جمع بندی آیا چشم برزخی دارم؟

با نام و یاد دوست         کارشناس بحث: جناب استاد

بقیع غریب said in آیا چشم برزخی دارم؟

با سلام و احترام و ارزوی قبولی طاعات و عبادات  سطوح کیفی داشتن چشم برزخی (از کم الی بالا) به چه صورت در شخص ظاهر می شود؟ ممکن است به صورت ناگهانی در فرد بوجود آید؟ آیا نشانه خاصی دارد؟ اینکه فرد به صورت ناگهانی و در مواردی خاص (مثلا خواندن نماز شب اول قبر یا مشاهده ی قبر میت) حالتی از فرد را در نماز مشاهده کند و یا در قبر او نشانه هایی از ارامش یا تنش ببیند، آیا این نشان از داشتن چشم برزخی است؟

سلام علیکم و رحمة الله ابتدا برای این که ببینیم، بحثی مانند چشم برزخی، در کجای معارف ما قرار دارد، مقدمه کوتاهی عرض می کنیم: در عالم واقع و خارج، ما برای شناخت محیط اطراف خود و غیر محسوسات، نیاز به ابزارهایی داریم؛ مثلا اگر چشم یا گوش نداشته باشیم از داشتن برخی از علوم و فهم ها محروم هستیم. تعداد این ابزار بین همه دانشمندان اتفاقی نیست. افلاطون فقط عقل را ابزار شناخت می داند. در مقابل دانشمندان حسی اروپا؛ مانند "یوم" نقش عقل را بسیار ضعیف می دانند و همه نقش ها را مربوط به حس می دانند. [1] در بین دانشمندان اسلامی چند ابزار برای شناخت مسلم است. اول حس؛ مانند حس بینایی، حس شنوایی و ... . دوم؛ عقل و سوم؛ دل. بنابراین، طبق این ابزار ها، ما دارای چند نوع شناخت هستیم: 1. شناخت حسی؛ همه علومی که به وسیله حس به دست می آید. 2. شناخت عقلی؛ مانند منطق و فلسفه. 3. شناخت شهودی؛ علومی که از راه عرفان و شهود به دست می آیند. [2] ، [3] تمام راه های به دست آوردن علوم، از طریق کشفیات درونی و مکاشفات و چشم برزخی که نوعی از انواع مکاشفات است، مربوط به شناخت شهودی است. شناخت شهودی از مسلمات معارف اسلامی و قرآنی ما است. رسیدن به این مرحله فقط با تزکیه دل و تقوای الاهی و شدت ورع به دست می آید، به طوری که ملاصدرا در تعریف علم مکاشفه می گوید: "علم مکاشفه، نوری است که بعد از پاک کردن قلب و دل؛ از زنگار صفات ناپسند، در قلب انسان ظاهر می شود". [4] قرآن کریم در این باره می فرماید: "اى کسانى که ایمان آورده‏اید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، براى شما وسیله‏اى جهت جدا ساختن حق از باطل قرار مى‏دهد (روشن‏بینى خاصّى که در پرتو آن، حق را از باطل خواهید شناخت) و گناهانتان را مى‏پوشاند و شما را می آمرزد و خداوند صاحب فضل و بخشش عظیم است!". [5] یا می فرماید: "و آنها که در راه ما (با خلوص نیت) جهاد کنند، قطعاً به راه‏هاى خود، هدایتشان خواهیم کرد و خداوند با نیکوکاران است". [6] همان طور که بیان شد تنها راه به دست آوردن این نو ع شناخت، فقط از راه تزکیه دل از ناپاکی ها به دست می آید، تا بعد از آن نور حقیقت بتواند در آن بتابد. ادله اثبات این نوع شناخت فراوان و گسترده است که از حوصله این سؤال خارج است، ولی همین مقدار باید گفت که در میان فلاسفه اروپایی هم کسانی؛ مانند "ویلیام جیمز" و عده زیاد دیگری، شناخت شهودی را قبول دارند. [7]    

