جمع بندی پرداخت دیه توسط شخص مظلوم

با سلام خدمت شما دوست گرامی قانون به گونه ای طراحی شده است که از هرج و مرج در جامعه جلوگیری شود اگر قرار بود هر کس یک کلام حرف به کسی بزند و طررف مقابل اجازه داشته باشد دنده و دندان طرف مقابل را بشکند و هیچ چیز هم بر عهده ضارب نباشد که سنگ روی سنگ بند نمی شد. مخصوصا این که هر ادعایی باید در محاکم قضایی ثابت شود همان گونه که شما برای فحاشی طرف مقابل  باید در دادگاه شاهد و بینه بیاورید طرف مقابل شما هم برای ضرب و جرح انجام شده باید شاهد بیاورد . بلاخره قانون می خواهد این جامعه یک نظمی داشته باشد که مفاسد در آن به حد اقل برسد شما فرض کنید قانون می گفت هر کس که فحش داد ضرب و جرح شود چه می شد؟ فحش که یک کلام است در مقابل دنده های شکسته آیا این عدالت است؟ در این صورت هر کسی فردی را می زد می گفت فحش داده و یک دروغ پردازی بزرگ رخ می داد. پس قانون آمده برای آزار های کلامی مجازات خاص قرار داده است مثلا شلاق یا جریمه ؛ و برای آزار های بدنی نیز مجازات خاص قرار داده است که همان دیه است.  

با سلام آن چه شما در مطلب خود آوردید که فرد واردخانه خود می شود و فرد اجنبی را در خانه خود می بیند اگر مردی را با زن خود در حال زنا ببیند می تواند او را بکشد و برای اثبات ادعای خود نیاز به 4 شاهد ندارد و به صرف حضور اجنبی در منزلش گفتارش تایید می شود. در ایران اولین نص قانونی در این باب ماده 179 قانون مجازات عمومی مصوب دی ماه 1304 می باشد . به موجب این ماده ” هرگاه شوهری زن خود را با مرد اجنبی در یک فراش یا در حالی که به به منزله ی وجود در یک فراش مشاهده می کند و مرتکب قتل یا جرح یا ضرب یکی از آن ها یا هر دو شود از مجازات معاف است. هرگاه به طریق مزبور دختر یا خواهر خود را با مرد اجنبی ببیند در حقیقت هم علقه زوجیت بین آنه ها نباشد و مرتکب قتل شود به یک ماه تا شش ماه حبس جنحه ای محکوم خواهد شد و اگر در مورد قسمت اخیر این ماده مرتکب جرح یا ضرب شود به حبس جنحه ای از یازده روز تا دو ماه محکوم می شود.” در ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ آمده است: هرگاه فردی در مقام دفاع از نفس، عِرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب‌الوقوع با رعایت مراحل دفاع مرتکب رفتاری شود طبق قانون جرم محسوب می‌شود، در صورت اجتماع شرایط زیر مجازات نمی‌شود...   با این حال اگر کسی در حال دفاع از خود یا از اموال یا ناموس خود ناخواسته مرتکب جرح یا قتل شود، باید با ادله و شواهد کافی بتواند در دادگاه صالحه در حال دفاع بودن خود را ثابت نماید یا اگر در حال دفاع نبوده اما جرح یا قتل غیر عمدی انجام داده است غیر عمدی بودن جنایت را ثابت کند، که در این صورت ملزم به پرداخت دیه می باشد. در غیر این صورت اگر ادله ی موجود و ظاهر چیز دیگری باشد ادعای او پذیرفته نخواهد شد و دادگاه بر طبق ادله ی موجود و ظاهر، او را محکوم به قصاص می کند.   نتیجه این که از روایات و کلمات فقها بر می آید که:   1. دفاع از نفس، ناموس، و مال جایز است.   2. انسان اگر در حال دفاع کشته شود اجر شهید را دارا می باشد.   3. دفاع سلسه مراتب دارد و اگر دفاع منحصر در کشتن جانی و متجاوز باشد، خون متجاوز هدر است و قاتل نه باید دیه ای پرداخت کند یا قصاص گردد. البته در مسایل مالی ائمه ترجیح داده اند که انسان از مال خود بگذرد و حداکثر سعی کند که درگیری مالی منجر به کشتن نشود مثلا در حال فرار دزد و... فرموده اند که کشتن آنان جایز نیست. 4. اثبات دفاع در محکمه قضایی ربطی به جواز آن ندارد.(القواعد الفقهیة (للمکارم)، ج‏2، ص: 32؛ مبانی تحریر الوسیلة، ج‏1، ص: 428؛ مبانی تکملة المنهاج، ج‏41، ص: 423؛ المبسوط فی فقه الإمامیة، ج‏8، ص: 76؛ تذکرة الفقهاء (ط-الحدیثة)، ج‏9، ص: 435؛ مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، ج‏15، ص: 52؛ وسائل الشیعة، ج‏15، ص: 120- 123.) در اصطلاحات فقهی بحثی است به نام قتل در فراش که عبارت است از این که شوهر زن خود و مرد اجنبی را به هنگامی که در حال ارتکاب زنا هستند، بکشد. برابر ماده 630 قانون مجازات اسلامی چنانچه شوهر، همسر خود و مرد اجنبی را در چنین حالتی به قتل برساند، از قصاص معاف می شود. البته در مورد قتل زن ، شرط معافیت از قصاص آن است که زن خود را به ارتکاب زنا تمایل داشته باشد و تحت اکراه و اجبار قرار نگرفته باشد.      

