اشاره به احادیثی که جزء معارف بلند و مهم اسلامی هستند، لازم است اشاره شود که این روایات به بیانات متفاوتی آمده اند مانند: اول ما خلق الله العقل اول ما خلق الله نوری اول ما خلق الله روحی اول ما خلق الله القلم اول ما خلق الله ملک کروبی این عبارات به ظاهر اگر چه متفاوت هستند ولی به یک معنا بر میگردند و تعابیر مختلف به خاطر لحاظهای متفاوت است که ذیلاً بدان اشاره مینمائیم. در روایت اول عقل گفته شده است چرا که عقل در وجود خود جز به خداوند حاجت ندارد و به غیر حق به کسی التفات نمیکند. در روایت دیگر قلم گفته شده است چرا که این اولین مخلوق واسطه حق در تصویر علوم و حقایق بر لوح جانها و ترسیم قضاء و قدر میباشد، البته قلم خداوند، نی و چوب و فلز و از این نوع قلمها نیست، چناچه لوح او چوب و کاغذ و پوست نیست، و لذا وقتی اولین مخلوق را قلم نامید بدان امرکرد که جاری کن آنچه را که تا روز قیامت شدنی هست و در روایت دیگر نور پیامبر (ص) گفته شده است چرا که پیامبر اکرم (ص) از آن پدید آمد و بدان صادر اول بر میگردد و نور وجود است و ظلمت عدم است و نور در ذات خود روشن است و هم روشن کننده میباشد و روح فرمود چون روح خاصیتش محبت به حضرت حق است و بالاخره دانشمندان و محققان از عرفا، اولین مخلوق را حقیقت محمدیه (ص) نامیده اند چون آن مخلوق اول اصل حیات نفوس عالی و دانی است. روایات اهل سنت این روایات آمده اند مانند سنن ابن داوود جزء 5 ص 76 حدیث شماره4700 که میگوید اول ما خلق الله العقل و همچنین در مسند احمد آمده است که پیامبر (ص) فرمود: "من و علی از نور واحد خلق شده ایم و خداوند روح من و روح علی بن ابیطالب را قبل از خلقت عالم خلق نمود و ابن مغازلی شافعی در کتاب مناقب خود نقل میکند که پیامبر (ص) فرمود: من و علی نوری بودیم در خدمت حضرت حق و این نور خداوند را تسبیح میگفت و تقدیس میکرد قبل از آنکه آدم خلق شده باشد و امیرالمؤمنین علی (ع) فرمود: "کنت ولیاُ و آدم بین الماء و الطین" شرح و تفصیل این روایات مجال دیگری میطلبد.[i] [i]-با استفاده از شرح اصول کافی ملاصدرا ص17- شرح مقدمه قیصری استاد سید جلال الدین آشتیانی ص223-224 و پاورقی های آنان.
اشاره به احادیثی که جزء معارف بلند و مهم اسلامی هستند، لازم است اشاره شود که این روایات به بیانات متفاوتی آمده اند مانند:
اول ما خلق الله العقل
اول ما خلق الله نوری
اول ما خلق الله روحی
اول ما خلق الله القلم
اول ما خلق الله ملک کروبی
این عبارات به ظاهر اگر چه متفاوت هستند ولی به یک معنا بر میگردند و تعابیر مختلف به خاطر لحاظهای متفاوت است که ذیلاً بدان اشاره مینمائیم.
در روایت اول عقل گفته شده است چرا که عقل در وجود خود جز به خداوند حاجت ندارد و به غیر حق به کسی التفات نمیکند. در روایت دیگر قلم گفته شده است چرا که این اولین مخلوق واسطه حق در تصویر علوم و حقایق بر لوح جانها و ترسیم قضاء و قدر میباشد، البته قلم خداوند، نی و چوب و فلز و از این نوع قلمها نیست، چناچه لوح او چوب و کاغذ و پوست نیست، و لذا وقتی اولین مخلوق را قلم نامید بدان امرکرد که جاری کن آنچه را که تا روز قیامت شدنی هست و در روایت دیگر نور پیامبر (ص) گفته شده است چرا که پیامبر اکرم (ص) از آن پدید آمد و بدان صادر اول بر میگردد و نور وجود است و ظلمت عدم است و نور در ذات خود روشن است و هم روشن کننده میباشد و روح فرمود چون روح خاصیتش محبت به حضرت حق است و بالاخره دانشمندان و محققان از عرفا، اولین مخلوق را حقیقت محمدیه (ص) نامیده اند چون آن مخلوق اول اصل حیات نفوس عالی و دانی است.
روایات اهل سنت این روایات آمده اند مانند سنن ابن داوود جزء 5 ص 76 حدیث شماره4700 که میگوید اول ما خلق الله العقل و همچنین در مسند احمد آمده است که پیامبر (ص) فرمود: "من و علی از نور واحد خلق شده ایم و خداوند روح من و روح علی بن ابیطالب را قبل از خلقت عالم خلق نمود و ابن مغازلی شافعی در کتاب مناقب خود نقل میکند که پیامبر (ص) فرمود: من و علی نوری بودیم در خدمت حضرت حق و این نور خداوند را تسبیح میگفت و تقدیس میکرد قبل از آنکه آدم خلق شده باشد و امیرالمؤمنین علی (ع) فرمود: "کنت ولیاُ و آدم بین الماء و الطین" شرح و تفصیل این روایات مجال دیگری میطلبد.[i]
[i]-با استفاده از شرح اصول کافی ملاصدرا ص17- شرح مقدمه قیصری استاد سید جلال الدین آشتیانی ص223-224 و پاورقی های آنان.
کاربر مهمان خوش آمدید
