فلسفه دعا برای امام زمان (عج)
تبهای اولیه
فلسفه دعا برای امام زمان (عج) چیست ؟ایا ایشان به دعای ما نیاز دارند؟
از طرفي در دعاي امام زمان (عج) مي خوانيم كه خدايا مرا جوري قرار بده كه تعجيل آنچه را كه تو به تاخير انداخته اي، ازتو نخواهم و تاخير آنچه را كه تو تعجيل آن را خواسته اي، چگونه در دعاها ميخواهيم كه در ظهور امام زمان (عج) تعجيل فرمايد؟
1. بيقين چنانكهدرمتن سئوال آمده است، غيبت امام زمان(عج) ،
از اين رو اشكاليندارد كه بگوييم يكي از حكمت هاي غيبت، دچار ساختن انسان ها به بلايا و مشكلاتي استكه باعث روي آوردن مردم به خدا و دعا كردن آنان براي فرج مي شود. چنانكه در قرآنآمده است: ما انسان ها را به شدائد و سختي هاي روزگار مبتلا مي سازيم، باشد كه بهدرگاه ما تضرع و زاري نمايند و به دعا روي آورند. انعام.42
دعا براي فرج نهتنها منافاتي با حكمت هاي غيبت ندارد، بلكه خود مي تواند از زمره همين حكمت ها بهشمار آيد.
2. دعا براي فرجامام زمان (عج) به عنوان يك وظيفه و تكليف در عصر غيبت، در رواياتبسياري مورد تا كيد قرار گرفته است.پيامبر اكرم، (صلي الله عليه وآله)، و برخي ازامامان بزرگوار، عليهم السلام، به چنين دعا كردني امر فرموده اند و حضرت ولي عصر(عج) ، نيز نه تنها شيعيان خود را به دعا كردن براي تعجيل فرج فرمان دادهاند، بلكه كثرت دعا را از آنان خواسته اند.
3. درتعبير زيبايياز ناحيه امام زمان(عج) به دعاي فراوان برايتعجيل فرج، وارد شده، كثرت دعا به خودي خود فرج و گشايش شيعيان به شمار آمده است:
واكثروالدعاءبتعجيل الفرج، فان ذلك فرجكم.
اين فرمان نشان ميدهد كه خواسته هاي شيعه چشم انتظار فرج، درسايه ‹‹ دعا براي فرج ›› قابل دسترسياست. آنچه را كه او در پي ظهور امام زمان(عج)، مي تواند بيابد، توسطدعاهاي خويش نيز مي تواند به دست آورد.
به عبارت ديگرامنيت ايمان، رشد انديشه، آرامش روحي، كمالات معنوي و بهره هاي بي پايان دوران پساز ظهور را، به عنايت الهي
قل ما يعبا بكم ربيلولا دعاوكم. ( فرقان.77(
بگو اگر دعاي شمانباشد، پروردگار من به شما عنايتي نمي فرمايد.
باتوجه به دلالتهمين آيه شريفه است كه مي توان گفت: عنايت و رحمت و فضل خداوند كه نامحدود وبيانتها نيز مي تواند باشد، به مدد دعا و خواستن از او دست يافتني است، اگرچه دورانغيبت حضرت مهدي، (عج) باشد.
4. در برخي روايات،دعا براي فرج وسيله اي براي نجات از هلاكت به شمار آمده است، چنانكه حضرت امام حسنعسگري
به خدا فرزندم مهديرا غيبتي است كه در آن هيچ كس از هلاكت نجات نمي يابد مگر كسي كه خداي عزوجل او رابر اعتقاد نسبت به امامتش ثابت قدم بدارد، و او را نسبت به دعا براي تعجيل فرجشتوفيق عنايت فرمايد.
بي ترديد شرايط سختدوران غيبت به گونه اي است كه جز با اعتقاد محكم نسبت به امامت حضرت مهدي (عج) ، نمي توان بر اطاعت و تبعيت او باقي ماند وجز با دعا براي نزديكي فرج نميتوان روح اميد را دردل زنده نگه داشت و در برابر دشواري هاي غيبت مقاومت نمود.
