حج ابراهیمی _ گزیده ای از پیام های مقام معظم رهبری به حجاج
ارسال شده توسط alemoonir در پنجشنبه, ۱۳۹۴/۰۶/۲۶ - ۱۱:۴۷انجمن:
[h=1] حج ابراهیمی _ گزیده ای از پیام های مقام معظم رهبری به حجاج | بنیاد هاد مطلب ویژه[/h]
حج ابراهیمیگزیدهای از پیام‌های مقام معظم رهبری به حجاج
لازم است حج‌گزاران، پیش از رفتن به این سفر، علاوه‌بر شناخت مناسک حج، با جنبه‌های معنوی حج نیز آشنایی پیدا کنند، تا بتوانند به باطن حج دست‌یافته، زمینه‌ساز تکامل خویش باشند. در این میان، توصیه‌های بزرگان،می‌تواند چراغ راهی فراروی جویندگان حقیقت باشد.
با توجه به نزدیکی ایام حج، برآن شدیم حج را از دیدگاه مقام معظم رهبری-حفظه‌الله- بررسی کنیم تا از رهنمودهای ایشان در این زمینه، بهره بگیریم. باشد که سهم کوچکی در تعمیق معارف حاجیان داشته باشیم.
از مجموع پیام‌های مقام معظم رهبری به حاجیان، می‌توان آن‌ها را در سه بخش خلاصه کرد؛ بخش اول، توصیه‌هایی است که جنبۀ ارائه راهکار دارد. بخش دوم، رهنمودهایی است که ضمن آن به تبیین جایگاه حج پرداخته می‌‌شود و بخش سوم، بیان آثاری است که حج واقعی به ارمغان می‌آورد.
اینک به بخش اول که همان توصیه و راهکار است می‌پردازیم:
بخش اول. توصیه و راهکار
دل‌هایتان را که خانه خداست، به او بسپرید
حال كه به نام خدا و به دعوت پیامبر خدا، راهىِ كوى دوست شده و از هر «فجّ عمیق» به حریم بیت الله‌الحرام وفود كرده و احرام حج و هجرت الى الله بسته‌اید و ابراهیم وار، نغمۀ «إِنِّی ذاهِبٌ إِلى رَبِّی سَیَهْدینِ1 [؛ من به سوى پروردگارم مى‌روم، او مرا هدایت خواهد کرد]» به زبان فطرت سر داده و زمزمۀ «أَرِنا مَناسِكَنا وَ تُبْ عَلَیْنا2 [؛ شیوه عبادتمان را به ما نشان ده و توبه ما را بپذیر]» را به زبان حال و قال مترنم گشته‌اید، امید است از ((ثمرات كلّ شیء))3 كه ابراهیم خلیل7 از خداوند استدعا كرد، شیرین‌كام شده و چشمتان به شهود منافعى كه حضرت ربوبى مژده داده، منور گردد.
به طور حتم، یكى از این منافع آن است كه در پرتو مناسك و شعائر آموزنده‌حج، دل‌هاتان را كه خانه‌خدا و امانت اوست، به او بسپرید و از شرك و زَیغ و زنگار، تطهیر كنید و پیمانِ «أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْكُمْ یا بَنی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطان4 [؛ اى فرزندان آدم! آیا با شما عهد نکردم که شیطان را نپرستید؟]» را تجدید نمایید و باتمسك به فرمانِ «فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثان5 [؛ از پلیدى بت‌ها اجتناب کنید]»، به بشارتِ «وَ الَّذینَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ یَعْبُدُوها وَ أَنابُوا إِلَى اللهِ لَهُمُ الْبُشْرى6 [؛و کسانى که از عبادت طاغوت دورى کردند و به سوى خداوند بازگشتند، بشارت از آنِ آن‌هاست]»، سرافراز گردید.7
قدرشناسی از حج
اولین مطلب، قدرشناسی واجب بزرگ و پر رمز و راز حج بیت الله است. حج، مظهر توحید و كعبه، خانه توحید است. اینكه در آیات كریم مربوط به حج، بارها از «ذكر الله» سخن رفته، نشانه آن است كه در این خانه و به بركت آن، باید هر عامل غیرخدا از صحنه ذهن و عمل مسلمین زدوده شود و بساط انواع شرك از زندگی آنان برچیده شود. در این محیط، محور و مركز هر حركتی خداست و طواف و سعی و رمی و وقوف و دیگر شعائرالله حج، هر یك به نحوی نمایش انجذاب به الله و طرد و نفی و برائت از انداد الله است. این است آن «مِلَّه حنیف» ابراهیم7 بت شكن بزرگ و منادی توحید بر فراز قله تاریخ.8
