جمع بندی آیا حضرت علی ع دو پسر بنام مُحَسَّن و مُحسِن داشتند؟

تب‌های اولیه

8 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
آیا حضرت علی ع دو پسر بنام مُحَسَّن و مُحسِن داشتند؟

سلام

در مورد جناب محسن فرزند امام علی ع ، آنچه که از مجموع اخباربرمیآید اینست که وجود اولادی بنام مُحسِن که مولود ودر کوچکی از دنیا رفت (مات رضیعا و صغیرا و طفلا) ودیگری بنام مُحَسَّن که در اثر هجوم بخانه زهرا س توسط منافقین سقیفه سقط وشهید شد مسجل بوده و چون از لحاظ نوشتن ایندو کلمه مثل هم نوشته میشدند سبب اقوال مختلف در بین مورخین گردیده هر چند که تحریف دستهای خائن اموی را هم نباید نادیده گرفت .

صحیح است یا نه ؟

تفصیل :

Download

با نام و یاد دوست


کارشناس بحث: استاد مقداد

خیر البریه;622111 نوشت:
سلام

در مورد جناب محسن فرزند امام علی ع ، آنچه که از مجموع اخباربرمیآید اینست که وجود اولادی بنام مُحسِن که مولود ودر کوچکی از دنیا رفت (مات رضیعا و صغیرا و طفلا) ودیگری بنام مُحَسَّن که در اثر هجوم بخانه زهرا س توسط منافقین سقیفه سقط وشهید شد مسجل بوده و چون از لحاظ نوشتن ایندو کلمه مثل هم نوشته میشدند سبب اقوال مختلف در بین مورخین گردیده هر چند که تحریف دستهای خائن اموی را هم نباید نادیده گرفت .

صحیح است یا نه ؟

تفصیل :

Download

علیک سلام.

اینکه شما وجود دو فرزند به نامهای محسن و محسّن را مسجّل گرفته اید،ادعای مستندی نمی باشد.آنچه با بررسی منابع تاریخی و حدیثی قطعی به نظر می رسد این است که فرزندان امام علی(علیه السلام) که مادرشان حضرت زهرا(سلامه الله علیها) بوده باشد،از این قرار است:

حسن، حسین، محسن، زینب و ام کلثوم.

که محسن در ماجرای هجوم به خانه آن حضرت سقط شدند.لازم به ذکر است که تلفظ صحیح این نام «محسَّن» می باشد که در برخی از منابع تاریخی به این مطلب تصریح شده است.بعنوان مثال ابن اثیر نسب این فرزند را اینگونه بیان کرده است:

محسّن بن على بن أبى طالب بن عبد المطلب القرشي الهاشميّ. أمه: فاطمة بنت بنت رسول الله.(1)

همچنین مقدسی در بیان تعداد فرزندان امام علی(علیه السلام)،فرزندان آن حضرت از حضرت زهرا(سلام الله علیها) را اینگونه معرفی می کند:

كان له من الولد ثمانية و عشرون ولدا أحد عشر ذكرا و سبعة عشر أنثى منهم من فاطمة عم خمسة الحسن و الحسين و محسّن و أمّ كلثوم الكبرى و زينب الكبرى و الباقون من أمّهات...(2)

پی نوشتها:
(1). اسدالغابة،عز الدين بن الأثير أبو الحسن على بن محمد الجزرى(م 630)،ج4ص299.
(2). البدء و التاريخ، مطهر بن طاهر المقدسى (م 507)‏،ج5ص73.


با سلام

پس بعقیده شما انبوه اخبار اهل سنت (وبرخی شیعه) مبنی بر فوت جناب محسن در کوچکی را باید دور بریزیم ؟!

خیر البریه;622537 نوشت:

با سلام

پس بعقیده شما انبوه اخبار اهل سنت (وبرخی شیعه) مبنی بر فوت جناب محسن در کوچکی را باید دور بریزیم ؟!