واردات (آنچه بر قلب انسان الهام می شود) قلبى و مکاشفات به چهار دسته تقسیم مى شوند: 1. وارداتى که به علوم و معارف مربوط اند. این نوع واردات "ربانى" نامیده مى شوند. 2. وارداتى که به خیرات و ملکات فاضله فرا مى خوانند. این دسته، "مَلَکى" خوانده مى شود. 3. وارداتى که به لذّت هاى نفسانى دعوت مى کنند. این قسم، "نفسانى" نامیده مى شوند. 4. وارداتـى که بـه تمرّد و عصیان از حق فرا مى خوانند. این نوع "شیطانى" خوانـده مـى شوند. [8] با توجه به این مطالب، مشخص شد که هر امر غیر حسی را نمی توان الهام ربانی دانست؛ زیرا در این مرحله، بسیار اتفاق می افتد که واردات نفسانی و شیطانی بر عده ای با واردات ربانی اشتباه می شود. رشید الدین میبدی درباره ظرافت تشخیص واردات قلبی از قول عارفی می گوید: "اگر شخصی وارد بوستانی شد و دید همه پرندگان بر روی شاخه ها به او می گویند: سلام برتو ای ولی خدا، اگر نترسد که این مکر و حیله باشد، البته که مورد نیرنگ واقع شده است". [9]   معیارهای تشخیص: 1. این واردات قلبی صرف نظر از این که برای خود شخص باشد و یا کس دیگری ادعا کرده باشد، نباید مخالف احکام عقلی باشد. یکی از مهم ترین این احکام این است که واردات نباید هیچ ظلمی را (با معنای وسیع ظلم) تأیید کند، بلکه باید عدل را تایید و ظلم را تقبیح کند. 2. این واردات نباید مخالف معارف دینی باشد. تشخیص این مورد با کارشناسان دینی است. 3. این واردات نباید با احکام دینی مغایرت داشته باشد. اگر این واردات افراد را به لاقیدی و پشت پا زدن به مظاهر دینی ترغیب کند، یقیناً واردات ربانی نیست؛ زیرا کامل ترین افراد؛ مانند رسول اکرم (ص) و دیگر ائمه (ع) پیوسته به این امور پایبند بوده اند. 4. شخصی که چنین ادعا های؛ مانند داشتن چشم برزخی، دارد، باید شخص وارسته و پاکی باشد تا بتوان این احتمال را برای او داد، اضافه بر این که هیچ گاه سوء استفاده نکند و در صدد ضربه زدن به اشخاص نباشد. و پایبند به مسائل شرعی باشد؛ زیرا گفتیم که این امور فقط با تهذیب نفس به دست می آید و اگر کسی از غیر این طریق، دست به خارق العاده ها بزند، هرگز مورد اعتماد نیست.   نکات تکمیلی: دفعی بودن با تدریجی بودن پیدایش چنین حالتی بستگی به ظرفیت افراد دارد ، پس قانون واحدی ندارد. حتی در مورد الهی بودن این حالت ، طلب کردن آن و دنبال آن بودن امری کاملا نفسانی و مذموم است و اولیاء الله از چنین طلب هایی سالکان راه حق را حذر می دادند. اما اگر در طی سلوک این حالت خودش پیدا شود امری دیگر است و دیگر بحث قدرت طلبی سالک که امری یقینا مذموم است مطرح نیست.   [1] مطهری، مرتضی، مسئله شناخت، ص48 و 49، انتشارات صدرا، تهران، 1376. [2] مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش عقاید، ص 36، انتشارات بین الملل، تهران، 1377. [3] در این باره می توانید به نمایه: امکان شناخت خدا، سؤال 98مراجعه کنید. [4] صدر المتالهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، تفسیر القران الکریم، ج 2، ص 69، نشر بیدار، قم، 1366. [5] انفال، 29. [6] عنکبوت، 69، این مجاهده، مجاهده نفسانی را هم شامل می شود. نک : مسئله شناخت، ص 67 تا 72. [7] نک: مسئله شناخت، ص 66 [8] مقاله بررسى رابطه مکاشفه در عرفان اسلامی و تـجربه دینى در عرفان و فلسفه غـربى، محسن قمى و محمد حسین زاده. برگرفته از سایت تبیان. [9] میبدی، رشیدالدین احمد بن ابی سعد، کشف الاسرار، ج 7،ص 222، انتشارات امیر کبیر، تهران،1371.