5. از ديدگاه قرآنو روايات، دعا پشتوانه اي براي زندگي و عاملي براي حركت و پويايي در مسير خواستههاي الهي و وسيله اي براي هم جهت ساختن نيازها و خواسته هاي بشري با اراده و مثبتخداوند است. با چنين نگرشي، دعا براي فرج خود نوعي تلاش در راستاي موانع ظهور بهشمار مي رود و دعا كننده منتظر با شناختي كه از حكمت هاي غيبت دارد، به نوعي خودشرا در مسير از بين بردن عوامل طولاني شدن آن، به تكاپو وا مي دارد.
وچنين است عكسالعمل او در برابر خوف امام زمان (عج)
6. درجواب به قسمتدوم سئوال بايد گفت:
آنچه درمتن دعايشريف مورد نظر آمده و به احتمال قوي از ناحيه مقدسه امام زمان (عج)، روايتشده است، متضمن نكته اي تربيتي و پيامي آموزشي است كه همان تسليم بودن در برابرخواسته خداي تبارك و تعالي است. اما اين تسليم بودن هرگز منافاتي با دعا كردنندارد، چون دعا كردن به خودي خود امري مطلوب است ودر آيات شريفه و روايات فراوانبرآن تاكيد شده است. چنانكه پيامبر (صلي الله عليه و آله) فرمود: هيچ چيز نزد خداگرامي تر از دعا نيست.
و فرمود: از فضلخدا درخواست كنيد؛ زيرا خداوند دوست مي دارد كه مورد طلب و درخواست قرار گيرد وبالاترين عبادت انتظار فرج است.
دليل دعا كردن براىسلامتىامام عصر چيست؟ در حالىكه خداىمنان اراده دارد ايشان زنده و سلامت بمانند، آيا اصلا امكان دارد آن وجود مبارك دچار كسالت شوند؟
آن سفر كرده كه صد قافله دل همره اوست
هر كجا هست خدايا به سلامت دارش1
دعا از هر حيث مخصوصاً براىسلامتىامام زمان(عج) آثار و بركات فراوانى دارد كه برخى عبارتند از:
1. دعا نشانگر علاقه و محبت مسلمانان به ايشان است. اگر چه دوستىتمام ائمه معصومينعليهمالسلام بخشىاز ايمان و شرط قبولىاعمال است، در عين حال دعا كردن در حق امام زمان(عج) موجب ازدياد محبت آن حضرت در دل و در نتيجه موجب تقويت ايمان مىگردد.
2. دعا اظهار تجديد عهد و پيمان با آن حضرت است و محتواىپيمان با آن حضرت را دين دارى، شريعت محورىو تصميم قلبىبر اطاعت امر امامعليهالسلام و يارىرساندن او با نثار جان و مال تشكيل مىدهد.
تجديد بيعت با آن حضرت عليهالسلام كارى است كه بعد از هر نماز از نمازهاى پنجگانه يا در هر روز و يا در هر جمعه انجام آن مستحب است. هر روز بعد از نماز صبح، دعاهايىكه مربوط به وجود مبارك امام عصر(عج) است، خوانده شود، بسيار مفيد و مؤثر خواهد بود.
دعاىشريف «اللهم بلغ مولاىصاحب الزمان صلوات الله عليه عن جميع المؤمنين...» و نيز «دعاىعهد» شاهدىبراىاين سخن است.2
3. دعا سبب زنده نگه داشتن ياد امام غايب در دل منتظران مىگردد. ياد امام زمان(عج) توجه به ارزش هاى
دين و اصول اخلاقى را در دلها زنده مىكند و غفلت از ياد امام، يكىاز دلايل عمده پژمردگىو سستىارزش هاى الهىوانسانىدر جوامع اسلامى است.
دلت گر كه يك لحظه غافل نشيند، خدنگ بلا بر دل دل نشيند
4. كسىكه سلامتىامام زمانش برايش مهم است، مسلما آزردن آن حضرت برايش سخت است؛ در نتيجه دعا براىسلامتىآن حضرت، انسان را به انجام كارهايىوامىدارد كه موجب خشنودىآن حضرت و در نتيجه سبب رسيدن به مقام رضوان الهىمىگردد.
