جمع بندی راه نفوذ شیطان

کارشناس بحث: استاد اویس

[=Georgia]با عرض سلام خدمت شما دوست گرامی
بر اساس آموزه های قرآنی و روایی انسان هویت واحدی است که دارای شئون و مراتب گوناگون می باشد. یکی از شئون گوناگون انسانی نفس اماره است كه دایما او را به كارهاي بد امر مي كند چنان که در قرآن کریم می فرماید: «به درستی که نفس، (انسان را) به کارهای زشت و ناروا فرمان می دهد»(یوسف/53)
این نفس در لایه حیوانی انسان، اعم از شهوت، غضب و امیال نفسانی خلاصه می شود در حقیقت شيطان بيروني، حكم راهنما و وسوسه كننده اين نفس را دارد.
البته در مقابل این دو، خداوند دو حجت و راهنما نیز براي ما قرار داده است يكي حجت و چراغ باطن كه عقل و فطرت است و در مقابل نفس اماره که انسان را به كارهاي شايسته دعوت مي كند. از خارج نیز انبيا و ائمه و علما و اوليا را قرار داده كه عقل را شكوفا و رهبري كنند و انسان را به سرچشمه سعادت برسانند، بنابراين مي توان گفت نفس و شيطان هر دو در گمراهي انسان نقش دارند، يكي از طريق كشش هاي دروني و ديگري با وسوسه و تحريك بيروني . ليكن شيطان بيروني هيچ سلطه اي بر آدمي ندارد و اين خود انسان است كه وسوسه هاي شيطان را مي پذيرد و به حكم نفس اماره تن مي دهد و يا به مقابله با آن برخاسته و به حكم عقل و شرع و فطرت تسليم مي شود.
به عبارت ديگر انسان از نظر دروني داراي استعداد و توانمندي ارتباط با عوامل بيروني مي باشد كه مرتبه عقلاني روح او با فرشتگان در ارتباط قرار مي گيرد و مرتبه نفس اماره روح او با شيطان در ارتباط قرار مي گيرد و علاوه بر آن روح آدمي توانايي تدبير و اولويت دهي و اختيار به كارگيري هر كدام از مراتب را نيز دارا مي باشد بر همین اساس اگر انسان از قابلیتها و توانایی های درونی خود در جهت تقویت بعد معنوی خود استفاده کند و در تحت هر شرایطی خود را ملزم به دستورات الهی نماید به همان وزان شیطان بیرونی نیز کمتر قادر به اغواگری انسان خواهد شد و این است رمز وسوسه نمودن ضعیف شیطان برای انسانهای مومن و متقی.

وحال جناب استاد، عملی ترین روش برای جلوگیری از نفوذ شیاطین به قلب انسان چیست؟ و در برابر وسوسه های شیاطین و همچنین نفس خود چه کنیم که در امان باشیم؟

و السلام موفق باشید

[=Georgia]

پینوشتها:
1-رساله سير و سلوك منسوب به بحرالعلوم، مقدمه و شرح علامه تهراني، نشر علامه طباطبايي
2-بحار الانوار جلد 96 صفحه 255

[="Georgia"][="Blue"]جمع بندی
سوال
شیطان چگونه در انسان نفوذ کرده و او را به انجام کارهای ناروا وسوسه میکند؟

پاسخ
[=Georgia]بر اساس آموزه های قرآنی و روایی انسان هویت واحدی است که دارای شئون و مراتب گوناگون می باشد. یکی از شئون گوناگون انسانی نفس اماره است كه دایما او را به كارهاي بد امر مي كند چنان که در قرآن کریم می فرماید: «به درستی که نفس، (انسان را) به کارهای زشت و ناروا فرمان می دهد»(1)
این نفس در لایه حیوانی انسان، اعم از شهوت، غضب و امیال نفسانی خلاصه می شود در حقیقت شيطان بيروني، حكم راهنما و وسوسه كننده اين نفس را دارد.
البته در مقابل این دو، خداوند دو حجت و راهنما نیز براي ما قرار داده است يكي حجت و چراغ باطن كه عقل و فطرت است و در مقابل نفس اماره که انسان را به كارهاي شايسته دعوت مي كند. از خارج نیز انبيا و ائمه و علما و اوليا را قرار داده كه عقل را شكوفا و رهبري كنند و انسان را به سرچشمه سعادت برسانند، بنابراين مي توان گفت نفس و شيطان هر دو در گمراهي انسان نقش دارند، يكي از طريق كشش هاي دروني و ديگري با وسوسه و تحريك بيروني . ليكن شيطان بيروني هيچ سلطه اي بر آدمي ندارد و اين خود انسان است كه وسوسه هاي شيطان را مي پذيرد و به حكم نفس اماره تن مي دهد و يا به مقابله با آن برخاسته و به حكم عقل و شرع و فطرت تسليم مي شود.
به عبارت ديگر انسان از نظر دروني داراي استعداد و توانمندي ارتباط با عوامل بيروني مي باشد كه مرتبه عقلاني روح او با فرشتگان در ارتباط قرار مي گيرد و مرتبه نفس اماره روح او با شيطان در ارتباط قرار مي گيرد و علاوه بر آن روح آدمي توانايي تدبير و اولويت دهي و اختيار به كارگيري هر كدام از مراتب را نيز دارا مي باشد بر همین اساس اگر انسان از قابلیتها و توانایی های درونی خود در جهت تقویت بعد معنوی خود استفاده کند و در تحت هر شرایطی خود را ملزم به دستورات الهی نماید به همان وزان شیطان بیرونی نیز کمتر قادر به اغواگری انسان خواهد شد و این است رمز وسوسه نمودن ضعیف شیطان برای انسانهای مومن و متقی.