بهره حداکثری از فرصت حج
به حجاج عزیز توصیه می‌كنم از فرصت حج، حداكثر استفاده را برای كسب آشنایی با برادران مسلمان خود بكنند و اوضاع جهان اسلام را از زبان و رفتار مسلمانان به دست آورند، تجربه‌ها، آرزوها، دستاوردها و توانایی‌ها را با هم مبادله كنند و حج خود را به حج مورد نظر اسلام هر چه نزدیك‌تر سازند. به برادران و خواهران عزیز ایرانی نیز توصیه می‌كنم كه با زبان و عمل، مبلغان و پیام رسانان انقلاب پرشكوه و كشور بزرگ و ملت قهرمان خود به برادران كشورهای دیگر باشند. جوار كوتاه مدت خانه خدا و حرم پیامبر اعظم9 و مواقف با ارزش حج و سرزمین پرخاطره حجاز را، برای زنده كردن دل با یاد خدا و تحكیم پیوند معنوی خود با رسول الله9 و عترت طیبۀ آن بزرگوار: و به‌خصوص توجه و توسل به حضرت ولی الله الاعظم -كه بی‌شك فیض حضور مقدسش در مراسم حج شامل دل های با معرفت است- و انس با قرآن و تدبر در آیات بیّنات آن و دعا و تضرع و توسل كه مایه تقرب به خدا است، مغتنم بشمرند و از آن بهره ببرند و برای رفع گرفتاری‌های مسلمین و قوت و عزت روز افزون اسلام و جمهوری اسلامی دعا كنند و علو درجات روح مطهرامام راحل و ارواح طیبۀ شهدای اسلام را از خداوند مسئلت نمایند.9
بخش دوم. تبیین جایگاه حج
حج، عبادتی برای ایجاد حیات طیبه امت اسلامی
آرى؛ حج عبادت است و ذكر و دعا و استغفار؛ اما عبادت و ذكر و استغفارى در جهت ایجاد حیات طیبه امت اسلامى و نجات آن از زنجیرها وغل‌هاى استعباد و استبداد و خداوندان زر و زور و تزریق روح عزت و عظمت به آن و زدودن كسالت و ملالت از آن. این است حجى كه از پایه‌هاى دین به شمار رفته و امیرالمؤمنین على7 در نهج البلاغه آن را عَلَم اسلام و جهاد هر ناتوان و برطرف كننده‌فقر وتنگدستى و مایه تقرب و نزدیكى اهل دین به یكدیگر شمرده است.10
حج ابراهیمی، روح و سرلوحه همه مراسم و شعائر
حج ابراهیمی، همان حج محمدی است كه در آن، حركت به سمت توحید و اتحاد، روح و سرلوحه همه مراسم و شعائر است، حجّی مایه بركت و هدایت و ستون اصلی در حیات و قیام امت واحد حجّی سرشار از منافع و پر بار از ذكر خدا، حجّی كه در آن ملت‌های مسلمان، وجود امت فراگیر محمدی9 و حضور خود در آن را لمس می‌كنند و با احساس برادری و نزدیكی ملت‌ها، از احساس ضعف و عجز و خود باختگی رها می‌شوند.11
روح توحید
قرآن اعمال حج را شعائر می‌نامد. این، بدان معنا است كه این‌ها فقط عملی فردی و برای ادای تكلیفی شخصی نیست؛ بلكه نشانه‌ای است تا برانگیزاننده شعور و معرفت انسان به چیزی باشد كه این عمل، علامت و نشانه آن است. در ورای این نشانه‌ها، توحید قراردارد؛ یعنی نفی همه قدرت‌هایی كه به‌نحوی جسم و جان آدمی را در قبضه اقتدار خویش گرفته‌اند، و اثبات حاكمیت مطلق الهی بر همه وجود و به عبارت روشن و آشنا «حاكمیت نظام اسلامی و مقررات اسلامی بر زندگی فردی و اجتماعی مسلمین».12
حج، در بردارنده، هر دو جنبه فردی و اجتماعی
در میان فرایض دینی، حج ، بزرگترین فریضه‌ای است كه در آن هر دو جنبه فردی و اجتماعی به شكلی نمایان، گنجانیده شده است.
