خلق و خوی حضرت محمد(ص)

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
خلق و خوی حضرت محمد(ص)

با سلام

با توجه به اینكه پرداختن به تمام زوایای سیره نبوی ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ مجال و بحث بسیار مفصلی را می طلبد، لذا با توجه به ظرفیت و امكان این موضوع همین مقدار كفایت می كند.

«إنّكَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیمٌ»[1]
پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ لباس و كفش خود را می دوخت، گوسفندان خود را می دوشید، با بردگان هم غذا می شد، برزمین می نشست، بدون اینكه خجالت بكشد مایحتاج خانه اش را از بازار تهیه می كرد، و برای اهل خانه می برد، با ثروتمند و فقیر یكسان مصافحه می كرد و دست خود را نمی كشید تا طرف دست خود را بكشد.
به هر كسی می رسید سلام می كرد.

چه توانگر و چه درویش، چه كوچك و چه بزرگ و اگر به مهمانی و خوردن چیزی دعوت می شد آن را كوچك نمی شمرد، هر چند خرمائی پوسیده باشد.

«وَ كانَ خَفیف الْمَؤونَهِ كَریمُ الطّبیعَهِ، جَمیلُ الْمُعاشِرهِ، طَلْقُ الْوَجْهِ بَسّاماً مِنْ غَیْرِ ضِحْكٍ، مَحْزُوناً مِنْ غَیْرِ عَبُوسٍ، مُتَواضِعاً مِنْ غَیْرِ مَذلَّهٍ، جَواداً مِنْ غَیْرِ سَرْفٍ، رَقیقُ الْقَلْب، رَحیماً بِكُلِّ مُسْلِمٍ».
مخارج زندگی آن حضرت سبك، دارای طبع بزرگ و خوش معاشر، و خوش رو بود. بدون اینكه بخندد همیشه تبسمی بر لب داشت و بدون اینكه چهره اش درهم كشیده باشد، اندوهگین به نظر می رسید.
بدون اینكه از خود ذلتی نشان دهد همواره متواضع بود. بدون اینكه اسراف بورزد سخی بود، دل نازك و با همه مسلمانان مهربان بود.[2]


امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرمود:
«یُقَسِّمُ لَحظاتِهِ بَیْن أصحابِهِ فَیَنْظُرُ اِلی ذا، وَ یَنْظُرُ اِلی ذا بالسَّویَّهِ قالَ: وَ لَمْ یَبْسِطْ رَسُولُ اللهِ رِجْلَیْهِ بَیْنَ أصْحابِهِ».[3]

پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ بین أصحاب خود بطور مساوی چشم می دوخت و به آنان یكنواخت نظر می افكند و فرمود: هرگز پای خود را بین أصحاب دراز نكرد.
«كانَ رَسُولُ اللهِ إذا حَدَثَ بِحَدیثٍ تَبسَّمَ فی حَدیثِه»[4]

«لَقَدْ كانَ النَبیَّ صلَّی اللهُ عَلیْهِ وَ آلِهِ یُداعِبُ الرَّجُلُ یُریدُ بِهِ أنْ یَسِرَّهُ»[5]

هنگام سخن گفتن لبخند می زد و با مردم شوخی می كرد و منظورش از این كار مسرور ساختن آنها بود. :Sham:
جوانی نزد آن حضرت شرفیاب شد و گفت می شود كه به من اجازه بدهی تا زنا كنم.

اصحاب بانگ بر وی زدند پیامبر ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ فرمود:
جوان بیا نزدیك من بنشین، جوان در كنار آن حضرت نشست،
آنگاه فرمود: هیچ دوست می داری كه كسی با مادر و خواهر و یا دختر تو ویا با محارم تو زنا كند؟
عرض كرد رضا ندهم فرمود: همه بندگان خدا چنین باشند.
آنگاه دست مبارك بر سینه او فرود آورد و گفت: :Sham:
«َاللّهُمَّ اغّفِر ذَنْبَهُ وَ طَهِّرْ قَلْبَهُ وَ حَصِّنْ فَرْجَه» خدایا از گناهش در گذر، دلش را پاكیزه كن و او را از شهوترانی حفظ فرما.
آن جوان را دیگر با هیچ زن بیگانه ندیدند و برای همیشه در عفت و پاكی باقی ماند.[6]

یك روز حضرت رسول ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ با عده ای در مسجد نشسته، به صحبت مشغول بودند.
خانمی از انصار وارد شد، از پشت سر نزدیك گردیده لباس آن حضرت را بطور پنهانی گرفت، رسول الله ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ گمان كرد با او كاری دارد از جا برخاست بعد از برخاستن آن زن چیزی نگفت آنجناب نیز با او حرفی نزد، در جای خود نشست.
برای مرتبه دوم لباس ایشان را گرفت ولی چیزی نگفت و همچنین تا مرتبه چهارم پیغمبر برخاست آن زن از پشت سر مقداری پارچه لباس حضرت را پاره كرده رفت.