5. دعا بسيار مؤثر است و موجب فرج آن حضرت و نيز فرج و گشايش در زندگىمؤمنان مىشود.
6. دعا موجب قرب الهىاست. امام مهدى(عج) در خصوص زيارت آل يس مىفرمايند: «هرگاه خواستيد به وسيله ما به خداوند و به ما توجه كنيد، اين زيارت را كه از جانب خداوند انشا شده است، بخوانيد».3
اين زيارت كه از جهات مختلف محتوايى عميق دارد، بسيار مورد تأكيد و سفارش قرار گرفته است. اين زيارت از ابتدا تا انتها، دعاى براى سلامتى، تندرستى و بهروزى امام زمان(عج) است؛ «السلام عليك يا خليفه الله و ناصر حقه... السلام عليك حين تصبح و تمسى، السلام عليك فىاليل اذا يغشىو النهار اذا تجلى... السلام عليك بجوامع السلام...؛ سلام بر تو اى جانشين خدا و يارى كننده حق... درود و سلام بر تو هنگامى كه صبح و شام كنى، درود و تهيت الهىبر تو در شب كه همه جا را فراگيرد و در روز، در وقتىكه نور دهد (يعنىسلام بر تو در هر صبح و شام)...، درود بر تو درودىهمه جانبه...».
در دعاى بعد از اين زيارت نيز معانى بلندى نهفته است؛ مانند: خدايا او (امام زمان«عج») را از شر هر متجاوز و سركشىو از شر همه خلق خود پناه ده و او را از حوادث يوميه، از پيش رو و از پشت سر و از طرف چپ، حفظ و نگهدارىكن و از اين كه آسيب و گزندى به او برسد، جلوگيرىكن و در خصوص او، رسولت و خاندان رسولت را حفظ نما و به دست مباركش عدل و داد را پديدار نما! «اللهم اعذه من شر كل باغ و طاغ و من شر جميع خلقك و احفظه من بين يديه و من خلقه و عن يمينه و عن شماله و احرسه و امنعه من ان يوصل اليه بسوء واحفظ فيه رسولك و آل رسولك واظهر به العدل...».
در پايان سخن لازم است يادآور شويم كه دعا كردن براىسلامتىو فرج آن حضرت، اطاعت از امر خداوند و نيز اهل بيت پيامبر اكرمصلى الله عليه و آله است؛ «و هر كه خدا و رسولش را اطاعت كند و خداترس و پرهيزكار باشد، چنين كسىبه فوز و سعادت خواهد رسيد».4
آخرين نكته اين است كه هر چند طبق وعده الهىحضرت زنده و باقىهستند تا زمانىكه پرچم توحيد و عدل را در همه جهان به اهتزاز درآورند، ولىبالاخره بشر هستند ودر معرض آفات جسمانىو بلاهاى طبيعى و ممكن است مريض شوند و دچار كسالت گردند و از اين نظر دعاىما براىسلامتىحضرت و حفظ ايشان از اين آفات و حوادث، بدون شك در سلامتىوجود آن عزيز عالم وجود و آخرين دفرّ صدف امامت و ولايت، مؤثر و مفيد است.
پىنوشت:
1. ديوان حافظ، ص223.
2. قمى، مفاتيح الجنان، ص892ù891.
3. همان، ص863.
4. نور(24): 52.
بنام خدا
در مكتب تشيع، دعا براي سلامتي وجود مبارك امام عصر داراي آثار و بركات فراواني است:
- اگرچه تقدير الهي نيز پيوسته بر استمرار سلامت آن حضرت استوار است اما به رغم اين در مكتب تشيع، دعا نشانگر علاقه و محبت مسلمانان به ايشان است.
- دعا كردن در حق امام زمان (عج) موجب ازدياد محبت آن حضرت در دل و در نتيجه موجب تقويت ايمان میگردد.
- دعا اظهار تجديد عهد و پيمان با آن حضرت است و محتوایپيمان با آن حضرت را دين داری، شريعت محوری و تصميم قلبی بر اطاعت امر امام عليهالسلام و ياریرساندن او با نثار جان و مال تشكيل میدهد. دعایشريف «اللهم بلغ مولای صاحب الزمان صلوات الله عليه عن جميع المؤمنين ...» و نيز «دعای عهد» شاهدی برای اين سخن است.
