نقد فیلم

در فیلم نشانه‌ها، هیچ تصویر غیراخلاقی وجود ندارد و لذا این فیلم 106 دقیقه‌ای بدون حذف و تعدیل، چندین نوبت از سیمای جمهوری اسلامی پخش شده است. اما فیلم نشانه‌ها، پیام خود را با زبان نماد و اشاره می‌گوید و انقلاب اسلامی را دشمن بشریت، و شیعیان را بیگانگان مهاجم معرفی می‌کند.

فیلمساز، نشانه‌های چندی در فیلمش گذاشته تا موجودات مهاجم بیگانه را، مسلمانان و بخصوص شیعیان معرفی کند. ما در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

1ـ پوستر فیلم نشانه‌ها که در فوق آمد، تصویر نمادینی است که بیگانگان در مزرعۀ گراهام (مل گیبسون) ساخته‌اند (دقیقه 5). این تصویر با چرخش 180 درجه‌ای به نام پیامبر اکرم(ص) شباهت می‌یابد. ألا لعنة الله علی القوم الظالمین...

2ـ در تلویزیون، یک پروفسور متخصص کشاورزی خبر می‌دهد که این نشانه‌ها نخستین مرتبه در اواخر دهۀ 1970 میلادی در مزارع هندوستان دیده شده‌اند (دقیقه 20). این خبر، به پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 و صدور آن به کشورهای جهان اشاره دارد.

3ـ مریل در اتومبیل به مورگان توضیح می‌دهد که این موجودات، بی‌کار هستند و با دختران دوست نمی‌شوند (دقیقه 31). واضح است که عدم ارتباط غیرشرعی با جنس مخالف، از مشخصات مسلمانان است که شهرت جهانی یافته (و لاَ مُتَّخِذَاتِ الأخدَان ـ نساء/ 25). قابل توجه اینکه، این جملات به فیلم لحن واقعی می‌دهد.

4ـ «چهارده» سفینه‌های نورانی بر فراز نقاط مختلف جهان (امریکا، لندن، اورشلیم، عمّان و پکن) دیده می‌شوند (دقیقه 40). با توجه به شمار معصومین علیهم السلام، فیلم واضحاً به مقدسات شیعیان اشاره می‌کند.

5ـ مورگان در کتابی می‌خواند و به پدرش گراهام خبر می‌دهد که مهاجمان از تکنولوژی ما یا از جنگ هوایی استفاده نمی‌کنند چونکه می‌دانند ما در نهایت از سلاح هسته‌ای استفاده خواهیم کرد. و می‌افزاید: آنها اغلب برنده می‌شوند و اگر شکست بخورند تجدید قوا می‌کنند و دوباره برمی‌گردند (دقیقه 62). اشارات فیلم، واضحاً به رزمندگان ما در دوران دفاع مقدس اشاره دارد که با اعتقاد می‌جنگیدند و عقب‌نشینی نمی‌کردند. جالب توجه اینکه فیلمساز به طور ضمنی قصد کرده تا شیعیان را از سلاح هسته‌ای امریکا بترساند.

جهت نمایش تصویر با اندازه اصلی 824x464 پیکسل کلیک کنید

6ـ گویندۀ تلویزیون، خبر می‌دهد که مردم در نقاط مختلف جهان به کنیسه‌ها و کلیساها پناه برده‌اند (دقیقه 67). اما او نام «مساجد» را نمی‌برد و به این ترتیب مهاجمان را مسلمان معرفی می‌کند.

7ـ بیگانگان در جریان حملۀ شبانه، علائم هلال و ستاره را در خانة گراهام، نقر کرده‌اند (دقیقه 91)؛ علائمی که واضحاً در مساجد مسلمانان به کار می‌رود.

8- گراهام در نتیجۀ حملۀ بیگانگان، ایمان خود را باز می‌یابد و مجدداً به جامۀ کشیشان درمی‌آید (دقیقه 100). به این ترتیب فیلم تأکید دارد که این جنگ، بین الادیانی است.

جهت نمایش تصویر با اندازه اصلی 1000x1473 پیکسل کلیک کنید

سلمان رشدی‌های جدید
حکم امام خمینی(ره) درباره مهدور الدم بودن سلمان رشدی، باعث شد تا دشمنان برای عداوت خود بر ضد اسلام به تولید آثار نمادین روی بیاورند. و جالب اینکه شیامالان نیز همچون سلمان رشدی از هندوستان برخاسته است.

