سوال از ولایت حضرت علی

[="Black"]بسم الله العلی العظیم

از همه در قبال ولایت امیرالمومنین علیه السلام سوال خواهد شد.

خداوند متعال در کتاب آسمانی خویش می فرماید:
وَقِفُوهُمْ اِنَّهُمْ مَسئولُونَ (صافات:24)
در روز قیامت خداوند به ملائكه فرمان مى دهد كه آنها یعنى مردمان كفر پیشه و گمراه را متوقف سازید كه در كارشان سخت مسؤول هستند و باید مورد بازپرسى قرار بگیرند.
خاصه و عامه اتفاق نظر دارد که این آیه در مورد ولایت امیرالمومنین علیه السلام است.

شیخ طوسی در امالی از انس بن مالک از پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) نقل می کند:
اذا کان یوم القیامه و نصب الصراط علی جهنم لم یجز علیه الا من معه جواز فیه ولایه علی بن ابیطالب، و ذلک قوله تعالی: و قفوهم انهم مسئولون یعنی عن ولایه علی بن ابیطالب (علیه السلام)
هنگامی که روز قیامت می شود و صراط بر روی جهنم نصب می گردد. هیچ کس نمی تواند از روی آن عبور کند مگر اینکه جوازی در دست داشته باشد که در آن ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) باشد و این همان است که خداوند می گوید: «و قفوهم انهم مسئولون»