- بدون شک، مفهوم و اثر دعا بعنوان سلاح مؤمن، کمتر از ذكر نیست، از اینرو، دعا سبب زنده نگه داشتن ياد امام غايب در دل منتظران میگردد و به ياد داشتن حضور آن حضرت در دلها موجب مي شود تا ارزش هاي ديني پيوسته مورد توجه قرار گيرد.
- نكته مهمتر اينكه غفلت از دعا و به تبع آن به فراموشي سپردن آن امام بزرگوار به عنوان امام عصر حاضر اما در پشت پرده غيبت سستي ارزش هاي اسلامي را در پي خواهد داشت، همانگونه كه هم اكنون بسياري از جوامع مسلمين با آن سر در گريبانند.
- نکتۀ دیگر اینکه اگر سلامتي شخصي براي كسي مهم باشد پس در صدد آزار آن هم بر نمي آيد و از اين روي از جمله دلايلي كه براي دعا براي سلامي امام دوازدهم مترتب است پيامد دعاست زيرا با اين كار انسان منتظر به سمت انجام اعمال ولي خود سوق داده شده و از انجام كارهايي كه رضايت امام عصرش را در پي ندارد سر باز خواهد زد كه در حقيقت اين راه امتداد مسير انتظار سازنده است.
و اصلي ترين موضوع در دعا به سلامتي امام زمان نوع ارتباطي است كه به واسطه اين دعا با حضرت حق و خداوند تعالي برقرار مي شود چراكه در اين راستا همه خواسته ها از بارگاه ربوبي خواسته مي شود و سلامتي امام عصر(عج) از آستان خداوندي درخواست مي گردد كه او خود پيوسته بندگان را به سوي خود فراخوانده و ادعوني استجب لكم را خود به بندگانش آموخته است.
پس دعا براي امام عصر(عج) موجب تقرب در بارگاه الهي و رضايت پروردگار نيز مي شود
التماس دعا
فلسفه دعا برای امام زمان (عج) چیست ؟ایا ایشان به دعای ما نیاز دارند؟[/quote
دعا نوعی اظهار محبت و دلدادگی به شخصی است که برای او دعا می شود وقتی دلداده امام زمان که د رکنف حمایت خداوند منان و قادر است اظهار اشتیاق و محبت و سرسپردگی می کند در حقیقت به این بیان اظهار می دارد که: یا اماما من تو را دوست دارم و به تو عشق می ورزم و به فرمایشات تو ایمان دارم و آن را تنها نجات دهنده بشریت از طوق سنگین اسارت شیطان می دانم و من بنده دراین وادی وانفسا به تو متوسل شده پناه به تو می برم و برای نزدیک شدن به تو سعی خود را نه در زبان که در عمل به منصه ظهور خواهم گذاشت. البته ایشان خود فرموده اند که برای فرج من دعا کنید که فرج و گشایش من، فرج و گشایش شماست؛ علتش هم مشخص است که وقتی ایشان ظهور کنند و حکومت جهانی مهدوی را برپا دارند عدالت در جهان عالم گیر خواهد شد و این یعنی دنیا تمام زیبایی هایش را به عالمیان نشان خواهد داد.
با سلام
اگر به طور كلي بخواهيد دربارة آثار و فوايد عمومي دعاء براي امام زمان ـ عليه السّلام ـ مطالبي بدانيد به كتاب شريف مكيال المكارم في فوائد الدعاء للقائم ـ عليه السّلام ـ مراجعه نماييد كه 90 عنوان را به عنوان فائدة دعاء براي حضرت ـ عليه السّلام ـ گوشزد نموده است مانند:
1. تبعيت از امامان ـ عليهم السّلام ـ . 2. شكر نعمت. 3. نجات از فتنههاي آخر الزمان. 4. طول عمر...
پاورقی:
1.موسوي اصفهاني، سيد محمد تقي، مكيال المكارم، ترجمة سيد مهدي حائري قزويني، انتشارات بدر، چاپ چهارم، 1376، ج1، ص345.