جمع بندی روانشناسان غربی و خودسازی

آیا می توان برای خودسازی کتاب های روانشناسان غربی را خواند؟

    با سلام خدمت شما پرسشگر گرامی و همه کاربران عزیز اگر کتاب و یا روانشناس خاصی را مد نظر دارید بیان کنید و اینکه منظورتان از خودسازی چسیت؟ اما به طور کلی در این باره نکاتی وجود دارد: خودسازی اصطلاحی است که بیشتر جنبه عرفانی و اخلاقی دارد و رویکرد روانشناسی مخصوصا روانشناسی غربی خودسازی معنوی و اخلاقی نیست. دغدغه روانشناسی تربیت انسانی است که از نظر روانی سالم است و تنش های درونی و چالش های بیرونی او به حداقل رسیده است. انسانی که به خوبی بتواند نقش های اجتماعی بپذیرد و شهروندی سازگار و بهنجار باشد. بنابراین کتب روانشناسی غربی (حداقل به صورت مستقیم) نمی تواند کمکی در زمینه سیر و سلوک عرفانی و یا تخلق به مکارم اخلاق ناب اسلامی کند تا بتوان از طریق مطالعه آن به خودسازی دست یافت. البته علم روانشناسی داعیه دار موضوعی است که شاید مهم ترین پایه برای خودسازی محسوب شود و آن خودشناسی است. ولی همچنان برای اینکه بتوان از خودشناسی مطرح در روانشناسی به خودسازی پل زد چالش هایی وجود دارد: تفاوت هایی میان خودشناسی به دست آمده از روانشناسی و خودشناسی مد نظر در اخلاق و عرفان وجود دارد. خودشناسی عرفانی معرفت و اذعان به واقعیت وجود انسانی است که یک وجود وابسته و غیر مستقل است. این معرفت فرد را به ضرورت وجود واجب الوجود و شهود آن می رساند. بنابراین در خودشناسی عرفانی به منشا الهی نفس و آثار و اقتضائاتی که دارد پرداخته میشود. اما در روانشناسی شناخت رفتار و پیش بینی و کنترل آن  هدف اصلی است و روان و فرایندهای روانی نیز به منظور تاثیری که در رفتار دارند مورد مطالعه قرار میگیرند. روش تحقیق و استدلال در روانشناسی روش تجربی است و فعالیت ها، خواص و آثاری از روان را بررسی و حتی به رسمیت می شناسد که قابل تجربه و مشاهده باشد. این در حالی است که در عرفان و اخلاق با حالاتی از نفس روبرو هستیم که قابل تجربه حسی نیستند. برای مطالعه بیشتر در این زمینه به این کتاب ها مراجعه کنید: خودشناسی برای خودسازی تالیف آیت الله محمد تقی مصباح ضرورت خودشناسی و مطالعات انسانی تالیف آیت الله محمد شجاعی خودشناسی عرفانی در المیزان تالیف آقای حمید رضا مظاهری سیف

جمع بندی پرسش: آیا برای خودسازی میتوان از کتب روانشناسی استفاده کرد؟ پاسخ: اگر کتاب و یا روانشناس خاصی را مد نظر دارید بیان کنید و اینکه منظورتان از خودسازی چسیت؟ اما به طور کلی در این باره نکاتی وجود دارد: خودسازی اصطلاحی است که بیشتر جنبه عرفانی و اخلاقی دارد و رویکرد روانشناسی مخصوصا روانشناسی غربی خودسازی معنوی و اخلاقی نیست. دغدغه روانشناسی تربیت انسانی است که از نظر روانی سالم است و تنش های درونی و چالش های بیرونی او به حداقل رسیده است. انسانی که به خوبی بتواند نقش های اجتماعی بپذیرد و شهروندی سازگار و بهنجار باشد. بنابراین کتب روانشناسی غربی (حداقل به صورت مستقیم) نمی تواند کمکی در زمینه سیر و سلوک عرفانی و یا تخلق به مکارم اخلاق ناب اسلامی کند تا بتوان از طریق مطالعه آن به خودسازی دست یافت. البته علم روانشناسی داعیه دار موضوعی است که شاید مهم ترین پایه برای خودسازی محسوب شود و آن خودشناسی است. ولی همچنان برای اینکه بتوان از خودشناسی مطرح در روانشناسی به خودسازی پل زد چالش هایی وجود دارد: تفاوت هایی میان خودشناسی به دست آمده از روانشناسی و خودشناسی مد نظر در اخلاق و عرفان وجود دارد. خودشناسی عرفانی معرفت و اذعان به واقعیت وجود انسانی است که یک وجود وابسته و غیر مستقل است. این معرفت فرد را به ضرورت وجود واجب الوجود و شهود آن می رساند. بنابراین در خودشناسی عرفانی به منشا الهی نفس و آثار و اقتضائاتی که دارد پرداخته میشود. اما در روانشناسی شناخت رفتار و پیش بینی و کنترل آن  هدف اصلی است و روان و فرایندهای روانی نیز به منظور تاثیری که در رفتار دارند مورد مطالعه قرار میگیرند. روش تحقیق و استدلال در روانشناسی روش تجربی است و فعالیت ها، خواص و آثاری از روان را بررسی و حتی به رسمیت می شناسد که قابل تجربه و مشاهده باشد. این در حالی است که در عرفان و اخلاق با حالاتی از نفس روبرو هستیم که قابل تجربه حسی نیستند.   برای مطالعه بیشتر در این زمینه به این کتاب ها مراجعه کنید: خودشناسی برای خودسازی تالیف آیت الله محمد تقی مصباح ضرورت خودشناسی و مطالعات انسانی تالیف آیت الله محمد شجاعی خودشناسی عرفانی در المیزان تالیف آقای حمید رضا مظاهری سیف