مفطر

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

سلام علیکم

با توجه به نزدیک بودن ماه مبارک رمضان و روزه داری در این ماه شریف و مشکلاتی که بعضا موجب مشقت و سختی برای مسلمین میشود بر آن شدیم تا بررسی دیگر در احکام مبطلات روزه از دیدگاه منابع اسلامی خصوصا تشیع داشته باشیم

از دوستان و خوانندگان محترم تقاضا دارم دقت لازم را مبذول بفرمایند و از نظرات و انتقادات خودشان این حقیر رو محروم نکنند.

و اما مطالب:

قرآن کریم:

أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْ فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الأبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الأسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ وَلا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَقْرَبُوهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ 187

(در) شب روزه، نزديكى با زنان تان حلال گرديده است. آنان براى شما پوششى هستند و شما (هم) براى آنان پوششى هستيد. خدا (مى)دانست كه شما به خودتان خيانت مى كرده ايد، پس بر شما برگشت و از شما درگذشت؛ پس اكنون (در شب هاى ماه رمضان مى توانيد) با آنان همخوابگى كنيد، و آنچه را خدا براى شما (از فرزندان) مقرر داشته طلب كنيد، و بخوريد و بياشاميد تا خط سفيد (فجر) از خط سياه (شب) برايتان نمايان گردد؛ سپس روزه را تا (فرا رسيدن) شب (و نه غروب)به اتمام رسانيد. و در حالى كه در مساجد هستيد با آنان [:زنان] در نياميزيد. اينها حدود خداست. پس بدان ها (در تجاوز از آن ها) نزديك نشويد. اين گونه خدا آيات خود را براى مردمان بيان مى كند. شايد پروا كنند. 187 سوره بقره

بر مبنای نص آیه شریفه چند مطلب استنباط میشود:

اول اینکه 3 عمل موجب بطلان روزه است نه 9 چیز!! که بعض در رساله ها آمده!!دوم اینکه بقای بر جنابت تا اذان صبح و بعد از آن جایز است و مشکلی برای روزه ایجاد نمیکند و فقط برای نماز نیاز به غسل جنابت استسوم اینکه پایان وقت روزه لیل یعنی شب است نه غروب آفتاب

اما ادله و توضیحات هر یک را مفصلا عرض خواهم کرد

سنت قطعیه:

احادیث در جواز عدم غسل تا بعد از اذان صبح و صحت روزه با این حالت:[=&quot][/] [h=1][=&quot]تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) ؛ ج‏4 ؛ ص213[/][/h] [h=1][=&quot]«620»[/][=&quot]- 27-[/][=&quot] سَعْدٌ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ حَبِيبٍ الْخَثْعَمِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:[/][=&quot] كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يُصَلِّي صَلَاةَ اللَّيْلِ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ ثُمَّ يُجْنِبُ ثُمَّ يُؤَخِّرُ الْغُسْلَ مُتَعَمِّداً حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْرُ.[/][=&quot][/][/h] [h=1][=&quot]________________________________________
طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)، 10جلد، دار الكتب الإسلاميه - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.[/][=&quot][/][/h] [h=1][=&quot]
الإستبصار فيما اختلف من الأخبار ؛ ج‏2 ؛ ص88[/][/h] [h=1][=&quot]«276»[/][=&quot]- 13- فَأَمَّا مَا رَوَاهُ‏[/][=&quot] سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ حَبِيبٍ الْخَثْعَمِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:[/][=&quot] كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يُصَلِّي صَلَاةَ اللَّيْلِ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ ثُمَّ يُجْنِبُ ثُمَّ يُؤَخِّرُ الْغُسْلَ مُتَعَمِّداً حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْرُ.[/][=&quot][/][/h] [h=1][=&quot]«277»[/][=&quot]- 14 وَ- مَا رَوَاهُ‏[/][=&quot] مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَبِيبٍ الْخَثْعَمِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:[/][=&quot] كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يُصَلِّي صَلَاةَ اللَّيْلِ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ ثُمَّ يُجْنِبُ ثُمَّ يُؤَخِّرُ الْغُسْلَ مُتَعَمِّداً حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْرُ.[/][=&quot][/][/h] [h=1][=&quot]________________________________________
طوسى، محمد بن الحسن، الإستبصار فيما اختلف من الأخبار، 4جلد، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ: اول، 1390 ق.[/][=&quot][/][/h]
[h=1][=&quot]وسائل الشيعة ؛ ج‏10 ؛ ص64[/][/h] [h=1][=&quot]12840- 5-[/][=&quot] «7»[/][=&quot] وَ[/][=&quot] بِإِسْنَادِهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ حَبِيبٍ الْخَثْعَمِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:[/][=&quot] كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يُصَلِّي صَلَاةَ اللَّيْلِ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ- ثُمَّ يُجْنِبُ ثُمَّ يُؤَخِّرُ الْغُسْلَ مُتَعَمِّداً حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْرُ.[/][=&quot][/][/h] [=&quot]وَ[/][=&quot] بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى‏[/][=&quot] مِثْلَهُ‏[/][=&quot] «8»[/][=&quot]

[/] [h=1][=&quot]________________________________________
شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، 30جلد، مؤسسة آل البيت عليهم السلام - قم، چاپ: اول، 1409 ق.[/][/h]
احادیث متعدد در عدم مبطل بودن دود-بخار آب-غبار غلیظ-قی کردن و اماله کردن:

