جمع بندی مومنین ترسو هستند! (وجلت قلوبهم)

جمع بندی پرسش: در آیه 2 سوره انفال می فرماید:«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَىٰ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ؛مؤمنان حقیقی آنانند که چون ذکری از خدا شود دلهایشان ترسان و لرزان شود و چون آیات خدا را بر آنها تلاوت کنند بر مقام ایمانشان بیفزاید و به خدای خود در هر کار توکل می‌کنند..»آیا ترس از نشانه های ایمان است؟! پاسخ: خداوند متعال در آیه یاد شده ( انفال/2)  صفاتی را برای مومنان ذکر می کند که عبارت است از: 1 - ترسیدن و تکان خوردن دل در هنگام ذکر خدا، 2 - زیاد شدن ایمان در اثر استماع آیات خدا، 3 - توکل ، 4 - بپاداشتن نماز، 5 - انفاق از آنچه که خدا روزى فرموده . و معلوم است که سه صفت اول از اعمال قلب و دو صفت اخیر از اعمال جوارح است ، و در ذکر آن رعایت ترتیب واقعى و طبیعى آن شده است ، چون نور ایمان به تدریج در دل تابیده مى شود و همچنان رو به زیادى مى گذارد تا به حد تمام رسیده و حقیقتش کامل شود. مرتبه اول آن که همان اثر قلب است عبارت است از وجل و ترس و تکان خوردن دل در هنگام ذکر خدا، «وجل» همان حالت خوف و ترسى است که به انسان دست می‌دهد(1)که سرچشمه آن یکى از این دو چیز است؛ گاهى به خاطر درک مسئولیت‌ها و احتمال انجام ندادن وظائف الهی می‌باشد،(2) و گاهى به خاطر درک عظمت مقام و توجه به وجود بی‌انتهای خدای متعال است.(3) مؤمن واقعی در شناخت خداوند به پایه‌اى رسیده است که یاد خدا موجب خوف او می‌شود؛ زیرا به عظمت و قدرت خداوندى آگاه است و می‌داند که علم خدا بر او احاطه دارد و خدا او را می‌بیند و سخنش را می‌شنود. پس چرا از او نترسد؟ بنا بر این ترس و خوف از خداوند می تواند از نشانه های ایمان باشد.   پی نوشت ها : 1. صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغة، بیروت، عالم الکتب‏، چاپ اول، 1414ق؛ ج 7، ص 184؛ راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، دارالقلم‏، چاپ اول، 1412ق.ص 855. 2. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر،تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش. ج ‏7، ص 86. 3. الاصفی فی تفسیرالقرآن، فیض کاشانی، ملا محسن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1418ق،ج ‏1، ص 424.