جمع بندی منظور قرآن از به کار بردن «ستة ایام» در مورد آفرینش انسان چیست؟

کارشناس بحث: استاد هدی

سوال:
منظور از «في ستته ایّامٍ»یعنی چی؟
منظور قرآن از بکار بردن ستته ایام در مورد آفرینش انسان چیه؟

پاسخ:
"يوم" در زبان عربي به معاني مختلفي بكار مي رود و لزوما به معناي فاصله طلوع تا غروب خورشيد نيست .
يوم درعرف به معناى پاره اى محدود از امتداد زمان است،كم باشد يا زياد و از اين رو هم بر فاصله بين طلوع و غروب خورشيد اطلاق مى شود و هم بر مقاطع وسيعترى از زمان (1)
در قرآن كريم و همچنين در لغت و كاربرد زباني ، يوم به معاني مختلفي بكار مي رود :
1- يوم به معناي متداول آن يعني فاصله ميان طلوع تا غروب خورشيد .مانند:
فمن لم يجد فصيام ثلاثة ايام في الحج(2)
در اينجا سه روز يعني سه روزي كه فاصله طلوع تا غروب خورشيد را شامل مي شود .
2- زمان خارج از مفهوم مادي مثل : اليوم الاخر، يوم القيامة و ...
چرا خارج از مفهوم مادي است ؟ زيرا
وقتى آسمانها و زمين طومار گونه برچيده شد، ديگر حركت وضعى و انتقالى زمين يا كره ديگر مطرح نيست تا از آن شب و روز و سال و ماه پديد آيد، بلكه بساط متحرك و حركت برچيده مى شود.(3)

- در قرآن كريم يوم به معناى ظهور نيز آمده است ؛ مانند: (كل يوم هو فى شاءن ) (4)در اين آيه كريمه يوم به معناى متعارف آن نيست ؛ زيرا خود يوم به معناى متعارف نيز شاءن جديد فيض ‍ خداست ...مقصود اين نيست كه خداوند در هر شبانه روز يا در هر روز ( در مقابل شب ) كارى دارد، زيرا خود روز هم شانى از شئون الهى و كارى از كارهاى اوست. پس (كل يوم ) به معناى كل ظهور است (5)
4- به معناي دوره ، دوران ، مرحله
مانند:
تلك الايام نداولها بين الناس(6)
ما اين روزها [ي شكست و پيروزي] را ميان مردم به نوبت مي‌گردانيم
يعني اين دوران و مراحل شكست و پيروزي را به نوبت مي گردانيم .
كاربرد يوم به معناي دوران و مرحله حتي در لغت محاوره و زبان گفتار هم رايج است .
در حديثي از اميرالمومنين علي (ع) آمده است:
« الدهر يومان يوم لك و يوم عليك .» (7)
روزگار دو روز (دوره) است يك دوره به نفع تو و يك دوره بر عليه توست
مشخص است كه دو روز در جمله فوق به معناي دو بيست و چهار ساعت يا دو طلوع و غروب خورشيد نيست بلكه به معناي دو دوره و مرحله است .
بنابر اين در پاسخ به سوال شما بايد ديد كه ايام به كدام معني از معاني فوق در آيه مورد نظر آمده است .

منظور قرآن از بکار بردن ستته ایام در مورد آفرینش انسان چیه؟
در قرآن كريم آيه اي نداريم كه دال بر آفرينش انسان در "ستة ايام " باشد بلكه آفرينش آسمانها و زمين در قرآن كريم در شش روز يا همان " ستة ايام " بيان شده است :
وَلَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ... ( ق/38)
إِنَّ رَبَّكُمُ اللّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ... (يونس/3)
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ...( سجده/4)
و ...
و منظور از ستة ايام در اين آيات و ايات مشابه - بر طبق آنچه در خصوص معناي "يوم" در زبان عربي توضيح داديم - به معني شش مرحله يا دوره مي باشد .

منابع:
(1)- تفسير تسنيم ، ذيل آيه 3 سوره مباركه حمد
(2)- بقره /196
(3)- تفسير تسنيم ، همان
(4)- الرحمن/29
(5)- تفسير تسنيم ، همان
(6)- آل عمران / 140
(7)- نهج البلاغه ، حكمت 390