از قیام 15 خرداد

دو خاطره از قیام 15 خرداد

يكي از رجال قديمي كه از مسائل پشت‌پرده عصر محمدرضا پهلوى, شاه مخلوع خاطرات جالبی دارد, درباره پی‌آمد واقعه 15 خرداد 1342 می‌گوید:‌

بعدازظهر روز 16 خردادماه 1342 بود كه عده‌ای از رجال معروف به دعوت تلفنی حسین علاء، وزیر موقت دربار در وزارت دربار گردهم آمدند. علاء‌ اظهار نمود: «دو روز است مملكت دچار هرج ومرج و انقلاب شده و در كليه شهرها ناامني ايجاد گرديده و مردم تظاهراتي علىه دولت و به نفع روحانیت مي‌نمايند. زدوخوردهای شدیدی هم در میان مردم و نیروی انتظامی رخ داده است، عده‌ای كشته و عده‌ای مجروح شده‌اند. این وضع نمي‌تواند ادامه پيدا كند. امروز از آقایان دعوت كردم تا نظرات شما رجال قدیمی مملكت كه مورد اعتماد مردم هستید و سوابق طولانی در خدمت به مملكت دارید را دریافت نموده و بررسی نماییم كه برای آرامش مردم چه باید كرد؟دو نفر از رجالی كه در جلسه بودند، صحبت كردند. محمدعلی وارسته اظهار نمود:‌ «در قدیم, هر موقع كه مردم از روش‌ها ناراضی بودند و شكایت و اعتراض زیاد می‌كردند دولت مستعفی می‌گردید و رجالی مانند مؤتمن الممالك و مستوفی الممالك در مصدر كار قرار می‌گرفتند؛ چون مردم مي‌دانستند این افراد به آنها خيانت نمي‌كنند، آرام شده و به سر كار خود می‌رفتند. الان هم باید همین كار را كرد، شخص مورد اعتماد مردم را سر كار آورد و از روحانیون دلجویی نمود».
عبدالله انتظام, مدیر عامل شركت نفت ضمن تأیید مطالب وارسته گفت: «مقتضي نبود شاه به قم رفته و در ميدان قم اظهاراتي را علىه روحانیت بنمايد. این سخن‌هاي شاه موجب كدورت روحانيون شده و بايد به هر ترتيبي كه شده، از روحانیت دلجويي شود.
پس از خاتمه جلسه گویا سپهبد یزدان‌پناه شرف‌یاب شده و به شاه گفت: «اعلی‌حضرتا! چه نشسته‌اید كه در منزل خودتان علیه شما گفت‌وگو می‌نمایند و شما اطلاعی ندارید...» اعلی‌حضرت پس از آنكه در جریان كامل گفت‌وگوی صورت گرفته در جلسه قرار گرفت، گفت: «این رجال را باید در توالت خالی نمود و سیفون را كشید...»!
عده‌اي معتقد بودند كه این خبرچيني را شريف‌امامي كرده است. بعدها علاء از وزارت دربار معزول، انتظام از شركت نفت كنار گذاشته و وارسته هم خانه‌نشین گردید».[1]