جمع بندی پرسش: آیا شخصی که در مقابل توهین و یا تهمت ناموسی و یا حرفی که شخص را عقلا و اخلاقا بر افروخته می کند ،به شخص توهین کننده یا تهمت زننده حمله کرده و او را زده  باید دیه بپردازد؟اگر این طور است آیا اینطور به نظر نمی آید که دین و شرع دست و پای شخص مظلوم را بسته اند؟چون اگر بخواهیم بگوییم که شخص باید از راه قانونی و شکایت اقدام می کرد خودمان این را میدانیم که هم با توجه به دردسر های آن و با توجه به سخت بودن اثبات و خیلی جوانب دیگر عملا قانون و شرع در این قضیه بی فایده اند و شخص بی دفاع می ماند. پاسخ: قانون به گونه ای طراحی شده است که از هرج و مرج در جامعه جلوگیری شود اگر قرار بود هر کس یک کلام حرف به کسی بزند طرف مقابل اجازه داشته باشد دنده و دندان طرف مقابل را بشکند و هیچ چیز هم بر عهده ضارب نباشد که هرج و مرج پیش می آمد. مخصوصا این که هر ادعایی باید در محاکم قضایی ثابت شود همان گونه که شما برای فحاشی طرف مقابل  باید در دادگاه شاهد و بینه بیاورید طرف مقابل شما هم برای ضرب و جرح انجام شده باید شاهد بیاورد . بلاخره قانون می خواهد این جامعه یک نظمی داشته باشد که مفاسد در آن به حداقل برسد شما فرض کنید قانون می گفت هر کس که فحش داد ضرب و جرح شود! چه می شد؟ فحش که یک کلام است را نمی توان در کنار ضربات بدنی و جرح قرار داد؟ در این صورت هر کسی فردی را می زد می گفت فحش داده و یک دروغ پردازی بزرگ رخ می داد. پس قانون آمده برای آزار های کلامی مجازات خاص قرار داده است مثلا شلاق یا جریمه ؛ و برای آزار های بدنی نیز مجازات خاص قرار داده است که همان دیه است تا از هرج و مرج بکاهد و جامعه منظم پدید آورد. در قانون برای فحاشی و توهین مجازات هایی مقرر شده است ؛ این جرم در ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ پیش‌بینی شده است که مقرر می‌دارد «توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا ۵۰ هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود»(1) پی نوشت: 1- جهانگیر منصور، قانون مجازات اسلامی، نشر میزان، تهران، 1395، ماده 608.