ذکر روایت در منابع مخالفین
در بسیاری از کتب مخالفین، تفسیر این آیه به سؤال شدن از ولایت امیرالمومنین (علیه السلام) بیان شده است. از جمله بزرگان عامه که این حدیث را نقل کرده اند عبارتند از: ابن حجر هیثمی در صواعق المحرقه ص 147؛ عبد الرزاق حنبلی (طبق نقل کشف الغمه ص92)؛ علامه سبط ابن جوزی در تذکره ص21؛ آلوسی در روح المعانی ذیل آیه مورد بحث؛ ابو نعیم اصفهانی (طبق نقل کفایه الخصال ص360) و بسیاری از محققان عامه از اینها حدیث را نقل کرده اند. حال به ذکر پاره ای از این منابع می پردازیم:
حاکم نیشابوری به اسناد متعدد این روایت را نقل می کند:
عبيد الله بن محمد العائشي قال حدثنا مسلم بن إبراهيم الفراهيدي وقيس بن حفص الدارمي قالا حدثنا عيسى بن ميمون عن أبي هارون العبدي عن أبي سعيد الخدري في قوله: وقفوهم إنهم مسئولون، قال: عن إمامة علي بن أبي طالب.
شواهد التنزيل حاكم حسكاني ج 2 ص 161- 162
حاکم روایت فوق را به چهار طریق ذکر می کند. همچنین روایت می کند:
حدثني أبو الحسن الفارسي حدثنا أبو الفوارس الفضل بن محمد الكاتب حدثنا محمد بن بحر الرهني بكرمان حدثنا أبو كعب الأنصاري حدثنا عبد الله بن عبد الرحمن حدثنا إسماعيل بن موسى حدثنا محمد بن فضيل حدثنا عطاء بن السائب عن سعيد بن جبيرعن إبن عباس قال قال رسول الله:
إذا كان يوم القيامة أوقف أنا و علي على الصراط فما يمر بنا أحد إلاّّّ سألناه عن ولاية علي، فمن كانت معه وإلاّ ألقيناه في النار وذلك قوله: وقفوهم إنهم مسئولون.
حضرت رسول خدا صلی الله علیه واله و سلم فرمودند:
هنگامی که روز قیامت شود من و علی بر صراط می ایستیم و احدی از صراط عبور نمی کند الا اینکه از او در مورد ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام می پرسیم. پس هر کس با او باشد نجات یافته و هر کس با او نباشد او را در آتش جهنم می اندازیم. و این است قول خداوند متعال که فرمود: آن ها را نگه دارید که آنها مسئولند.
شواهد التنزيل حاكم حسكاني ج 2 ص163
در منابع معتبر دیگری از مخالفین نیز این قضیه ذکر شده است:
أخبرنا أبو الحسن الأهوازي أخبرنا أبوبكر البيضاوي حدثنا علي بن العباس حدثنا إسماعيل بن إسحاق حدثنا محمد بن أبي مرة عن عبد الله بن الزبير عن سليمان بن داود بن حسن بن حسن عن أبيه عن أبي جعفر في قوله: وقفوهم إنهم مسئولون قال: عن ولاية علي بن أبي طالب
نظم درر السمطين، الزرندي الحنفي ص 109
و روى في قوله تعالى: وقفوهم إنهم مسئولون (أي) عن ولاية علي والمعنى: إنهم يسئلون هل والوه حق الموالاة كما أوصاهم النبي أم أضاعوها وأهملوها.
و روایت شده در مورد قول خداوند که فرمود: ایشان را نگه دارید که اینها مسئولند. یعنی از ولایت امیرالمومنین علیه السلام و معنای آن این است که: همانا ایشان مسئولند که آیا ولایت او را پذیرفتند آنگونه که حق موالات او بود همانگونه که پیامبر به ایشان وصیت کرده بود؟ یا اینکه آن را ضایع ساختند و در مورد آن اهمال و سستی کردند؟!
كشف الغمة عز الدين عبدالرزاق الحنبلي ص92 ؛ خصائص الوحي المبين، الحافظ إبن البطريق ص142.
حتی سبط ابن جوزی نیز این روایت را در تذکره نقل کرده است:
قوله تعالى: وقفوهم إنهم مسئولون، قال أبو سعيد الخدري صاحب رسول الله: مسئولون عن ولاية علي بن أبي طالب.
التذكرة سبط إبن الجوزي ص22
همچنین منابع دیگر:
الصواعق المحرقة ابن حجر ص 89 ؛ ما نزل من القرآن فى علی علیه السلام حافظ ابى نعیم اصبهانى، ذیل آیه شریفه؛ خطیب بغدادى در ترجمه اسماعیل بن محمد بن عبدالرحمن در شماره 3275 از تاریخ بغداد، ج 6، ص 221؛ أرجح المطالب الأمر تسري ص 63 ؛ كفاية الخصام أبو نعيم الإصبهاني ص360؛ آل محمد العلامة المردي الحنفي ص 282؛ الإمام المهاجر العلامة عبدالله الجيابخوري ص 216 ؛ بحر المناقب العلامة درويش برهان ص 155 ، مخطوط؛ فردوس الأخبار، شیرویه، طبعة طهران؛ مناقب علي، علامة العيني الحيدر آبادي ص57،طبعة بريش چهار منار؛ ينابيع المودة ، القندوزي الحنفي ص270 طبعة إسلامبول؛
آلوسی در تفسیر خود همین مطلب را ذکر کرده است اما به جای ولایت امیرالمومنین ولایت اهل البیت علیهم السلام را ذکر می کند:
قال: ومنها قوله تعالى: وقفوهم إنهم مسئولون ، قال الواحدي : مسئولون ، عن ولاية أهل البيت.
تفسير الآلوسي ص 74
همچینن حموینی نیز آیه را به ولایت و محبت اهل البیت علیهم السلام تفسیر کرده است:
روى، عن أبي معاوية ضرير عن إلأعمش عن مسلم البطين عن سعيد بن جبير عن إبن عباس رواية مفصلة وفيها يقول الله تعالى يوم القيامة: قفوهم إنهم مسئولون ، عن ولاية علي وحب أهل البيت.
الحمويني - فرائد السمطين - مخطوط