مردم اعتراض كردند كه این چه كاری بود كردی: چهار بار پیغمبر ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ را از جا بلند كردی و چیزی نگفتی، خواسته تو چه بود؟
گفت در خانه ما مریضی است مرا فرستاده اند كه تكه ای از لباس آن حضرت جدا كنم بعنوان تبرك همراه او بنمایند تا شفا یابد![7]


مردی از امیر المؤمنین علی ـ علیه السلام ـ درخواست كرد اخلاق پیغمبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ را برایش بشمارد فرمود: تو نعمتهای دنیا را بشمار تا من نیز اخلاق آن جناب را برایت بشمارم، عرض كرد چگونه ممكن است نعمتهای دنیا را احصاء كرد با این كه خداوند در قرآن می فرماید:
«وَ اِنْ تَعُدُّوا نِعْمَهَ اللهِ لا تَحْصُوها» اگر بشمارید نعمتهای خدا را نمی توانید بپایان رسانید.

امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ فرمود: خداوند تمام نعم دنیا را قلیل و كم می داند در این آیه كه می فرماید:«قُلْ مَتاعُ الدُّنْیا قَلِیلٌ» بگو متاع دنیا اندك است و اخلاق پیغمبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ را در این آیه عظیم شمرده و چنانچه می فرماید:«اَنَّكَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیمٌ» ترا خوئی بسیار بزرگ است.
اینك تو چیزی كه قلیل است نمی توانی بشماری، من چگونه چیزی كه عظیم و بزرگ است شمارش كنم!
ولی همینقدر بدان تمام پیامبران مظهر یكی از اخلاق پسندیده بودند چون نوبت به آن جناب رسید تمام اخلاق پسندیده را جمع كرد از اینرو فرمود:«اِنِّی بُعِثْتُ لِأتَمّمَ مَكارِمَ الْاَخلاقِ» من برانگیخته شدم تا اخلاق نیكو را تمام كنم.[8]

ادامه دارد !....

[=Century Gothic]مرد عربی از رسول الله ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ تقاضای كمك مالی كرد.
حضرت به اندازه كفایت به او بخشید فرمود: احسان بتو كردم؟ گفت نه بلكه كار خوبی هم نكردی. اطرافیان خشمناك شده از جای حركت كردند تا او را كیفر دهند.
حضرت اشاره كرد خودداری كنید.
آنگاه وارد منزل شد مقدار دیگری به او بخشید بعد فرمود اینك احسان كردم. گفت آری خداوند پاداش نیكوئی به شما عنایت كند.
سپس به آن مرد عرب فرمود تو در پیش اصحابم سخنی گفتی كه باعث كدورت آنها شد اكنون اگر صلاح می دانی همین حرف را پیش آنها بزن تا رنجیدگی برطرف شود.
فردا صبح هنگامی كه اصحاب حضور داشتند خدمت پیغمبر ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ رسید. فرمود: دیروز این مرد حرفی زد، پس از آنكه بعطایش اضافه كردم می گفت: از من راضی شده رو به او كرده فرمود: همینطور است؟ عرض كرد آری خداوند در فامیل و خانواده به شما خیر عنایت كند.
آنگاه حضرت محمد ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ رو به اصحاب كرد فرمود مثل من و مثل این مرد مانند كسی است كه شترش رم كرده و در حال فرار باشد مردم به دنبال آن شتر بروند هر چه بیشتر ازدحام كنند آن حیوان فرارش زیادتر می شود. صاحب شتر فریاد می كند مرا با شترم واگذارید من بهتر او را رام می كنم و راه رام كردنش را خوبتر می دانم آنگاه خودش پیش می رود گرد و غبار از پیكر او می زداید تا آرام شود كم كم او را خوابانده جهاز بر او می گذارد و سوار می شود.

