حمیدرضا جعفری

نویسنده: حمیدرضا جعفری
هنر یگانه ابزاری است که نه­تنها در ذهن و فکر بلکه در عمق دل و جان آدمی تأثیر می­گذارد و او را با خود به جهانی که پیام­آور آن است همراه می­سازد. در اهمیت هنر همین بس که بهترین وسیله ثبت تاریخ و برترین ابزار تبلیغ و ارائه آرمان­های بشری و الهی است.
هنر انقلاب
هنر، در کشور ما، قبل از انقلاب اسلامی اسیر چنگال صاحبان قدرت و ثروت بود و فضیلت­های این موهبت الهی به تبع این اسارت، در مرداب خواسته­ها و علایق دنیایی­شان غرق می­شد.
«هنر بزرگ انقلاب این بود که توانست هنر را در خدمت حقایق و در خدمت انسان در بیاورد و آن را از انحصار هم خارج کند.»(1) با به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی، در عرصه هنر نیز انقلابی عظیم رخ داد؛ دامنه هنر گسترش چشمگیری یافت و در دسترس عموم مردم قرار گرفت؛ پیام هنر رنگ و بوی حقیقت گرفت و به سوی اصالتش باز گشت و به خدمت انسان در آمد.
هنر دیگر انقلاب این بود که مبانی فکری و اهداف و آرمان­هایش الهی و در جهت سعادت بشر بود و این همان نیازهایی است که یک هنرمند اصیل در جستجوی آن است. هنرمندی که هنرش را در خدمت هدفی ارزشمند که همان حقایق و اصالت­ها است قرار می­دهد؛ و این اهداف ارزشمند و این سوژه­های کمیاب، در گوشه و کنار انقلاب اسلامی ایران به وفور یافت می­شود به گونه­ای که می­توان از آنها یک اثر هنری ماندگار خلق نمود.
انقلاب هنر
انقلاب هنر وام­دار انقلاب اسلامی ایران است. انقلابی که سرشار از پیام­های معنوی و ارزش­های والای انسانی در جهت سعادت و کمال بشر است. حال چنین انقلابی که هدیه خداوند به اهل زمین است برای معرفی آرمان­هایش نازمند ابزاری کارآمد است؛ و بهترین ابزار برای نیل به این هدف بزرگ «هنر» است.
«انقلاب جزو حوادثی است كه جز با زبان هنری، قابل بیان كردن نیست... اصلاً در تاریخ نمی­شود و كسی حوصله ندارد اینها را بخواند. فقط در داستان و كار هنری قابل ارائه است و لاغیر...(2)
توقع انقلاب از هنر و هنرمند، مبتنی بر نگاه زیباشناختی در زمینه هنر است؛ توقع زیادی هم نیست... شما در عالی­ترین آثار دراماتیک دنیا، آنجایی که به فداکاری یک انسان برخورد می­کنید، او را تحسین و ستایش می­کنید. وقتی فیلم، آهنگ، تابلوی نقاشی، زندگی فلان انقلابی ـ مثلا ژاندارک ـ یا سرباز فداکار فلان کشور را برای شما به تصویر می­کشند، در دل و باطن وجدان خودتان نمی­توانید کار او را تحسین نکنید. هزاران حادثه به مراتب با ارزش­تر و بزرگ­تر از آنچه که در این اثر هنری نشان داده شده، در دوران هشت سال دفاع مقدس و در خود انقلاب، در خانه شما اتفاق افتاد؛ آیا این زیبایی نیست؟ ...(3)
چند سال بعد از مرگ گاندی، شخصیت برجسته­ای مانند رومن رولان، یك كتاب جیبی در دویست و بیست صفحه در مورد شخصیت او نوشت كه همچنان برجسته­ترین كتاب درباره بیوگرافی یك انسان انقلابی است... گاندی شخصیت بزرگی است؛ اما حقاً و انصافاً با شخصیت امام، قابل مقایسه نیست. شخصیت امام، خیلی عظیم­تر و زیباتر است و برای انسانهایی از قبیل رومن رولان فرانسوی، پرجاذبه­تر است. كتابی درباره امام كه نصف حد كتاب رومن رولان باشد، كجاست؟»(4)
اینجاست که باید هنر به میدان بیاید و هم به عنوان یک ابزار تبلیغ به معرفی انقلاب بپردازد و هم به عنوان یک سلاح کارآمد به حفظ وصیانت از ارزش­های آن همت گمارد. امروز که «دنیا از ابزار هنر، علیه انقلاب، به اشد ّ وجه استفاده می­كند» و داستان و تاریخ انقلابمان را به زیرکانه­ترین وجه تحریف می­نماید، دیگر برای یک هنرمند مسلمان، شعار «هنر فقط برای هنر» معنایی ندارد، بلکه هنر باید در خدمت انقلاب، حقایق و آرمان­های والای آن باشد.
و در آخر این نکته مهم را نباید فراموش کرد که:
«انقلاب وقتی می­تواند خودش را در قالب هنر بیاورد، كه هنرمند خودی داشته باشد و خودش هنرمندش را پرورش بدهد.»(5)



چاپ شده در ماهنامه سراسری تجلی http://tajalli-month.org
پی ­نوشت­:
1. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از هنرمندان دفاع مقدس، 20/1/1379؛ 2. بیانات در دیدار نویسندگان حوزه هنری، 2/3/77؛ 3. بیانات در دیدار اصحاب فرهنگ و هنر، 1/5/1380؛ 4. بیانات در دیدار اعضای ستاد برگزاری مراسم ارتحال حضرت امام، 12/3/76؛ 5. بیانات در دیدار اعضای كنگره شعر حوزه، 15/7/1370.