ازدواج موقت، متعه، صیغه،مدت عقد

با سلام آنچه مسلم است،وجود حکم ازدواج دائم نیاز به اثبات ندارد و جزء بدیهیات قرآن است.در آیه 24 سوره نساء با توجه به استدلال هایی که ارائه میکنند،نشان میدهند که فقط صحبت از ازدواج دائم نیست،بلکه نوع دیگر از ازدواج هم مطرح است یعنی متعه.به همین خاطر سعی میشود با توجه به آیات دیگر قرآن و توضیحات و شواهد بیشتر از خود قرآن،تا حدی این استدلال ها را تضعیف کرد تا به همان ازدواج دائم برسیم. در چند بحش مواردی که باعث می شود گمان کنیم،علاوه بر ازدواج دائم نوع دیگری از ازدواج یعنی،متعه هم مطرح است را بررسی می کنیم.نتیجه گیری و استدلال هایی در این بین برای تامل بیشتر روی آیه،مطرح می شود تا به حقیقت نزدیک شویم. از شما خواهش میکنم فعلا پیش زمینه هایی که در ذهن داریم را کنار بگذاریم(مثل حدیث) و بدون تعصب مذهبی و شخصی برخورد کنیم و خدا را در نظر داشته باشیم.از آنجایی که مطالب به هم پیوسته است،هر بخشی به تنهایی نمی تواند حق مطلب را ادا کند پس تا آخر مطلب را مطالعه فرمایید. آیه 24 سوره نساء : وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۖ كِتَابَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ ۚ وَأُحِلَّ لَكُمْ مَا وَرَاءَ ذَٰلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِكُمْ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ ۚ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً ۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا تَرَاضَيْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِيضَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا انصاریان: و [ازدواج با] زنان شوهردار [بر شما حرام شده است] مگر زنانی که [به سبب جنگ با شوهران کافرشان از راه اسارت] مالک شده اید؛ [این احکام] مقرّر شده خدا بر شماست. و زنان دیگر غیر از این [زنانی که حرمت ازدواج با آنان بیان شد] برای شما حلال است، که آنان را با [هزینه کردن] اموالتان [به عنوان ازدواج] بخواهید در حالی که [قصد دارید با آن ازدواج] پاکدامن باشید نه زناکار. و از هر کدام از زنان بهره مند شدید، مهریه او را به عنوان واجب مالی بپردازید، و در آنچه پس از تعیین مهریه [نسبت به مدت عقد یا کم یا زیاد کردن مهریه] با یکدیگر توافق کردید بر شما گناهی نیست؛ یقیناً خدا همواره دانا و حکیم است. --------------------------------------- بخش 1 : درآیه 24 سوره نساء برای ازدواج موقت استناد به (اسْتَمْتَعْتُمْ) میکنند.قرار شد ابتدا روی خود آیه قرآن بحث شود سپس احادیث را به قرآن عرضه کنیم.بنابراین معنای (اسْتَمْتَعْتُمْ) یعنی بهره مند شدید یا بهره گرفتید. (اسْتَمْتَعْتُمْ)که ریشه آن (متع) است در آیات دیگر قرآن حتی سوره های مکی هم آمده است و مختص دوران مدینه نیست. كَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ كَانُوا أَشَدَّ مِنْكُمْ قُوَّةً وَأَكْثَرَ أَمْوَالًا وَأَوْلَادًا فَاسْتَمْتَعُوا بِخَلَاقِهِمْ فَاسْتَمْتَعْتُمْ بِخَلَاقِكُمْ كَمَا اسْتَمْتَعَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ بِخَلَاقِهِمْ وَخُضْتُمْ كَالَّذِي خَاضُوا ۚ أُولَٰئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ [همه شما منافقان و کافران در نفاق و کفر] مانند کسانی هستید که پیش از شما بودند؛ آنان از شما نیرومندتر و اموال و فرزندانشان بیشتر بود؛ آنان از سهمشان [که در دنیا از نعمت های خدا داشتند در امور باطل] بهره گرفتند؛ پس شما نیز از سهمتان همان گونه که آنان از سهمشان بهره گرفتند بهره گرفتید،و به صورتی که [آنان در شهواتشان] فرو رفتند فرو رفتید؛ اینانند که اعمالشان در دنیا و آخرت تباه و بی اثر است و در حقیقت اینانند که زیانکارند.(توبه/69) وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ ۖ وَقَالَ أَوْلِيَاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ وَبَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِي أَجَّلْتَ لَنَا ۚ قَالَ النَّارُ مَثْوَاكُمْ خَالِدِينَ فِيهَا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ ۗ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ و [یاد کنید] روزی که همه جن و انس را جمع می کنیم [و به طایفه جن می گوییم:] ای گروه جن! شما [با وسوسه و اغواگریِ خود] در بسیاری از انسان ها میل و رغبت کردید [تا آنان را گمراه کنید] و دوستانشان از میان انسان ها می گویند: پروردگارا! هر یک از ما دو گروه [پیشوایان و پیروان] از دیگری بهره برداری کردیم [ما پیروان به بهره های نامشروع رسیدیم، و پیشوایان از منحرف کردن ما بهره ناروا بردند] تا به آن مدت از عمری که برای ما مقرّر کرده بودی، رسیدیم. [خدا] می گوید: آتش، جایگاه شماست، در آن جاودانه اید، مگر آنکه خدا نجات شما را بخواهد؛ یقیناً پروردگارت حکیم و داناست.(انعام/128) فَعَقَرُوهَا فَقَالَ تَمَتَّعُوا فِي دَارِكُمْ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ ۖ ذَٰلِكَ وَعْدٌ غَيْرُ مَكْذُوبٍ (اما) آنها آن (ناقه) را از پای در آوردند! و (صالح به آنها) گفت: «(مهلت شما تمام شد!) سه روز در خانه‌هایتان بهره‌مند گردید؛ (و بعد از آن، عذاب الهی فرا خواهد رسید؛) این وعده‌ای است که دروغ نخواهد بود!» (هود/65) [/SPOILER] همین معنا را تفسیر نمونه هم به آن اشاره دارد:

اگر اين كلمه به معنى مزبور نباشد بايد به معنى لغوى آن يعنى (بهره گيرى ) تفسير شود.

--------------------------------------- بخش 2  : استدلالی که نشان میدهند،مقصود آیه ازدواج موقت است: به نقل،قسمتی از تفسیر المیزان :

علاوه بر اينكه به فرضى كه نظريه اين مفسرين درست باشد، و معناى طلب بر مورد نكاح دائمى منطبق گردد، و يا برعكس كلمه (استمتعتم ) معناى طلب نداشته اصولا معنائى كه اين مفسرين براى كلمه مذكور كرده اند، با جزائى كه در آيه براى شرط آورده شده يعنى جمله (فاتوهن اجورهن ) سازگار نيست، زيرا در نكاح دائم (اجرتى در كار نيست، و آنچه داده مى شود مهريه و صداق است ).

پاسخ : اشاره به (أُجُورَهُنَّ) میکنند و آن را به معنای (اجر و پاداش) می گیرند و برداشت شان این است که در نکاح دائم،صحبت از مهریه و صداق است نه اجر و پاداش .در حالی که آیات دیگر قرآن،(أُجُورَهُنَّ) هم برای نکاح دائم آمده است. آیه 5 سوره مائدة الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ وَطَعَامُ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حِلٌّ لَكُمْ وَطَعَامُكُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِي أَخْدَانٍ وَمَنْ يَكْفُرْ بِالْإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ امروز همه پاکیزه ها [ی از رزق خدا] برای شما حلال شد، و طعام اهل کتاب [که مخلوط با مواد حرام و نجس نیست] بر شما حلال و طعام شما هم بر آنان حلال است. و زنان پاکدامن مؤمن، و زنان پاکدامن از اهل کتاب [از طریق ازدواج شرعی] در صورتی که مهریه آنان را بپردازید بر شما حلال است، در حالی که مایل باشید پاکدامن بمانید نه زناکار، و نه انتخاب کننده معشوقه نامشروع در خلوت و پنهان. و هر کس در ایمان [به خدا و پیامبران وقیامت] کفر ورزد، قطعاً عملش تباه شده و فقط او در آخرت از زیانکاران است. (۵) و همچنین آیه 50 سوره احزاب يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَحْلَلْنَا لَكَ أَزْوَاجَكَ اللَّاتِي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ اى پيامبر ما براى تو آن همسرانى را كه مهرشان را داده‏ اى حلال كرديم. نتیجه : این دو آیه برای نکاح دائم بودند.تصور اینکه (أُجُورَهُنَّ) تنها به معنای اجر و پاداش باشد،برداشت اشتباهی است و در نکاح دائم هم به جای صداق یا مهریه از (أُجُورَهُنَّ) هم استفاده میشود. --------------------------------------------- بخش 3 : استدلال دیگری که برای نشان دادن ازدواج موقت میکنند : به نقل از تفسیر المیزان:

و از اين مهم تر آنكه در جمله مورد بحث، استمتاع شرط دادن اجرت قرار گرفته فرموده : اگر از زنى استمتاع برديد واجب است اجرت وى را بدهيد، در حالى كه در عقد دائمى استمتاع شرط نيست، وقتى مردى زنى دائمى را براى خود عقد مى كند به محض ‍ تمام شدن عقد مهريه او به ذمه اش مى آيد، چنانچه دخولى صورت بگيرد، بايد همه مهر را بدهد، و اگر صورت نگيرد نصف مهر را بايد بپردازد.