بقیع غریب said in دیدن حالت فرد مرده در نماز،

دیدن حالت فرد مرده در نماز، دیدن حالت یا صحنه‌ای در قبر که هنوز میت را در آن خاک نکردند، دیدن نشانه‌ای از قران هنگام تلاوت و یا حتی نگاه کردن به آن و موارد دیگه.... ، اینها میتونه نشانه داشتن چشم برزخی باشه؟

سلام اگه همیشگی باشه ممکنه اوایل خواب های صادقه ببینی بعد کم کم تو بیداری حس شیشم قوی کار میکنه، دیدن فلش نور برای چند ثانیه دیدن نور ها یا تصاویر پشت پلک دیدن یه صحنه که مثل فیلم جلوی چشم پخش میشه برای چند ثانیه و الی درجات بالاتر... اینا بعضی از نشانه هاشه آیا اینارو دارید؟

بقیع غریب said in از توضیحات مربوطه سپاسگزارم؛

از توضیحات مربوطه سپاسگزارم؛ توصیحات کلی رو مطرح کردید اما به جوابی که میخواستم متاسفانه نرسیدم سوال بنده این بود که ایا شخصی با تفاسیر ذکر شده، میتونه چشم برزخی (هرچند در سطح پایین) داشته باشه؟

سلام علیکم ظاهرا توضیحات را درست نخوانده اید ، در پاسخ کاملا جوانب بحث روشن شد . عرض شد که نمی توان چنین مسائلی را به این راحتی تایید کرد و ممکن است واردات نفسانی یا شیطانی باشد. قواعدی مانند اینکه با حکم عقل و شرع مخالف نباشد هم عرض شد. پرسشگر محترم پاسخی که خدمت شما ارائه میگردد با بررسی همه ی جوانب است. می شد تنها با گفتن یک کلمه ی بله ممکن است چشم برزخی باشد زمینه اشتباهات شما را فراهم آوریم ، پس با توجه به همه ی جوانب پاسخ تقدیم شد.

بقیع غریب said in دیدن حالت فرد مرده در نماز،

دیدن حالت فرد مرده در نماز، دیدن حالت یا صحنه‌ای در قبر که هنوز میت را در آن خاک نکردند، دیدن نشانه‌ای از قران هنگام تلاوت و یا حتی نگاه کردن به آن و موارد دیگه.... ، اینها میتونه نشانه داشتن چشم برزخی باشه؟

ممکن است زاییده تخیل یا توهم فرد باشد. دقت بفرمایید که قبول این مواردی که گفتید به عنوان چشم برزخی می تواند عواقبی داشته باشد ، مثلا چیزهایی در مورد برخی افراد ببینید که باعث نظراتی چه خوب چه بد در مورد ایشان شود ، در حالیکه در عالم واقع چنین نباشد(یعنی نفس و شیطان از این دستاویز برای انحراف شما استفاده کنند) چه باید کرد؟ تا وقتی یک ولی خدا چنین چیزی را برای شما تایید نکرده و تعبیر چیزهایی که می بینید به شما نگفته است باید از ترتیب اثر دادن به آنها خودداری کنید. یعنی اعتنایی نکنید.

alimohamadi2020 said in دیدن حالت فرد مرده در نماز،

بقیع غریب said in دیدن حالت فرد مرده در نماز،

دیدن حالت فرد مرده در نماز، دیدن حالت یا صحنه‌ای در قبر که هنوز میت را در آن خاک نکردند، دیدن نشانه‌ای از قران هنگام تلاوت و یا حتی نگاه کردن به آن و موارد دیگه.... ، اینها میتونه نشانه داشتن چشم برزخی باشه؟

سلام اگه همیشگی باشه ممکنه اوایل خواب های صادقه ببینی بعد کم کم تو بیداری حس شیشم قوی کار میکنه، دیدن فلش نور برای چند ثانیه دیدن نور ها یا تصاویر پشت پلک دیدن یه صحنه که مثل فیلم جلوی چشم پخش میشه برای چند ثانیه و الی درجات بالاتر... اینا بعضی از نشانه هاشه آیا اینارو دارید؟

سلام علیکم اگر پاسخ های ارائه شده را با دقت مطالعه بفرمایید متوجه مخاطره آمیز بوده این حالات و تایید بدون دلیل آنها می شوید. پس از اظهار نظر بدون دلیل قطعی شرعی پرهیز بفرمایید.