ام. نایت شیامالان علاوه بر کارگردانی، نویسندۀ فیلمنامه نیز بوده است. او بعد از آنکه با فیلم حس ششم (1999) اقبال مردم و منتقدان را به دست آورد سه فیلم در جریان اصلی هالیوود ساخت و به دفاع از دین و مسلک یهودیان پرداخت. سه فیلمی که او بعد از حس ششم ساخت همگی در این خصوص هستند:

جهت نمایش تصویر با اندازه اصلی 696x1048 پیکسل کلیک کنید

ـ نشکستنی (2000) Unbreakable
ـ نشانه‌ها (2002) Signs
ـ دهکده (2004) The Village

جهت نمایش تصویر با اندازه اصلی 847x452 پیکسل کلیک کنید

ـ فیلم «نشکستنی» دربارۀ مردی به نام دیوید دان (بروس ویلیس) است که نشانه‌های منجی از منظر قوم یهود (ماشیَح) در او بروز یافته است. او هیچگاه مریض نمی‌شود و از چند حادثۀ مرگبار، جان سالم به در می‌برد. دیوید توسط مردی به نام الیاس پرایس (ساموئل ال. جکسون) که متخصص در شناخت قهرمان‌ها و کتاب‌های مصوّر (Comic books) است کشف می‌شود. پرایس که لقب مرد شیشه‌ای یافته، از بدو تولد 55 بار استخوان‌هایش شکسته است.

ـ فیلم «نشانه‌ها» درباره تهاجم شیعیان به غرب ساخته شده که در آن، استقامت ایمانی یک کشیش باعث طرد آنها می‌شود. به این ترتیب یهودیان و مسیحیان عداوت دینی خود را کنار گذاشته و در این فیلم برای نابودی دشمن مشترکشان یعنی مسلمانان متحد می‌شوند.

ـ فیلم «دهکده» در اواخر قرن نوزدهم می‌گذرد و ماجرای یک قوم است که به روستایی مهاجرت کرده و عزلت گزیده‌اند. گاهی یکی از موجودات بیگانه سرخپوش به این روستا حمله می‌آورد و آنها از مرزهای خویش حراست می‌کنند. این فیلم نیز در دفاع از یهود است و عزلت گزینی این قوم در طول تاریخ را توجیه می‌کند.

نمی‌توان نادیده گرفت که فیلم نشانه‌ها، وامدار فیلم مریخ حمله می‌کند (1995) ساختۀ تیم برتون است. در این فیلم موجودات بیگانۀ سبزرنگ، از مریخ می‌آیند و زبانی غریب دارند و ابداً صلح را نمی‌پذیرند. در نهایت امریکایی‌ها می‌فهمند که این موجودات از موسیقی متنفرند و لذا با پخش موسیقی در همۀ اماکن، باعث نابودی آنها می‌شوند.

می‌خواستم اشاره کنم که کمپانی‌های هالیوود که در مالکیت یهودیان است هیچگاه مبلّغ مسیحیت نبوده‌اند. حتی مل گیبسون فیلم مصائب مسیح (2004) را در جریان اصلی هالیوود نساخت. لذا اگر می‌بینیم که فیلم نشانه‌ها به ایمان مسیحی اهمیت می‌دهد و آن را تبلیغ می‌کند فقط و فقط برای دشمنی با مسلمانان است. وگرنه فیلم قبلی شیامالان در تمسخر عیسای مسیحیان بوده است. فیلم نشکستنی با اشاراتی الیاس پرایس را نمادی از حضرت عیسی معرفی می‌کند و ماشیح بودن او را منتفی می‌داند و او را به تمسخر می‌گیرد. اصلی‌ترین مشخصۀ عیسی که فیلم از انجیل یوحنا وام گرفته در ماجرای تصلیب آمده است. نویسنده انجیل یوحنا با استناد به مزمور داوود 34/ 20 که می‌گوید استخوان ماشیح شکسته نخواهد شد سعی دارد او را ماشیح بخواند:پس سربازان آمدند و ساق پای‌های آن دو نفر را که با عیسی اعدام شده بودند، شکستند. ولی وقتی به عیسی رسیدند، دیدند که مرده است. پس ساق‌های او را نشکستند ... کاری که سربازان کردند، مطابق پیشگویی کتاب آسمانی بود که می‌فرماید: «هیچ یک از استخوان‌های او شکسته نخواهد شد» (یوحنا 19/ 32 تا 37).

شیامالان فیلمساز هندی با فیلم نشانه‌ها (2002)
آلخاندرو ایناریتو فیلمساز مکزیکی با فیلم بابل (2006)
و معصومه تاجدالدین فیلمنامه‌نویس ایرانی الاصل، با فیلم جلیقه/ جان می‌بری (2005). در این فیلم پسربچه‌ای به نام بابک یزدی به یک سرباز عراقی در عراق شلیک می‌کند! تاجدالدین بعد از نگارش جلیقه توانست نخستین فیلم خود را به نام دیشب (2010) با بازی کایرا نایتلی بسازد.

• منبع:
• امیر اهوارکی
• مشرق