جمع بندی در تعقیبات نماز کدام مقدم اند؛ تسبیحات حضرت زهرا (س) یا صلوات

تب‌های اولیه

7 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
در تعقیبات نماز کدام مقدم اند؛ تسبیحات حضرت زهرا (س) یا صلوات
سلام علیکم بین تسبیحات حضرت زهرا و «ان الله و ملائکته » در تعقیبات کدام مقدم و افضل و ثوابش بیشتره؟ در کدام نمازها؟ اسناد موجود و روایت هم بفرمایید یا آیهای که به این مطلب به صورت مفصل اشاره کند بفرمایید در ضمن این بحث نکاتی هست باید گفته شود لذا لطفا اگر توضیح مبسوط بفرمایید ممنون میشوم
با نام و یاد دوست         کارشناس بحث: استاد میقات
بین تسبیحات حضرت زهرا و «ان الله و ملائکته » در تعقیبات کدام مقدم و افضل و ثوابش بیشتره؟
با سلام و درود هر دو ثواب دارند و برای هر دو هم روایت داریم، ولی با توجه به انبوه روایات فضیلت و ثواب تسبیح حضرت فاطمه (سلام الله علیها) می توان گفت در تعقیبات بعد از نماز، مقدم بر همه است. افزون بر این؛ روایتی که تقدم تسبیح حضرت زهرا(سلام الله علیها) را بیان می فرماید، از نظر سندی، جزء روایات صحیح است ولی سایر روایات که موارد دیگر را مقدم می دارند، در این رتبه نیستند. در ادامه، روایات بدین شرح هستند:   تقدم تسبیحات حضرت زهرا(سلام الله علیها) الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏: «مَنْ سَبَّحَ تَسْبِيحَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ ع قَبْلَ‏ أَنْ‏ يَثْنِيَ‏ رِجْلَيْهِ‏ مِنْ صَلَاةِ الْفَرِيضَةِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ»(الكافي (ط - الإسلامية)، ج ‏3، ص 342، ح 6) در این روایت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند هر کس بعد از نماز واجب، قبل از این که جابجا شود یا برخیزد، تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها) را بخواند، خداوند او را می آمرزد.   تقدم «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی...» أَبِي ره قَالَ حَدَّثَنِي سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنْ أَبِي الْمُغِيرَةِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع يَقُولُ:‏ «مَنْ قَالَ فِي دُبُرِ صَلَاةِ الصُّبْحِ وَ صَلَاةِ الْمَغْرِبِ قَبْلَ أَنْ يَثْنِيَ رِجْلَيْهِ أَوْ يُكَلِّمَ أَحَداً إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ‏ يُصَلُّونَ‏ عَلَى‏ النَّبِيِ‏ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ ذُرِّيَّتِهِ قَضَى اللَّهُ لَهُ مِائَةَ حَاجَةٍ سَبْعِينَ فِي الدُّنْيَا وَ ثَلَاثِينَ فِي الْآخِرَةِ»(ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 156) در این روایت امام کاظم یا امام رضا (علیهما السلام) می فرمایند: هر كس در تعقيب نماز صبح و مغرب، پيش از جابجا شدن و برخاستن يا قبل از این که با كسى سخن بگويد، آيه‏ «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ‏ يُصَلُّونَ‏ عَلَى‏ النَّبِيِ»‏ را بخواند و سپس بگويد: «اللّهمّ صلّ على محمّد النّبىّ و ذرّيته»، خداوند يک صد حاجت او را روا مى ‏كند، هفتاد حاجت در دنيا و سى حاجت در آخرت.   تقدم استغفار مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ الصَّمَدِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: «مَنْ قَالَ فِي‏ دُبُرِ صَلَاةِ الْفَرِيضَةِ قَبْلَ أَنْ يَثْنِيَ رِجْلَيْهِ- أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي‏ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ* ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ‏ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ غَفَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ ذُنُوبَهُ وَ لَوْ كَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ»(الكافي، ج ‏2، ص 521) در این روایت امام باقر(علیه السلام) می فرمایند هر کس در تعقیب نماز واجب، قبل از این که جابجا شود و برخیزد، سه مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي‏ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ* ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ‏ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ»، خداوند گناهان او را می بخشد ـ ولو به اندازه وسعت دریاها باشد.   نکته: این تعقیبات اختصاص به نماز خاصی ندارد لذا بعد از همه نمازها، اعم از نمازهای یومیه یا غیر یومیه و نیز بعد از هر نماز واجب یا مستحب، می توان به آن ها عمل کرد و به ثواب آن نائل شد. مقدم بودن یا اولویت داشتن، اصلا به معنای وجوب و الزام نیست، بلکه صرفا استحباب و ترجیح یکی بر دیگری است؛ هم چنین اگر کسی غیر از این عمل نمود، معنایش باطل بودن تعقیبات یا نداشتن ثواب و... نیست. در ادامه به روایات دیگری در فضل و ثواب تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها) اشاره می شود.    
