جمع بندی آيا انسان مي تواند در آن واحد چند کپی (جسمانی و روحانی) از خود ايجاد نمايد؟

با نام و یاد دوست

کارشناس بحث: استاد صادق

سوال:
آيا انسان ميتواند در آن واحد چند کپی(جسمانی و روحانی) از خود ايجاد نموده و در عالم هستی منتشر نمايد اما حقيقت وجودی او يک آدم باشد!؟

پاسخ:
در ابتدا باید گفت آن کار برای افراد عادی ممکن وقابل دسترسی نیست ولی برای انسان های کامل چنان که در پرسش شما نیز اشاره شده میسور است . در تبیین مسئله ومستندات آن باید گفت : ائمه چه در زمان حیات دنیای و چه در زمان حیات بعد از مرگ یک بدن جسمانی بیشتر ندارند (1) ولی برای آنها بدن های مثالی و یا تمثلات مثالی بسیاری ممکن است وجود داشته باشد و آن چه را پرسشگر محترم شنیده است ممکن است ناظر به این باشد و نه به صورتی که در پرسش مطرح گردیده .
درباره بدن های مثالی ائمه روایات متعدد آمده و نکته های در خور تاملی اشاره شده
مثلا در روایتی آمده هر گاه مؤمن را ساعت احتضار برسد، رسول خدا(صلی الله علیه وآله) و امیر مومنان فاطمه زهرا، امام حسن و امام حسین و سایر ائمه از فرزندان او (علیهم السلام) به همراه میکائیل و اسرافیل و جبرئیل و عزرائیل (علیهم السلام) بر بالین محتضر مومن حاضر می شوند. (2)

اما این که چگونه در یک آن بر بالین چندین محتضر در چندین مکان حاضر می شوند؟ باید توجه داشت که حضور آنها حضور فيزیکی و جسمانی نیست. بلکه حضور و تجلی معنوی و رو حی است. چه این که ممکن است مراد از حضور آن حضرات تمثل وجودی آنان برای محتضر باشد که هیچگونه محذوری در این باب وجود ندارد که در یک آن در چندین مکان متمثل شوند و برای مومن در چندین مکان تمثل یابند. تفصیل این مسله را در منبع ذیل جویا شوید. (3)

چه این که طبق روایتی حارث همدانی ،امیر مومنان(علیه السلام) بر بالین همه اعم از مومن و منافق حضور خواهد یافت. لذا فرمود: [h=2]یا حارِ هَمدان مَن یَمُت یَرَنی .[/h]" (4) ای حارث کسی که می میرد در حال مرگ مرا خواهد دید. در مجموع از این گونه روایات بدست می آید که ائمه با بدن های متعدد در یک زمان ممکن است متمثل شوند . وهمه آن بدن ها تحت تدبیر یک روح است بلکه به اذن الهی همان روح قدسی ملکوتی آنها ، آن بدن های مثالی را انشاء می کند و در آن واحد بر بالین صدها محتضر در اقصی نقاط عالم می فرستد .

عارف بزرگ معاصر امام خمینی با الهام از این گونه روایات در این باب بیان عمیقی دارد از جمله می گوید : ائمه ممکن است که با آن بدن انشايى رجوع ‏نمايند و این هيچ استبعادى ندارد، بلكه حتماً قضيه چنين خواهد بود. لذا طبق برخی روایات (5) حضرت امير (عليه السلام) در يك شب، در زمان واحد در چهل جا حاضر بود؛ در عرش با ملائكه، در خدمت رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) و در همان شب مهمان حضرت سلمان بود، و هم با فاطمه زهرا (عليها السلام) در منزل خود بود. البته اين بدان معنا نیست كه حضرت با احاطه روحى بود، بلكه با ابدان متعدد در جاهاى متعدد حاضر بود و هر يك از ابدان حقيقةً بدون اشكال بدن شريف حضرت بوده است.

البته بعد از آنكه نفس قدرت كامله را دارا شد ممكن است به یاری الملك الكريم هزاران بدن انشا كند و همه آنها بدن حقيقى نفس باشند، و نفس با هر يك مشغول كارى باشد بدون اينكه اشتغال به كارى در جايى او را از اشتغال به كار ديگرى مشغول كند. البته هيچ محال نيست،
بلكه قضيه چنين است؛ چنانچه حضرت حق با اينكه وحدت شخصيه دارد در عين حال، تمامى ذرات عوالم امكان در حضور حضرتش منكشف و حاضر است و نحوه وجودشان حقيقةً حضور در محضر اقدس الهيه است و چیزی از حضور ومحضر او بیرون نیست و بدون اينكه چيزى از چيزى او را مشغول سازد و به همين نحو حقيقت از كيفيت و وحدت و كثرت عالم پيش حضرتش حاضر است،
چنانكه اخبار هم ناطق است حضرت امير در بالاى سر محتضرين از مؤمن و منافق حاضر مى‏شود، البته چه بسيار جنگهايى اتفاق مى‏افتد كه روزى بيست هزار، پنجاه هزار نفر مى‏ميرند و اكثر آنها در عرض هم در حالت احتضار هستند، و اين معنى در خصوص بعض ائمه هدى (عليهم السلام) هم وارد شده است. آيا اين قضيه چگونه است؟ آيا غير از اين است كه بگوييم با ابدان منشئه متعدده حاضر مى‏شوند؟

و بالجمله: نبايد ما آنها را به خود قياس كنيم، ما اگر به مطلبى گوش بدهيم ديگر نمى‏توانيم صحبت كنيم از بس كه نفس ضعيفى داريم، ولى آنها مثل ما نيستند، بلكه به قدرت الهيه بعد از آنكه نفس قوى شد قادر بر انشاى ابدان متعدد مى‏شود، و همه آنها بدن او وتحت تدبیر روح اوست. (6)

پی‌نوشت‌ها:
1. امام خمینی تقریرات فلسفه، نشر موسسه آثار امام، 1387 ش ج3 ص 197.
2. کلینی، کافی، نشر دار الکتب الاسلامیه تهران 1380 ق، ج 3 ، ص127 .
3. صادقی، سیمای اهل بیت در عرفان امام خمینی، نشر موسسه امام خمینی، 1387 ش، ص186 .
4. محسن امین، اعیان الشیعه، نشر دار الاحیاء التراث العربی بیروت، ج21 ،ص 263 .
5. سید نعمت الله جزایری، انوار نعمانیه، نشر شرکت مطبعه تبریز، 1382 ش، ج4 ، ص51.
6. امام خمینی، تقریرات درس فلسفه، نشر موسسه آثار امام، 1387 ش، ج3 ص 198.