[h=1][=&quot]تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) ؛ ج‏4 ؛ ص189[/][/h] [h=1][=&quot]«535»[/][=&quot]- 2-[/][=&quot] وَ عَنْهُ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ‏[/][=&quot] لَا يَضُرُّ الصَّائِمَ مَا صَنَعَ إِذَا اجْتَنَبَ‏[/][=&quot] «2»[/][=&quot] ثَلَاثَ خِصَالٍ الطَّعَامَ وَ الشَّرَابَ وَ النِّسَاءَ وَ الِارْتِمَاسَ فِي الْمَاءِ.[/][=&quot][/][/h] [h=1][=&quot]________________________________________
طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)، 10جلد، دار الكتب الإسلاميه - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.[/][=&quot][/][/h]
[h=1][=&quot]الكافي (ط - الإسلامية) ؛ ج‏4 ؛ ص115[/][/h] [h=1][=&quot]2[/][=&quot]- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ آبَائِهِ ع‏[/][=&quot] أَنَّ عَلِيّاً صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ سُئِلَ عَنِ الذُّبَابِ يَدْخُلُ حَلْقَ الصَّائِمِ قَالَ لَيْسَ عَلَيْهِ قَضَاءٌ لِأَنَّهُ لَيْسَ بِطَعَامٍ‏[/][=&quot] «3»[/][=&quot].[/][=&quot][/][/h] [h=1][=&quot]________________________________________
كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي (ط - الإسلامية)، 8جلد، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.[/][=&quot][/][/h]
[h=1][=&quot]تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)، ج‏4، ص: 325[/][=&quot][/][/h] [h=1][=&quot]سَعِيدٍ عَنِ الرِّضَا ع قَالَ:[/][=&quot] سَأَلْتُهُ عَنِ الصَّائِمِ يَتَدَخَّنُ بِعُودٍ أَوْ بِغَيْرِ ذَلِكَ فَيَدْخُلُ الدُّخْنَةُ فِي حَلْقِهِ فَقَالَ جَائِزٌ لَا بَأْسَ بِهِ قَالَ وَ سَأَلْتُهُ عَنِ الصَّائِمِ يَدْخُلُ الْغُبَارُ فِي حَلْقِهِ قَالَ لَا بَأْسَ.[/][=&quot][/][/h] [h=1][=&quot]________________________________________
طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)، 10جلد، دار الكتب الإسلاميه - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.[/][=&quot][/][/h]
[h=1][=&quot]تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)، ج‏4، ص: 210[/][=&quot][/][/h] [h=1][=&quot]الْحُسَيْنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ:[/][=&quot] قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع رَجُلٌ صَائِمٌ ارْتَمَسَ فِي الْمَاءِ مُتَعَمِّداً أَ عَلَيْهِ قَضَاءُ ذَلِكَ الْيَوْمِ قَالَ لَيْسَ عَلَيْهِ قَضَاءٌ وَ لَا يَعُودَنَّ.[/][=&quot][/][/h] [h=1][=&quot]________________________________________
طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)، 10جلد، دار الكتب الإسلاميه - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.[/][=&quot][/][/h]

و احادیث دیگر که متعدد است در کتب مختلف که صرف نظر میکنیم از نقل آنها

نظرات علما:

شیخ صدوق-فیض کاشانی-نعمانی-سید مرتضی-علامه حلی در تحریر-محقق اردبیلی-سید داماد باقی ماندن بر جنابت عمدا تا صبح رمضان را جایز میدانند

در مسند نراقی آمده است که بیشتر علما غبار غلیظ و دود را مبطل روزه نمیدانند مانند شیخ صدوق-دیلمی-شیخ طوسی در مصباح و محقق حلی در معتبر در مبطل بودن دود و بخار غلیظ تردید کرده و شهید ثانی در شرح لمعه دود و بخار آب را مبطل نمیداند

شیخ طوسی در استبصار میگوید ارتماس حرام است اما مبطل روزه نیست و علامه حلی در تذکره این سخن شیخ طوسی را پذیرفته است و سید مرتضی آن را مکروه میداندو ابن ابی عقیل آن را حلال میداند ابن ادریس حلی و شهید ثانی و محقق ثانی و فاضل هندی هم ارتماس را مبطل نمیداند از معاصرین هم آیت الله سید صادق روحانی و آیت الله دکتر محمد صادقی تهرانی آن را مبطل نمیدانند

ابن ادریس حلی قی کردن(استفراغ) را مبطل روزه نمیداند از معاصرین هم آیت الله دکتر محمد صادقی تهرانی مبطل نمیداند

در انتها یک نکته:

دروغ بستن به خداى متعال و پيامبران و ساير معصومان پيش از باطل كردن روزه ايمان را باطل مى كند، چه خدا و پيامبر را تكذيب كنى و چه به آنان نسبت دروغ دهى هر دو افتراى بر خداى سبحان و برحسب آياتى چند كفر است. ولى اگر اين دروغ بستن ها از روى عمد و عناد نباشد بلكه از روى نادانى و جهالت و يا غضب باشد روزه را باطل نمى كند .

توضیحات آیه شریفه را هم در پست بعدی ان شا الله عرض خواهم کرد

منبع:شرح لمعه شهید ثانی ترجمه سید مهدی داد مرزی و نرم افزار جامع الاحادیث 3/5 و http://www.olumquran.com/fa/publication/farsi-books/item/resale-novin

http://www.olumquran.com/fa/publication/farsi-books/item/tj-forghan1