من هم اگر شما را آزاد می گذاشتم وقتی این مرد آن حرف را زد او را می كشتید بیچاره به آتش جهنم می سوخت.[9] [=Century Gothic]

امیر المؤمنین علی ـ علیه السلام ـ فرمود: كه مردی یهودی از رسول الله ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ چند دینار طلبكار بود، روزی تقاضای پرداخت طلب خود را نمود پیامبر ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ فرمود: فعلاً ندارم. گفت از شما جدا نمی شوم تا بپردازید.
فرمود من هم در اینجا با تو می نشینم. به اندازه ای نشست كه نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء و نماز صبح روز بعد را همانجا خواند، اصحاب، یهودی را تهدید كردند،
پیامبر ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ رو به آنها كرد و فرمود: این چه كاری است می كنید؟
عرض كردند یك یهودی شما را بازداشت كند؟
فرمود:
«لَمْ یَبْعَثَنی رَبِّی عَزَّوَجَلَّ بِأَن اَظْلَم مُعاهِداً وَ لا غَیْرُهُ»
خداوند مرا مبعوث نكرده تا به كسانی كه معاهده مذهبی با من دارند یا غیر آنها ستم روا دارم.
صبحگاه روز بعد تا بر آمدن آفتاب نشست.
در این هنگام یهودی گفت:« اَشهد ان لا إله الاّ الله و أشهد اَنّ محمداً رسوله» نیمی از اموال خود را در راه خدا دادم.
بعد گفت ای رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ به خدا سوگند این كاری كه نسبت به شما كردم نه از نظر جسارت بود خواستم ببینم اوصاف شما مطابقت می كند با آنچه را كه در تورات به ما وعده داده اند زیرا در آنجا خوانده ام كه:
«مُحَمّدِ بْنِ عَبْدُالله مْولِدِ مَكَّه وَ مُهاجِرِه بِطیِّبَهٍ، وَ لَیْسَ بِفَظٍّ وَلا غَلیظٍ وَلا سَخّابٍ، وَلا مُتزّیَن بِالْفُحشِ وَ لا قَولِ الخِناءِ».
محمد بن عبدالله در مكه متولد می شود و به مدینه هجرت می كند درشتخوان و بداخلاق نیست. با صدای بلند سخن نمی گوید ناسزاگو و بد زبان نمی باشد اینك گواهی می دهم به یگانگی خدا و پیامبری شما، تمام ثروت من در اختیارتان هر چه خداوند دستور داده درباره آن عمل كنید در پایان داستان، مولا امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ می فرماید مرد یهودی ثروت زیادی داشت، اما پیامبر ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ شبها در زیر عبای خود می خوابید و بالشی از پوست داشت كه داخل آن لیف خرما بود.
یك شب روكش آن جناب را دو برابر كردند. صبحگاه فرمود: رختخواب شب گذاشته ام مرا از نماز (نافله) بازداشت دستور داد همان یك عبا را بیندازید.[10] [=Century Gothic]
باز هم شمه ای از خلق و خوی آن حضرت:
شیر گوسفندان را خود می دوشید، چون خادمش در آسیاب كردن خسته می شد به او كمك می كرد، آب وضوی شبش را خودش تهیه می كرد، در پیاده روی كسی بر او سبقت نداشت، موقع نشستن تكیه نمی كرد، در كارها به اهل خانه كمك می نمود و با دست خود گوشت خرد می كرد، چون برسر سفره غذا حاضر می شد مانند بندگان می نشست و هرگز در اثر پرخوردن آروغ نزد.

هدیه را می پذیرفت ولو جرعه ای از شیر باشد، ولی غذائی كه بعنوان صدقه بود از آن میل نمی كرد.
به چهره هیچكس خیره نمی شد، خشمش برای خدا بود و هرگز برای خویشتن غضب نمی كرد، گاهی از شدت گرسنگی بر شكم سنگ می بست.

دو لباس با هم به تن نمی كرد، بیشتر لباسهای آنحضرت سفید بود، روی شبكلاه عمامه می پوشید، یك لباس مخصوص روز جمعه داشت، عبائی داشت كه چون می خواست در جائی بنشیند آن را دو تا كرده و بزیر حضرت می انداختند، انگشتری نقره در انگشت كوچك دست راستش می كرد.

گاهی بدون پوشیدن عبا و عمامه وبدون كفش پیاده راه می رفت، تشییع جنازه می كرد و در دورترین نقاط شهر از بیماران عیادت می فرمود. با فقراء می نشست و با آنان هم غذا می شد و با دست خود به آنان غذا می داد و به كسانی كه در اخلاق با فضیلت بودند احترام می گذاشت و با اشخاص ابرومند الفت می گرفت و به آنان نیكی می كرد به احدی از مردم جفا نمی كرد. پوزش عذرخواهان را می پذیرفت.
در غیر اوقاتی كه قرآن بر او نازل می شد، و یا موعظه می كرد، از مردم تبسمش بیشتر بود و گاهی كه خنده می كرد بدون قهقهه بود.