با عرض سلام و ادب

طبق نقل منابع تاریخی و حدیثی آنچه مسلم است اینکه امام علی(ع)فقط یک فرزند به نام «محسن» داشته است که طبق گزارشات متعدد حتی از خود اهل سنت در ماجرای هجوم به خانه آنحضرت سقط شد،که به چند نمونه اشاره می کنیم:

برخی از دانشمندان اهل سنت برای حفظ موقعیت خلفا از بازگو کردن این قطعه ازتاریخ خودداری نموده‏اند؛ از جمله ابن ابی الحدید در شرح خود می‏گوید: «جساراتی راکه مربوط به فاطمه زهرا علیهاالسلام نقل شده، در میان مسلمانان تنها شیعه آن را نقل کرده است.[۱]

سید مرتضی رحمة ‏الله علیه در این زمینه می‏گوید: «در آغاز کار، محدثان و تاریخ نویسان از نقل جسارت‌هایی که به ساحت دختر پیامبرگرامی اسلام(ص) وارد شده امتناع نمی‏کردند. این مطلب در میان آنان مشهور بود که مأمور خلیفه با فشار، درب را بر فاطمه علیهاالسلام زد و او فرزندی را که در رحم داشت سقط نمود وقنفذ به امر عمر، فاطمه زهرا علیهاالسلام را زیر تازیانه گرفت تا او دست از علی بردارد؛ولی بعدها دیدند که نقل این مطالب با مقام و موقعیت خلفاء سازگاری ندارد؛ لذا از نقل آنها خودداری نمودند.»[۲]

با این حال مواردی از نقل های اهل سنت نیز در این باره می توان یافت که به مواردی از آن اشاره می کنیم:
۱- مسعودی در قسمتی از کتاب خود آورده است:« فَوَجهُوا اِلی مَنْزلِهِ فَهَجَمُوا عَلَیْهِ وَ اَحْرَقُوابابَهُ... وَ ضَغَطُوا سَیدَةَ النساءِ بِالْبابِ حَتی اَسْقَطَتْ مُحْسِنا؛[۳] پس (عمر و همراهان) به خانه علی علیه السلام رو کرده وهجوم بردند، خانه آن حضرت را به آتش کشیدند؛ با در به پهلوی سیده زنان عالم زدند؛چنان که محسن را سقط نمود.»

۲- عبدالکریم بن احمد شافعی شهرستانی (۵۴۸ - ۴۷۹ ق.) نقل کرده: «اِنّ عُمَرَ ضَرَبَ بَطْنَ فاطِمَةَ یَوْمَ الْبَیْعَةِ حَتی اَلْقَتْاَلْ جَنینَ مِنْ بَطْنِها،[۴] به راستی عمر در روز بیعت، ضربتی به فاطمه علیهاالسلام وارد کرد که بر اثر آن، جنین خویش را سِقط نمود.»

۳- اسفرائینی (متوفای ۴۲۹ ق)، به نظام نسبت داده و گفته است که او قائل بود: «اَنّ عُمَرَ ضَرَبَ فاطِمَةَ وَ مَنَعَ میراثَ الْعِتْرَةِ،[۵] عمر فاطمه علیهاالسلام را زد و از ارث اهل بیت علیهم السلام جلوگیری کرد.»

۴- صفدی یکی دیگر از علمای اهل سنت می‏گوید:«اِن عُمَرَ ضَرَبَ بَطْنَ فاطِمَةَ یَوْمَ الْبَیْعَةِ حَتی اَلْقَتْ اَلْمُحْسِنَ مِنْ بَطْنِها[۶]، به راستی عمر آن چنان فاطمه علیهاالسلام را در روز بیعت زد که محسن را سقط نمود.»

اینکه در برخی منابع اهل سنت،اینگونه بیان می شود که این فرزند در دوران طفولیت یعنی بعد از تولد از دنیا رفته است،در راستای سرپوش گذاشتن بر جنایاتی است که بزرگان آنها مرتکب شده اند.

