جمع بندی حدیث دفن نکردن بی نماز در قبرستان مسلمانان

با نام و یاد دوست         کارشناس بحث: استاد میقات

جمع بندی   پرسش: اگر طبق حدیثِ پیامبر، بی نماز را نباید در قبرستان مسلمانان خاک کرد و غسل داد، پس نباید خیلی ها را در قبرستان ها به خاک سپرد. چرا به این حدیث عمل نمی شود؟   پاسخ: روایتی که اشاره فرموده اید این است: «قَالَ النَّبِيُّ (صلی الله علیه و آله)‏ مَنْ تَرَكَ الصَّلَاةَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ فَإِذَا مَاتَ لَا يُغَسَّلُ وَ لَا يُكَفَّنُ وَ لَا يُدْفَنُ فِي قُبُورِ الْمُسْلِمِين‏» رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: کسی که سه روز نماز را ترک کند، زمانی که مُرد، غسل داده نمی شود، کفن نمی شود و در قبرستان مسلمانان دفن نمی گردد.(1)   بررسی روایت: 1. این روایت را فقط «شعیری» (متوفی قرن 6) در کتاب «جامع الاخبار» آورده است. 2. این روایت، بدون سلسه سند و بدون ذکر راویان، نقل شده است؛ لذا سند ندارد و از این جهت ضعیف است. 3. افزون بر این؛ تا قبل از قرن شش، این روایت در هیچ یک از منابع روایی شیعه دیده نمی شود. 4. پس از آن نیز این روایت در منابع روایی ـ اعم از طراز اول یا ... ـ نیامده است. 5. این نشان می دهد مضمون روایت نیز مورد توجه محدثان و عالمان حدیث، قرار نگرفته است.   بنابر این؛ این روایت علاوه بر ضعف سند، از نظر مضمون و محتوا نیز ضعیف است و اصحاب به آن عمل نکرده و از نظر عالمان حدیث و فقیهان دین، به عنوان حکم صادر شده از معصوم (علیه السلام)، پذیرفته نشده است.   نکته: هر مسلمانی به صرف این که نماز نمی خواند، معنایش کافر بودن و خروج از دین نیست زیرا بسیاری از روی غفلت، بی مبالاتی و مقید نبودن به آداب دینی، نماز نمی خوانند. این ها مسلمان هستند و احکام مسلمان را دارند. این فرق می کند با کسی که نماز نخواندنش از روی عمد و به قصد انکار حکم دینی نماز است، یعنی معتقد است اصلا نماز در دین نیست. این عقیده، منجر به نفی نبوت پیامبر، نفی الهی بودن قرآن و... می شود و چنین شخصی از گروه مسلمانان خارج و به گروه کافران در می آید.   پی نوشت: 1. شعيري، جامع الأخبار، ناشر: مطبعة حيدرية ـ نجف‏، بى تا، چاپ اول‏، ص 74.