در جنبه فردی؛ هدف، تزكیه و رسیدن به صفا و نورانیت و پیراستگی از زخارف بی‌ارزش مادی و فراغت با خویشتن معنوی و انس با خدای متعال و ذكر و تضرع و توسل به حضرت حق است، تا آدمی به عبودیت كه صراط مستقیم الهی به سوی كمال است راه یابد و در آن گام بردارد.
در این بخش، تنوع فرصت‌ها و آزمایشگاه‌ها به حدی است كه هرگاه كسی با توجه و تدبر از آن عبور كند، بی گمان دستاوردی گران‌بها خواهد داشت. فرصت احرام و تلبیه، فرصت طواف و نماز، فرصت سعی و هروله، فرصت وقوف در عرفات و مشعر، فرصت رمی و قربانی و فرصت ذكر الله كه همچون فضای سرشار از روح و حیات، در همه این مراحل، گسترده شده است. مجموعه این فرصت‌ها می‌تواند برای هر فرد، دوره كوتاهی از ریاضت شرعی و تمرین زهد و سِلم و حِلم و برخی خلقیات پسندیده دیگر نیز باشد.
در جنبه اجتماعی، حج در میان همه فرایض اسلامی، بی‌همتا است؛ زیرا مظهری از قدرت و عزت و اتحاد امت اسلامی است. هیچ فریضه دیگری بدین‌سان به آحاد مسلمان درباره مسائل امت اسلامی و جهان اسلام، درس و عبرت نمی‌آموزد و آنان را در روحیه و واقعیت، به قدرت و عزت و وحدت نزدیك نمی‌كند. تعطیل این بخش از حج، بستن سرچشمه‌ای از خیرات به روی مسلمین است كه از هیچ رهگذر دیگری نمی‌توانند بدان دست یابند.13
بخش سوم. آثار حج
ایجاد روح توحید و ارتباط با خدا و اعتماد به او و رد همه بت‌های درون و برون
نكته مهمی كه این‌جانب می‌خواهم به شما برادران و خواهران از هر كشور و ملت كه هستید بگویم این است كه حج، نعمتی الهی است كه بر نسل‌های مسلمان ارزانی شده است. قدردانی و شكرگزاری، آن را زیاد می‌كند و ناسپاسی و قدرناشناسی، آن را از مسلمین می‌گیرد كه این همان عذاب شدید الهی است كه:«وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ اِنَّ عَذابی لَشَدید14 [؛ و اگر ناسپاسى کنید، مجازاتم شدید است]». گرفته شدن حج به این نیست كه از مسلمانان كسی به حج نرود، بلکه به این است كه مسلمانان از منافع بی‌شمار آن محروم بمانند و زیاد شدن آن به این نیست كه هرسال گروه های بیشتری حج كنند؛ بلکه به این است كه از منافع آن بهره‌مند شوند كه: «لِیَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ15 [؛تا شاهد منافع گوناگون خویش باشند]». خوب است به‌درستی بیندیشیم که آیا جهان اسلام توانسته است از حج برخوردار شود و اساساً این منافع چیست؟ حج درست، می‌تواند تحولی درونی در یكایك مسلمین پدید آورد و روح توحید و ارتباط با خدا و اعتماد به او و رد همه بت‌های درون و برون وجود آدمی كه همان هواها و هوس‌های پست كننده و قدرت‌های اسیر كننده آدمی‌اند و نیز احساس قدرت و اعتماد به نفس و رستگاری و فداكاری را در آنان پدید آورد و چنین تحولی است كه از هر انسانی، موجودی شكست ناشناس و تهدید و تطمیع ناگزیر می‌سازد.16
سه ویژگی برجسته حج
اگر چه رازها و رمزهای حج بیش از آن است كه در گفتاری بتوان آن را گزارش كرد؛ ولی در آن میان، هر چشم رازشناسی، سه ویژگی برجسته را در نگاه اول، در آن باز می‌شناسد.