پی نوشتها:
[۱]. شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۰.
[۲]. سید مرتضی، تلخیص شافی، ج۳، ص۷۶، تلخیص شیخ طوسی.
[۳]. اثبات الوصیة، مسعودی، (چاپ بیروت) ص۱۵۳ و در برخی چاپها ص ۲۳ ـ ۲۴.
[۴]. الملل و النحل، عبدالکریم شهرستانی، ج۱، ص۵۷.
[۵]. اَلفرقُ بین الفرق، عبدالقاهر الاسفرائینی، ص۱۰۷.
[۶]. الوافی بالوفیات، صفدی، ج۵، ص۳۴۷ ر.ک: سفینة البحار، شیخ عباس قمی، ج۲،ص۲۹.

با سلام وتشکر

من منکر هجوم کودتاگران سقیفه بخانه نبوت واجبار بربیعت واحراق دار ولایت و سقط محسن ع نیستم اما در مورد اخبار زیادی که از طریق مخالفین آمده فکر کردم که بعید است همه اینها دروغ گفته و خیانت به بشریت کرده باشند.

آیا جناب محسن همانروز که سقط شدند فوت هم نمودند یا چند روز زنده بودند بعد مرحوم شدند ؟

خیر البریه;622918 نوشت:
با سلام وتشکر

من منکر هجوم کودتاگران سقیفه بخانه نبوت واجبار بربیعت واحراق دار ولایت و سقط محسن ع نیستم اما در مورد اخبار زیادی که از طریق مخالفین آمده فکر کردم که بعید است همه اینها دروغ گفته و خیانت به بشریت کرده باشند.

آیا جناب محسن همانروز که سقط شدند فوت هم نمودند یا چند روز زنده بودند بعد مرحوم شدند ؟

با عرض سلام و ادب

اینکه برای سرپوش گذاشتن بر این ننگ دروغ پردازی کنند،چیز بعیدی نیست.اما طبق نقل گزارشات این فرزند همان زمان به شهادت رسیده بود.

حضرت محسن ـ عليه السّلام ـ فرزند سقط شده فاطمه ـ سلام الله عليها ـ است که پيامبر اکرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ او را محسن ناميد[1] و به وسيلة ضربات، غلاف شمشير قنفذ، غلام عمر[2] و در اثر ضربات پاي عمر بن خطاب، در رحم مادرش سقط شد.[3]

هيچ يک از منابع معتبر تاريخي و مقاتل به محل دفن حضرت محسن ـ عليه السّلام ـ اشاره نکرده اند، امّا اين که حضرت محسن در پاي درب نيم سوخته خانة اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ دفن شده، در کتاب جامع النورين چنين نقل شده است: بعد از آن که عمر با لگد بر پهلوي آن بانوي بزرگوار زد، حضرت فاطمه ـ سلام الله عليها ـ روي زمين افتاد، هر طور بود از جا برخاست حرکت کرد و به خانه آمد و روي زمين افتاد و صدا زد: عمر مرا کشت. امير المؤمنين، آن امام مظلوم جلو آمد تا حال او را در آن وضع ديد، صدا زد: فضّه، فاطمه ـ سلام الله عليها ـ را درياب که درد او را فراگرفته است، فضّه به ياري فاطمه(س) رفت چند لحظه گذشت، به سوي اميرالمؤمنين(ع) آمد، چيزي روي دست گرفته بود، حضرت پرسيد: فضّه اين چيست؟
پاسخ داد: مولاي من، بدن بي جان محسن است. حضرت فرمود؛ من که نمي توانم از خانه بيرون روم و کسي را هم که ندارم او را به بقيع ببرد و به خاک سپارد، خودت او را در آستانه خانه دفن کن.[4]
گرچه منابع تاريخي به اين نکته اشاره نکرده اند ولي شايد با دو احتمال بتوان گفت که حضرت محسن در آستانه و پاي درب نيم سوخته دفن شده باشد.
احتمال اول: با توجه به محيط خفقان و جَوّ سياسي حاکم بر آن عصر که حضرت علي ـ عليه السّلام ـ را در تنگنا قرار داده بودند تا براي تثبيت خلافت ابوبکر حتي با زور و آتش زدن خانه فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ از آن حضرت بيعت بگيرند؛ مي توان گفت که شرايط آن عصر اين اجازه را به حضرت علي ـ عليه السّلام ـ نداد که حضرت محسن را در قبرستان بقيع دفن کنند.
احتمال دوم: اين که اگر حضرت محسن را در قبرستان بقيع ـ قبرستان عمومي مدينه ـ دفن مي کردند حتماً مقتل و تاريخ نويسان به آن اشاره مي کردند، پس عدم اشاره تواريخ به قبر آن حضرت شايد دليل بر اين است که حضرت محسن مخفيانه و در خانه دفن شده است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:

1. حاج ملااسماعيل سبزواري، جامع النورين، انسان، ص206.
2. علي اصغر يونسيان، ريحانة النبي، ص196.

پی نوشتها:
[1] . شيخ عباس قمي، منتهي الامال، قم، انتشارات هجرت، چاپ پانزدهم، 1382ش، ج1، ص238.
[2] . مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، بيروت، لبنان، مؤسسة الوفاء، الطبعة الثانيه، 1403ق، ج43، ص170.
[3] . قزويني، سيّد محمّد کاظم، فاطمه از ولادت تا شهادت، تهران، نشر آفاق، چاپ ششم، 1381ش، ص372 به نقل از شهرستاني، الملل و النحل، ترجمه مصطفي خالق زاده، ج1، ص81 .
[4] . ملااسماعيل سبزواري، جامع النورين، تهران، علميه اسلاميه، بي تا، ص206؛ و علي اصغر يونسيان، ريحانة النبي، چاپ اول، 1381ش، ص196.

محسن یا محسّن

جمع بندی

پرسش:
آیا حضرت علی (علیه السلام) دو پسر بنام مُحَسَّن و مُحسِن داشتند؟ لطفاً در مورد تولد و سرنوشت آنها و نیز محل دفن توضیحاتی بفرمایید؟

پاسخ:
آنچه با بررسی منابع تاریخی و حدیثی، قطعی به نظر می رسد این است که فرزندان امام علی(علیه السلام) که مادرشان حضرت زهرا(سلامه الله علیها) بوده باشد،از این قرار است:
حسن، حسین، محسّن، زینب و ام کلثوم.
که محسّن در ماجرای هجوم به خانه آن حضرت سقط شدند.لازم به ذکر است که تلفظ صحیح این نام «محسَّن» می باشد که در برخی از منابع تاریخی به این مطلب تصریح شده است.بعنوان مثال ابن اثیر نسب این فرزند را اینگونه بیان کرده است:
محسّن بن على بن أبى طالب بن عبد المطلب القرشي الهاشميّ. أمه: فاطمة بنت بنت رسول الله.[1]
همچنین مقدسی در بیان تعداد فرزندان امام علی(علیه السلام)،فرزندان آن حضرت از حضرت زهرا(سلام الله علیها) را اینگونه معرفی می کند:
كان له من الولد ثمانية و عشرون ولدا أحد عشر ذكرا و سبعة عشر أنثى منهم من فاطمة خمسة الحسن و الحسين و محسّن و أمّ كلثوم الكبرى و زينب الكبرى و الباقون من أمّهات...[2]
اینکه «محسّن» در ماجرای هجوم به خانه حضرت زهرا(سلام الله علیها) سقط شده است،علاوه بر منابع شیعه در بسیاری از منابع اهل سنت هم بیان شده است.هر چند برخی از دانشمندان اهل سنت برای حفظ موقعیت خلفا از بازگو کردن این قطعه از تاریخ خودداری نموده‏اند؛ از جمله ابن ابی الحدید در شرح خود می‏گوید: «جساراتی راکه مربوط به فاطمه زهرا علیهاالسلام نقل شده، در میان مسلمانان تنها شیعه آن را نقل کرده است.[3]
سید مرتضی رحمة ‏الله علیه در این زمینه می‏گوید: «در آغاز کار، محدثان و تاریخ نویسان از نقل جسارت‌ هایی که به ساحت دختر پیامبرگرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) وارد شده امتناع نمی‏کردند. این مطلب در میان آنان مشهور بود که مأمور خلیفه با فشار، درب را بر فاطمه علیهاالسلام زد و او فرزندی را که در رحم داشت سقط نمود و قنفذ به امر عمر، فاطمه زهرا علیهاالسلام را زیر تازیانه گرفت تا او دست از علی بردارد؛ولی بعدها دیدند که نقل این مطالب با مقام و موقعیت خلفاء سازگاری ندارد؛ لذا از نقل آنها خودداری نمودند.»[4]