و برخی دیگر از بزرگان مخالفین این آیه را به ولایت اهل البیت علیهم السلام تفسیر کرده اند:
قال الحافظ جمال الدين الزرندي عقيب حديث من كنت مولاه فعلي مولاه: قال الإمام الواحدي: هذه الولاية التي أثبتها النبي وهي مسئول عنها كما في قوله تعالى: وقفوهم إنهم مسئولون، عن ولاية علي وأهل البيت
حافظ جمال الدین زرندی بعد از ذکر حدیث «من کنت مولاه فعلی مولاه» می گوید امام واحدی گفته است: این ولایتی است که آن را پیامبر اکرم صلی الله علیه واله و سلم آن را ثابت کرده است و اینکه مسئولند از آن همانگونه که در قول خداوند متعال هم هست که در قرآن فرموند: ایشان را نگه دارید که ایشان مسئولند از ولایت امیرالمومنین و اهل بیت علیهم السلام.
الحافظ محمد بن مؤمن الشيرازي - المستخرج من تفاسير الإثنى عشر - مخطوط
علامه شهاب الدین شافعی روایت مفصل دیگری را دال بر همین مطلب ذکر کرده اند:
روى عن أبي معاوية الضرير عن إلأعمش عن مسلم البطين عن سعيد بن جبيرعن إبن عباس قال:
إذا كان يوم القيامة أمر الله مالكاًً أن يسعر النيران السبع وأمر رضوان أن يزخرف الجنان الثمان ويقول: يا ميكائيل مد الصراط على متن جهنم ويقول: يا جبرائيل إنصب ميزان العدل تحت العرش وينادي يا محمد قرب أمتك للحساب ثم يأمر الله تعالى: إن يقعد على الصراط سبع قناطر طول كل قنطرة سبعة عشر ألف فرسخ وعلى كل قنطرة سبعون ألف ملك قيام فيسألون هذه الأمة نساؤهم ورجالهم على القنطرة الأولى عن ولاية أمير المؤمنين وحب أهل بيت محمد فمن أتي به جاز على القنطرة الأولى كالبرق الخاطف ومن لم يحب أهل بيت نبيه سقط على أم رأسه في قعر جهنم ولو كان معه من أعمال البر عمل سبعين صديقاً وعلى القنطرة الثانية فيسألون عن الصلاة وعلى الثالثة يسألون عن الزكاة وعلى الرابعة عن الصيام وعلى الخامسة عن الحج وعلى السادسة عن الجهاد وعلى السابعة عن العدل فمن أتى بشيء من ذلك جازعلى الصراط كالبرق الخاطف ومن لم يأت عذب وذلك قوله تعالى: وقفوهم إنهم مسئولون يعني معاشر الملائكة قفوهم يعني العباد على القنطرة الأولى عن ولاية علي وحب أهل البيت.
هنگامی که روز قیامت می شود خدا امر می کند به مالک جهنم که آتش هفتگانه را شعله ور سازد و به رضوان بهشت امر می کند که بهشت های هشتگانه را زینت دهد و می گوید: ای میکائیل! صراط را به روی جهنم پهن کن و می گوید: ای جبرائیل! میزان عدل را زیر عرش نصب کن و ندا می دهد: ای محمد! امتت را برای حساب بیاور. سپس خداوند امر می کند: که بر صراط هفت پل نصب کنند که طول هر پلی هفده هزار فرسخ است. و هر پلی هفتادهزار ملک دارد که از زن و مرد این امت سوال می پرسند. بر پل اول از ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام و حب اهل بیت پیامبر می پرسند پس هر کس ولایت ایشان را داشت از پل اول عبور می کند مثل رعد و کسی که محبت اهل بیت را ندارد از سر در قعر آتش جهنم سقوط می کند اگر چه از اعمال نیک عمل هفتاد صدیق را داشته باشد. و بر پل دوم از نماز از او می پرسند و بر پل سوم از زکات و بر پل چهارم از روزه و بر پل پنجم از حج و بر پل ششم از جهاد و بر پل هفتم از عدل، پس هر کس که اینها را آورده باشد مانند برق از صراط می گذرد و کسی که اینها را نیاورده باشد عذاب می شود. و این قول خداوند متعال است که فرمود: آنها را نگه دارید که ایشان مسئولند یعنی ای گروه ملائکه! آنها را نگه دارید یعنی بندگان را بر پل اول از ولایت امیرالمومنین و محبت اهل البیت سوال کنید.
کتاب توضيح الدلائل، علامة شهاب الدين الشافعي ص 165، النسخة المصورة من مخطوطة مكتبة الملي بفارس.
ثابت شد که این روایت را اجلای مخالفین در معتبرترین کتب مخالفین ذکر کرده اند. و در وضوح و صراحت این روایت بر ولایت و خلافت بلافصل امیرالمومنین علیه السلام هیچ خدشه ای نیست.

اما در مورد ابی بکر و عمر، قضیه از دو حال خارج نیست یا از امت رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم بوده اند یا نه؟

اگر نبوده اند یعنی مسلمان نبوده اند و نمی توانستند خلیفه باشند.
اگر از امت پیامبر صلی الله علیه واله و سلم بوده اند از این ها در مورد ولایت امیرالمومنین سوال پرسیده خواهد شد که آیا اقرار به ولایت امیرالمومنین علیه السلام کردند و ایشان را اولی بر جان و نفس خود قرار دادند یا اینکه خود را مقدم بر او کردند؟ پس اگر خود را بر او مقدم کردند ـ که کردند ـ از سر در آتش جهنم می افتند چنانکه خود علمایشان روایت کرده اند. و قد رمسلم این است که مومن در اتش جهنم نمی افتد پس کفر و جهنمی بودن ابی بکر و عمر و عثمان ثابت شد.

یاعلی مدد :Sham:[/]