  نظر شیخ طوسی(ره)   شیخ طوسی(ره) در «مصباح المتهجد» در تعقیبات نماز مغرب، ترتیب را بدین صورت می آورد: «ثُمَّ صَلِّ الْمَغْرِبَ عَلَى مَا مَضَى وَصْفُهُ- فَإِذَا سَلَّمْتَ عَقَّبْتَ يَسِيراً وَ تُسَبِّحُ تَسْبِيحَ الزَّهْرَاءِ عَلَى مَا مَضَى شَرْحُهُ، وَ تَقُولُ‏ «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ‏ يُصَلُّونَ‏ عَلَى‏ النَّبِيِ‏ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً» اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ وَ عَلَى ذُرِّيَّتِهِ وَ صَلِّ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ، ثُمَّ تَقُولُ‏ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ سَبْعَ مَرَّات، ثُمَّ تَقُولُ ...‏»(مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج ‏1، ص 98)   بعد از نماز مغرب، ابتدا تسبیحات حضرت زهرا(سلام الله علیها) را بگو، سپس «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ‏ يُصَلُّونَ‏ عَلَى‏ النَّبِيِ‏...» و صلوات بر پیامبر(صلی الله و علیه و آله) و آل ایشان، و پس از آن، هفت مرتبه ذکر «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيم»، و سپس...    
  فضیلت تسبیحات حضرت فاطمه(سلام الله علیها)   بهتر از آن نیست عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: «مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ التَّحْمِيدِ أَفْضَلَ مِنْ تَسْبِيحِ فَاطِمَةَ ع وَ لَوْ كَانَ شَيْ‏ءٌ أَفْضَلَ مِنْهُ لَنَحَلَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص فَاطِمَةَ ع»(الكافي، ج‏3، ص343، ح14) امام باقر(علیه السلام) می فرمایند: خداوند با چیزی بهتر از تسبیح فاطمه (علیها السلام) عبادت و ستایش نشده است. اگر عملی بهتر از آن بود، پیامبر(صلی الله علیه و آله) آن را به فاطمه (علیها السلام) عطا می ‌فرمود.   بهتر از هزار رکعت نماز سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ:‏ «تَسْبِيحُ فَاطِمَةَ ع فِي كُلِّ يَوْمٍ فِي دُبُرِ كُلِّ صَلَاةٍ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ صَلَاةِ أَلْفِ رَكْعَةٍ فِي كُلِّ يَوْمٍ»(الكافي، ج‏3، ص343، ح15) امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: تسبیح فاطمه (علیها السلام) هر روز بعد از هر نماز، در نزد من محبوب تر است از هزار رکعت نماز در هر روز.   وسیله سعادتمندی عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: «يَا أَبَا هَارُونَ إِنَّا نَأْمُرُ صِبْيَانَنَا بِتَسْبِيحِ فَاطِمَةَ ع كَمَا نَأْمُرُهُمْ بِالصَّلَاةِ فَالْزَمْهُ فَإِنَّهُ لَمْ يَلْزَمْهُ عَبْدٌ فَشَقِيَ»(الكافي، ج‏3، ص343، ح13) امام صادق (علیه السلام) فرمودند: ‌ای اباهارون! ما کودکان خود را همان ‌گونه که به نماز فرمان می ‌دهیم به تسبیح فاطمه (علیها اسلام) نیز امر می ‌کنیم. پس بر این ذکر مداومت کن، زیرا هر بنده ای بر آن مداومت کند، تیره‌ بخت نمی ‌شود.   مصداق ذکر کثیر عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: «تَسْبِيحُ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ ع- مِنَ‏ الذِّكْرِ الْكَثِيرِ الَّذِي‏ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ- "اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً"»(الكافي، ج‏2، ص500، ح4) امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: تسبیحات فاطمه زهرا (سلام الله علیها) از مصادیق ذکر کثیری است که خداوند (عزوجل) فرموده: «اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً  كَثِيراً»(خدا را بسیار یاد کنید).  