با این حال مواردی از نقل های اهل سنت نیز در این باره می توان یافت که به مواردی از آن اشاره می کنیم:
۱- مسعودی در قسمتی از کتاب خود آورده است:« فَوَجهُوا اِلی مَنْزلِهِ فَهَجَمُوا عَلَیْهِ وَ اَحْرَقُوابابَهُ... وَ ضَغَطُوا سَیدَةَ النساءِ بِالْبابِ حَتی اَسْقَطَتْ مُحْسِنا؛[5] پس (عمر و همراهان) به خانه علی علیه السلام رو کرده وهجوم بردند، خانه آن حضرت را به آتش کشیدند؛ با در به پهلوی سیده زنان عالم زدند؛چنان که محسن را سقط نمود.»

۲- عبدالکریم بن احمد شافعی شهرستانی (۵۴۸ - ۴۷۹ ق.) نقل کرده: «اِنّ عُمَرَ ضَرَبَ بَطْنَ فاطِمَةَ یَوْمَ الْبَیْعَةِ حَتی اَلْقَتْاَلْ جَنینَ مِنْ بَطْنِها،[6] به راستی عمر در روز بیعت، ضربتی به فاطمه علیهاالسلام وارد کرد که بر اثر آن، جنین خویش را سِقط نمود.»

۳- اسفرائینی (متوفای ۴۲۹ ق)، به نظام نسبت داده و گفته است که او قائل بود: «اَنّ عُمَرَ ضَرَبَ فاطِمَةَ وَ مَنَعَ میراثَ الْعِتْرَةِ،[7] عمر فاطمه علیهاالسلام را زد و از ارث اهل بیت علیهم السلام جلوگیری کرد.»

۴- صفدی یکی دیگر از علمای اهل سنت می‏گوید:«اِن عُمَرَ ضَرَبَ بَطْنَ فاطِمَةَ یَوْمَ الْبَیْعَةِ حَتی اَلْقَتْ اَلْمُحْسِنَ مِنْ بَطْنِها[8]، به راستی عمر آن چنان فاطمه علیهاالسلام را در روز بیعت زد که محسن را سقط نمود.»