بقیع غریب said in یه زمانی هست که ممکنه طرف

یه زمانی هست که ممکنه طرف لیاقت و رسیدن به اون درجه رو نداشته باشه که از جانب ولی خدا بهش گفته بشه که چشم برزخی داری! همه که در سطح بالا لیاقت این امر رو ندارن! پس اونایی که در سطح کم الی متوسط این خصوصیتو دارن باید بگن که نه و همچین چیزی شامل حالم نشده؟

بله منبعش حرف علما و تجربیات دیگران هست تو اینترنت تمرینایی هستش برای باز شدن چشم سوم که بعد باز شدنش انسان از آینده باخبر میشه،ذهن خوانی میکنه ،خواب صادقه میبینه و امثالهم(توشون القا های شیطان هم هست) البته چیزی که علما داشتن سطحش خیلی بالاتر از این چیزاس در مورد نفی خواطر جستجو کنید که اگه حاصل بشه نه تنها از گناهان خلاص میشید بلکه چشم برزخی و پرواز روح و طی الارض و... هم گیرتون میاد،تو اسلام هم هستش و علما تمریناتی براش دادن البته من با تمرین برای رسیدن به قدرت مخالفم.این حکایت بخون:   يكی از شاگردان شيخ رجبعلی كه نزديك به سی سال با ايشان بوده نقل می‌كرد كه: شيخ به من می‌فرمود: « روح شخصی از علمای اهل معنا - ‌كه ساكن يكی از شهرهای بزرگ ايران بود - را در برزح ديدم كه تأسف می‌خورد و مرتب بر زانوی خود می‌زد و می‌گفت: وای بر من، آمدم، و عملی خالص برای خدا ندارم! از او پرسيدم كه چرا چنين ميكند؟ پاسخ داد: در ايام حيات، روزی با يكی از اهل معنا كه كاسب بود برخورد كردم، او مرا به برخی از خصوصيات باطنی خود متذكر ساخت، پس از جدا شدن از او تصميم به رياضت گرفتم، تا مانند آن شخص ديده برزخی پيدا كنم و به مكاشفات و مشاهدات غيبی دست يابم. مدت سی سال رياضت كشيدم تا موفق شدم، در اين هنگام مرگم فرا رسيد، اكنون به من می‌گويند: تا آن هنگام كه آن شخص اهل معنا تو را متذكر ساخت گرفتار هوای نفس بودی، و پس از آن تقريباً سی سال از عمر خود را صرف رسيدن به مكاشفات و رؤيت حالات برزخی كردی، اينك بگو: عملی كه خالص برای ما انجام داده‌ای كدام است؟!. »  

بقیع غریب said in دیدن حالت فرد مرده در نماز،

استاد said in دیدن حالت فرد مرده در نماز،

بقیع غریب said in دیدن حالت فرد مرده در نماز،

دیدن حالت فرد مرده در نماز، دیدن حالت یا صحنه‌ای در قبر که هنوز میت را در آن خاک نکردند، دیدن نشانه‌ای از قران هنگام تلاوت و یا حتی نگاه کردن به آن و موارد دیگه.... ، اینها میتونه نشانه داشتن چشم برزخی باشه؟

ممکن است زاییده تخیل یا توهم فرد باشد. دقت بفرمایید که قبول این مواردی که گفتید به عنوان چشم برزخی می تواند عواقبی داشته باشد ، مثلا چیزهایی در مورد برخی افراد ببینید که باعث نظراتی چه خوب چه بد در مورد ایشان شود ، در حالیکه در عالم واقع چنین نباشد(یعنی نفس و شیطان از این دستاویز برای انحراف شما استفاده کنند) چه باید کرد؟ تا وقتی یک ولی خدا چنین چیزی را برای شما تایید نکرده و تعبیر چیزهایی که می بینید به شما نگفته است باید از ترتیب اثر دادن به آنها خودداری کنید. یعنی اعتنایی نکنید.

  اگر ممکنه از جانب شیطان باشه، چرا همش حقیقت اوامر نشون داده میشه؟ علمایی که چشم برزخی دارند و به خیلی از عوام و خواص ثابت شده هست، چطور فهمیدن که این چشم، چشم برزخیه؟ مگه ولی خدا بهشون گفته که شما چشم برزخی دارین؟ نمیخوام خودمو و سوالمو در سطح یه عالم بدونم؛ اما اینی که فرمودید تا ولی خدا چیزی رو برای شما تایید نکرده و تعبیر نکرده, باید نسبت بهش بی اعتنا باشم برام جای ابهامه... چرا باید به راحتی ردش کنیم؟ فکر نمیکنید ممکنه همین بی اعتنایی, میتونه عواقب شدیدتری در باور و اعتقاد فرد داشته باشه؟

سلام علیکم پرسشگر گرامی خواهش می کنم پاسخها را با دقت و بدون بد بینی ملاحظه بفرمایید. بنده نگفتم این حالت را رد کنید ، عرض کردم اعتنا نکنید ، اینکه شما میگویید اگر شیطانی است چرا حقیقت نشان داده می شود ؟ باید عرض کنم اولا دلیل قطعی ندارید که چیزهایی که می بینید صد در صد حقیقت باشد ، ثانیا ممکن است شیطان چندین امر غیر خلاف را نشان کسی بدهد تا وی اعتماد پیدا کرده و بعد مطلبی که مد نظرش برای انحراف آن فرد است به وی نشان بدهد. پس چنین چیزی ممکن است و البته واقع هم شده است. ضمنا عرض شد شیطانی بودن یکی از احتمالات است و زاییده وهم و خیال احتمالی دیگر. کسانی از علما هم که چنین حالاتی داشتند یا ولی خدایی برایشان این حالات را تایید می کرد ویا با تسلطی که بر مبانی شرع مقدس دارند متوجه درستی یا غلط بودن برخی حالات می شدند. در پاسخ به سوال آخرتان هم باید عرض کنم نخیر بی اعتنایی تا زمانی که دلیل قطعی مانند تایید اولیاء الله برایمان حاصل نشده هیچ مشکلی ایجاد نمی کند و ضرری ندارد.