پاسخ : با چند مثال برای تقریب به ذهن،نظرم را بیان میکنم. ابتدا به نقش حیاتی ویرگول در دو جمله زیر توجه کنید. جمله زیر را بدون هیچ مکثی بخوانید : بخشش لازم نیست اعدامش کنید.(اعدام می شود) حالا قبل از رسیدن به کلمه (لازم) کمی مکث کنید: بخشش،لازم نیست اعدامش کنید.( اعدام نمی شود) -------------------------------- حالا جمله پایین را بدون هیچ مکثی بخوانید و به لحن بیان تان روی کلمه (کردید) دقت کنید که معنا عوض میشود: اگر با همسرتان آمیزش کردید واجب است غسل کنید. یعنی آنکه غسل،حتما و تنها بعد از آمیزش با همسر واجب می شود و دیگر هیج.بنابراین شرط غسل کردن را تنها منحصر به آمیزش با همسر دانستیم.در حالی که میدانیم چنین چیزی درست نیست و در صورت استمناء یا احتلام هم باید غسل کرد.بخاطر همین به اشتباه می افتیم. حالا جمله ی پایین را با کمی مکث،قبل از رسیدن به کلمه غسل بخوانید. اگر با همسرتان آمیزش کردید،واجب است غسل کنید. میبینید مفهوم بکلی تغییر کرد.در اینجا شرط غسل کردن را تنها محدود به عمل آمیزش نمی دانیم.یعنی یکی از شرایط واجب شدن غسل،آمیزش است و تنها یکی از حالت های واجب شدن غسل مطرح شده است. حالا آیه 24 نساء هم همین نکته نهفته است.این ترجمه هاست که معنای حکمی را بکلی تغییر میدهند. ---------------------------------- آیه را بدون مکث بخوانید و در لحن بیان تان،روی کلمه (شدید) دقت کنید: اگر از هر کدام از زنان بهره مند شدید مهریه او را به عنوان واجب مالی بپردازید. یعنی آنکه تنها شرط دادن مهریه، بهره مند شدن از زنان است... می گویند شرط دادن مهریه در ازدواج دائم بعد از برقراری رابطه نیست در نتیجه حکم به متعه و ازدواج موقت می کنند... حالا آیه را با مکث،قبل از رسیدن به کلمه (مهریه) بخوانید: از هر کدام از زنان بهره مند شدید ، مهریه او را به عنوان واجب مالی بپردازید. این حکم،یکی از شرایط دادن مهریه را مطرح میکند نه بصورت یک شرط که مهریه دادن را فقط بعد از بهره گیری محدود کند. یعنی آیه دادن مهریه را بعد از رفتن به جلسه خواستگاری و تعیین مهر،نفی نمیکند و همان احکام هنوز برقرار هستند همانطور که مثال زدم خدمت شما. اگر با همسرتان آمیزش کردید،واجب است غسل کنید. یعنی شرط غسل کردن تنها محدود به عمل آمیزش نیست و سایر حالت های واجب شدن غسل همچنان برقرار است. --------------------------- نتیجه : بنظرم آیه هم همین را می گوید.