اینکه در برخی منابع اهل سنت،اینگونه بیان می شود که این فرزند در دوران طفولیت یعنی بعد از تولد از دنیا رفته است،در راستای سرپوش گذاشتن بر جنایاتی است که بزرگان آنها مرتکب شده اند.
بنابراین اینکه امام علی(علیه السلام) تنها یک فرزند بنام محسّن داشتند که در ماجرای هجوم به خانه حضرت زهرا(سلام الله علیها) سقط شدند،امری قطعی است اما در مورد محل دفن این فرزند باید عرض کنیم:
هيچ يک از منابع معتبر تاريخي و مقاتل به محل دفن حضرت محسن ـ عليه السّلام ـ اشاره نکرده اند، امّا اين که حضرت محسن در پاي درب نيم سوخته خانة اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ دفن شده، در کتاب جامع النورين چنين نقل شده است: بعد از آن که عمر با لگد بر پهلوي آن بانوي بزرگوار زد، حضرت فاطمه ـ سلام الله عليها ـ روي زمين افتاد، هر طور بود از جا برخاست حرکت کرد و به خانه آمد و روي زمين افتاد و صدا زد: عمر مرا کشت. امير المؤمنين، آن امام مظلوم جلو آمد تا حال او را در آن وضع ديد، صدا زد: فضّه، فاطمه ـ سلام الله عليها ـ را درياب که درد او را فراگرفته است، فضّه به ياري فاطمه(س) رفت چند لحظه گذشت، به سوي اميرالمؤمنين(علیه السلام) آمد، چيزي روي دست گرفته بود، حضرت پرسيد: فضّه اين چيست؟
پاسخ داد: مولاي من، بدن بي جان محسن است. حضرت فرمود؛ من که نمي توانم از خانه بيرون روم و کسي را هم که ندارم او را به بقيع ببرد و به خاک سپارد، خودت او را در آستانه خانه دفن کن.[9]
گرچه منابع تاريخي به اين نکته اشاره نکرده اند ولي شايد با دو احتمال بتوان گفت که حضرت محسن در آستانه و پاي درب نيم سوخته دفن شده باشد.
احتمال اول: با توجه به محيط خفقان و جَوّ سياسي حاکم بر آن عصر که حضرت علي ـ عليه السّلام ـ را در تنگنا قرار داده بودند تا براي تثبيت خلافت ابوبکر حتي با زور و آتش زدن خانه فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ از آن حضرت بيعت بگيرند؛ مي توان گفت که شرايط آن عصر اين اجازه را به حضرت علي ـ عليه السّلام ـ نداد که حضرت محسن را در قبرستان بقيع دفن کنند.
احتمال دوم: اين که اگر حضرت محسن را در قبرستان بقيع ـ قبرستان عمومي مدينه ـ دفن مي کردند حتماً مقتل و تاريخ نويسان به آن اشاره مي کردند، پس عدم اشاره تواريخ به قبر آن حضرت شايد دليل بر اين است که حضرت محسن مخفيانه و در خانه دفن شده است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:

1. حاج ملااسماعيل سبزواري، جامع النورين، انسان، ص206.
2. علي اصغر يونسيان، ريحانة النبي، ص196.

پی نوشتها:
[1]. اسدالغابة،عز الدين بن الأثير أبو الحسن على بن محمد الجزرى(م 630)،ج4ص299.
[2]. البدء و التاريخ، مطهر بن طاهر المقدسى (م 507)‏،ج5ص73.
[3]. شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۰.
[4]. سید مرتضی، تلخیص شافی، ج۳، ص۷۶، تلخیص شیخ طوسی.
[5]. اثبات الوصیة، مسعودی، (چاپ بیروت) ص۱۵۳ و در برخی چاپها ص ۲۳ ـ ۲۴.
[6]. الملل و النحل، عبدالکریم شهرستانی، ج۱، ص۵۷.
[7]. اَلفرقُ بین الفرق، عبدالقاهر الاسفرائینی، ص۱۰۷.
[8]. الوافی بالوفیات، صفدی، ج۵، ص۳۴۷ ر.ک: سفینة البحار، شیخ عباس قمی، ج۲،ص۲۹.
[9]. ملااسماعيل سبزواري، جامع النورين، تهران، علميه اسلاميه، بي تا، ص206؛ و علي اصغر يونسيان، ريحانة النبي، چاپ اول، 1381ش، ص196.

موضوع قفل شده است