جمع بندی قدرت و اراده خداوند و همراه داشتن دعا و طلسمات

بسم الله الرحمن الرحیم

سؤال:
آیا مطالب حک شده بر روی انگشتر تحت عنوان «شرف‌الشمس» موجب شرک و به معنای سؤال بردن قدرت خداوند و یا عدم اعتماد به خداوند نیست؟ آيا اسم اعظم است؟

پاسخ:
اگر فرض را بر مقبولیت و اعتبار سند احادیث ناظر به شرف الشمس و جواز و یا استحباب این عمل به لحاظ فقهی بگیریم؛
به نظر می رسد این کار لطمه ای به باورِ توحیدِ یک انسان موحد وارد نمی کند؛ زیرا, جنس این کار از جنس استعانت به اسماء الله و صفات حسنای الهی است که کاری مقبول و پسندیده بوده, نزد اولیاء خدا نیز متعارف است.

خداوند عالم را بر اساس کمالات بی انتهای خود که همان اسماء حسنای اویند تدبیر و کارگردانی می کند. طبیعی است بر اساس این نظام اسمائی, موجودات – از جمله انسان- در کارهای تخصصی خود با اسمهای تخصصی مواجه خواهند بود؛ پس چه خوب است برای استعانت طلبیدن از خداوند در امور تخصصی, او را با اسماء تخصصی مخاطب قرار دهیم؛ مثلا کسی که مریض است برای استشفای خویش, از نام "یا شافی" استفاده کند.

از این رو، خداوند در کتاب کریم خود اینگونه می‌فرماید: «و لله الأَسْماءُ الحسنی فادْعوه بِها» [۱] ترجمه: «و برای خدا نامهای نیک است خدا را با آن بخوانید».

البته حقیقت این اسماء, چیزی بیشتر از الفاظ و حروف و کلمات مادی بوده و این حروف و کلمات, جنبه حکایت کنندگی از آن حقایق وجودی اسماء دارند.

پس روشن است کسی که اسم اعظم الله را برای استعانت از خداوند بر زبان می آورد یا به تعداد خاصی آن را تکرار می کند, مقصد نهایی و اصلی‌اش این الفاظ نبوده, خودِ خدا را منتهی با کمالات و اسماء خاص او مخاطب قرار می‌دهد. به خصوص آن که این اسماء در منابع دینی در قالب ادعیه وارد شده و مستند می‌باشند.[۲] بر همین اساس, برای نوشتن حروف و علائم شرف الشمس, به جهت رعایت احترام, آداب خاصی بر شمرده شده است.

برخی به لحاظ محتوا, شرف شمس را شامل پنج اسم اعظم الهی می دانند. برخی دیگر, نقش شرف شمس را شامل کلمات الله, جمیل, رحمن, مومن و نور دانسته, بر این باور اند پنج حرف اول این اسم‌ها به صورت "ا, ج, ر, م, ن" بر روی سنگ حک می شود.

گفتنی است برای اطلاع از کیفیت سند و صدور احادیث ناظر به شرف الشمس, به کارشناسان انجمن قرآن و حدیث و برای اطلاع از حکم فقهی و شرعی این کار, به کارشناسان انجمن احکام مراجعه کنید.

خلاصه:
اگر صحت سند احادیث ناظر به شرف شمس و جواز فقهی و یا استحباب دست کردن انگشتر شرف شمس را مسلم بدانیم، نفس حک کردن علائم و حروف اشاره کننده به برخی اسماء الهی موجب شرک و یا به معنای سلب توکل از خداوند و روی آوردن به غیر خداوند نمی‌گردد؛ چرا که خداوند امور عالم را به وسیله اسماء حسنای خود تدبیر و کارگردانی می‌کند و توسل و تمسک به این اسماء در حقیقت، روی آوردن به خودِ خداوند منتهی از کانال مخصوص آن است. بعلاوه، خود شخصِ به کاربرنده شرف شمس نیز چنین تلقی‌ای - شرک و روی آوردن به غیر خدا برای دست‌یابی به اغراض و احتیاجات- ندارد.

منابع:
[۱] أعراف/ ۷: ۱۸۰.
[۲] مانند دعای جوشن کبیر.