نخست آنكه حج، یگانه فریضه‌ای است كه خداوند برای ادای آن، همه آحاد مسلمین - هر آن‌كس از آنان را كه دارای استطاعت باشد - از سراسر عالم و از خلوت خانه‌ها و عبادتگاه‌ها، به یك نقطه فرا می‌خواند و در ایام معلومات، در گونه گون تلاش و حركت و سكون و قیام و قعود، آنان را به یكدیگر پیوند می‌زند: «ثُمَّ اَفیضُوا مِنْ حَیْثُ اَفاضَ النّاسُ وَ اسْتَغْفِرُوا اللهَ اِنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحیمٌ17 [؛ سپس از همان جا که مردم کوچ مى‌کنند، (به سوى سرزمین منیٰ) کوچ کنید؛ و از خداوند، طلب آمرزش کنید، زیرا خدا آمرزنده مهربان است]».
دوم آنكه در همین كار دست‌جمعی و علنی، برترین منزل مقصود را ذكرخدا یعنی كاری قلبی و نفسانی معرفی می‌كند:«وَ یَذْكُرُوا اسْمَ اللهِ فِی اَیّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلیما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهیمَةِ الْاَنْعامٍ18 [؛ و در روزهاى معیّنى نام خدا را، (به هنگام قربانى کردن) بر چارپایانى که به آن‌ها روزى داده است، ببرند]».
سوم آنكه در صفحه روشن و همه كس شناس آن، تصویری از نمای كلی زندگی انسان موحد را عرضه می‌كند و در عملی رمزی، به مسلمانان درس زندگی هدف‌دار و جهت‌دار می‌دهد.19
ایجاد حیات طیبه
چون بهار طبیعت كه همواره در میعاد همیشگی خود، لبریز از نشاط زندگی فرا می‌رسد؛ موسم حج، نوبهار جان و دل، و فصل رویش و پیدایش روح زندگی توحیدی در دل هر مسلمانی كه خود را به میقات رسانده باشد، همه ساله در موعد خدایی و همیشگی باز می‌گردد، تا چون چشمه سار مباركی، رشحات حیات طیبه اسلامی را بر سراسر جهان اسلام بپاشد و كسانی را كه توفیق یافته‌اند كه تن به این سرچشمه مبارك بزنند، از غبار و كدورت گناه و شرك و ماده گرایی و میل به پستی و بد كرداری پاك كند و در آنان اگر اهل توجه و تذكر باشند، مایه صلاح و فلاح یك عمر را ذخیره سازد.20
پی‌نوشت‌ها
1. سوره صافات: 99.
2. سوره بقره: 128.
3. سوره قصص: 57.
4. سوره یس: 60.
5. سوره حج: 30.
6. سوره زمر: 17.
7. پیام مقام معظم رهبری خطاب به حجاج بیت‌الله الحرام، سال 1368ش.
8. پیام مقام معظم رهبری خطاب به حجاج بیت‌الله الحرام، سال1370ش.
9.پیام مقام معظم رهبری خطاب به حجاج بیت‌الله الحرام، سال 1372ش.
10. پیام مقام معظم رهبری خطاب به حجاج بیت‌الله الحرام، سال 1368ش.
11. پیام مقام معظم رهبری خطاب به حجاج بیت‌الله الحرام، سال 1372ش.
12. پیام مقام معظم رهبری خطاب به حجاج بیت‌الله الحرام، سال 1373ش.
13. پیام مقام معظم رهبری خطاب به حجاج بیت‌الله الحرام، سال 1375ش.
14. سوره ابراهیم: 7.
15. سوره حج: 28.
16. پیام مقام معظم رهبری خطاب به حجاج بیت‌الله الحرام، سال 1371ش.
17. سوره بقره: 199.
18. سوره حج: 28.
19. پیام مقام معظم رهبری خطاب به حجاج بیت‌الله الحرام، سال 1372ش.
20. پیام مقام معظم رهبری خطاب به حجاج بیت‌الله الحرام، سال 1374ش.