هرگز به كسی فحش نداد، و هیچوقت زن یا خادمی را لعن نكرد، هرگاه در حضور آن حضرت كسی ملامت می شد می فرمود به او كاری نداشته باشید. در مقابل بدی دیگران بدی نمی كرد، بلكه گناه آنان را ندیده می گرفت و از آنان می گذشت هر كسی می رسید ابتدا، به او سلام می كرد و بعد با او مصافحه می نمود.
[=Century Gothic]ادامه دارد !....

[=Century Gothic]رسول خدا نمی نشست و بلند نمی شد مگر بیاد خدا و چنانكه مشغول نماز بود و كسی در كنارش می نشست نماز خود را تخفیف می داد و تمام می كرد و بسوی او بر می گشت و می فرمود: آیا حاجتی داری؟
نشستن رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ اكثر اوقات چنین بود، ساقهای پا را بلند می كرد و دو دست خود را از جلو بر آن حلقه می زد و در موقع ورود به یك مجلس در نزدیك ترین جائی كه خالی بود می نشست و بیشتر اوقات رو به قبله می نشست.
هر كس بر وی داخل می شد از او احترام می كرد چنانكه گاهی لباس خود را زیر او پهن می كرد و یا او را بر تشك خود می نشانید.
حال رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ در رضا و غضب یكسان بود و جز حق بر زبان چیزی نمی راند.[11]
[=Century Gothic]
از فال بد زدن بدش می آمد و دوست داشت همیشه از خوبیها گفتگو شود.
اگر كسی پیش آن حضرت سخن دروغی می گفت. آنجناب لبخندی می زد و می فرمود: سخنی است كه وی می گوید.
هنگامی كه رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ صحبت می كرد و یا از چیزی سؤال می شد سه مرتبه تكرار می فرمود تا اینكه حرف طرف كاملاً روشن شود و دیگران نیز متوجه فرمایش حضرتش گردند.[12]
[=Century Gothic]
وقتی یكی از مسلمانان به آنحضرت سلام می كرد و می گفت سلام علیك در جوابش می فرمود: و علیك السلام و رحمهالله و چون می گفت السّلام عَلیكَ و رحمهُ اللهِ می فرمود: و علیكَ السَّلام و رَحمَهُ اللهِ وَ بركاتُه و به این كیفیت رسول الله (صلی الله علیه و آله) در پاسخ سلام خود اضافه می نمود.[13]
[=Century Gothic]
همینكه به مردی نگاه می كرد و از وی خوشش می آمد، می فرمود: آیا شغلی دارد؟ اگر می گفتند، بیكار است می فرمود: از چشم من ساقط شد.
عرض می شد، یا رسول الله برای چه از چشم شما افتاد می فرمود: زیرا مؤمن وقتی بیكار بود دین خود را اسباب معشیت قرار می دهد![14] رسول الله ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ موی خود را شانه می زد و اغلب با آب صاف می كرد و می فرمود: آب برای خوشبو كردن مؤمن كافی است.

امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرمود: رسول الله ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ ظرف مخصوص عطر داشتند، پس از هر وضو بلافاصله آن را بدست گرفته خود را معطر و خوشبو می ساخت، در نتیجه چون از خانه بیرون می آمد بوی عطر در محل عبور آن بزرگوار منتشر می شد.[15] [=Century Gothic]
اگر عطری برای آن حضرت تعارف می آوردند خود را به آن معطر می ساخت و می فرمود: بویش پاكیزه و حمل كردنش آسان است و بیش از آن مقداری كه برای خوراك خرج می كرد، به عطر پول می داد.[16]

[1] . قلم - 4
[2] . سنن النبی(صلی الله علیه و آله) 48-41
[3] سنن النبی(صلی الله علیه و آله) 48-41
[4] سنن النبی(صلی الله علیه و آله) 48-41
[5] سنن النبی(صلی الله علیه و آله) 48-41
[6] .بحار، ج16 ص267.
[7] . بحار، ج16 ص264.
[8] . وقایع الایام، ج3 ص 25.
[9] . سفینه البحارج1 ص 416.
[10] . بحار ج 16 ص 16
[11] . مناقب ابن شهر آشوب ج 1 ص 145.
[12] . مكارم الاخلاق ج1 ص 19.
[13] . مستدرك الوسائل ج2 ص 70.
[14] مستدرك ج2 ص 415.
[15] . كافی ج6 ص515.
[16] . كافی ج6 ص515.

موضوع قفل شده است