  برخی آداب   شک در شمارش و تعداد قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: ‏«إِذَا شَكَكْتَ فِي تَسْبِيحِ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ ع فَأَعِدْ»(الكافي، ج‏3، ص342، ح11) امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: اگر در [شمارش و تعداد ذکرهای] تسبیحات حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) شک کردی، آن را تکرار کن. (یعنی مثلا اگر شک کردی 30 مرتبه گفته ای یا 33 مرتبه، مقداری را که شک داری، تکرار کن و اضافه بگو، اشکالی ندارد)   شمارش با دست «دَخَلْتُ مَعَ أَبِي عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَسَأَلَهُ أَبِي عَنْ تَسْبِيحِ فَاطِمَةَ ص فَقَالَ اللَّهُ أَكْبَرُ حَتَّى أَحْصَاهَا أَرْبَعاً وَ ثَلَاثِينَ مَرَّةً ثُمَّ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ حَتَّى بَلَغَ سَبْعاً وَ سِتِّينَ ثُمَّ قَالَ سُبْحَانَ اللَّهِ حَتَّى بَلَغَ مِائَةً يُحْصِيهَا بِيَدِهِ‏ جُمْلَةً وَاحِدَةً»(الكافي، ج‏3، ص342، ح6) راوی می گوید خدمت امام صادق (علیه السلام) رسیده و از ایشان در باره تسبیحات حضرت فاطمه(سلام الله علیها) پرسیده است؛ امام ذکر «الله اکبر» را گفتند تا 34 مرتبه شد، سپس «الحمد لله» را تا 33 مرتبه شد و پس از آن «سبحان الله» را تا 33 مرتبه شد؛ همه را امام با دستشان شمردند.   شیخ صدوق(ره) می گوید: «وَ التَّسْبِيحُ بِالْأَصَابِعِ أَفْضَلُ مِنْهُ بِغَيْرِهَا لِأَنَّهَا مَسْئُولَاتٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»؛ شمارش تسبیح با انگشتان، برتر از غیر آن است، زیرا این انگشتان هستند که در روز قیامت از آن ها سؤال می شود.(صدوق، من لایحضره الفقیه، ج1، ص268)  
جمع بندی   پرسش: بین تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها) و «إن الله و ملائکته...» در تعقیبات کدام مقدم و افضل و ثوابش بیشتر است؟ و در کدام نمازها چنین است؟   پاسخ: هر دو ثواب دارند و برای هر دو هم روایت داریم، ولی با توجه به انبوه روایات فضیلت و ثواب تسبیح حضرت فاطمه (سلام الله علیها) می توان گفت در تعقیبات بعد از نماز، مقدم بر همه است. افزون بر این؛ روایتی که تقدم تسبیح حضرت زهرا (سلام الله علیها) را بیان می فرماید، از نظر سندی، جزء روایات صحیح است ولی سایر روایات که موارد دیگر را مقدم می دارند، در این رتبه نیستند. در ادامه، روایات بدین شرح هستند: تقدم تسبیحات حضرت زهرا(سلام الله علیها) الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع‏لیه السلام) : «مَنْ سَبَّحَ تَسْبِيحَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ (علیها السلام) قَبْلَ‏ أَنْ‏ يَثْنِيَ‏ رِجْلَيْهِ‏ مِنْ صَلَاةِ الْفَرِيضَةِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ»(1) در این روایت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند هر کس بعد از نماز واجب، قبل از این که جابجا شود یا برخیزد، تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها) را بخواند، خداوند او را می آمرزد. تقدم «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی...» أَبِي ره قَالَ حَدَّثَنِي سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنْ أَبِي الْمُغِيرَةِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ (علیه السلام) يَقُولُ:‏ «مَنْ قَالَ فِي دُبُرِ صَلَاةِ الصُّبْحِ وَ صَلَاةِ الْمَغْرِبِ قَبْلَ أَنْ يَثْنِيَ رِجْلَيْهِ أَوْ يُكَلِّمَ أَحَداً إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ‏ يُصَلُّونَ‏ عَلَى‏ النَّبِيِ‏ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ ذُرِّيَّتِهِ قَضَى اللَّهُ لَهُ مِائَةَ حَاجَةٍ سَبْعِينَ فِي الدُّنْيَا وَ ثَلَاثِينَ فِي الْآخِرَةِ»(2) در این روایت امام کاظم یا امام رضا (علیهما السلام) می فرمایند: هر كس در تعقيب نماز صبح و مغرب، پيش از جابجا شدن و برخاستن يا قبل از این که با كسى سخن بگويد، آيه‏ «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ‏ يُصَلُّونَ‏ عَلَى‏ النَّبِيِ»‏ را بخواند و سپس بگويد: «اللّهمّ صلّ على محمّد النّبىّ و ذرّيته»، خداوند يک صد حاجت او را روا مى ‏كند، هفتاد حاجت در دنيا و سى حاجت در آخرت. تقدم استغفار مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ الصَّمَدِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: «مَنْ قَالَ فِي‏ دُبُرِ صَلَاةِ الْفَرِيضَةِ قَبْلَ أَنْ يَثْنِيَ رِجْلَيْهِ- أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي‏ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ* ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ‏ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ غَفَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ ذُنُوبَهُ وَ لَوْ كَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ»(3) در این روایت امام باقر(علیه السلام) می فرمایند هر کس در تعقیب نماز واجب، قبل از این که جابجا شود و برخیزد، سه مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي‏ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ* ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ‏ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ»، خداوند گناهان او را می بخشد ـ ولو به اندازه وسعت دریاها باشد. نکته: این تعقیبات اختصاص به نماز خاصی ندارد لذا بعد از همه نمازها، اعم از نمازهای یومیه یا غیر یومیه و نیز بعد از هر نماز واجب یا مستحب، می توان به آن ها عمل کرد و به ثواب آن نائل شد. مقدم بودن یا اولویت داشتن، اصلا به معنای وجوب و الزام نیست، بلکه صرفا استحباب و ترجیح یکی بر دیگری است؛ هم چنین اگر کسی غیر از این عمل نمود، معنایش باطل بودن تعقیبات یا نداشتن ثواب و... نیست. نظر شیخ طوسی(ره) شیخ طوسی(ره) در «مصباح المتهجد» در تعقیبات نماز مغرب، ترتیب را بدین صورت می آورد: «ثُمَّ صَلِّ الْمَغْرِبَ عَلَى مَا مَضَى وَصْفُهُ- فَإِذَا سَلَّمْتَ عَقَّبْتَ يَسِيراً وَ تُسَبِّحُ تَسْبِيحَ الزَّهْرَاءِ عَلَى مَا مَضَى شَرْحُهُ، وَ تَقُولُ‏ «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ‏ يُصَلُّونَ‏ عَلَى‏ النَّبِيِ‏ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً» اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ وَ عَلَى ذُرِّيَّتِهِ وَ صَلِّ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ، ثُمَّ تَقُولُ‏ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ سَبْعَ مَرَّات، ثُمَّ تَقُولُ ...‏»(4) بعد از نماز مغرب، ابتدا تسبیحات حضرت زهرا(سلام الله علیها) را بگو، سپس «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ‏ يُصَلُّونَ‏ عَلَى‏ النَّبِيِ‏...» و صلوات بر پیامبر(صلی الله و علیه و آله) و آل ایشان، و پس از آن، هفت مرتبه ذکر «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيم»، و سپس... فضیلت تسبیحات حضرت فاطمه(سلام الله علیها) بهتر از آن نیست عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: «مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ التَّحْمِيدِ أَفْضَلَ مِنْ تَسْبِيحِ فَاطِمَةَ (علیها السلام) وَ لَوْ كَانَ شَيْ‏ءٌ أَفْضَلَ مِنْهُ لَنَحَلَهُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَاطِمَةَ (علیها السلام)»(5) امام باقر(علیه السلام) می فرمایند: خداوند با چیزی بهتر از تسبیح فاطمه (علیها السلام) عبادت و ستایش نشده است. اگر عملی بهتر از آن بود، پیامبر(صلی الله علیه و آله) آن را به فاطمه (علیها السلام) عطا می ‌فرمود. بهتر از هزار رکعت نماز سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) يَقُولُ:‏ «تَسْبِيحُ فَاطِمَةَ (علیها السلام) فِي كُلِّ يَوْمٍ فِي دُبُرِ كُلِّ صَلَاةٍ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ صَلَاةِ أَلْفِ رَكْعَةٍ فِي كُلِّ يَوْمٍ»(6) امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: تسبیح فاطمه (علیها السلام) هر روز بعد از هر نماز، در نزد من محبوب تر است از هزار رکعت نماز در هر روز. وسیله سعادتمندی عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: «يَا أَبَا هَارُونَ إِنَّا نَأْمُرُ صِبْيَانَنَا بِتَسْبِيحِ فَاطِمَةَ (علیها السلام) كَمَا نَأْمُرُهُمْ بِالصَّلَاةِ فَالْزَمْهُ فَإِنَّهُ لَمْ يَلْزَمْهُ عَبْدٌ فَشَقِيَ»(7) امام صادق (علیه السلام) فرمودند: ‌ای اباهارون! ما کودکان خود را همان ‌گونه که به نماز فرمان می ‌دهیم به تسبیح فاطمه (علیها السلام) نیز امر می ‌کنیم. پس بر این ذکر مداومت کن، زیرا هر بنده ای بر آن مداومت کند، تیره‌ بخت نمی ‌شود. مصداق ذکر کثیر عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: «تَسْبِيحُ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ (علیها السلام) - مِنَ‏ الذِّكْرِ الْكَثِيرِ الَّذِي‏ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ- "اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً"»(8) امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: تسبیحات فاطمه زهرا (سلام الله علیها) از مصادیق ذکر کثیری است که خداوند (عزوجل) فرموده: «اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً  كَثِيراً»(خدا را بسیار یاد کنید). برخی آداب شک در شمارش و تعداد قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام): ‏«إِذَا شَكَكْتَ فِي تَسْبِيحِ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ (علیه السلام) فَأَعِدْ.»(9) امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: اگر در [شمارش و تعداد ذکرهای] تسبیحات حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) شک کردی، آن را تکرار کن. (یعنی مثلا اگر شک کردی 30 مرتبه گفته ای یا 33 مرتبه، مقداری را که شک داری، تکرار کن و اضافه بگو، اشکالی ندارد) شمارش با دست «دَخَلْتُ مَعَ أَبِي عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فَسَأَلَهُ أَبِي عَنْ تَسْبِيحِ فَاطِمَةَ (علیها السلام) فَقَالَ اللَّهُ أَكْبَرُ حَتَّى أَحْصَاهَا أَرْبَعاً وَ ثَلَاثِينَ مَرَّةً ثُمَّ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ حَتَّى بَلَغَ سَبْعاً وَ سِتِّينَ ثُمَّ قَالَ سُبْحَانَ اللَّهِ حَتَّى بَلَغَ مِائَةً يُحْصِيهَا بِيَدِهِ‏ جُمْلَةً وَاحِدَةً.» (10) راوی می گوید خدمت امام صادق (علیه السلام) رسیده و از ایشان در باره تسبیحات حضرت فاطمه(سلام الله علیها) پرسیده است؛ امام ذکر «الله اکبر» را گفتند تا 34 مرتبه شد، سپس «الحمد لله» را تا 33 مرتبه شد و پس از آن «سبحان الله» را تا 33 مرتبه شد؛ همه را امام با دستشان شمردند. شیخ صدوق(ره) می گوید: «وَ التَّسْبِيحُ بِالْأَصَابِعِ أَفْضَلُ مِنْهُ بِغَيْرِهَا لِأَنَّهَا مَسْئُولَاتٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»؛ شمارش تسبیح با انگشتان، برتر از غیر آن است، زیرا این انگشتان هستند که در روز قیامت از آن ها سؤال می شود.(11)   پی نوشت ها: 1. کلینی، الكافي، محقق/مصحح: غفاری و آخوندی، انتشارات دارالکتب اسلامیه ـ تهران، 1407ق، چاپ چهارم،  ج ‏3، ص 342، ح 6. 2. ابن بابويه، محمد بن على‏، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، ناشر: دار الشريف الرضي للنشر ـ قم‏، 1406 ق‏، چاپ دوم‏، ص 156. 3. الكافي، پیشین، ج ‏2، ص 521. 4. طوسی، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، ناشر: مؤسسة فقه الشيعة ـ بيروت‏، 1411ق، چاپ اول‏، ج ‏1، ص 98. 5. الكافي، پیشین، ج ‏3، ص 343، ح 14. 6. همان، ج ‏3، ص 343، ح 15. 7. همان، ج ‏3، ص 343، ح 13. 8. همان، ج ‏2، ص 500، ح 4. 9. همان، ج ‏3، ص 342، ح 11. 10. همان، ج ‏3، ص 342، ح 6. 11. ابن بابويه، من لا يحضره الفقيه‏، محقق/مصحح: غفارى، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم‏، ـ قم، 1413ق، ‏چاپ دوم‏، ج 1، ص 268.  
موضوع قفل شده است