جمع بندی: پرسش: سطوح کیفی داشتن چشم برزخی (از کم الی بالا) به چه صورت در شخص ظاهر می شود؟ ممکن است به صورت ناگهانی در فرد بوجود آید؟ آیا نشانه خاصی دارد؟ اینکه فرد به صورت ناگهانی و در مواردی خاص (مثلا خواندن نماز شب اول قبر یا مشاهده ی قبر میت) حالتی از فرد را در نماز مشاهده کند و یا در قبر او نشانه هایی از آرامش یا تنش ببیند، آیا این نشان از داشتن چشم برزخی است؟ پاسخ: ما دارای چند نوع شناخت هستیم: 1. شناخت حسی؛ همه علومی که به وسیله حس به دست می آید. 2. شناخت عقلی؛ مانند منطق و فلسفه.  3.شناخت شهودی؛ علومی که از راه عرفان و شهود به دست می آیند.(1)   تمام راه های به دست آوردن علوم، از طریق کشفیات درونی و مکاشفات و چشم برزخی که نوعی از انواع مکاشفات است، مربوط به شناخت شهودی است. شناخت شهودی از مسلمات معارف اسلامی و قرآنی ما است. رسیدن به این مرحله فقط با تزکیه دل، تقوای الهی و شدت ورع به دست می آید،«وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ (2) و آنها که در راه ما (با خلوص نیت) جهاد کنند، قطعاً به راه‏هاى خود، هدایتشان خواهیم کرد و خداوند با نیکوکاران است» مرحوم ملاصدرا در تعریف علم مکاشفه می گوید: «علم مکاشفه، نوری است که بعد از پاک کردن قلب و دل؛ از زنگار صفات ناپسند، در قلب انسان ظاهر می شود.» (3) واردات (آنچه بر قلب انسان الهام می شود) قلبى و مکاشفات به چهار دسته تقسیم مى شوند: 1. وارداتى که به علوم و معارف مربوط اند. این نوع واردات "ربانى" نامیده مى شوند. 2. وارداتى که به خیرات و ملکات فاضله فرا مى خوانند. این دسته، "مَلَکى" خوانده مى شود. 3. وارداتى که به لذّت هاى نفسانى دعوت مى کنند. این قسم، "نفسانى" نامیده مى شوند. 4. وارداتـى که بـه تمرّد و عصیان از حق فرا مى خوانند. این نوع "شیطانى" خوانـده مـى شوند. (4) با توجه به این مطالب، مشخص شد که هر امر غیر حسی را نمی توان الهام ربانی دانست؛ زیرا در این مرحله، بسیار اتفاق می افتد که واردات نفسانی و شیطانی بر عده ای با واردات ربانی اشتباه می شود. رشید الدین میبدی درباره ظرافت تشخیص واردات قلبی از قول عارفی می گوید: "اگر شخصی وارد بوستانی شد و دید همه پرندگان بر روی شاخه ها به او می گویند: سلام برتو ای ولی خدا، اگر نترسد که این مکر و حیله باشد، البته که مورد نیرنگ واقع شده است". (5)   معیارهای تشخیص: 1. این واردات قلبی صرف نظر از این که برای خود شخص باشد و یا کس دیگری ادعا کرده باشد، نباید مخالف احکام عقلی باشد. یکی از مهم ترین این احکام این است که واردات نباید هیچ ظلمی را (با معنای وسیع ظلم) تأیید کند، بلکه باید عدل را تایید و ظلم را تقبیح کند. 2. این واردات نباید مخالف معارف دینی باشد. تشخیص این مورد با کارشناسان دینی است. 3. این واردات نباید با احکام دینی مغایرت داشته باشد. اگر این واردات افراد را به لاقیدی و پشت پا زدن به مظاهر دینی ترغیب کند، یقیناً واردات ربانی نیست؛ زیرا کامل ترین افراد؛ مانند رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و دیگر ائمه (علیهم السلام) پیوسته به این امور پایبند بوده اند. 4. شخصی که ادعایی؛ مانند داشتن چشم برزخی، دارد، باید شخص وارسته و پاکی باشد تا بتوان این احتمال را برای او داد، اضافه بر این که هیچ گاه سوء استفاده نکند و در صدد ضربه زدن به اشخاص نباشد. و پایبند به مسائل شرعی باشد؛ زیرا گفتیم که این امور فقط با تهذیب نفس به دست می آید و اگر کسی از غیر این طریق، دست به خارق العاده ها بزند، هرگز مورد اعتماد نیست.   نکات تکمیلی: دفعی بودن با تدریجی بودن پیدایش چنین حالتی بستگی به ظرفیت افراد دارد، پس قانون واحدی ندارد. حتی در مورد الهی بودن این حالت، طلب کردن آن و دنبال آن بودن امری کاملا نفسانی و مذموم است، و اولیاء الله از چنین طلب هایی سالکان راه حق را حذر می دادند؛ اما اگر در طی سلوک این حالت خودش پیدا شود امری دیگر است، و دیگر بحث قدرت طلبی سالک مطرح نیست.   پی نوشتها: 1. مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش عقاید، انتشارات بین الملل، تهران، 1377، ص 36. 2.عنکبوت/69. 3.صدر المتالهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، تفسیر القران الکریم، نشر بیدار، قم،1366، ج 2، ص 69. 4.مقاله بررسى رابطه مکاشفه در عرفان اسلامی و تـجربه دینى در عرفان و فلسفه غـربى، محسن قمى و محمد حسین زاده. برگرفته از سایت تبیان. 5. میبدی، رشیدالدین احمد بن ابی سعد، کشف الاسرار، انتشارات امیر کبیر، تهران،1371، ج 7، ص 222.