جمع بندی "نار"های دعای جوشن کبیر

کارشناس بحث: استاد صدیقین

با سلام
آتش هایی که در دعای جوشن کبیر برای رهایی از آن ها در 100 آیه از خداوند رهایی می خواهیم، چه آتش هایی هستند؟مصادیق این 100 آتش چیست؟
سُبْحانَكَ يا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنا مِنَ النّارِ يا رَبِّ
هم چنین آتش هایی که در دعای مجیر ذکر شده اند چه مصادیقی می توانند داشته باشند؟
با تشکر

سلام به شما پرسشگر گرامی

منظور از «النار» در هر دو دعا، آتش دوزخ است.

آتش دوزخ کم چیزی نیست! تمام مصیبت آخرت ما همین آتش سوزان است که از غضب الهی سرچشمه می گیرد و ظالمان و ستمگران را در بر می گیرد؛

آتشی که موجب خواری و حقارت دوزخیان است:

آتشی که فراگیر است و تمام وجود دوزخیان را می سوزاند:

آتشی که دوزخیان با سوختن در آن نمی میرد، بلکه جان می کَنَند!

آتشی که دست و پای دوزخیان را از بدنشان _که با آن نافرمانی و گناه کرده اند_ جدا می کند و می سوزاند:

اگر آیاتی که در توصیف آتش دوزخ وارد شده را بخوانیم و شدت و وحشتی که در بیان این گونه آیات دیده می شود را با جان دل پذیرا باشیم و باور نماییم، آنگاه بارها و بارها با دعای مجیر و جوشن کبیر و مانند آن، از خدای متعال امان می خواستیم و بیشتر از پیشتر، خود را برای آن روز بزرگ آماده می کردیم.

پروردگارا! به حق محمد و آل محمد، ما را از آتش دوزخ رهایی بخش و در فردوس برین، در جوار اولیای بزرگت قرارمان ده؛ آمین یا رب العالمین.

مقصود آتش جهنم است و آتش جهل

آتش ظلمت و حجاب ها و دوری از معبود و معشوق

مقصود آتش جهنم است و آتش جهل

سلام
اینکه مقصود آتش دوزخ است، روشن است و در پاسخ اول دلیلش را عرض کردم، اما تعابیر آتش فراق معشوق از معبود، آتش ظلمت، آتش حجاب، و مانند آن، تعابیری تشبیهی و استعاری اند و معنا کردن «نار» در دعای جوشن کبیر به این معانی، نیازمند دلیل روشن است؛

مگر اینکه کسی از باب تفسیر ذوقی بخواهد مطالبی از این دعا استخراج کند که حالا در این باب خیلی سخت گیری نمی شود، به شرطی که تناسب متن و معنا و گوینده، به درستی رعایت شود.

در دعای جوشن کبیر آتشی که امام علی (ع) صد مرتبه از آن یاد می کنند فراتر از نار جهنم است و می تواند آتش ظلمت و حجاب ها و دوری از معبود و معشوق باشد. کما که تحمل عذاب جهنم برای امام علی(ع) سهل تر از دوری از معبود و انقلاب منفی در سلوک بندگی است

دعای جوشن کبیر، دعای حضرت امیر (علیه السلام) نیست، بلکه مطابق روایت، دعایی است که جبرئیل امین (علیه السلام) برای پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) آوردند. حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) در یکی از غزوات بودند و زره سنگینی به تن داشتند و از آن، اذیت می شدند، پس از خدای متعال کمک خواستند. جبرئیل امین (علیه السلام) نازل شد و فرمود: پروردگارت، تو را سلام می رساند و می فرماید که این زره را از تن بیرون آور و این دعا (یعنی دعای جوشن کبیر) را بخوان که برای تو و امت تو امان خواهد بود... *

* مَرْوِيٌّ عَنِ السَّجَّادِ زَيْنِ الْعَابِدِينَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَلَيْهِمُ السَّلَامُ عَنِ النَّبِيِّ ص نَزَلَ بِهِ جَبْرَئِيلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ عَلَى النَّبِيِّ ص وَ هُوَ فِي بَعْضِ غَزَوَاتِهِ وَ قَدِ اشْتَدَّتْ وَ عَلَيْهِ جَوْشَنٌ ثَقِيلٌ آلَمَهُ فَدَعَا اللَّهَ تَعَالَى فَهَبَطَ جَبْرَئِيلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ وَ قَالَ يَا مُحَمَّدُ رَبُّكَ يَقْرَأُ عَلَيْكَ السَّلَامَ وَ يَقُولُ لَكَ اخْلَعْ هَذَا الْجَوْشَنَ وَ اقْرَأْ هَذَا الدُّعَاءَ فَهُوَ أَمَانٌ لَكَ وَ لِأُمَّتِكَ... (بحارالأنوار، ج 91 ، ص 382)

پرسش:
آتش هایی که در دعای جوشن کبیر برای رهایی از آن ها در 100 آیه از خداوند رهایی می خواهیم، چه آتش هایی هستند؟ مصادیق این 100 آتش چیست؟

پاسخ:
سلام به شما پرسشگر گرامی
منظور از «النار» در هر دو دعا، آتش دوزخ است.
آتش دوزخ کم چیزی نیست! تمام مصیبت آخرت ما همین آتش سوزان است که از غضب الهی سرچشمه می گیرد و ظالمان و ستمگران را در بر می گیرد؛
آتشی که موجب خواری و حقارت دوزخیان است:

آتشی که فراگیر است و تمام وجود دوزخیان را می سوزاند:

آتشی که دوزخیان با سوختن در آن نمی میرد، بلکه جان می کَنَند!

آتشی که دست و پای دوزخیان را از بدنشان _که با آن نافرمانی و گناه کرده اند_ جدا می کند و می سوزاند:

اگر آیاتی که در توصیف آتش دوزخ وارد شده را بخوانیم و شدت و وحشتی که در بیان این گونه آیات دیده می شود را با جان دل پذیرا باشیم و باور نماییم، آنگاه بارها و بارها با دعای مجیر و جوشن کبیر و مانند آن، از خدای متعال امان می خواستیم و بیشتر از پیشتر، خود را برای آن روز بزرگ آماده می کردیم.