یعنی آیه بر آن نیست که نشان دهد شرط دادن مهریه تنها بعد از بهره گیری است و احکام دیگر پرداخت یا نپرداختن مهریه که در آیه 236 و 237 سوره بقره بیان شده،همچنان برقرار هستند. بنابراین بنظرم مقصود آیه چنین است: (وَأُحِلَّ لَكُمْ مَا وَرَاءَ ذَٰلِكُمْ) و هر زنی غیر آنچه ذکر شد شما را حلال است (أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِكُمْ) که با اموالتان خواستار شوید[با توجه به آیه 237 بقره درصورت تعیین مهریه،پرداخت نصف آن واجب می شود در غیر اینصورت هر کسی به اندازه وسعش هدیه ای بدهد] (مُحْصِنِينَ غَيْرَمُسَافِحِينَ) به قصد نگه داری و تشکیل خانواده نه شهوت رانی (فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ) و چون بهره مند شدید ، (فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً) ، [نصف دیگریا تمام] مهرشان را به عنوان واجب مالی بپردازید. (وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا تَرَاضَيْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِيضَةِ) و در آنچه پس از تعیین مهریه [نسبت به زیاد کردن مهریه] با یکدیگر توافق کردید،بر شما گناهی نیست. --------------------------- این همان ازدواج دائم است که به تفصیل بیان شده.در آیه 237 بقره بخشی از احکام پرداخت مهریه مطرح شد،آیه 24 نساء هم بخش دیگری از احکام آن،که عده ای قسمتی از آیه را برداشته و از آن ازدواج موقت را نتیجه گرفتند. به همین دلیل آیه را بگونه ای وارونه جلوه دادند و با احادیث و استدلال هایی،این برداشت را تقویت کردند.مثلا آیه را اینطور معنا میکنند که گویا نوع دیگری از ازدواج یعنی متعه مطرح است : هر موقع از وصل آنها برخوردار شدید واجب است اجرتشان را بدهید... که به دلایل قبلی این برداشت مناسب نیست و آیه در حال بیان همان ازدواج دائم با تفصیل است و دو نوع ازدواج مطرح نیست. بنایراین ترجمه صحیح آیه چنین است : و [نيز حرام است بر شما ازدواج با] زنان شوهردار، مگر از آن [اسيران جنگي] كه در اختيار شما هستند. [اين احكام] قانون مكتوب خدا بر شماست. غير از اينها [ساير زنان] بر شما حلال است كه با اموالتان [=پرداخت مهريه و تعهّد مخارج زندگي] به قصد نگهداري [=تشكيل خانواده]، نه شهوت‌راني [=تخليه غريزة جنسي] خواستار شويد. و چون از آنان كام گرفتيد، مهرشان را به عنوان فريضه‌اي [واجب] بپردازيد. و[لي] گناهي بر شما نيست بعد از قراري كه [در ميزان مهريه] گذاشته‌ايد، با رضايت يكديگر عمل كنيد [و آن را كاهش دهيد]. خداوند بس داناي حكيم است. ---------------------------------------   ممنون میشوم این موارد را بررسی کنید. با تشکر از صبر و حوصله ی شما.