب نماز رفته، خدا را عبادت میکرد.(8) و نیز در قرآن آمده است که به حضرت اسحاق و یعقوب (علیهما السلام) وحی شد که نماز را به پا داشته و زکات را بپردازند. (9) امام صادق (علیه السلام) فرمود: حضرت ادریس پیامبر (علیه السلام) در مسجد سهله خیاطی میکرد و نماز میخواند.(10) امام کاظم ( علیه السلام) فرمود: حضرت نوح (علیه السلام) در کشتی نماز خود را اقامه مینمود. (11) بنابراین پیامبران الهی هم مامور به اقامه صلوة بودند و آن را انجام میدادند. اما از شکل و شمایل و چگونگی قرائت نماز آنان اطلاعی نداریم. به نظر میرسد هم نماز آنان دارای حرکات و رکعات بوده است و هم دارای اذکار خاصی بوده است که در منابع مربوط به ادیان مختلف آمده است. اقامه نماز در ادیان مختلف یهودی، مسیحی، زرتشتی و دیگر ادیان وجود داشته است.     پی نوشت: 1.یونس 87 2.هود 87 3.مریم 55 4. مریم 31 5. محمد حسين اعلمي، دايره المعارف الشيعه العامه؛ بي جا ،بيتا، ج 11، ص 292 ـ 293. 6. مجلسی، بحارالانوار، اسلامیه، 1363ش، تهران، ج 14 ص 404 7. همان ج 14 ص 102 8. همان ج 14 ص 16 9. انبیا 72 10. مجلسی، همان،  ج 46 ص 182 11. همان، ج 81 ص 98