سوال
[=Georgia]راه جلوگیری از نفوذ شیاطین به قلب انسان چیست؟

پاسخ

[=Georgia]برای جلوگیری از نفوذ شیطان به قلب انسان دستورالعملهای متعددی از ایات و روایات در اختیار ما قرار گرفته است که در ذیل به برخی از مهمترین آنها اشاره می کنم.
1- تفكر: شرط اول مجاهده با نفس و حركت به سوي خداوند تفكر است يعني انسان هر روز مقداري تفكر كند در اينكه خداوند متعال به چه غایت و هدفی او را آفریده و این همه نعمتها در اختیار او قرار داده است.
2- تصميم بر ترك محرمات و انجام واجبات:حضرت امام خميني (ره) دراهميت عزم از استاد خويش نقل كرده اند كه ايشان عزم را جوهره انسانيت و ميزان امتياز انسان دانسته اند و فرموده اند بيشتر از هر چيز گوش دادن به موسيقي، ‌عزم و اراده را ضعيف مي كند.(2)
3- مشارطه، مراقبه، محاسبه و مواخذه: اين چهار عمل از اهميت حياتي برخوردار بوده و از لوازم سير الي الله مي باشد مشارطه آن است كه در اول روز شرط كند كه امروز گناهي انجام نخواهد داد.
پس از مشارطه بايد وارد مراقبه شود يعني در تمام مدت مراقب اعمال و احوال خود باشد تا مرتكب گناهي نشود.
محاسبه آن است كه آخر شب وقتي اختصاص دهد و در آن وقت كه به تمام كارهاي شبانه روز خود رسيدگي نمايد. و اگر مرتكب گناه شده باشد بايد خود را مواخذه كند و عزم بیشتر نماید كه فردا مردانه عمل كند
4- استفاده از ايام الله: براي خودسازي و تهذيب ماههايي همچون رجب، شعبان و ماه مبارك رمضان فرصت بسيار خوبي است و در اين ماه ها است كه در هاي رحمت الهي به روي بندگان باز و شياطين در غل و زنجير به سر مي برند و اصلاح نفس در اين ماه هاي مبارك آسان تر است.
5- همنشيني با خوبان: باید از دوستي با رفقاي بد و شرور دوري كرد و دوستان خوب براي خود انتخاب نمود زيرا كه صحبت با هركس اثري عظيم در اتصاف به اوصاف او و تخلق به اخلاق او دارد.
6- روزه گرفتن: در حديثی از على علیه السلام مى‏ خوانيم كه از پيامبر صلی الله علیه و اله پرسيدند؟چه كنيم كه شيطان از ما دور شود؟ فرمود: الصوم يسود وجهه، و الصدقة تكسر ظهره، و الحب فى اللَّه و المواظبة على العمل الصالح يقطع دابره، و الاستغفار يقطع وتينه(3)یعنی روزه روى شيطان را سياه مى ‏كند، و انفاق در راه خدا پشت او را مى ‏شكند، و دوست داشتن به خاطر خدا، و مواظبت بر عمل صالح دنباله او را قطع مى ‏كند، و استغفار رگ قلب او را مى ‏برد.
7- دعا و توسل: و اين اهم امور و تاثير گذارترين آنهاست و به جرات مي توان گفت كسي بدون آن نمي تواند به مقصد برسد و آن اينكه در هر حال رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ و آل بيت طاهرينش ـ عليهم السلام ـ را شفيع قرار دهد .

پینوشتها:

1-یوسف/53
2-رساله سير و سلوك منسوب به بحرالعلوم، مقدمه و شرح علامه تهراني، نشر علامه طباطبايي
3-بحار الانوار جلد 96 صفحه 255