وحدت اسلامی، وهابيت، ديوبنديه، اخوان المسلمين

بسم الله الرحمن الرحیم

سلفیه و تقریب[1]

اشاره
امروزه سلفي‌گري يكي از جريان‌هاي فعال و پرطرف‌دار در جهان اسلام است و به همين دليل فعاليت‌ها و رويكردهاي آنان نقش تأثيرگذاري در موفقيت يا شكست تلاش‌هاي تقريبي دارد. با ظهور ابن‌تيميه و تأكيد آن بر درستي فهم اسلاف، مكتب سلفيه پديدار شد. سلفيه در طول تاريخ در نقاط مختلفي از جهان اسلام، طرف‌داراني پيدا كرد كه هرچند در اصل سلفي‌گري مشترك بودند اما تفاوت‌هايي نيز با يكديگر داشتند. اين گرايش‌هاي سلفي را مي‌توان چنين دسته‌بندي كرد:

الف) سلفيه تكفيري وهابي عربستان.
ب) سلفيه اعتدالی و افراطي ديوبندي شبه‌قاره هند.
ج) سلفیه اعتدالی زیدیه یمن.
د) سلفيه تقریبی اخوان المسلمين مصر .
ه) سلفيه جهادي سيد قطبي.

با توجه به گرايش‌هاي ضد تقريبي ابن‌تيميه، شايد بسياري تصور كنند كه تمام سلفيان مخالف تقريب‌اند؛ اما تقريباً نيمي از سلفيان مدافع وحدت اسلامي‌اند. در يك سوي طيف، سلفيان وهابي تكفيري قرار دارند كه بيشترين نقش را در ايجاد تفرقه دارند و در سوي ديگر طيف گروهي از اخوان المسلمين مصر قرار گرفته‌اند كه تقريب مذاهب در دستور كار خويش قرار داده‌اند. در مقاله حاضر ضمن معرفي گرايش‌هاي مختلف سلفي و انديشه‌هاي آنان، ميزان ضديت و يا هماهنگي آنان با اهداف تقريبي بررسي مي‌شود.

[1] . نوشته شده توسط دکتر مهدی فرمانیان استاد کلام و فرق حوزه و دانشگاه.